Hlakulela Timfanelo Leti Nga Ku Pfunaka Ku Endla Vadyondzisiwa
Hlakulela Timfanelo Leti Nga Ku Pfunaka Ku Endla Vadyondzisiwa
“Fambani mi ya endla vanhu va matiko hinkwawo va va vadyondzisiwa.”—MATEWU 28:19.
1. I vuswikoti ni langutelo rihi leswi malandza man’wana ya Xikwembu ya le nkarhini lowu hundzeke a ma fanele ma va na swona?
MALANDZA ya Yehovha minkarhi yin’wana ma fanele ma hlakulela vuswikoti ni langutelo leri nga ta ma pfuna ku endla ku rhandza kakwe. Hi xikombiso, Xikwembu xi lerise Abrahama na Sara leswaku va suka emutini lowu fuweke wa Ura naswona eku heteleleni a va fanele va va ni timfanelo ni vuswikoti lebyi lavekaka eka vanhu lava tshamaka ematendeni. (Vaheveru 11:8, 9, 15) Ku kongomisa Vaisrayele leswaku va nghena eTikweni leri Tshembisiweke a swi lava leswaku Yoxuwa a va ni xivindzi, a tshemba Yehovha a tlhela a tiva Nawu wakwe. (Yoxuwa 1:7-9) Naswona vuswikoti byihi na byihi lebyi Bezalele na Oholiyabu se a va ri na byona byi antswisiwile hi moya wa Xikwembu leswaku vavanuna volavo va ta hlanganyela hilaha ku humelelaka eku akeni ka tabernakela ni le ntirhweni lowu fambisanaka na yona, va tlhela va wu langutela.—Eksoda 31:1-11.
2. I swivutiso swihi leswi hi nga ta bula ha swona leswi fambisanaka ni ntirho wo endla vadyondzisiwa?
2 Endzhaku ka malembe-xidzana yo hlayanyana, Yesu Kreste u nyike valandzeri vakwe xileriso lexi nge: “Fambani mi ya endla vanhu va matiko hinkwawo va va vadyondzisiwa, . . . mi va dyondzisa ku hlayisa swilo hinkwaswo leswi ndzi mi leriseke swona.” (Matewu 28:19, 20) Vanhu a va nga si tshama va nyikiwa lunghelo ra ku endla ntirho wo fana ni lowu. Hi tihi timfanelo leti lavekaka entirhweni wo endla vadyondzisiwa? Hi nga ti hlakulela njhani timfanelo toleto?
Rhandza Xikwembu Hi Mbilu Hinkwayo
3. Xileriso xa leswaku hi ya endla vadyondzisiwa xi hi nyika nkarhi wo endla yini?
3 Hi fanele hi rhandza Yehovha hi mbilu hinkwayo leswaku hi kota ku vulavurisana ni vanhu ni ku tikarhatela ku va khorwisa leswaku va n’wi gandzela tanihi leswi a nga Xikwembu xa ntiyiso. Vaisrayele a va ta kombisa leswaku va xi rhandza Xikwembu hi ku yingisa swileriso swa xona hi mbilu hinkwayo, va nyikela switlhavelo leswi amukelekaka ni ku xi dzunisa hi risimu. (Deteronoma 10:12, 13; 30:19, 20; Pisalema 21:13; 96:1, 2; 138:5) Leswi hi nga vaendli va vadyondzisiwa, na hina hi yingisa milawu ya Xikwembu, kambe hi tlhela hi kombisa ndlela leyi hi rhandzaka Yehovha ha yona hi ku byela van’wana malunghana na yena ni hi swikongomelo swa yena. Hi fanele hi vulavula hi ku khorwiseka, hi hlawula marito lama faneleke yo phofula ndlela leyi hi titwaka ha yona malunghana ni ntshembo lowu hi nyikiweke hi Xikwembu.—1 Vatesalonika 1:5; 1 Petro 3:15.
4. Ha yini Yesu a a swi tsakela ku dyondzisa vanhu hi Yehovha?
4 Leswi Yesu a a rhandza Yehovha hi mbilu hinkwayo, a a swi tsakela swinene ku vulavula hi swikongomelo Swakwe, Mfumo ni vugandzeri bya ntiyiso. (Luka 8:1; Yohane 4:23, 24, 31) Entiyisweni, Yesu u te: “Swakudya swa mina i ku endla ku rhandza ka loyi a ndzi rhumeke ni ku heta ntirho wakwe.” (Yohane 4:34) Marito lawa ya mupisalema ma tirha eka Yesu: “Oho Xikwembu xanga, ndzi tsakisiwe hi ku endla ku rhandza ka wena, ni nawu wa wena wu le ndzeni ka swirho swa mina swa le ndzeni. Ndzi vule mahungu lamanene ya ku lulama enhlengeletanweni leyikulu. Waswivo! Nomu wa mina a ndzi wu siveli. Oho Yehovha, wena u swi tiva kahle.”—Pisalema 40:8, 9; Vaheveru 10:7-10.
5, 6. Hi yihi mfanelo leyikulu leyi vaendli va vadyondzisiwa va faneleke va va na yona?
5 Hi ku susumetiwa hi ku rhandza Xikwembu, vanhu lava ha ku dyondzaka ntiyiso wa Bibele minkarhi yin’wana va vulavula hi Yehovha ni hi Mfumo hi ku tiyiseka swinene lerova va swi kota ku khorwisa van’wana leswaku va kambisisa Matsalwa. (Yohane 1:41) Ku rhandza Xikwembu hi yona mfanelo leyikulu leyi hi susumetelaka ku hlanganyela entirhweni wo endla vadyondzisiwa. Hikwalaho a hi hlayiseni rirhandzu rolero ri hanya hi ku hlaya Rito ra xona nkarhi na nkarhi ni hi ku anakanyisisa ha rona.—1 Timotiya 4:6, 15; Nhlavutelo 2:4.
6 A swi kanakanisi leswaku lexi pfuneke Yesu Kreste ku va mudyondzisi la hisekaka hileswi a a rhandza Yehovha. Kambe xexo a hi xona ntsena xivangelo lexi n’wi endleke a humelela tanihi muhuweleri wa Mfumo. Hikwalaho, hi yihi mfanelo yin’wana leyi endleke Yesu a va muendli wa vadyondzisiwa la humelelaka?
Khathalela Vanhu Hi Rirhandzu
7, 8. Yesu a a va teka njhani vanhu?
7 Yesu a a khathala hi vanhu naswona a a va rhandza swinene. Niloko a nga si va munhu wa nyama, loko a ha ri “mutirhi la nga ni vuswikoti” wa Xikwembu, a a rhandza swilo leswi vanhu a va ri na swona. (Swivuriso 8:30, 31) Loko a ri munhu wa nyama laha misaveni, Yesu a a va twela vusiwana vanhu, a phyuphyisa lava a va ta eka yena. (Matewu 11:28-30) Yesu u kombise rirhandzu ni ntwela-vusiwana lowu Yehovha a nga na wona, naswona leswi swi endle leswaku vanhu va gandzela Xikwembu xi ri xin’we xa ntiyiso. Vanhu va tinxaka hinkwato va yingise Yesu hikuva a a va kombisa nkhathalelo wa rirhandzu ku nga khathariseki swiyimo leswi a va ri eka swona.—Luka 7:36-50; 18:15-17; 19:1-10.
8 Loko wanuna un’wana a vutisile leswi a a fanele a swi endla leswaku a kuma vutomi lebyi nga heriki, ‘Yesu u n’wi langutile ivi a titwa a n’wi rhandza.’ (Marka 10:17-21) Malunghana ni vanhu vo karhi lava dyondzisiweke hi Yesu eBetaniya, hi hlaya leswi: “Yesu a a rhandza Marta ni makwavo wa xisati na Lazaro.” (Yohane 11:1, 5) Yesu a a khathala swinene hi vanhu lerova u tshike ku wisa leswaku a ta va dyondzisa. (Marka 6:30-34) Nkhathalelo wo tano lowukulu wa rirhandzu hi vanhu-kulobye wu endle Yesu a humelela swinene ku tlula munhu wihi na wihi eku kokeleni ka vanhu evugandzerini bya ntiyiso.
9. Pawulo a a ri ni langutelo rihi leswi a a ri muendli wa vadyondzisiwa?
9 Muapostola Pawulo na yena a a khathala swinene hi vanhu lava a a va chumayela. Hi xikombiso, u byele lava va veke Vakreste eTesalonika a ku: “Hikwalaho ko va ni xinakulobye xa rirhandzu eka n’wina, leswi hi swi tsakeleke swinene a hi ku hundzisela mahungu lamanene ya Xikwembu ntsena eka n’wina, kambe ni mimoya-xiviri ya hina, hikuva mi ve lava rhandzekaka eka hina.” Hikwalaho ka matshalatshala ya Pawulo yo kombisa rirhandzu, van’wana eTesalonika ‘va fularhele swifaniso swa vona swa hava leswaku va va mahlonga ya Xikwembu lexi hanyaka.’ (1 Vatesalonika 1:9; 2:8) Loko hi khathala hi vanhu swi huma embilwini, hilaha Yesu na Pawulo va endleke hakona, na hina hi ta tsakisiwa hi ku vona mahungu lamanene ma fikelela timbilu ta lava nga ni “mboyamelo lowunene eka vutomi lebyi nga heriki.”—Mintirho 13:48.
Kombisa Moya Wo Tinyikela
10, 11. Ha yini hi fanele hi va ni moya wo tinyikela loko hi ri karhi hi ringeta ku endla vadyondzisiwa?
10 Vaendli va vadyondzisiwa lava humelelaka va ni moya wo titsona swo karhi. A va teki ku hlengeleta rifuwo ku ri nchumu wa nkoka swinene. Entiyisweni, Yesu u byele vadyondzisiwa va yena a ku: “Ku ta va nchumu wo nonon’hwa swinene eka lava nga ni mali leswaku va nghena emfun’weni wa Xikwembu!” Vadyondzisiwa va hlamarile loko va twa mhaka leyi, kambe Yesu u engeterile: “Vana vanga, i nchumu wo nonon’hwa swinene ku nghena emfun’weni wa Xikwembu! Swa olova swinene leswaku kamela yi hundza exuveni xa neleta ku ri ni ku va munhu la fuweke a nghena emfun’weni wa Xikwembu.” (Marka 10:23-25) Yesu u khutaze valandzeri va yena ku hanya vutomi byo olova leswaku va ta dzika entirhweni wo endla vadyondzisiwa. (Matewu 6:22-24, 33) Ha yini moya wa ku titsona swo karhi wu hi pfuna ku endla vadyondzisiwa?
11 Ku dyondzisa swilo hinkwaswo leswi Yesu a swi leriseke swi lava matshalatshala lamakulu. Hakanyingi munhu la endlaka vadyondzisiwa u tikarhatela ku fambisa dyondzo ya Bibele ni munhu la tsakelaka vhiki na vhiki. Vahuweleri van’wana va Mfumo va tshike ku tirha nkarhi hinkwawo ivi va tirha masiku yo karhi, leswaku va kota ku kuma vanhu va timbilu letinene lava engetelekeke. Magidi ya Vakreste va dyondze ririmi rin’wana leswaku va kota ku chumayela vanhu va tinxaka tin’wana endhawini ya ka vona. Vaendli van’wana va vadyondzisiwa va suke emakaya ya vona va rhurhela endhawini yin’wana kumbe etikweni rin’wana leswaku va ya hlanganyela hi xitalo entshovelweni. (Matewu 9:37, 38) Leswi hinkwaswo swi lava moya wo tinyikela. Kambe a ku laveki sweswo ntsena leswaku u va muendli wa vadyondzisiwa la humelelaka.
Lehisa Mbilu Kambe U Nga Tlangi Hi Nkarhi
12, 13. Ha yini ku lehisa mbilu ku ri ka nkoka swinene eku endleni ka vadyondzisiwa?
12 Ku lehisa mbilu i mfanelo yin’wana leyi hi pfunaka ku endla vadyondzisiwa. Rungula ra hina ra Vukreste ri lava leswaku munhu a teka goza ra xihatla, kambe hakanyingi ku endla vadyondzisiwa swi lava nkarhi wo tala naswona swi lava ku lehisa mbilu. (1 Vakorinto 7:29) Yesu a nga n’wi helelanga mbilu Yakobo, makwavo wa yena hi manana. Hambileswi Yakobo handle ko kanakana a a wu tolovele kahle ntirho wa Yesu wo chumayela, swi teke nkarhi leswaku a va mudyondzisiwa. (Yohane 7:5) Hambiswiritano, hi xinkarhana xitsongo ku sukela endzhaku ka ku fa ka Kreste ku ya fika eka Pentekosta ya 33 C.E., Yakobo handle ko kanakana u ve mudyondzisiwa, hikuva Matsalwa ma ringanyeta leswaku va hlanganile va khongela, yena, mana wa yena, vamakwavo va yena ni vaapostola. (Mintirho 1:13, 14) Yakobo u endle nhluvuko lowunene hi tlhelo ra moya, endzhakunyana a byarha vutihlamuleri lebyikulu evandlheni ra Vukreste.—Mintirho 15:13; 1 Vakorinto 15:7.
13 Ku fana ni varimi, Vakreste va rima swilo leswi hakanyingi swi kulaka hi ku nonoka—ku twisisa Rito ra Xikwembu, ku rhandza Yehovha ni ku va ni langutelo ro fana ni ra Kreste. Leswi swi lava ku lehisa mbilu. Yakobo u tsarile: “Lehisani mbilu, vamakwerhu, ku fikela enkarhini wa vukona bya Hosi. Maswivo! Murimi u tshama a rindza mbhandzu wa misava lowu nga wa nkoka, a wu lehisela mbilu ku fika laha a kumaka mpfula leyo sungula ni mpfula leya le ndzhaku. Na n’wina lehisani mbilu; tiyisani timbilu ta n’wina, hikuva vukona bya Hosi byi tshinele.” (Yakobo 5:7, 8) Yakobo a a khutaza vapfumeri-kulobye ku ‘lehisa mbilu ku fikela enkarhini wa vukona bya Hosi.’ Loko ku ri ni nchumu wo karhi lowu vadyondzisiwa a va nga wu twisisi, Yesu u va hlamusele hi ku lehisa mbilu kumbe hi ku tirhisa swifaniso. (Matewu 13:10-23; Luka 19:11; 21:7; Mintirho 1:6-8) Leswi se Hosi yi nga kona, na hina hi fanele hi lehisa mbilu loko hi ri karhi hi tikarhatela ku endla vadyondzisiwa. Lava va vaka valandzeri va Yesu enkarhini wa hina va lava ku leteriwa va nga heleriwi mbilu.—Yohane 14:9.
14. Hambileswi hi lehisaka mbilu, hi nga wu tirhisa njhani nkarhi wa hina hi vutlhari leswi hi nga vaendli va vadyondzisiwa?
14 Hambileswi hi lehisaka mbilu, rito a ri tswali mihandzu eka vanhu vo tala lava hi sungulaka ku dyondza Bibele na vona. (Matewu 13:18-23) Hikwalaho, endzhaku ko endla matshalatshala lamakulu yo va pfuna, hi vutlhari ha tshika ku ya eka vanhu vo tano kutani hi lava lava va nga ta wu teka wu ri wa risima ntiyiso wa Bibele. (Eklesiasta 3:1, 6) Ina, ni vanhu lava tlangelaka ntiyiso wa Bibele va nga ha lava mpfuno lowu engetelekeke leswaku va cinca langutelo ra vona ni swilo leswi va swi rhangisaka evuton’wini. Hikwalaho hi lehisa mbilu hilaha Yesu a va lehiseleke mbilu hakona vadyondzisiwa lava a swi va tikela ku va ni langutelo lerinene.—Marka 9:33-37; 10:35-45.
Hlakulela Vuswikoti Byo Dyondzisa
15, 16. Ha yini ku endla mhaka yi olova ni ku lunghiselela kahle swi ri swa nkoka loko hi endla vadyondzisiwa?
15 Ku rhandza Xikwembu, ku khathala hi vanhu, moya wo tinyikela ni ku lehisa mbilu i timfanelo ta nkoka leti nga endlaka hi humelela eku endleni ka vadyondzisiwa. Ni vuswikoti byo dyondzisa byi fanele byi hlakuleriwa, hikuva byi endla hi kota ku hlamusela timhaka hi ndlela leyi twalaka, yo olova. Hi xikombiso, swiga swo tala swa Mudyondzisi Lonkulu, Yesu Kreste, a swi ri ni matimba swinene hikuva a swi olova. A swi kanakanisi leswaku wa swi tsundzuka swiga swa Yesu swo tanihi leswi nge: “Tihlayiseleni xuma etilweni.” “Mi nga nyiki timbyana leswi kwetsimaka.” “Vutlhari byi kombisiwa byi ri lebyi lulameke hi mintirho ya byona.” “Tlheriselani swilo swa Khezari eka Khezari, kambe swilo swa Xikwembu eka Xikwembu.” (Matewu 6:20; 7:6; 11:19; 22:21) Ina, Yesu a nga vulanga swiga leswo koma ntsena. A a dyondzisa vanhu swilo leswi twalaka naswona loko a vona swi fanerile ku hlamusela a a endla tano. U nga yi tekelela njhani ndlela ya Yesu yo dyondzisa?
16 Ku lunghiselela kahle hi swona swi pfunaka swinene eku dyondziseni hi ku olova ni ku veka mhaka erivaleni. Muhuweleri la nga lunghiselelangiki u vulavula ngopfu. A nga ha tumbeta tinhla-nkulu hileswi a vulavulaka ngopfu, a vula xin’wana ni xin’wana lexi a xi tivaka hi mhaka yoleyo. Hi hala tlhelo, muhuweleri la lunghiseleleke kahle u anakanya hi munhu loyi a n’wi dyondzisaka, a anakanyisisa hi mhaka ya kona kutani a vula leswi lavekaka ntsena. (Swivuriso 15:28; 1 Vakorinto 2:1, 2) U xiya leswaku xichudeni se xi tiva rungula ro fikela kwihi ni leswaku hi tihi tinhla leti faneleke ti kandziyisiwa loko va ri karhi va dyondza. Muhuweleri a nga ha va a tiva rungula ro tala leri tsakisaka malunghana ni mhaka yoleyo, kambe leswaku mhaka yi va erivaleni ku fanele ku susiwa rungula leri nga lavekiki.
17. Hi nga va pfuna njhani vanhu leswaku va anakanyisisa hi Matsalwa?
17 Yesu u tlhele a pfuna vanhu leswaku va anakanyisisa, ematshan’weni yo va byela ntiyiso ntsena. Hi xikombiso, siku rin’wana u vutisile: “U swi vonisa ku yini, Simoni? Xana u ehleketa leswaku tihosi ta misava ti yi kuma eka vamani mindzuvo kumbe xibalo xa nhloko? Xana ti swi kuma eka vana va tona kumbe ti swi kuma eka vafambi?” (Matewu 17:25) Hi nga ha va hi swi tsakela swinene ku hlamusela Bibele lerova hi fanele hi tikhoma leswaku hi pfumelela xichudeni xi tiphofula kumbe xi hlamusela mhaka leyi ku dyondziwaka ha yona hi nkarhi wa dyondzo ya le kaya ya Bibele. A hi fanelanga hi hlasela vanhu hi swivutiso. Ku ri na sweswo, hi nga va pfuna ku twisisa tinhla ta le Matsalweni leti kumekaka etibukwini ta hina leti sekeriweke eBibeleni, hi ku va hi va ni vuxiya-xiya, hi tirhisa swifaniso leswinene ni swivutiso leswi kombisaka ku anakanyela.
18. Ku katseka yini eku hlakuleleni ka “vutshila byo dyondzisa”?
18 Matsalwa ma vulavula hi “vutshila byo dyondzisa.” (2 Timotiya 4:2; Tito 1:9) Vuswikoti byolebyo byo dyondzisa a byi katsi ntsena ku pfuna munhu leswaku a nhlokohata rungula. Hi fanele hi ringeta ku pfuna xichudeni xa Bibele leswaku xi twisisa ku hambana exikarhi ka ntiyiso ni mavunwa, leswinene ni leswo biha, vutlhari ni vuphukuphuku. Loko hi endla leswi naswona hi tikarhatela ku endla leswaku mbilu ya munhu yi rhandza Yehovha, a nga ha swi vona leswaku ha yini a fanele a N’wi yingisa.
Hisekela Ku Endla Vadyondzisiwa
19. Vakreste hinkwavo va hoxa xandla njhani eku endleni ka vadyondzisiwa?
19 Vandlha ra Vukreste i nhlengeletano yo endla vadyondzisiwa. Loko munhu a va mudyondzisiwa, Mbhoni ya Yehovha leyi n’wi kumeke yi tlhela yi n’wi pfuna ku dyondza leswi Bibele yi swi dyondzisaka a ku tsaki yona ntsena. Loko vanhu va hlela ku ya lava n’wana la lahlekeke, i munhu un’we ntsena entlaweni wolowo loyi a nga kumaka n’wana loyi. Kambe loko n’wana a tlhela a hlanganisiwa ni vatswari va yena, un’wana ni un’wana la hlanganyeleke eku n’wi laveni wa tsaka. (Luka 15:6, 7) Hilaha ku fanaka, vandlha hinkwaro ra katseka eku endleni ka vadyondzisiwa. Vakreste hinkwavo va hlanganyela eku laveni ka lava nga ha vaka vadyondzisiwa va Yesu. Naswona loko munhu lontshwa a sungula ku ta eminhlanganweni eHolweni ya Mfumo, Mukreste un’wana ni un’wana u hoxa xandla eku n’wi pfuneni leswaku a kurisa ku xixima vugandzeri bya ntiyiso. (1 Vakorinto 14:24, 25) Hikwalaho, Vakreste hinkwavo va nga tsaka leswi lembe na lembe ku endliwaka vadyondzisiwa lavantshwa va madzana ya magidi.
20. U fanele u endla yini loko u lava ku dyondzisa van’wana ntiyiso wa Bibele?
20 Vakreste vo tala vo tshembeka va tsaka loko va dyondzisa munhu malunghana na Yehovha ni vugandzeri bya ntiyiso. Kambe, hambiloko va endla matshalatshala lamakulu va nga ha tsandzeka. Loko u ri exiyin’weni xo tano, hambeta u tiyisa ndlela leyi u rhandzaka Yehovha ha yona, khathala hi vanhu, vana ni moya wo tinyikela, lehisa mbilu naswona ringeta ku antswisa vutshila bya wena byo dyondzisa. Ku tlula kwalaho, khongela hi ku navela ka wena ku dyondzisa ntiyiso. (Eklesiasta 11:1) Ku tiva leswaku xin’wana ni xin’wana lexi u xi endlaka entirhweni wa Yehovha xi hoxa xandla entirhweni wo endla vadyondzisiwa lowu dzunisaka Xikwembu, swi fanele swi ku chavelela.
U Nga Hlamusela Xana?
• Ha yini ku endla vadyondzisiwa swi ringa ndlela leyi hi rhandzaka Xikwembu ha yona?
• I timfanelo tihi leti vaendli va vadyondzisiwa va faneleke va va na tona?
• I yini lexi katsekaka eka “vutshila byo dyondzisa”?
[Swivutiso Swa Dyondzo]
[Xifaniso eka tluka 21]
Vakreste va kombisa leswaku va rhandza Xikwembu hi mbilu hinkwayo hi ku endla vadyondzisiwa
[Xifaniso eka tluka 23]
Ha yini vaendli va vadyondzisiwa va fanele va khathala hi van’wana?
[Xifaniso eka tluka 24]
Hi tihi timfanelo tin’wana leti vaendli va vadyondzisiwa va faneleke va va na tona?
[Xifaniso eka tluka 25]
Vakreste hinkwavo va tsaka loko va vona vuyelo lebyinene byo endla vadyondzisiwa