Vukona Bya Kreste—Xana Byi Vula Yini Eka Wena?
Vukona Bya Kreste—Xana Byi Vula Yini Eka Wena?
“Xi ta va xihi xikombiso xa vukona bya wena ni xa makumu ya mafambiselo ya swilo?”—MAT. 24:3.
1. Hi xihi xivutiso lexi tsakisaka lexi vaapostola va Yesu va nga tshama va n’wi vutisa xona?
KWALOMU ka malembe ya 2 000 lama hundzeke, vaapostola va Yesu va mune loko va ri na yena eNtshaveni ya Mitlhwari va n’wi vutise xivutiso, va ku: “Xana swilo leswi swi ta endleka rini, naswona xi ta va xihi xikombiso xa vukona bya wena ni xa makumu ya mafambiselo ya swilo?” (Mat. 24:3) Eka xivutiso xexo, vaapostola va tirhise swiga swimbirhi leswi tlhontlhaka mianakanyo, lexi nge “vukona bya wena” ni lexi nge “makumu ya mafambiselo ya swilo.” Xana swiga leswi swi vula yini?
2. Ri vula yini rito leri nge “makumu”?
2 A hi rhangeni hi kambisisa xiga xa vumbirhi lexi nga ni rito “makumu,” ku nga vuhundzuluxeri bya rito ra Xigriki syn·teʹlei·a. Eka Vuhundzuluxeri Bya Misava Leyintshwa, rito leri ni leri nge te’los, ma hundzuluxeriwe ma va rito, “makumu.” Matirhelo ya marito lawa ma nga ha fanisiwa ni ndlela leyi nkulumo yi nyikeriwaka ha yona eHolweni ya Mfumo. Loko xivulavuri xi ri ekusuhi ni ku heta nkulumo ya xona, xi va xi ri eka xiphemu lexo hetelela xa phepha ra nkulumo, hi nkarhi wolowo xi tsundzuxa vayingiseri leswi a xi bula ha swona xi tlhela xi kombisa ndlela leyi va nga ri tirhisaka ha yona rungula ra kona. Kambe nkulumo yi fika emakumu, loko se xi hetile hinkwaswo leswi xi lavaka ku swi vula kutani xi suka exitejini. Hi ndlela leyi fanaka, loko Bibele yi vulavula hi “makumu ya mafambiselo ya swilo” yi kombetela eka nguva leyi nga ta hetelela yi fike eku chaputeni ka yona.
3. Hi swihi swilo swin’wana leswi endlekaka hi nkarhi wa vukona bya Yesu?
3 Ku vuriwa yini hi “vukona” lebyi vaapostola va nga vutisa ha byona? Leyi i nhlamuselo ya rito ra Xigriki leri nge pa·rou·siʹa. * Pa·rou·siʹa, kumbe vukona bya Kreste byi sungule loko Yesu a vekiwa ku va Hosi etilweni hi 1914 naswona bya ha ta ya emahlweni ku kondza ku fika “nhlomulo lowukulu,” loko a ta herisa lavo homboloka. (Mat. 24:21) Hi nkarhi wa vukona bya Yesu ku endleka swilo swo tala swo hambana-hambana leswi katsaka ‘masiku yo hetelela’ ya mafambiselo lawa yo homboloka ya swilo, ku hlengeletiwa ka vahlawuriwa ni ku pfuxeriwa ka vona etilweni. (2 Tim. 3:1; 1 Kor. 15:23; 1 Tes. 4:15-17; 2 Tes 2:1) Ku nga ha vuriwa leswaku nkarhi lowu wa “makumu ya mafambiselo ya swilo” (syn·teʹlei·a) wu fambisana ni nkarhi lowu vuriwaka vukona bya Kreste (pa·rou·siʹa).
Nkarhi Wo Leha
4. Xana vukona bya Yesu byi fana njhani ni bya nkarhi wa swiendlakalo swa le nkarhini wa Nowa?
4 Leswi rito pa·rou·siʹa ri vulaka nkarhi wo leha swi fambisana ni leswi Yesu a swi vuleke malunghana ni vukona bya yena. (Hlaya Matewu 24:37-39.) Xiya leswaku Yesu a nga fanisanga vukona bya yena ni nkarhi wa Ndhambi ya le nkarhini wa Nowa. Kambe u byi fanise ni nkarhi wo leha wa le mahlweni ka Ndhambi. Nkarhi wolowo wu katsa lowu Nowa a akeke ngalava ha wona ni ku chumayela kukondza Ndhambi yi fika. Swiendlakalo sweswo swi hete makume ya malembe swi ri karhi swi endleka. Hilaha ku fanaka, vukona bya Kreste byi katsa swiendlakalo leswi tekaka nkarhi wo leha ku katsa ni nhlomulo lowukulu.—2 Tes. 1:6-9.
5. Xana marito lama nga eka Nhlavutelo ndzima 6 ma swi kombisa njhani leswaku vukona bya Yesu byi teka nkarhi wo leha?
5 Vuprofeta byin’wana bya le Bibeleni byi swi veka erivaleni leswaku vukona bya Kreste byi ta teka nkarhi wo leha ku nga ri ntsena nkarhi lowu a taka ha wona a ta lovisa lavo homboloka. Buku ya Nhlavutelo yi hlamusela Yesu tanihi loyi a gadeke hanci yo basa naswona a nyikiwaka harhi. (Hlaya Nhlavutelo 6:1-8.) Endzhaku ka loko a nyikiwe Vuhosi hi 1914, u hlamuseriwa a ri loyi ‘a humaka a ri karhi a hlula, ni ku hetisa ku hlula ka yena.’ Rungula leri ri kombisa leswaku u landzeriwa hi vagadi va tihanci ta mivala yo hambana. Tihanci leti ti yimela nyimpi, ku kayivela ka swakudya ni mintungu, leswi hinkwaswo ka swona swi humelelaka nkarhi wo leha lowu vuriwaka ‘masiku yo hetelela.’ Sweswi ha karhi ha ku vona ku hetiseka ka vuprofeta lebyi.
6. Nhlavutelo ndzima 12 yi hi pfuna njhani leswaku hi twisisa vukona bya Kreste?
6 Nhlavutelo ndzima 12 yi ni vuxokoxoko byin’wana malunghana ni ku simekiwa ka Mfumo wa Xikwembu etilweni. Eka ndzima leyi hi hlaya hi nyimpi leyi veke kona etilweni. Mikayele—Yesu Kreste la nga exikhundleni xakwe etilweni— swin’we ni tintsumi takwe va lwa na Diyavulosi ni madimona yakwe. Hikwalaho, Sathana Diyavulosi ni humbi yakwe va lahleriwe emisaveni. Ndzima leyi yi hi byela leswaku enkarhini wolowo Diyavulosi u hlundzuke ngopfu “hi ku tiva leswaku u ni nkarhi wo koma.” (Hlaya Nhlavutelo 12:7-12.) Kutani swi le rivaleni leswaku endzhaku ka ku simekiwa ka Mfumo wa Kreste etilweni ku landzele nkarhi lowu vonakeke hi ku andza ka ‘makhombo’ lama hlaselaka misava ni vanhu lava nga eka yona.
7. Xana pisalema ya vumbirhi yi vulavula hi yini, naswona hi rihi lunghelo leri ku vulavuriweke ha rona laha?
7 Hilaha ku fanaka, ndzima ya vumbirhi ya Pisalema yi vulavula hi vuprofeta bya ku vekiwa ka Yesu tanihi Hosi eNtshaveni ya Siyoni ya le tilweni. (Hlaya Pisalema 2:5-9; 110:1, 2.) Hambiswiritano, pisalema leyi yi kombisa leswaku ku ni nkarhi lowu vafumi va misava swin’we ni vafumiwa va vona, va nyikiwaka nkarhi wo titsongahatela vuhosi bya Kreste. Va tsundzuxiwa leswaku va va ni ku “twisisa” va tlhela va pfumela ku “lulamisiwa.” Enkarhini wolowo ‘va ta tsaka hinkwavo lava tumbelaka eka Yehovha’ hi ku tirhela yena ni Hosi leyi vekiweke hi yena. Hikwalaho, enkarhini wolowo munhu un’wana ni un’wana u pfulekeriwa hi lunghelo ro endla sweswo hi nkarhi wa ku fuma ka Yesu.—Ps. 2:10-12.
Ku Xiya Xikombiso Xa Vukona Bya Kreste
8, 9. I vamani lava a va ta xiya xikombiso xa vukona bya Kreste ni ku twisisa leswi xi vulaka swona?
8 Loko Vafarisi va vutise Yesu malunghana ni nkarhi lowu Mfumo wu nga ta ta ha wona, u vule leswaku a wu nge ti “hi ku vonakala ko hlawuleka,” hilaha a va anakanya hakona. (Luka 17:20, 21) Lava nga riki vapfumeri a va nga ta swi twisisa. Hambi ku ri Yesu a va nga n’wi teki a ri Hosi ya vona ya le nkarhini lowu taka. Kutani i vamani lava a va ta xiya xikombiso xa vukona bya Kreste ni ku twisisa leswi swiendlakalo swa xona swi vulaka swona?
9 Yesu u ye emahlweni a vula leswaku vadyondzisiwa va yena a va ta xi vona kahle xikombiso tanihi loko va vona ‘rihati, hi ku hatima ka rona, leri voningaka ku suka eka tlhelo rin’wana ehansi ka tilo ku ya eka tlhelo rin’wanyana ehansi ka tilo.’ (Hlaya Luka 17:24-29.) Swa tsakisa ku tiva leswaku Matewu 24:23-27 yi fambisana kahle ni yinhla leyi fanaka ya xikombiso xa vukona bya Kreste.
Xitukulwana Lexi Vonaka Xikombiso Xa Vukona Bya Kreste
10, 11. (a) “Xitukulwana” lexi ku vulavuriweke ha xona eka Matewu 24:34, a xi hlamuseriwa njhani enkarhini lowu hundzeke? (b) I vamani lava vadyondzisiwa va Yesu a va va teka va ri vona lava nga ta va xiphemu xa “xitukulwana” xolexo?
10 Enkarhini lowu hundzeke, magazini lowu wu hlamusele leswaku eka lembe-xidzana ro sungula, “xitukulwana lexi,” lexi boxiweke eka Matewu 24:34 a ku ri “xitukulwana lexi a xi hanya enkarhini wolowo wa Vayuda lava nga pfumeriki.” * Nhlamuselo yoleyo a yi twala hikuva eka Matsalwa laman’wana hinkwawo laha Yesu a tirhiseke rito “xitukulwana,” a a vulavula hi vubihi bya xona, naswona minkarhi yo tala Yesu u tirhise rihlawuri ro leri nge, “homboloka” loko a hlamusela xitukulwana lexi. (Mat. 12:39; 17:17; Mar. 8:38) Kutani magazini lowu wu hlamusele leswaku hi ku ya hi matwisiselo ya manguva lawa, Yesu a a vulavula hi “xitukulwana” xo homboloka xa lava nga riki vapfumeri lava nga ta vona swiendlakalo leswi kombisaka “makumu ya mafambiselo ya swilo” (syn·teʹlei·a) ni ku hela (teʹlos) ka mafambiselo lawa ya swilo.
11 Entiyisweni loko Yesu a vulavula hi “xitukulwana” xo homboloka, a a vulavula ni vanhu vo homboloka kumbe hi vanhu vo homboloka va le nkarhini wakwe. Kambe, xana eka Matewu 24:34 a a ha vulavula hi xitukulwana lexi xo homboloka? Tsundzuka leswaku vadyondzisiwa va Yesu va mune va vulavule na yena “etlhelweni.” (Mat. 24:3) Leswi Yesu a nga vulangiki leswaku “xitukulwana lexi” xi hombolokile, a swi kanakanisi leswaku vaapostola lava va swi twisisile leswaku vona ni vadyondzisiwa-kulobye a a va ta va xiphemu xa “xitukulwana” lexi a xi nga ta hundza kukondza ku “humelela swilo leswi hinkwaswo.”
12. Mongo wu swi kombisa njhani leswaku Yesu a a vulavula na vamani loko a tirhisa rito “xitukulwana”?
12 I yini lexi nga hi pfunaka leswaku na hina hi swi twisisa hi ndlela yoleyo? I ku kambisisa mongo wa mhaka leyi. Hilaha swi tsariweke hakona eka Matewu 24:32, 33, Yesu u te: “Kutani dyondzani mhaka leyi hi xifaniso xa nkuwa: Hi ku hatlisa loko rhavi ra wona leritsongo ri sungula ku olova naswona ri humesa matluka, ma swi tiva leswaku ximumu xi le kusuhi. Hi ku fanana na n’wina, loko mi vona swilo leswi hinkwaswo, tivani leswaku u le kusuhi, etinyangweni.” (Ringanisa Marka 13:28-30; Luka 21:30-32.) Kutani eka Matewu 24:34, ha hlaya: “Ndzi tiyisile ndzi ri eka n’wina, xitukulwana lexi xi nga ka xi nga hundzi ku nga si humelela swilo leswi hinkwaswo.”
13, 14. Ha yini hi nga vulaka leswaku “xitukulwana” lexi Yesu a a vulavula ha xona a ku ri vadyondzisiwa va yena?
13 Yesu u vule leswaku i vadyondzisiwa va yena lava a va ta totiwa hi moya lowo kwetsima ku nga ri khale, lava a va ta kota ku twisisa mhaka leyi loko va vona “swilo leswi hinkwaswo” swi humelela. Hikwalaho Yesu a a kombetela eka vadyondzisiwa va yena loko a vula marito lawa: “Xitukulwana lexi xi nga ka xi nga hundzi ku nga si humelela swilo leswi hinkwaswo.”
14 Ku hambana ni lava nga riki vapfumeri, vadyondzisiwa va Yesu a va nga ta vona xikombiso ntsena kambe a va ta twisisa ni leswi xi vulaka swona. A va ta ‘dyondza’ swo karhi eka swiendlakalo swa xikombiso xexo kutani va ‘tiva’ leswi swi vulaka swona. A va ta swi twisisa kahle leswaku “u le kusuhi, etinyangweni.” Hambileswi Vayuda lava nga pfumeriki ni Vakreste vo tshembeka lava totiweke va lembe-xidzana ro sungula va nga vonangiki ku hetiseka ka swilo hinkwaswo leswi Yesu a swi vuleke, i valandzeri vakwe lava totiweke ntsena va le nkarhini wolowo lava xiyeke swiendlakalo sweswo, va tlhela va twisisa leswi swi vulaka swona.
15. (a) I vamani lava vumbaka “xitukulwana” xa manguva lawa lexi Yesu a vulavuleke ha xona? (b) Ha yini hi nga swi koti ku wu hlayela hi ku kongoma nkarhi lowu “xitukulwana lexi” xi nga ta hanya wona? (Vona bokisi eka tluka 25.)
15 Lava nga wu twisisiki ntiyiso wa Xikwembu namuntlha va vone ku nga ri na “ku vonakala ko hlawuleka” malunghana ni xikombiso xa vukona bya Yesu. Va vula leswaku swilo hinkwaswo swa ha famba hilaha a swi ri hakona eku sunguleni. (2 Pet. 3:4) Hi hala tlhelo, vamakwavo vo tshembeka va Kreste lava totiweke, ku nga ntlawa wa Yohane wa manguva lawa, va xiye xikombiso lexi tanihi rihati leri voningaka naswona va twisise leswi xi vulaka swona. Vatotiwa hinkwavo va vumba “xitukulwana” xa manguva lawa lexi nga ta ka xi nga hundzi ku nga si “humelela swilo leswi hinkwaswo.” * Leswi swi vula leswaku van’wana va vamakwavo va Kreste lava totiweke va ta va va ha hanya emisaveni loko nhlomulo lowukulu lowu profetiweke wu sungula.
“Tshamani Mi Rindzile”
16. Xana vadyondzisiwa hinkwavo va Kreste va fanele va endla yini?
16 Hambiswiritano, ku laveka leswi engetelekeke ku tlula ku xiya xikombiso xa vukona bya Kreste. Yesu u ye emahlweni a ku: “Leswi ndzi mi byelaka swona, ndzi swi byela hinkwavo, Tshamani mi rindzile.” (Mar. 13:37) Mhaka leyi i ya nkoka swinene eka hina hinkwerhu namuntlha hambi u mutotiwa kumbe u un’wana wa ntshungu lowukulu. Se ku hele malembe yo tlula 90 Yesu a vekiwe ku va Hosi etilweni hi 1914. Hambileswi swi nga ha tikaka, hi fanele hi tikombisa hi lunghekile naswona hi tshama hi rindzile. Loko hi twisisa leswaku Kreste se i Hosi, swi ta hi pfuna ku endla tano. Nakambe swi endla leswaku hi xalamukela mhaka ya leswaku ku nga ri khale u ta ta a ta herisa valala va yena “hi nkarhi lowu [hi] nga wu ehleketiki.”—Luka 12:40.
17. Xana hi fanele hi titwa njhani leswi hi twisisaka vukona bya Kreste naswona hi fanele hi tiyimisela ku endla yini?
17 Ku twisisa leswi vukona bya Kreste byi vulaka swona swi hi pfuna leswaku hi hiteka. Ha swi tiva leswaku Yesu se u vuyile naswona u vekiwe ku va Hosi etilweni ku sukela hi 1914. Ku nga ri khale u ta ta a ta herisa vanhu lavo homboloka a tlhela a cinca hinkwaswo emisaveni hinkwayo. Kutani hi fanele hi tiyimisela swinene ku tlula rini na rini, hi hlanganyela swinene entirhweni lowu Yesu a profeteke ha wona loko a ku: “Mahungu lamanene lawa ya mfumo ma ta chumayeriwa emisaveni hinkwayo leyi akiweke leswaku byi va vumbhoni ematikweni hinkwawo; kutani hi kona makumu [teʹlos] ma nga ta fika.”—Mat. 24:14.
[Tinhlamuselo ta le hansi]
^ par. 3 Nhlamuselo ya rito pa·rou·siʹa yi vonaka kahle emhakeni ya loko muapostola Pawulo “a ri kona” ni loko “a nga ri kona” hilaha swi boxiweke hakona eka 2 Vakorinto 10:10, 11 ni le ka Vafilipiya 2:12. Leswaku u kuma vuxokoxoko, vona Insight on the Scriptures, Vholumo 2, matluka 676-9.
^ par. 10 Vona Xihondzo xo Rindza, xa November 1, 1995, matluka 11-15, 19, 30, 31.
^ par. 15 Nkarhi lowu “xitukulwana lexi” xi hanyaka ha wona wu tikomba wu fambisana ni lowu xivono xo sungula lexi nga ebukwini ya Nhlavutelo xi hetisekeke ha wona. (Nhlav. 1:10–3:22) Xiendlakalo lexi xa siku ra Hosi xi sungule hi 1914 naswona xi ta koka kukondza mutotiwa wo tshembeka wo hetelela a fa ivi a pfuxiwa.—Vona buku leyi nge Nhlavutelo—Ku Chaputa Ka Yona Loku Hlamarisaka Ku Tshinele!, tluka 24, ndzimana 4.
U Nga Hlamula Njhani?
• Hi swi tivisa ku yini leswaku vukona bya Yesu byi teka nkarhi wo leha?
• I vamani lava xiyaka xikombiso xa vukona bya Yesu ni ku twisisa leswi xi vulaka swona?
• I vamani lava vumbaka xitukulwana xa manguva lawa lexi boxiweke eka Matewu 24:34?
• Ha yini hi nga swi koti ku wu hlayela hi ku kongoma nkarhi lowu “xitukulwana lexi” xi nga ta hanya wona?
[Swivutiso Swa Dyondzo]
[Bokisi eka tluka 25]
Xana Hi Nga Swi Kota Ku Hlayela Nkarhi Lowu “Xitukulwana Lexi” Xi Nga Ta Hanya Wona?
Rito leri nge “xitukulwana” hakanyingi ri vula vanhu va malembe yo hambana-hambana lava hanyaka enkarhini wo karhi kumbe loko ku endleka swo karhi. Hi xikombiso, Eksoda 1:6 yi ri: “Eku heteleleni Yosefa a fa, ni vamakwavo hinkwavo ni xitukulwana xexo hinkwaxo.” Yosefa ni vamakwavo a va nga ringani hi malembe, kambe va vone swilo leswi fanaka swa nkarhi lowu va hanyeke eka wona. Lava katsekaka eka “xitukulwana xexo” i vamakwavo van’wana va Yosefa lavakulu eka yena. Van’wana va vona va hanye ku tlula Yosefa. (Gen. 50:24) Van’wana va “xitukulwana xexo,” vo tanihi Benjamini, va tswariwe endzhaku ka Yosefa naswona swi nga endleka va hambete va hanya endzhaku ka loko a file.
Kutani loko rito “xitukulwana” ri kombetela eka vanhu lava hanyaka enkarhini wo karhi, ku leha ka nkarhi lowu va hanyeke wona hi ku kongoma a ku nge tiviwi handle ka leswaku wu ta fika emakumu naswona wu ta va wu nga lehanga ku tlula mpimo. Hikwalaho, hi ku tirhisa rito “xitukulwana lexi” hilaha swi tsariweke hakona eka Matewu 24:34, Yesu a nga nyikanga vadyondzisiwa va yena ndlela yo hlayela nkarhi lowu ‘masiku yo hetelela’ ma nga ta hela ha wona. Kambe, u hambete a kandziyisa leswaku a va nge ri tivi “siku ra kona ni nkarhi wa kona.”—2 Tim. 3:1; Mat. 24:36.
[Xifaniso eka tluka 22, 23]
Endzhaku ko vekiwa ku va Hosi hi 1914, Yesu u hlamuseriwa a ri la ‘hlulaka’
[Xifaniso eka tluka 24]
“Xitukulwana lexi xi nga ka xi nga hundzi ku nga si humelela swilo leswi hinkwaswo”