Xana U Seketela Vuhosi Bya Yehovha?
Xana U Seketela Vuhosi Bya Yehovha?
“Vulani exikarhi ka matiko mi ku: ‘Yehovha i hosi.’”—PISALEMA 96:10.
1, 2. (a) Hi xihi xiendlakalo xa nkoka lexi humeleleke kwalomu ka October 29 C.E.? (b) Xana xiendlakalo xexo a xi vula yini eka Yesu?
KWALOMU ka October 29 C.E. ku endleke nchumu wo hlawuleka lowu a wu nga si tshama wu voniwa emisaveni. Matewu loyi a nga mutsari wa Evhangeli wa vika: “Loko Yesu a khuvuriwile, a huma hi ku hatlisa ematini; kutani waswivo, matilo ma pfuleka, [Yohane Mukhuvuri] a vona moya wa Xikwembu wu xika ku fana ni tuva wu ta ehenhla ka [Yesu]. Waswivo! Nakambe, ku huma rito ematilweni, ri ku: ‘Loyi i N’wananga, la rhandzekaka, loyi ndzi n’wi amukeleke.’” Lexi hi xin’wana xa swiendlakalo swi nga ri swingani leswi vatsari hinkwavo va Tievhangeli va swi vikeke.—Matewu 3:16, 17; Marka 1:9-11; Luka 3:21, 22; Yohane 1:32-34.
2 Ku chuluriwa ka moya lowo kwetsima hi ndlela leyi vonakaka ehenhla ka Yesu ku ve vumbhoni bya leswaku i Mutotiwa, leswi vulaka Mesiya kumbe Kreste. (Yohane 1:33) Eku heteleleni, “mbewu” leyi tshembisiweke se a yi fikile! Yesu loyi a a yime emahlweni ka Yohane Mukhuvuri a a ta lumiwa xirhendze hi Sathana, naswona a a ta pfotlosa nhloko ya nala lonkulu wa Yehovha ni vuhosi bya Yena. (Genesa 3:15) Ku sukela kwalaho, Yesu a a swi twisisa kahle leswaku a a fanele a lwela ku hetisisa xikongomelo xa Yehovha malunghana ni vuhosi Byakwe swin’we ni Mfumo.
3. Yesu u tilulamisele njhani ku byarha vutihlamuleri lebyi a a ri na byona bya ku seketela vuhosi bya Yehovha?
3 Leswaku a tilulamisela ntirho lowu a a averiwe wona, “Yesu, a tale moya lowo kwetsima, a suka eYordani, a yisiwa hi moya emananga.” (Luka 4:1; Marka 1:12) Yesu u hete masiku ya 40 a ri kwalaho a ri karhi a anakanyisisa hi mphikamakaneta ya vuhosi leyi pfuxiweke hi Sathana ni hi leswi a a fanele a swi endla leswaku A seketela vuhosi bya Yehovha. Mphikamakaneta yoleyo yi khumba vanhu hinkwavo etilweni ni le misaveni. Hikwalaho, hi fanele hi kambisisa ndlela yo tshembeka leyi Yesu a hanyeke ha yona, kutani hi vona leswi hi nga swi endlaka leswaku hi kombisa leswaku na hina hi navela ku seketela vuhosi bya Yehovha.—Yobo 1:6-12; 2:2-6.
Ku Pfuxiwa Ka Mphikamakaneta Ya Vuhosi
4. Hi rihi goza leri Sathana a ri tekeke leri pfuxeke mphikamakaneta ya vuhosi?
4 Kunene, Sathana a a swi tiva swiendlakalo hinkwaswo leswi ha ha ku vulavulaka ha swona. Handle ko dya nkarhi, u hlasele “mbewu” yo sungula ya “wansati” wa Xikwembu. (Genesa 3:15) Sathana u ringe Yesu kanharhu, a ringanyeta leswaku Yesu a endla nchumu lowu vonakaka wu ta n’wi vuyerisa ematshan’weni yo endla leswi Tata wakwe a a lava leswaku a endla swona. Ndzingo wa vunharhu hi wona lowu ngopfu-ngopfu wu nga pfuxa mphikamakaneta ya vuhosi. Sathana u kombe Yesu “mimfumo hinkwayo ya misava ni ku vangama ka yona,” ivi a tiba xifuva a ku: “Swilo leswi hinkwaswo ndzi ta ku nyika swona loko wo nkhinsama u ndzi gandzela.” Tanihi leswi Yesu a a swi tiva kahle leswaku Diyavulosi a a lawula “mimfumo hinkwayo ya misava,” u nambe a swi veka erivaleni leswaku u seketela vuhosi bya mani loko a n’wi hlamula a ku: “Suka, Sathana! Hikuva ku tsariwile, ‘U fanele ku gandzela Yehovha Xikwembu xa wena, naswona u fanele ku endlela yena ntsena ntirho wo kwetsima.’”—Matewu 4:8-10.
5. Hi byihi vutihlamuleri byo tika lebyi Yesu a a fanele a byi hetisisa?
5 Vutomi bya Yesu byi swi veke erivaleni leswaku mhaka ya nkoka swinene eka yena a ku ri ku seketela vuhosi bya Yehovha. Yesu a a swi tiva kahle leswaku u fanele a tshama a tshembekile ku fikela loko Sathana a n’wi dlaya—a hetisisa vuprofeta bya leswaku u ta luma “mbewu” ya wansati exirhendzeni—leswaku a kombisa leswaku vuhosi bya Xikwembu byi lulamile. (Matewu 16:21; 17:12) Nakambe a a fanele a hlamusela leswaku Yehovha u ta tirhisa Mfumo wakwe leswaku a herisa nxandzuko wa Sathana ni ku kondletela ku rhula ni ntshamisano exikarhi ka swivumbiwa hinkwaswo. (Matewu 6:9, 10) I yini leswi Yesu a swi endleke leswaku a hetisisa vutihlamuleri lebyi byo tika?
“Mfumo Wa Xikwembu Wu Tshinele”
6. Yesu u swi kombise njhani leswaku Xikwembu xi ta tirhisa Mfumo wa xona ku “herisa mintirho ya Diyavulosi”?
6 Xo sungula, “Yesu [u ye] eGaleliya, a [ya] chumayela mahungu lamanene ya Xikwembu a ku: ‘Nkarhi lowu vekiweke wu hetisekile, naswona mfumo wa Xikwembu wu tshinele.’” (Marka 1:14, 15) Entiyisweni u te: “Ndzi fanele ku vula mahungu lamanene ya mfumo wa Xikwembu, hikuva hi swona leswi ndzi rhumeriweke swona.” (Luka 4:18-21, 43) Yesu u fambe tiko hinkwaro a “chumayela ni ku vula mahungu lamanene ya mfumo wa Xikwembu.” (Luka 8:1) Nakambe Yesu u endle masingita yo tala—u phamele mintshungu, a verhamisa maxelo yo biha, a hanyisa vavabyi a tlhela a pfuxa lava feke. Hi ku endla masingita wolawo, Yesu u kombise leswaku Xikwembu xi ni matimba yo herisa maxangu hinkwawo lama vangiweke hi nxandzuko wa le Edeni, xisweswo xi “herisa mintirho ya Diyavulosi.”—1 Yohane 3:8.
7. I yini leswi Yesu a leriseke valandzeri vakwe leswaku va swi endla naswona ku ve ni vuyelo byihi?
7 Leswaku mahungu lamanene ya Mfumo ma twarisiwa eka vanhu vo tala hilaha swi nga kotekaka hakona, Yesu u hlengelete ntlawa wa valandzeri vakwe vo tshembeka kutani a va letela ku endla ntirho wolowo. Xo sungula, u rhume vaapostola vakwe va 12 “ku ya chumayela hi mfumo wa Xikwembu.” (Luka 9:1, 2) Endzhaku ka sweswo, u rhume van’wana va 70 leswaku va ya chumayela rungula leri nge: “Mfumo wa Xikwembu wu tshinele eka n’wina.” (Luka 10:1, 8, 9) Loko vadyondzisiwa lava va vuyile kutani va vikela Yesu hi vuyelo lebyinene lebyi va veke na byona entirhweni wo chumayela hi Mfumo, u te: “Ndzi vone Sathana a wile hi le tilweni tanihi rihati.”—Luka 10:17, 18.
8. Ndlela leyi Yesu a hanyeke vutomi byakwe ha yona a yi kombisa yini?
8 Yesu u tinyiketele hi ku helela naswona u tirhise nkarhi wun’wana ni wun’wana leswaku a chumayela hi Mfumo. U tirhe nkarhi hinkwawo, vusiku ni nhlikanhi, a kala a tshika ku va ni swilo leswi tolovelekeke evuton’wini. U te: “Timhungubye ti ni mincele ni tinyenyana ta tilo ti ni byetlelo, kambe N’wana wa munhu a nga na ndhawu yo veka nhloko yakwe.” (Luka 9:58; Marka 6:31; Yohane 4:31-34) Emahlweninyana ka rifu rakwe, hi xivindzi Yesu u byele Pontiyo Pilato a ku: “Leswi ndzi teleke swona emisaveni i ku ta nyikela vumbhoni malunghana ni ntiyiso.” (Yohane 18:37) Ndlela leyi Yesu a hanyeke vutomi byakwe hinkwabyo ha yona yi kombisa leswaku a a nga telanga ku va mudyondzisi lonkulu kumbe muendli wa masingita kumbe hambi ku ri ku va Muponisi la tinyikeleke ntsena, kambe a a tele ku seketela ku rhandza ka vuhosi bya Yehovha ni ku nyikela vumbhoni malunghana ni vuswikoti Byakwe byo hetisisa ku rhandza koloko hi ku tirhisa Mfumo.—Yohane 14:6.
“Swi Hetisisiwile”
9. Sathana u hetelele a kote ku luma xirhendze xa “mbewu” ya wansati wa Xikwembu hi ndlela yihi?
9 Hinkwaswo leswi Yesu a swi endleke malunghana ni Mfumo a swi n’wi tsakisanga Nala, Sathana Diyavulosi. Hi ku phindha-phindha, Sathana u ringete ku dlaya “mbewu” ya wansati wa Xikwembu hi ku tirhisa xiphemu xa laha misaveni xa “mbewu” yakwe—xa tipolitiki ni xa vukhongeri. Ku sukela loko Yesu a velekiwile ku fikela emakumu ka vutomi byakwe bya laha misaveni, a a hlotiwa swinene hi Sathana ni vaseketeri vakwe. Eku heteleleni, hi ximun’wana xa 33 C.E., nkarhi wa leswaku N’wana wa munhu a nyiketiwa emavokweni ya Nala leswaku a n’wi luma xirhendze se a wu fikile. (Matewu 20:18, 19; Luka 18:31-33) Swiviko swa Evhangeli swi yi kombisa kahle ndlela leyi vanhu—ku sukela eka Yudasi Iskariyota ku ya fika eka vaprista lavakulu, vatsari, Vafarisi ni Varhoma—va kuceteriweke ha yona hi Sathana leswaku va sola Yesu naswona va n’wi dlaya hi ndlela yo vava emhandzini ya nxaniso.—Mintirho 2:22, 23.
10. Hi wihi nchumu wa nkoka swinene lowu Yesu a wu hetisiseke hi rifu rakwe emhandzini ya nxaniso?
10 I yini leswi taka emiehleketweni ya wena loko u anakanya hi Yesu loko a ri emhandzini ya nxaniso a fa hi ndlela leyi hlomulaka mbilu? Kumbexana u tsundzuka gandzelo ra nkutsulo leri Yesu a ri nyikeleke handle ka vutianakanyi hikwalaho ka vanhu lava nga ni vudyoho. (Matewu 20:28; Yohane 15:13) U nga ha hlamarisiwa hi rirhandzu lerikulu leri Yehovha a ri kombiseke hi ku nyikela gandzelo rolero. (Yohane 3:16) Kumbexana u titwa hi ndlela leyi ndhuna ya vuthu ra Rhoma yi titweke ha yona, ivi yi susumeteleka ku vula leswi: “Hakunene loyi a a ri N’wana wa Xikwembu.” (Matewu 27:54) Ku angula hi ndlela yoleyo swi fanerile hakunene. Kasi hi hala tlhelo, tsundzuka leswaku marito yo hetelela lawa Yesu a ma vuleke loko a ri emhandzini ya nxaniso a ma ku: “Swi hetisisiwile.” (Yohane 19:30) I yini leswi hetisisiweke? Hambileswi Yesu a hetisiseke swilo swo tala hi vutomi ni rifu rakwe, xana xikongomelo-nkulu xa ku ta ka yena laha misaveni a ku nga ri ku ta lulamisa mphikamakaneta ya vuhosi bya Yehovha? Naswona xana a swi nga profetiwanga leswaku tanihi “mbewu” a a ta langutana ni ndzingo lowukulu emavokweni ya Sathana leswaku a ta susa xisandzu hinkwaxo eka vito ra Yehovha? (Esaya 53:3-7) Sweswo a ku ri vutihlamuleri lebyikulu, kambe Yesu u byi hetisise hinkwabyo hi ku helela. Hakunene u hetisise mhaka ya nkoka!
11. Yesu u ta endla yini leswaku a hetisisa hi ku helela vuprofeta lebyi vuriweke aEdeni?
11 Hikwalaho ka vutshembeki byakwe, Yesu u pfuxiwile eku feni, a nga ri munhu wa nyama, kambe a ri “moya lowu nyikaka vutomi.” (1 Vakorinto 15:45; 1 Petro 3:18) Xitshembiso xa Yehovha eka N’wana wakwe loyi a kwetsimisiweke a xi ku: “Tshama evokweni ra mina ra xinene ku fikela loko ndzi veka valala va wena va va vunavelo bya milenge ya wena.” (Pisalema 110:1) “Valala” volavo va katsa xigevenga lexikulu, Sathana, swin’we ni hinkwavo lava vumbaka “mbewu” yakwe. Tanihi Hosi ya Mfumo wa Mesiya wa Yehovha, Yesu Kreste u ta rhangela eku lovisiweni ka vaxandzuki hinkwavo etilweni ni laha misaveni. (Nhlavutelo 12:7-9; 19:11-16; 20:1-3, 10) Kutani vuprofeta lebyi nga eka Genesa 3:15 swin’we ni xikhongelo lexi Yesu a xi dyondziseke valandzeri vakwe lexi nge: “Mfumo wa wena a wu te. Ku rhandza ka wena a ku endleke emisaveni, hilaha ku endlekaka hakona etilweni,” swi ta hetiseka hi ku helela.—Matewu 6:10; Vafilipiya 2:8-11.
Yesu U Hi Siyele Ntila Lowu Hi Faneleke Hi Wu Landzela
12, 13. (a) Vanhu va angula njhani namuntlha eka mahungu lamanene ya Mfumo? (b) I yini leswi hi faneleke hi tivutisa swona loko hi lava ku landzelerisisa mikondzo ya Kreste?
12 Namuntlha, mahungu lamanene ya Mfumo ma karhi ma chumayeriwa ematikweni yo tala hilaha Yesu a profeteke hakona leswaku a swi ta va tano. (Matewu 24:14) Hikwalaho, vanhu va timiliyoni va nyiketele vutomi bya vona eka Xikwembu. Va tsakisiwa swinene hi mikateko leyi nga ta tisiwa hi Mfumo wolowo. Va swi langutele hi mahlo-ngati ku hanya hilaha ku nga heriki va ri ni ku rhula naswona va sirhelelekile emisaveni ya paradeyisi naswona va byela van’wana hi ntshembo wa vona va tsakile. (Pisalema 37:11; 2 Petro 3:13) Xana u un’wana wa vahuweleri lava va Mfumo? Loko swi ri tano, wa bumabumeriwa. Hambiswiritano, ku ni nchumu wun’wana lowu un’wana ni un’wana wa hina a faneleke a anakanyisisa ha wona.
13 Muapostola Petro u tsarile a ku: “Kreste u xanisekele n’wina, a mi siyela ntila leswaku mi landzelerisisa mikondzo yakwe.” (1 Petro 2:21) Xiya leswaku emhakeni leyi Petro a nga vulavuli hi ku hiseka ka Yesu entirhweni wo chumayela kumbe vutshila byakwe byo dyondzisa, kambe u vulavula hi ku xaniseka kakwe. Tanihi mbhoni leyi swi voneke hi mahlo, Petro a a swi tiva kahle leswaku Yesu a a tiyimisele ku xaniseka ku fikela kwihi leswaku a tiveka ehansi ka vuhosi bya Yehovha kutani a kombisa leswaku Sathana i muhembi. Kutani, hina hi nga landzelerisisa mikondzo ya Yesu hi tindlela tihi? Hi fanele hi tivutisa: ‘Xana ndzi tiyimisele ku fikela kwihi ku xaniseka leswaku ndzi seketela ni ku xixima vuhosi bya Yehovha? Xana ndza swi kombisa hi swiendlo swa mina ni hi ku hiseka ka mina entirhweni wo chumayela leswaku ku seketela vuhosi bya Yehovha i nchumu wa nkoka swinene eka mina?—Vakolosa 3:17.
14, 15. (a) Yesu u angule njhani eka mavonelo lama biheke ni swilo leswi a a nyikiwa swona, naswona ha yini a angule tano? (b) Hi yihi mphikamakaneta leyi hi faneleke hi yi tsundzuka minkarhi hinkwayo? (Hlanganisa ni tinhla leti nga eka bokisi leri nge “Yima eTlhelweni Ra Yehovha.”)
14 Siku ni siku hi langutana ni miringo ni swiboho leswikulu ni leswitsongo. Hi nga yi tiva njhani ndlela leyi hi faneleke hi angula ha yona? Hi xikombiso, xana hi endla yini loko hi langutane ni ndzingo wa ku endla nchumu lowu nga vekaka ekhombyeni ku tinyiketela ka hina ka Vukreste? Loko Petro a byele Yesu leswaku a titsetselela, Yesu u hlamule njhani? U te: “Yana endzhaku ka mina, Sathana! A wu ehleketi miehleketo ya Xikwembu, kambe u ehleketa miehleketo ya vanhu.” (Matewu 16:21-23) Kumbe loko hi pfulekeriwa hi ntirho lowu nga ta hi nyika mali yo tala lowu nga kavanyetaka mintirho ya hina ya Vukreste ni vuxaka bya hina ni Xikwembu, xana hi angula hilaha Yesu a anguleke hakona? Loko Yesu a xiye leswaku lava voneke masingita lawa a ma endleke “a va ri kusuhi ni ku ta va ta n’wi khoma va n’wi endla hosi,” u tihambanise na vona hi ku hatlisa.—Yohane 6:15.
15 Ha yini Yesu a angule hi ndlela leyi nga jika-jikiki eka swiendlakalo leswi ni swin’wana? Hikuva u xiye leswaku a ku ri ni nchumu wa nkoka swinene ku tlula ku hlayiseka kakwe kumbe swilo leswi a a ehleketa leswaku a swi ri swinene ngopfu eka yena. A a lava ku endla ku rhandza ka Tata wakwe ni ku seketela vuhosi Byakwe ku nga khathariseki vuyelo bya kona. (Matewu 26:50-54) Kutani loko hi nga anakanyisisi hi mphikamakaneta leyi ya vuhosi bya Yehovha nkarhi na nkarhi hilaha Yesu a endleke hakona, minkarhi hinkwayo hi ta va ekhombyeni ro landzula ripfumelo ra hina kumbe ku tsandzeka ku endla leswi nga swinene. Ha yini swi ri tano? Hikuva hi nga hluriwa hi ku olova hi marhengu ya Sathana, loyi a nga ni vutshila byo endla leswaku swilo swo biha swi languteka swi naveleka, hilaha a endleke hakona loko a ringa Evha.—2 Vakorinto 11:14; 1 Timotiya 2:14.
16. Hi yihi pakani ya hina leyikulu yo pfuna vanhu?
16 Loko hi ri evutirhelini bya hina, hi tikarhatela ku vulavula ni vanhu malunghana ni swilo leswi va karhataka hi tlhela hi va komba tinhlamulo ta le Bibeleni. Ndlela leyi yi ta va endla va tsakela ku dyondza Bibele. Hambiswiritano, pakani ya hina leyikulu a hi ku pfuna vanhu ntsena leswaku va tiva leswi Bibele yi swi vulaka kumbe leswaku hi yihi mikateko leyi nga ta tisiwa hi Mfumo wa Xikwembu. Hi fanele hi va pfuna leswaku va twisisa mphikamakaneta ya vuhosi bya Yehovha. Xana va tiyimisele ku va Vakreste va ntiyiso kutani va rhwala ‘mhandzi ya vona ya nxaniso’ naswona va xaniseka hikwalaho ka Mfumo? (Marka 8:34) Xana va lunghekele ku joyina lava seketelaka vuhosi bya Yehovha xisweswo va kombisa leswaku Sathana i muhembi ni mulumbeti? (Swivuriso 27:11) I lunghelo ra hina ku va hi tipfuna ni ku pfuna van’wana leswaku va seketela vuhosi bya Yehovha.—1 Timotiya 4:16.
Loko Xikwembu Xi Va “Swilo Hinkwaswo Eka Vanhu Hinkwavo”
17, 18. Hi wihi nkarhi lowu tsakisaka lowu hi nga wu langutelaka hi mahlo-ngati loko hi kombisa leswaku hi seketela vuhosi bya Yehovha?
17 Leswi sweswi hi endlaka hinkwaswo leswi hi nga swi kotaka hi ndlela leyi hi tikhomaka ha yona ni le vutirhelini bya hina leswaku hi seketela vuhosi bya Yehovha, hi nga wu langutela hi mahlo-ngati nkarhi lowu Yesu Kreste a nga ta “nyiketa mfumo eka Xikwembu tlhelo Tata wa yena.” Sweswo swi ta endleka rini? Muapostola Pawulo wa hlamusela: “Loko a herise hulumendhe hinkwayo ni vulawuri ni vuhosi hinkwabyo. Hikuva u fanele a va hosi ku fikela loko Xikwembu xi veke valala hinkwavo ehansi ka milenge ya yena. . . . Kutani N’wana na yena u ta tiveka ehansi ka xona lexi vekeke swilo hinkwaswo ehansi ka yena, leswaku Xikwembu xi va swilo hinkwaswo eka vanhu hinkwavo.”—1 Vakorinto 15:24, 25, 28.
18 Hakunene wu ta va nkarhi lowu tsakisaka loko Xikwembu xi va “swilo hinkwaswo eka vanhu hinkwavo”! Mfumo wu ta va wu hetisise xikongomelo-nkulu xa wona. Vakaneti hinkwavo va vuhosi bya Yehovha va ta va va herisiwile. Ku rhula ku ta va ku vuyeteriwile evuakweni hinkwabyo. Swivumbiwa hinkwaswo swi ta yimbelela marito ya mupisalema lama nge: “Nyikani Yehovha ku vangama loku nga ka vito rakwe . . . Vulani exikarhi ka matiko mi ku: ‘Yehovha i hosi.’”—Pisalema 96:8, 10.
U Nga Hlamula Xana?
• Yesu u swi kombise njhani leswaku mphikamakaneta ya vuhosi bya Xikwembu a yi ri ya nkoka swinene?
• I yini leswi ngopfu-ngopfu swi hetisisiweke hi vutirheli ni rifu ra Yesu?
• Hi nga xi tekelela njhani xikombiso xa Yesu loko hi kombisa leswaku hi seketela vuhosi bya Yehovha?
[Swivutiso Swa Dyondzo]
[Bokisi/Xifaniso eka tluka 29]
YIMA ETLHELWENI RA YEHOVHA
Hilaha vamakwerhu vo tala eKorea ni le matikweni man’wana va swi tivaka hakona, loko Vakreste va langutana ni miringo yo tika, swa pfuna ku swi twisisa kahle leswaku ha yini va humeleriwa hi miringo yo tano.
Mbhoni yin’wana ya Yehovha leyi a yi pfaleriwe ekhotsweni hi nkarhi wa mfumo wa khale wa Soviet, yi ri: “Leswi hi pfuneke ku tiyisela i ku yi twisisa kahle mphikamakaneta leyi pfuxiweke entangeni wa Edeni—mphikamakaneta ya mfanelo ya Xikwembu yo fuma. . . . A hi swi tiva leswaku hi ni lunghelo ro seketela vuhosi bya Yehovha. . . . Leswi swi hi endle leswaku hi tiya naswona swi endle leswaku hi kota ku tshama hi tshembekile.”
Mbhoni yin’wana yi hlamusele leswi swi yi pfuneke swin’we ni Timbhoni-kulobye ekampeni ya khotso. Yi ri: “Yehovha u hi seketerile. Ku nga khathariseki swiyimo swo nonon’hwa, minkarhi hinkwayo a hi tshama hi xalamukele ku hlayisa vuxaka bya hina na Yehovha byi tiyile. A hi tshamela ku khutazana ni ku tsundzuxana leswaku hi yime etlhelweni ra Yehovha eka mphikamakaneta ya vuhosi bya vuako hinkwabyo.”
[Xifaniso eka tluka 26]
Yesu u byi seketele njhani vuhosi bya Yehovha loko a ringiwa hi Sathana?
[Xifaniso eka tluka 28]
I yini leswi hetisisiweke hi rifu ra Yesu?