Rito Ra Yehovha A Ri Weli eHansi Nikan’we
Rito Ra Yehovha A Ri Weli eHansi Nikan’we
“A ri wanga ni rito rin’we eka marito hinkwawo lamanene lawa Yehovha Xikwembu xa n’wina a ma vuleke. Hinkwawo ma hetisekile eka n’wina.”—YOXUWA 23:14.
1. Yoxuwa a a ri mani, naswona u endle yini loko a ri ekusuhi ni ku fa?
A A RI ndhuna ya nyimpi leyi gingiritekaka ni ya vurhena, wanuna wa ripfumelo ni la tshembekaka. U fambe na Muxe ivi Yehovha a n’wi hlawula leswaku a rhangela tiko ra Israyele ri huma emananga yo chavisa ri ya nghena etikweni leri khulukaka ntswamba ni vulombe. Loko a ri kusuhi ni ku fa, Yoxuwa, wanuna loyi a a xiximiwa swinene, u lelane ni vakulukumba va Israyele hi marito lama khutazaka. A swi kanakanisi leswaku marito wolawo ma tiyise ripfumelo ra lava a va n’wi yingisile. Na wena ma nga ku tiyisa.
2, 3. Loko Yoxuwa a vulavula ni vakulukumba va le Israyele, xana xiyimo a xi ri njhani eIsrayele, naswona Yoxuwa u te yini?
2 Anakanya hi xiyimo xa kona, hilaha xi hlamuseriweke hakona eBibeleni: “Endzhaku ka masiku yo tala Yehovha a wisise Israyele eka valala va rona hinkwavo ematlhelo hinkwawo, loko Yoxuwa a dyuhele naswona a ri wa masiku, Yoxuwa u vitane tiko hinkwaro ra Israyele, vakulukumba va rona ni varhangeri va rona ni vaavanyisi va rona ni tindhuna ta rona, a ku eka rona: ‘Loko ku ri mina, ndzi dyuhele naswona ndzi wa masiku.’”—Yoxuwa 23:1, 2.
3 Yoxuwa se a a lava ku khoma lembe ra vu-110 hi vukhale, naswona a a hanye hi nkarhi wo tsakisa swinene ematin’wini ya vanhu va Xikwembu. U vone swiendlo swo tala leswi hlamarisaka swa Xikwembu, a tlhela a vona ku hetiseka ka switshembiso swo tala swa Yehovha. Xisweswo, a a tiyisekile hakunene hi leswi a swi voneke lerova a ku: “Mi swi tiva kahle hi timbilu ta n’wina hinkwato ni mimoya-xiviri ya n’wina hinkwayo leswaku a ri wanga ni rito rin’we eka marito hinkwawo lamanene lawa Yehovha Xikwembu xa n’wina a ma vuleke. Hinkwawo ma hetisekile eka n’wina. A ku wanga ni rito rin’we eka wona.”—Yoxuwa 23:14.
4. Hi swihi swilo leswi Yehovha a swi tshembiseke Vaisrayele?
4 Hi wahi marito ya Yehovha lama hetisekeke enkarhini wa Yoxuwa? Hi ta kambisisa swilo swinharhu leswi Yehovha a swi tshembiseke Vaisrayele. Xo sungula, Xikwembu a xi ta va kutsula evuhlongeni. Xa vumbirhi, a xi ta va sirhelela. Xa vunharhu, a xi ta va wundla. Yehovha u tshembise swilo leswi yelanaka ni sweswo eka vanhu va yena va manguva lawa, naswona hi vone ku hetiseka ka swona enkarhini wa hina. Kambe hi nga si hlamusela leswi Yehovha a swi endleke eminkarhini ya hina, a hi kambisiseni leswi a swi endleke enkarhini wa Yoxuwa.
Yehovha A Kutsula Vanhu Vakwe
5, 6. Yehovha u va kutsule njhani Vaisrayele aEgipta, naswona sweswo swi ve xikombiso xa yini?
5 Loko Vaisrayele va rilela Xikwembu hikwalaho ka vuhlonga bya vona le Egipta, Yehovha u yingisile. (Eksoda 2:23-25) Yehovha u byele Muxe exihlahleni lexi pfurhaka a ku: “Ndza rhelela ndzi ya [kutsula vanhu va mina] evokweni ra Vaegipta, ndzi va humesa etikweni rero ndzi va yisa etikweni lerinene leri pfulekeke, etikweni leri khulukaka ntswamba ni vulombe.” (Eksoda 3:8) A swi kanakanisi leswaku ku ve mhaka yo tsakisa hakunene ku vona Yehovha a hetisisa xitshembiso lexi! Loko Faro a alele Vaisrayele ku huma aEgipta, Muxe u n’wi byele leswaku Xikwembu xi ta hundzula mati ya Nayili ma va ngati. Rito ra Yehovha a ri welanga ehansi. Mati ya Nambu wa Nayili ma hundzuke ngati. Tinhlampfi ti file, naswona mati ya kona a ma nga ha nweki. (Eksoda 7:14-21) Faro u ye emahlweni a tisihalarisa, kutani Yehovha a tisa makhombo man’wana ya kaye, a tivisa khombo ha rin’we a nga si ri tisa. (Eksoda, tindzima 8-12) Endzhaku ka loko khombo ra vukhume ri dlaye vana va mativula va Vaegipta, Faro u lerise leswaku Vaisrayele va huma va famba—hiloko va famba hakunene!—Eksoda 12:29-32.
6 Nkutsulo wolowo wu endle leswaku Yehovha a amukela Israyele tanihi tiko leri a ri hlawuleke. Wu yise ku dzuneka eka Yehovha tanihi Muhetisisi wa switshembiso, loyi rito rakwe ri nga weliki ehansi. Wu kombise ndlela leyi Yehovha a tlakukeke ha yona ku tlula swikwembu swa matiko. Ku hlaya hi ta nkutsulo wolowo swi tiyisa ripfumelo ra hina. Anakanya ndlela leyi vanhu va titweke ha yona endzhaku ka ku kutsuriwa! Yoxuwa u swi vonile leswaku hakunene Yehovha hi “La nge Henhla-henhla emisaveni hinkwayo.”—Pisalema 83:18.
Yehovha A Sirhelela Vanhu Vakwe
7. Yehovha u va sirhelele njhani Vaisrayele eka vuthu ra Faro?
7 Ku vuriwa yini hi xitshembiso xa vumbirhi—xa leswaku Yehovha a a ta sirhelela vanhu vakwe? Sweswo a swi fambisana ni xitshembiso xa Yehovha xa ku kutsula vanhu vakwe aEgipta va ya nghena eTikweni leri Tshembisiweke. Tsundzuka leswaku Faro loyi a a bava a khalakhasa u hlongorise Vaisrayele a ri ni vuthu rakwe ra matimba, leri a ri tirhisa madzana ya makalichi. Swi tikomba onge wanuna yoloye wo tikukumuxa a a tiyisekile hakunene, ngopfu-ngopfu loko Vaisrayele va vonaka va nga ha ri na vuyo tanihi leswi a va ri exikarhi ka tintshava ni lwandle! Hiloko Xikwembu xi nghenelela xi sirhelela vanhu va xona hi ku veka papa exikarhi ka vanhu va xona ni valala va vona. Vaegipta a va ngwingwa emunyameni; Vaisrayele a va ri eku vonakaleni. Loko papa ra ha khomeleta Vaegipta, Muxe u tlakuse nhonga yakwe ivi mati ya Lwandle ro Tshwuka ma avana, ma pfulela Vaisrayele ndlela ya ku baleka ma tlhela ma rhiyela Vaegipta ntlhamu. Yehovha u lovise vuthu hinkwaro ra Faro leri a ri ri ni matimba, a sirhelela vanhu va Yena leswaku va nga hluriwi hi ku helela.—Eksoda 14:19-28.
8. Vaisrayele va sirheleriwe njhani (a) emananga (b) ni loko va nghena eTikweni leri Tshembisiweke?
8 Loko Vaisrayele va tsemakanye Lwandle ro Tshwuka, va sungule ku tsendzeleka endhawini leyi hlamuseriwaka tanihi “mananga lamakulu ni lama chavisaka, lama nga ni tinyoka leti nga ni vuxungu ni swipame ni misava leyi omeke leyi yi nga riki na mati.” (Deteronoma 8:15) Yehovha u sirhelele vanhu vakwe ni kwalaho. Ku vuriwa yini hi ku nghena ka vona eTikweni leri Tshembisiweke? Mavuthu ya matimba ya Vakanana a ma nga lavi ku twa nchumu. Kambe Yehovha u byele Yoxuwa a ku: “Suka u yima, u pela Yordani, wena ni vanhu lava hinkwavo, u nghena etikweni leri ndzi va nyikaka rona, vana va Israyele. A nga kona la nga ta yima a tiya emahlweni ka wena emasikwini hinkwawo ya ku hanya ka wena. Hilaha a ndzi ri na Muxe hakona, ndzi ta va na wena. A ndzi nge ku tshiki kumbe ku ku siya hilaha ku heleleke.” (Yoxuwa 1:2, 5) Marito wolawo ya Yehovha a ma welanga ehansi. Ku nga si hela ni malembe ya kwalomu ka tsevu, Yoxuwa u hlule tihosi ta 31 kutani a lawula xiphemu lexikulu xa Tiko leri Tshembisiweke. (Yoxuwa 12:7-24) Ingi a nga swi kotanga ku hlula loko Yehovha a a nga n’wi sirhelelanga.
Yehovha A Wundla Vanhu Vakwe
9, 10. Yehovha u va wundle njhani vanhu vakwe emananga?
9 Sweswi xiya xitshembiso xa vunharhu—Yehovha a a ta wundla vanhu vakwe. Loko Vaisrayele va ha ku kutsuriwa le Egipta, Xikwembu xi va tshembisile xi ku: “Ndzi ta mi nisela xinkwa xi huma ematilweni; vanhu va ta rholela un’wana ni un’wana leswi ringaneke siku ha rin’we.” Kunene Xikwembu xi va nyike “xinkwa [xo] huma ematilweni.” “Loko vana va Israyele va [xi] vona, va sungula ku vutisana va ku: ‘I yini?’” A ku ri manna, xinkwa lexi Yehovha a va tshembiseke xona.—Eksoda 16:4, 13-15.
10 Hi malembe ya 40 loko Vaisrayele va ri emananga, Yehovha u va khathalerile, a va nyika swakudya ni mati. Nakambe u endle leswaku tinguvu ta vona ti nga hlakali ni milenge ya vona yi nga pfimbi. (Deteronoma 8:3, 4) Yoxuwa u vone sweswo hinkwaswo hi mahlo yakwe. Yehovha u kutsule vanhu vakwe, a va sirhelela ni ku va wundla, hilaha a a tshembise hakona.
Ku Kutsuriwa Namuntlha
11. Ku humelele yini eBrooklyn, le New York, hi 1914, naswona a ku fike nkarhi wa yini?
11 Ku vuriwa yini hi minkarhi ya hina? Hi Ravuntlhanu nimixo, hi October 2, 1914, Charles Taze Russell, loyi hi nkarhi wolowo a a rhangela ntirho wa Swichudeni swa Bibele, u nghene ekamareni ro dyela eka rona eBethele ya le Brooklyn, eNew York. Hi ntsako lowukulu u te: “Ndza mi xeweta hinkwenu.” Kutani a nga si tshama ehansi u endle xitiviso xo tsakisa a ku: “Minkarhi ya Vamatiko yi herile; nkarhi wa ku fuma ka tihosi ta misava se wu fike emakumu.” Wolowo a ku ri nkarhi wa leswaku Yehovha, Hosi ya vuako hinkwabyo, a teka goza a lamulela vanhu vakwe. Naswona u ri tekile hakunene!
12. Hi wihi nkutsulo lowu veke kona hi 1919, naswona vuyelo byi ve byihi?
12 Endzhaku ka malembe ya ntlhanu ntsena, Yehovha u kutsule vanhu vakwe eka “Babilona Lonkulu,” mfumo lowukulu wa misava wa vukhongeri bya mavunwa. (Nhlavutelo 18:2) A hi vangani exikarhi ka hina lava voneke ku kutsuriwa koloko loku nyanyulaka. Kambe vuyelo bya kona byi le rivaleni. Yehovha u simeke vugandzeri lebyi tengeke, a hlanganisa lava tsakelaka ku gandzela yena. Sweswo a swi profetiwe hi muprofeta Esaya loko a ku: “Exiphen’wini xo hetelela xa masiku ntshava ya yindlu ya Yehovha yi ta simekiwa yi tiya ehenhla ka tintshava, kunene yi ta tlakuseriwa ehenhla ka switsunga; kutani matiko hinkwawo ma fanele ma khitikanela eka yona.”—Esaya 2:2.
13. Hi kwihi ku andza ka vanhu va Yehovha loku wena u ku voneke?
13 Marito ya Esaya a ma welanga ehansi. Hi 1919 masalela lama totiweke ma sungule tsima ra ku chumayela hi xivindzi emisaveni hinkwayo leri hlawulekiseke vugandzeri bya Xikwembu xa ntiyiso. Hi va-1930, swi sungule ku vonaka leswaku “tinyimpfu tin’wana” a ti ri karhi ti hlengeletiwa. (Yohane 10:16) Eku sunguleni vanhu volavo, lava amukeleke vugandzeri lebyi tengeke a va hlayiwa hi magidi, ivi va va madzana ya magidi, kasi sweswi va hlayiwa hi timiliyoni! Exivonweni lexi kombiweke muapostola Yohane, va hlamuseriwa tanihi “ntshungu lowukulu, lowu a ku nga ri na munhu la kotaka ku wu hlaya, wu huma eka matiko hinkwawo ni tinyimba hinkwato ni vanhu hinkwavo ni tindzimi hinkwato.” (Nhlavutelo 7:9) Wena u vone yini evuton’wini bya wena? A ti ri tingani Timbhoni ta Yehovha emisaveni loko u sungula ku dyondza ntiyiso? Namuntlha lava va gandzelaka Yehovha va tlula 6 700 000. Ku va Yehovha a kutsule vanhu vakwe eka Babilona Lonkulu swi endle leswaku nhlengeletano yakwe yi kula hi ndlela leyi tsakisaka emisaveni hinkwayo.
14. Hi wihi nkutsulo lowu wa ha taka?
14 Ka ha ri ni nkutsulo wun’wana lowu taka—lowu nga ta khumba un’wana ni un’wana loyi a nga ta va a hanya emisaveni. Yehovha u ta tirhisa matimba ya yena hi ndlela yo hlamarisa, a susa vakaneti vakwe hinkwavo, kutani a kutsula vanhu vakwe a va nghenisa emisaveni leyintshwa, laha ku nga ta va ni vululami. Swi ta tsakisa swinene ku vona makumu ya vuhomboloki hinkwabyo, kutani ku nghena nguva yo hlawuleka swinene ematin’wini hinkwawo ya vanhu!—Nhlavutelo 21:1-4.
Nsirhelelo Wa Yehovha eNkarhini Wa Hina
15. Ha yini ku ve ni xilaveko xa nsirhelelo wa Yehovha eminkarhini ya hina?
15 Hilaha hi swi voneke hakona, Vaisrayele va le nkarhini wa Yoxuwa a va lava nsirhelelo wa Yehovha. Xana vanhu va Yehovha enkarhini wa hina a va wu lavi? A swi tano! Yesu u lemukise valandzeri vakwe a ku: “Vanhu va ta mi nghenisa enhlomulweni, va mi dlaya, naswona mi ta vengiwa hi matiko hinkwawo hikwalaho ka vito ra mina.” (Matewu 24:9) Emalembeni lama hundzeke, Timbhoni ta Yehovha ematikweni yo tala ti kanetiwile hi matimba ti tlhela ti xanisiwa hi ndlela ya nsele. Kambe Yehovha u ve ni vanhu vakwe. (Varhoma 8:31) Rito ra yena ra hi tiyisekisa leswaku ‘a ri kona tlhari leri endleriweke ku hi hlasela’ leri nga ta yimisa ntirho wa hina wo chumayela hi timhaka ta Mfumo ni ku endla vadyondzisiwa.—Esaya 54:17.
16. Hi byihi vumbhoni lebyi u byi voneke bya leswaku Yehovha u sirhelela vanhu vakwe?
16 Vanhu va Yehovha va hambete va andza hambiloko misava yi va venga. Timbhoni ta Yehovha ti tirha hi matimba ematikweni ya 236—lebyi ku nga vumbhoni lebyi nga kanakanisiki bya leswaku Yehovha u na hina leswaku a hi sirhelela eka lava va lavaka ku hi lovisa kumbe ku hi tshikisa ku chumayela. Xana va kona varhangeri va matimba va tipolitiki kumbe va vukhongeri lava u va tsundzukaka hi mavito, lava va xaniseke vanhu va Xikwembu hi tihanyi enkarhini wa ku hanya ka wena? Ku endleke yini hi vona? Va kwihi sweswi? Vo tala a va ha ri kona, ku fana na Faro enkarhini wa Muxe na Yoxuwa. Kambe ku vuriwa yini hi malandza ya Xikwembu ya manguva lawa lama feke ma tshembekile? Ma sirhelelekile emianakanyweni ya Yehovha. A ku na ndhawu yo sirheleleka ku fana na yona. Swi le rivaleni leswaku marito ya Yehovha malunghana ni ku sirhelela vanhu vakwe a ma welanga ehansi.
Yehovha U Wundla Vanhu Vakwe Namuntlha
17. Hi xihi xitshembiso lexi Yehovha a xi nyikeleke malunghana ni swakudya swa moya?
17 Yehovha u wundle vanhu vakwe emananga, naswona wa va wundla ninamuntlha. “Hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha” ra hi wundla emoyeni. (Matewu 24:45) Hi kota ku tiva ntiyiso malunghana ni Xikwembu lowu tshameke madzana ya malembe wu nga tiviwi. Ntsumi yi byele Daniyele yi ku: “Endla marito lawa ma va xihundla, u lemela buku, ku fika enkarhini wa makumu. Vo tala va ta famba-famba, kutani vutivi bya ntiyiso byi ta andza.”—Daniyele 12:4.
18. Ha yini ku nga vuriwaka leswaku vutivi bya ntiyiso byi kumeka hi xitalo namuntlha?
18 Sweswi hi hanya enkarhini wa makumu, naswona vutivi bya ntiyiso malunghana ni Xikwembu bya andza hakunene. Emisaveni hinkwayo, moya lowo kwetsima wu kongomise vanhu lava rhandzaka ntiyiso leswaku va kuma vutivi bya ntiyiso malunghana ni Xikwembu xa ntiyiso ni swikongomelo swa xona. Tibibele ti tele emisaveni namuntlha, kun’we ni minkandziyiso leyi pfunaka vanhu leswaku va twisisa tidyondzo ta risima leti nga eBibeleni. Hi xikombiso, kambisisa nxaxamelo wa tinhloko-mhaka leti nga ebukwini leyi nge I Yini Leswi Bibele Yi Swi Dyondzisaka Hakunene? * Tin’wana ta tona ti ri: “Hi Yihi Dyondzo Leyi Nga Ntiyiso Malunghana Ni Xikwembu?,” “Lava Feke Va Kwihi?,” “Mfumo Wa Xikwembu I Yini?” ni leyi nge “Ha Yini Xikwembu Xi Pfumelela Leswaku Ku Va Ni Ku Xaniseka?” Vanhu i khale va ri karhi va tivutisa swivutiso sweswo. Sweswi tinhlamulo ta swona ti kumeka hi ku olova. Hambileswi vanhu va heteke madzana ya malembe va ri emunyameni naswona va dyondzisiwa tidyondzo ta vugwinehi ta Vujagana, Rito ra Xikwembu ri hambete ri tirha, ri kongomisa hinkwavo lava tsakelaka ku tirhela Yehovha.
19. Hi swihi switshembiso leswi wena u swi voneke swi hetiseka, naswona hi wahi makumu lawa u ma fikeleleke?
19 Hi ku ya hi leswi hi swi voneke hi mahlo ya hina, hi nga vula hi ku: “A ri wanga ni rito rin’we eka marito hinkwawo lamanene lawa Yehovha Xikwembu xa n’wina a ma vuleke. Hinkwawo ma hetisekile eka n’wina. A ku wanga ni rito rin’we eka wona.” (Yoxuwa 23:14) Yehovha u kutsula vanhu vakwe, a va sirhelela ni ku va wundla. Xana swi kona leswi u nga vulaka leswaku Yehovha u swi tshembisile kambe a nga swi hetisisanga hi nkarhi wa kona? A swi kona. Hi ta va hi tlharihile loko hi tshemba Rito ra Xikwembu leri nga hoxisiki.
20. Ha yini hi fanele hi langutela vumundzuku hi ri ni ntshembo?
20 Ku vuriwa yini hi nkarhi lowu taka? Yehovha u hi byele leswaku vunyingi bya hina hi nga va ni ntshembo wa ku hanya emisaveni leyi hundzuriweke yi va paradeyisi yo tsakisa. Exikarhi ka hina a va talanga lava nga ni ntshembo wa ku fuma na Kreste etilweni. Ku nga khathariseki ntshembo lowu hi nga na wona, hi ni xivangelo lexi twalaka xa ku tshama hi tshembekile ku fana na Yoxuwa. Ri ta fika siku leri ntshembo wa hina wu nga ta hetiseka ha rona. Kutani hi ta anakanya hi swilo hinkwaswo leswi Yehovha a hi tshembiseke swona, kutani hi ku: ‘Hinkwaswo swi hetisekile.’
[Nhlamuselo ya le hansi]
^ par. 18 Yi kandziyisiwe hi Timbhoni ta Yehovha.
U Nga Hlamusela Xana?
• Hi swihi switshembiso swa Yehovha leswi Yoxuwa a swi voneke swi hetiseka?
• Hi swihi switshembiso swa Xikwembu leswi wena u swi voneke swi hetiseka?
• I yini leswi hi nga tiyisekaka ha swona malunghana ni rito ra Xikwembu?
[Swivutiso Swa Dyondzo]
[Xifaniso eka tluka 23]
Yehovha u nghenerile a kutsula vanhu vakwe
[Xifaniso eka tluka 23]
Yehovha u va sirhelele njhani vanhu vakwe eLwandle ro Tshwuka?
[Xifaniso eka tluka 24]
Yehovha u va wundle njhani vanhu vakwe emananga?
[Nhlamuselo ya xifaniso lexi nga eka tluka 25]
Yehovha u khathalela vanhu vakwe namuntlha