Rhangisa Yehovha Nkarhi Hinkwawo
Rhangisa Yehovha Nkarhi Hinkwawo
“Ndzi veke Yehovha emahlweni ka mina nkarhi hinkwawo.”—PS. 16:8.
1. Marungula ya le Bibeleni ma nga hi pfuna njhani?
RITO ra Yehovha leri tsariweke ri tamele rungula lerinene ra ndlela leyi a tirhisaneke ni vanhu ha yona. Ri vulavula hi vanhu vo tala lava hoxeke xandla leswaku ku hetiseka xikongomelo xa Xikwembu. Entiyisweni, leswi va swi vuleke ni leswi va swi endleke, leswi tsariweke eBibeleni a swi tsaleriwanga ku hi tsakisa ntsena. Ku ri na sweswo, swi nga hi endla leswaku hi tshinela eka Xikwembu.—Yak. 4:8.
2, 3. Xana marito lama nga eka Pisalema 16:8 ma vula yini?
2 Hinkwerhu ka hina hi nga dyondza swo tala eka leswi humeleleke vanhu lava tivekaka lava ku vulavuriwaka ha vona eBibeleni, ku nga Abrahama, Sara, Muxe, Rhuti, Davhida, Estere, muapostola Pawulo ni van’wana. Hambiswiritano, ni timhaka ta vanhu lava ku nga vulavuriwiki ngopfu ha vona ti nga hi pfuna. Ku anakanyisisa hi timhaka ta le Bibeleni swi nga hi pfuna leswaku hi hanya hi ku pfumelelana ni marito ya mupisalema loyi a nga te: “Ndzi veke Yehovha emahlweni ka mina nkarhi hinkwawo. Hikuva u le vokweni ra mina ra xinene, a ndzi nge tsekatsekisiwi.” (Ps. 16:8) Xana ma vula yini marito lawa?
3 Hi ntolovelo socha a ri va ri nga sirhelelekanga exineneni hikuva a ri khoma savula hi voko rero, kutani ri khoma xitlhangu hi lera ximatsi. Kambe, a ri ta sirheleleka loko socha-kulobye ri lwa ri yime exineneni xa rona. Loko hi tshama hi ri karhi hi anakanya hi Yehovha hi tlhela hi endla ku rhandza ka yena, u ta hi sirhelela. A hi voneni ndlela leyi ku kambisisa marungula ya le Bibeleni swi nga ri tiyisaka ha yona ripfumelo ra hina leswaku “minkarhi hinkwayo, [hi] rhangisa [Yehovha].”—Bibele—Mahungu Lamanene.
Yehovha Wa Swi Hlamula Swikhongelo Swa Hina
4. Nyika xikombiso xa le Matsalweni lexi kombaka leswaku Xikwembu xa swi hlamula swikhongelo.
4 Loko hi rhangisa Yehovha minkarhi hinkwayo, u ta hlamula swikhongelo swa hina. (Ps. 65:2; 66:19) Sweswo hi swi vona kahle emhakeni ya nandza lonkulu wa Abrahama, kumbexana ku nga Eliyezere. Abrahama u n’wi rhume eMesopotamiya leswaku a ya kumela Isaka nsati loyi a chavaka Xikwembu. Eliyezere u khongele Xikwembu leswaku xi n’wi kongomisa naswona u swi xiyile leswaku xikhongelo xa yena xi hlamuriwile, loko Raveka a kela tikamela takwe mati. Leswi Eliyezere a khongeleke hi mbilu hinkwayo u kume loyi a a ta va nsati la rhandzekaka wa Isaka. (Gen. 24:12-14, 67) Entiyisweni, nandza wa Abrahama a a endla ntirho wo hlawuleka. Na hina hi fanele hi tiyiseka leswaku Yehovha wa swi twa swikhongelo swa hina.
5. Ha yini hi nga vulaka leswaku Yehovha wa swi yingisa ni swikhongelo swo koma swa le mbilwini?
5 Minkarhi yin’wana hi nga ha boheka ku khongela hi xihatla hi kombela mpfuno wa Xikwembu. Siku rin’wana Hosi Atazekiseki wa le Peresiya u xiye leswaku nandza wakwe Nehemiya loyi a a ri mucheri wa vhinyo a a ri ni gome. Hosi yi n’wi vutisile yi ku: “Xana i yini lexi u lavaka ku xi sirhelela? Xikan’we-kan’we [Nehemiya a] khongela Xikwembu xa matilo.” Nehemiya a a nga ta lehisa xikhongelo xakwe xa le mbilwini. Kambe, Xikwembu xi xi hlamurile, hikuva hosi yi pfune Nehemiya leswaku a pfuxeta marhangu ya le Yerusalema. (Hlaya Nehemiya 2:1-8.) Xikhongelo xo koma na xona xa twiwa.
6, 7. (a) Epafrasi u veke xikombiso xihi malunghana ni xikhongelo? (b) Ha yini hi fanele hi khongelela van’wana?
6 Hi khutaziwa leswaku hi “khongelelana,” hambiloko hi nga hatli hi swi vona leswaku swikhongelo sweswo swa hlamuriwa. (Yak. 5:16) Epafrasi loyi a a ri “mutirheli wo tshembeka wa Kreste,” u khongelele vapfumeri-kulobye hi mbilu hinkwayo. Loko Pawulo a ri eRhoma, u tsarile a ku: “Epafrasi, loyi a humaka exikarhi ka n’wina [Vakolosa], hlonga ra Kreste Yesu, wa mi rungula, nkarhi hinkwawo u tikarhatela n’wina eswikhongelweni swakwe, leswaku eku heteleleni mi yima mi hetiseka naswona mi va ni ku khorwiseka loku tiyeke hi ku rhandza ka Xikwembu hinkwako. Kunene ndzi nyikela vumbhoni malunghana na yena leswaku u endla matshalatshala lamakulu hikwalaho ka n’wina ni hikwalaho ka lava nga eLawodikiya ni lava nga eHiyerapoli.”—Kol. 1:7; 4:12, 13.
7 Muti wa Kolosa, wa Lawodikiya ni wa Hiyerapoli a a yi ri endhawini yin’we le Asia Minor. Vakreste va le Hiyerapoli a va tshama ni vagandzeri va xikwembukati Cybele, kasi va le Lawodikiya a va tshama ni lava rhandzaka rifuwo naswona va le Kolosa a va ri ekhombyeni ro kuceteriwa hi tifilosofi ta vanhu. (Kol. 2:8) A swi hlamarisi leswi Epafrasi loyi a a huma eKolosa, a va ‘khongeleleke swinene’ vapfumeri va le mutini wolowo! Bibele a yi hlamuseli leswaku swikhongelo swa Epafrasi swi hlamuriwe njhani, kambe a nga tshikanga ku khongelela vapfumeri-kulobye; na hina a hi fanelanga hi tshika ku khongelela vamakwerhu. Hambileswi hi nga ‘ngheneleliki etimhakeni ta vanhu van’wana,’ swi nga ha endleka ku ri ni xirho xa ndyangu kumbe munghana loyi hi tivaka leswaku u langutane ni ndzingo lowukulu wa ripfumelo. (1 Pet. 4:15) Swi ta va swinene leswaku hi n’wi katsa eswikhongelweni swa hina vini. Pawulo u pfuniwe hi swikhongelo swa van’wana, hikwalaho ni swikhongelo swa hina swi nga va pfuna swinene van’wana.—2 Kor. 1:10, 11.
8. (a) Hi swi tivisa ku yini leswaku vakulu lava humaka le Efesa a va teka xikhongelo xi ri xa nkoka? (b) Hi fanele hi va ni langutelo rihi loko hi khongela eka Xikwembu?
8 Xana van’wana va hi teka hi ri vavanuna ni vavasati lava khongelaka minkarhi hinkwayo? Endzhaku ka loko Pawulo a hlangane ni vakulu va le Efesa, “[u] nkhinsam[e] na vona hinkwavo kutani a khongela.” Hiloko “ku [va] ni ku rila lokukulu swinene exikarhi ka vona hinkwavo, kutani va wela enhan’wini ya Pawulo va n’wi ntswontswa hi rirhandzu, hikuva a va vavisiwe ngopfu swinene hi rito leri a ri vuleke leswaku a va nga ha ta xi vona xikandza xa yena.” (Mint. 20:36-38) A hi ma tivi mavito ya vakulu volavo hinkwavo, kambe swi le rivaleni leswaku a va teka xikhongelo xi ri xa nkoka. Handle ko kanakana hi fanele hi ri tlangela lunghelo ro khongela eka Xikwembu naswona hi fanele hi “tlakusa mavoko lama tshembekeke” hi tiyiseka leswaku Tata wa hina wa le tilweni u ta hi hlamula.—1 Tim. 2:8.
Yingisa Xikwembu Hi Ku Helela
9, 10. (a) Hi xihi xikombiso lexi vekiweke hi vana va Selofehada va vanhwanyana? (b) Ku yingisa ka vana va Selofehada va vanhwanyana ku nga n’wi pfuna njhani Mukreste la nga siki nghenelaka vukati?
9 Ku anakanya hi Yehovha minkarhi hinkwayo swi ta hi pfuna leswaku hi n’wi yingisa, naswona u ta hi katekisa. (Det. 28:13; 1 Sam. 15:22) Sweswo swi lava hi va ni moya wo yingisa. Xiya langutelo ra vana va ntlhanu va vanhwanyana va Selofehada lava hanyeke enkarhini wa Muxe. Hi ntolovelo vana va majaha va Vaisrayele a va kuma ndzhaka eka vatata wa vona. Selofehada u fe a nga ri na vana va majaha, hiloko Yehovha a lerisa leswaku vavasati lava va ntlhanu va nyikiwa ndzhaka hinkwayo—kambe a ku ri ni nchumu lowu a va fanele va wu endla. A va fanele va tekiwa hi vana va Manase leswaku ndzhaka ya vona yi nga hundzeli eka rixaka rin’wana.—Tinhl. 27:1-8; 36:6-8.
10 Vana va Selofehada va vanhwanyana a va tiyiseka leswaku swilo swi ta famba kahle loko va yingisa Xikwembu. Bibele yi ri: “Vana va vanhwanyana va Selofehada va endle hilaha Yehovha a leriseke Muxe hakona. Hikwalaho Mahela, Tirisa, Hogila, Milka na Nowa, vana va vanhwanyana va Selofehada va va vasati va vana va makwavo wa vatata wa vona. Va ve vasati emindyangwini ya vana va Manase n’wana wa Yosefa, leswaku ndzhaka ya vona yi hambeta yi ri ni nyimba ya ndyangu wa tata wa vona.” (Tinhl. 36:10-12) Vavasati volavo lava yingisaka va endle leswi Yehovha a leriseke swona. (Yox. 17:3, 4) Vakreste lava wupfeke hi tlhelo ra moya lava nga nghenelangiki vukati va yingisa Xikwembu hi ku va va tekana ni lava nga “eHosini ntsena,” naswona loko va endla tano va tiyiseka leswaku swilo swi ta famba kahle.—1 Kor. 7:39.
11, 12. Kalebe u swi kombise njhani leswaku wa xi tshemba Xikwembu?
11 Hi fanele hi yingisa Yehovha hi ku helela hilaha Kalebe la nga Muisrayele a endleke hakona. (Det. 1:36) Endzhaku ka ku kutsuriwa ka Vaisrayele le Egipta hi lembe-xidzana ra vu-16 B.C.E., Muxe u rhume vavanuna va 12 leswaku va ya kambela muti wa Kanana, kambe i vavanuna vambirhi ntsena, ku nga Kalebe na Yoxuwa lava khutazeke vanhu leswaku va tshemba Xikwembu hi ku helela kutani va nghena etikweni. (Tinhl. 14:6-9) Endzhaku ka malembe ya kwalomu ka 40, Yoxuwa na Kalebe a va ha hanya naswona a va ha landzela Yehovha hi ku helela, kutani u tirhise Yoxuwa leswaku a rhangela Vaisrayele loko va nghena eTikweni leri Tshembisiweke. Handle ko kanakana, tinhlorhi ta khume leti a ti nga ri na ripfumelo ti fe emalembeni ya 40 loko Vaisrayele va ri karhi va tsendzeleka emananga.—Tinhl. 14:31-34.
12 Leswi Kalebe a swi voneke hinkwaswo leswi humeleleke Vaisrayele emananga, u swi kotile ku yima emahlweni ka Yoxuwa a ku: “Ndzi landzelele Yehovha Xikwembu xa mina hi ku helela.” (Hlaya Yoxuwa 14:6-9.) Kalebe loyi a a ri ni malembe ya 85 hi vukhale u kombele ku nyikiwa ndhawu leyi nga ni tintshava leyi Xikwembu xi n’wi tshembiseke yona, hambileswi emitini yoleyo leyikulu leyi tiyisiweke a ku tshama valala.—Yox. 14:10-15.
13. Hi ta katekisiwa loko hi endla yini, ku nga khathariseki miringo leyi hi langutanaka na yona?
13 Yehovha u ta hi seketela loko hi ‘n’wi landzela hi ku helela,’ hilaha Kalebe la tshembekeke ni la yingiseke a endleke hakona. Loko hi langutana ni swiphiqo leswikulu, hi ta pfuniwa loko hi ‘landzela Yehovha hi ku helela.’ Kambe swi nga ha tika ku landzela Yehovha vutomi hinkwabyo, ku fana na Kalebe. Hambileswi Hosi Solomoni a landzeleke Yehovha loko a sungula ku fuma, vasati va yena va n’wi hambukisile leswaku a tirhela swikwembu swa mavunwa loko se a dyuharile naswona “a nga n’wi landzelanga Yehovha hi ku helela ku hambana na Davhida tata wakwe.” (1 Tih. 11:4-6) Onge minkarhi hinkwayo hi nga yingisa Xikwembu hi ku helela naswona hi rhangisa xona nkarhi hinkwawo, ku nga khathariseki miringo leyi hi faneleke hi langutana na yona.
Tshemba Yehovha Minkarhi Hinkwayo
14, 15. Xana u dyondze yini eka leswi humeleleke Nawomi malunghana ni xilaveko xo tshemba Xikwembu?
14 Hi fanele hi tshemba Xikwembu ngopfu-ngopfu loko hi tshikilelekile hileswi hi nga ku voniki lomu vumundzuku bya hina byi kongomeke kona. Anakanya hi Nawomi loyi a a dyuharile loyi a a feriwe hi nuna ni vana va yena vambirhi va majaha. Loko a suka eMowabu a tlhelela eYuda, u titshandzile a ku: “Mi nga ndzi vitani Nawomi [“Ku Tsaka Ka Mina,” nhlamuselo ya le hansi ya NW]. Ndzi vitaneni Marha [“Ku Bava,” nhlamuselo ya le hansi ya NW], hikuva Lowa Matimba Hinkwawo u ndzi endlele swo vava ngopfu. A ndzi tele loko ndzi famba, kambe Yehovha u ndzi vuyise ndzi nga khomanga nchumu. Ha yini ma ha ndzi vitana Nawomi, kasi i Yehovha loyi a ndzi tsongahateke ni Lowa Matimba Hinkwawo la ndzi vangeleke khombo?”—Rhu. 1:20, 21.
15 Hambileswi Nawomi a a tshikilelekile, loko u yi hlaya hi vukheta buku ya Rhuti u ta xiya leswaku u hambete a tshemba Yehovha. Naswona swiyimo swakwe swi cince hi ndlela yo hlamarisa. N’wingi wa Nawomi loyi na yena a a ri noni, la vuriwaka Rhuti u ve nsati wa Bowasi kutani a veleka n’wana wa jaha. Nawomi u ve muhlayisi wa n’wana wa Rhuti, naswona rungula ra kona ri ri: “Vaakelani va xisati va n’wi thya vito, va ku: ‘N’wana u velekeriwe Nawomi.’ Kutani va n’wi thya vito ra Obede. I tata wa Yese, tata wa Davhida.” (Rhu. 4:14-17) Loko Nawomi a pfuxiwa eku feni leswaku a ta hanya emisaveni, u ta twa leswaku Rhuti, loyi na yena a nga ta pfuxiwa, u ve kokwa wa xisati wa Yesu, loyi a nga Mesiya. (Mat. 1:5, 6, 16) Ku fana na Nawomi, loko hi langutane ni xiyimo lexi nga tsakisiki a hi nge swi tivi leswaku vuyelo bya kona byi ta va byihi. Hikwalaho, minkarhi hinkwayo a hi tshembeni Xikwembu, hilaha hi tsundzuxiwaka hakona eka Swivuriso 3:5, 6: “Tshemba Yehovha hi mbilu ya wena hinkwayo naswona u nga titshegi hi ku twisisa ka wena n’wini. N’wi tivise tindlela ta wena hinkwato, kutani yena u ta lulamisa tindlela ta wena.”
Titshege Hi Moya Lowo Kwetsima
16. Moya lowo kwetsima wa Xikwembu wu va pfune njhani vakulukumba van’wana va le Israyele wa khale?
16 Loko hi rhangisa Yehovha nkarhi hinkwawo, u ta hi kongomisa hi moya wa yena lowo kwetsima. (Gal. 5:16-18) Vakulukumba va 70 lava hlawuriweke ku pfuna Muxe leswaku a “endla ntirho wo khathalela” Vaisrayele, a va ri ni moya wa Xikwembu. I Elidadi na Medada ntsena lava boxiwaka hi mavito, kambe hinkwavo va pfuniwe hi moya lowo kwetsima leswaku va endla mintirho ya vona. (Tinhl. 11:13-29) Handle ko kanakana, a va faneleka, a va chava Xikwembu naswona a va tshembeka ku fana ni vavanuna lava hlawuriweke eku sunguleni. (Eks. 18:21) Vakulu lava nga Vakreste namuntlha va kombisa timfanelo teto.
17. Moya lowo kwetsima wa Yehovha wu tirhe njhani loko ku akiwa tabernakela?
17 Moya lowo kwetsima wa Yehovha wu tirhe swinene loko ku akiwa tabernakela emananga. Yehovha u veke Bezalele leswaku ku va yena la nga ni vutshila lebyikulu ni ku va muaki wa tabernakela, A tshembisa ku ‘n’wi tata hi moya wa Yena, leswaku a va ni vutlhari, ku twisisa, vutivi ni ku endla ntirho wun’wana ni wun’wana wa mavoko.’ (Eks. 31:3-5) Vavanuna lava “tlhariheke embilwini” va tirhe na Bezalele swin’we ni mupfuni wa yena Oholiyabu eku endleni ka ntirho wolowo lowukulu. Ku tlula kwalaho, moya wa Yehovha wu susumetele vanhu lava nga ni mbilu leyi swi rhandzaka leswaku va nyikela swinene. (Eks. 31:6; 35:5, 30-34) Moya wolowo wu susumetela malandza ya Xikwembu ya namuntlha ku endla leswi ma nga swi kotaka leswaku ma rhangisa Mfumo. (Mat. 6:33) Hi nga ha va hi ri ni vuswikoti byo karhi, kambe hi fanele hi khongelela moya lowo kwetsima kutani hi wu pfumelela wu hi kongomisa loko hi endla ntirho lowu Yehovha a wu nyikeke vanhu va yena namuntlha.—Luka 11:13.
Chava Yehovha Wa Mavuthu Minkarhi Hinkwayo
18, 19. (a) Hi rihi langutelo leri moya lowo kwetsima wa Xikwembu wu endlaka leswaku hi va na rona? (b) Xana u dyondze yini eka xikombiso xa Simiyoni na Ana?
18 Moya lowo kwetsima wu hi pfuna leswaku hi va ni langutelo ro chava Yehovha leri endlaka leswaku hi rhangisa yena nkarhi hinkwawo. Vanhu va Xikwembu va le minkarhini ya khale va byeriwe leswi: “Yehovha wa Mavuthu hi yena loyi mi faneleke mi n’wi chava tanihi loyi a kwetsimaka.” (Esa. 8:13, Byington) Vadyuhari vambirhi va le Yerusalema va lembe-xidzana ro sungula lava a va chava Yehovha, a ku ri Simiyoni na Ana. (Hlaya Luka 2:25-38.) Simiyoni a a ri ni ripfumelo eka vuprofeta lebyi vulavulaka hi Mesiya naswona a a “rindzele ku chaveleriwa ka Israyele.” Xikwembu xi chululele moya lowo kwetsima eka Simiyoni xi tlhela xi n’wi tiyisekisa leswaku a a ta hanya a kala a vona Mesiya. Sweswo swi ve tano. Siku rin’wana hi lembe ra 2 B.C.E., Yesu u tisiwe etempeleni hi Mariya mana wa yena na Yosefa tata wakwe wa muwundli. Hi ku susumetiwa hi moya lowo kwetsima, Simiyoni u vule marito ya vuprofeta lama vulavulaka hi Mesiya naswona u profete hi ta nhlomulo lowu Mariya a a ta va na wona loko Yesu a beleriwe emhandzini ya nxaniso. Kambe anakanya ntsako lowukulu lowu Simiyoni a veke na wona loko a tlakule “Kreste wa Yehovha”! Kunene Simiyoni u veke xikombiso lexinene xa ku chava Xikwembu eka malandza ya xona ya manguva lawa!
19 Ana, noni leyi chavaka Xikwembu leyi a yi ri ni malembe ya 84 hi vukhale “a a nga kali etempeleni.” A a endlela Yehovha ntirho wo kwetsima vusiku ni nhlikanhi “a ri karhi a titsona swakudya, a endla ni swikombelo.” Na yena a a ri kona loko Yesu a tisiwa etempeleni a ha ri xihlangi. A a tsake ngopfu loko a vona n’wana loyi a a ta va Mesiya! Kunene u “sungul[e] ku yisa minkhenso eka Xikwembu ni ku vulavula hi n’wana eka hinkwavo lava rindzeleke ku kutsuriwa ka Yerusalema.” Ana u susumeteleke ku byela van’wana mahungu lawa lamanene. Ku fana na Simiyoni na Ana, Vakreste lava dyuhaleke namuntlha va swi xiya leswaku va nga swi kota ku tirhela Yehovha tanihi Timbhoni ta yena hambiloko va dyuharile.
20. I yini lexi hi faneleke hi xi endla, ku nga khathariseki leswaku hi ni malembe mangani, naswona ha yini?
20 Hi fanele hi rhangisa Yehovha nkarhi hinkwawo, ku nga khathariseki leswaku hi ni malembe mangani. Kutani u ta katekisa matshalatshala ya hina yo chumayela van’wana hi ta vuhosi bya yena ni mintirho ya yena yo hlamarisa. (Ps. 71:17, 18; 145:10-13) Hambiswiritano, leswaku hi xixima Yehovha hi fanele hi kombisa timfanelo leti n’wi tsakisaka. Hi nga dyondza yini hi timfanelo toleto loko hi kambisisa marungula lama engetelekeke ya le Bibeleni?
U Nga Hlamula Njhani?
• Hi swi tivisa ku yini leswaku Yehovha wa swi yingisa swikhongelo?
• Ha yini hi fanele hi yingisa Xikwembu hi ku helela?
• Ha yini hi fanele hi tshemba Yehovha minkarhi hinkwayo, hambiloko hi tshikilelekile?
• Moya lowo kwetsima wa Xikwembu wu va pfuna njhani vanhu va xona?
[Swivutiso Swa Dyondzo]
[Xifaniso eka tluka 4]
Loko Nehemiya a khongele eka Yehovha u hlamuriwile
[Xifaniso eka tluka 5]
Loko hi tsundzuka mikateko leyi kumiweke hi Nawomi hi ta pfuneka leswaku hi tshemba Yehovha