Timfanelo Leti Hi Faneleke Hi Va Na Tona

“Lavisisa ku lulama, ku tinyiketela loku nga ni vukwembu, ripfumelo, rirhandzu, ku tiyisela [ni] moya wo rhula.”—1 TIM. 6:11.

1. Kombisa leswi rito leri nge ‘hlongorisa’ ri vulaka swona.

XANA u anakanya hi yini loko u twa rito leri nge ‘hlongorisa’? Kumbexana u anakanya hi le nkarhini wa Muxe loko vuthu ra Vaegipta ri ‘sungula ku hlongorisa’ Vaisrayele, ivi ri ya lovisiwa eLwandle ro Tshwuka. (Eks. 14:23) Kumbe u tsundzuka khombo leri munhu loyi a nga dlayangiki munhu un’wana hi vomu a a langutana na rona le Israyele wa khale. A a fanele a balekela eka wun’wana wa miti ya tsevu ya vutumbelo hi ku hatlisa. Loko a nga endli tano, ‘murihiseri wa ngati a a ta n’wi hlongorisa hikwalaho ka leswi mbilu yakwe yi hisaka, a ba moya-xiviri wakwe a wu dlaya.’—Det. 19:6.

2. (a) I hakelo yihi leyi Xikwembu xi rhambeke Vakreste van’wana leswaku va yi fikelela? (b) I ntshembo wihi lowu Yehovha a wu nyikaka Vakreste vo tala namuntlha?

² Ku hambana ni swikombiso leswi nga laha henhla swa le Bibeleni, xiya langutelo lerinene leri muapostola Pawulo a ri na rona: “Ndzi lwela ku fikelela pakani ya hakelo ya ku vitaneriwa ehenhla hi Xikwembu hi ku tirhisa Kreste Yesu.” (Filp. 3:14) Bibele yi kombisa leswaku Vakreste lava totiweke va 144 000, ku katsa na Pawulo va kuma hakelo yoleyo ya vutomi bya le tilweni. Va ta fuma misava swin’we na Yesu Kreste eMfun’weni wakwe wa Gidi ra Malembe. Mawaku ntshembo lowunene lowu vanhu  volavo lava rhambiweke hi Xikwembu va nga na wona! Hambiswiritano, vunyingi bya Vakreste va ntiyiso namuntlha, byi ni ntshembo kumbe pakani leyi hambaneke. Hi rirhandzu Yehovha u va nyika leswi lahliweke hi Adamu na Evha, ku nga ntshembo wa vutomi lebyi nga heriki va ri ni rihanyo leri hetisekeke emisaveni leyi nga paradeyisi.—Nhlav. 7:4, 9; 21:1-4.

3. Hi nga swi kombisa njhani leswaku ha wu tlangela musa lowu nga faneriwiki wa Xikwembu?

³ Vanhu lava nga ni xidyoho a va nge kumi vutomi lebyi nga heriki hikwalaho ka matshalatshala ya vona lama nga hetisekangiki yo endla leswinene. (Esa. 64:6) Munhu a nga kuma vutomi lebyi nga heriki loko ntsena a va ni ripfumelo eka lunghiselelo ra Xikwembu ra rirhandzu ra ku ponisiwa ha Yesu Kreste. Hi nga endla yini ku kombisa leswaku ha wu tlangela musa wolowo lowu nga faneriwiki wa Xikwembu? Nchumu wun’wana lowu hi nga wu endlaka i ku yingisa xileriso lexi, lexi nge: “Lavisisa ku lulama, ku tinyiketela loku nga ni vukwembu, ripfumelo, rirhandzu, ku tiyisela [ni] moya wo rhula.” (1 Tim. 6:11) Loko hi kambisisa timfanelo leti swi ta hi pfuna ha un’we wa hina leswaku hi tiyimisela ngopfu ku ti lavisisa hi “xitalo swinene.”—1 Tes. 4:1.

“Lavisisa Ku Lulama”

4. Ha yini hi nga tiyisekaka leswaku ku lavisisa “ku lulama” i swa nkoka, naswona hi wahi magoza yo sungula lawa munhu a faneleke a ma teka?

⁴ Eka mapapila yakwe hamambirhi lama yaka eka Timotiya, muapostola Pawulo u xaxamete timfanelo leti faneleke ti lavisisiwa, naswona minkarhi hinkwayo a a rhanga hi ku boxa “ku lulama.” (1 Tim. 6:11; 2 Tim. 2:22) Ku engetela kwalaho, eka tindzimana tin’wana Bibele hi ku phindha-phindha yi hi khutaza leswaku hi lavisisa ku lulama. (Swiv. 15:9; 21:21; Esa. 51:1) Ndlela leyi munhu a nga sungulaka ha yona ku endla tano i ku ‘nghenisa vutivi ha Xikwembu xi ri xin’we xa ntiyiso, ni loyi xi n’wi rhumeke, Yesu Kreste.’ (Yoh. 17:3) Ku lavisisa ku lulama swi ta susumetela munhu leswaku a teka goza, a hundzuka eka swidyoho swa khale kutani a “hundzuluka” leswaku a endla ku rhandza ka Xikwembu.—Mint. 3:19.

5. Xana hi fanele hi endla yini leswaku hi va lava amukelekaka eka Xikwembu?

⁵ Vanhu va timiliyoni lava lavisisaka ku lulama hi mbilu hinkwayo va nyiketele vutomi bya vona eka Yehovha naswona va kombise ku tinyiketela ka vona hi ku khuvuriwa ematini. Loko u ri Mukreste la khuvuriweke, xana se u anakanyile hileswaku ndlela leyi u hanyaka ha yona yi fanele yi paluxa leswaku u hambeta u lavisisa ku lulama? Ndlela yin’wana leyi u nga endlaka sweswo ha yona i ku twisisa leswi Bibele yi swi vulaka malunghana ni leswi “lulameke ni leswi hoxeke” loko u fanele u endla swiboho swa nkoka evuton’wini. (Hlaya Vaheveru 5:14.) Hi xikombiso, loko u ri Mukreste loyi a kuleke ku ringana lerova u nga nghenela vukati, xana u tiyimiserile hi ku helela ku papalata ku rhandzana ni munhu loyi a nga riki Mukreste la khuvuriweke? Loko u lavisisa ku lulama u ta swi papalata.—1 Kor. 7:39.

6. Kahle-kahle, ku lavisisa ku lulama swi katsa yini?

⁶ Ku va la lulameke swi hambanile ni ku tiendla la lulameke kumbe ku va la “lulameke ku tlula mpimo.” (Ekl. 7:16) Yesu u lemuxe malunghana ni ku tiendla la lulameke hi ndlela yoleyo leswaku hi ta vonaka onge ha antswa ku tlula van’wana. (Mat. 6:1) Entiyisweni ku lavisisa ku lulama swi katsa mbilu—ku lulamisa mianakanyo, mavonelo, minsusumeto ni ku navela loku hoxeke. Loko hi tshamela ku anakanyisisa hi ku endla swilo sweswo, a hi nge endli swidyoho leswikulu. (Hlaya Swivuriso 4:23; ringanisa  Yakobo 1:14, 15.) Ku tlula kwalaho, Yehovha u ta hi katekisa a tlhela a hi pfuna loko hi ri karhi hi tikarhatela ku va ni timfanelo letin’wana ta nkoka ta Vukreste.

“Lavisisa . . . Ku Tinyiketela Loku Nga Ni Vukwembu”

7. “Ku tinyiketela loku nga ni vukwembu” i yini?

⁷ Ku tinyiketela swi vula ku tiboha hi mbilu hinkwayo ni ku tshembeka. Xihlamusela-marito xin’wana xa Bibele xi vula leswaku rito ra Xigriki leri hundzuluxeriweke va ku “ku tinyiketela loku nga ni vukwembu” ri vula “ku nga pfumeleli nchumu hambi wu ri wihi leswaku wu nga tsanisi ku chava ka hina Xikwembu.” Minkarhi yo tala Vaisrayele a va tsandzeka ku kombisa ku tinyiketela ko tano, tanihi leswi va nga xi yingisangiki Xikwembu hambiloko xi va ntshunxile etikweni ra Egipta.

8. (a) Xidyoho xa Adamu xi pfuxe xivutiso xihi? (b) Xana nhlamulo ya “xihundla [lexi] xo kwetsima” yi paluxiwe njhani?

⁸ Loko se ku hundze magidi ya malembe wanuna la hetisekeke Adamu a dyohile, xivutiso lexi nge, “Xana u kona munhu wa nyama la nga kombisaka ku tinyiketela loku nga ni vukwembu loku hetisekeke?” a xi nga si hlamuriwa. Emalembeni wolawo hinkwawo ku hava munhu wa nyama la nga ni xidyoho loyi a koteke ku kombisa ku tinyiketela loku nga ni vukwembu loku hetisekeke. Kambe hi nkarhi wa yena lowu faneleke, Yehovha u paluxe nhlamulo ya “xihundla [lexi] xo kwetsima.” U hundzisele vutomi bya N’wana wakwe wa le tilweni la tswariweke a ri swakwe embelekweni wa Mariya leswaku a tswariwa tanihi munhu wa nyama la hetisekeke. Eka vutomi byakwe hinkwabyo bya laha misaveni ku katsa ni ku fa kakwe hi ndlela leyi khomisaka tingana, Yesu u kombise leswi swi vulaka swona ku tinyiketela hi mbilu hinkwayo ni ku tshembeka hi ku helela eka Xikwembu xa ntiyiso. Swikhongelo swakwe swi paluxe ndlela leyi a a n’wi xixima ha yona Tata wa yena wa le tilweni la nga ni rirhandzu. (Mat. 11:25; Yoh. 12:27, 28) Xisweswo, Yehovha u huhutele Pawulo leswaku a vulavula hi “ku tinyiketela loku . . . nga ni vukwembu” loko a hlamusela vutomi bya Yesu lebyi nga xikombiso lexinene.—Hlaya 1 Timotiya 3:16.

9. Xana hi nga ku lavisisa njhani ku tinyiketela loku nga ni vukwembu?

⁹ Leswi hi nga vadyohi, a hi nge swi koti ku kombisa ku tinyiketela loku nga ni vukwembu loku hetisekeke. Kambe hi nga va na kona. Leswi swi lava leswaku hi landzelerisisa ntila wa Kreste hilaha hi nga kotaka hakona. (1 Pet. 2:21) Xisweswo, a hi nge fani ni vakanganyisi lava nga ni “xivumbeko xa ku tinyiketela loku nga ni vukwembu kambe va tikomba va nga tshembeki eka matimba ya kona.” (2 Tim. 3:5) Leswi a swi vuli swona leswaku ku tinyiketela loku nga ni vukwembu ka ntiyiso a ku fambisani ni ndlela leyi hi langutekaka ha yona. Ndlela leyi hi langutekaka ha yona ya katseka na yona. Hi xikombiso, ku nga khathariseki leswaku hi hlawula rhoko ya mucato kumbe hi hlawula leswi hi nga ta swi ambala loko hi ya eku xaveni, ndlela leyi hi langutekaka ha yona minkarhi hinkwayo yi fanele yi fambisana ni leswi hi swi vulaka loko hi ku hi “chava Xikwembu.” (1 Tim. 2:9, 10) Ina, ku lavisisa ku tinyiketela loku nga ni vukwembu ku lava leswaku siku ni siku hi yi tekela enhlokweni milawu ya Xikwembu leyi lulameke.

“Lavisisa . . . Ripfumelo”

10. Hi fanele hi endla yini leswaku hi tshama hi tiyile eripfumelweni?

¹⁰ Hlaya Varhoma 10:17. Leswaku Mukreste a va ni ripfumelo leri tiyeke naswona a ri hlayisa u fanele a tshama a ri karhi a anakanyisisa hi ntiyiso wa risima lowu kumekaka eRitweni ra Xikwembu. “Hlonga ro tshembeka ni ro tlhariha” ri hi lunghiselele tibuku to tala letinene. Tibuku tinharhu to hlawuleka hi leyi nge Nghwazi Leyi Tshameke Yi Hanya, Dyondza Eka Mudyondzisi Lonkulu ni leyi nge ‘Tana U Va Mulandzeri Wa Mina,’ ku nga tibuku leti endleriweke ku hi pfuna leswaku hi tiva Kreste ku antswa xisweswo hi kota ku n’wi tekelela. (Mat. 24:45-47)  Ntlawa wa hlonga wu tlhela wu hlela minhlangano, tinhlengeletano ni mintsombano, leyi yo tala ya yona yi vulavulaka ngopfu hi ‘rito ra Kreste.’ Xana ku ni tindlela leti u vonaka onge u nga ma tirhisa swinene ha yona malunghiselelo lawa loko u ri karhi u nyikela “nyingiso lowukulu ku tlula lowu tolovelekeke” eka leswi Xikwembu xi swi lunghiselelaka?—Hev. 2:1.

11. Xikhongelo ni ku yingisa swi hoxa xandla hi ndlela yihi eku lavisiseni ka ripfumelo?

¹¹ Ku khongela i ndlela yin’wana yo tiyisa ripfumelo. Valandzeri va Yesu va tshame va n’wi kombela va ku: “Hi nyike ripfumelo leri engetelekeke.” Na hina hi nga ri kombela eka Xikwembu hi ku titsongahata. (Luka 17:5) Leswaku hi va ni ripfumelo ro tano, hi fanele hi khongelela ku pfuniwa hi moya lowo kwetsima wa Xikwembu; ripfumelo i wun’wana wa “mihandzu ya moya.” (Gal. 5:22) Ku tlula kwalaho, ku yingisa swileriso swa Xikwembu swi tiyisa ripfumelo ra hina. Hi xikombiso, hi nga ha engetela nkarhi lowu hi wu hetaka entirhweni wo chumayela. Sweswo swi ta endla leswaku hi va ni ntsako lowukulu. Naswona loko hi ri karhi hi anakanyisisa hi mikateko leyi tisiwaka hi ku “lava mfumo ni ku lulama ka [Xikwembu] ku sungula,” ripfumelo ra hina ri ta tiya.—Mat. 6:33.

“Lavisisa . . . Rirhandzu”

12, 13. (a) Hi xihi xileriso lexintshwa xa Yesu? (b) Hi tihi tindlela ta nkoka leti hi nga kombisaka rirhandzu ro fana ni ra Kreste ha tona?

¹² Hlaya 1 Timotiya 5:1, 2. Pawulo u nyikele ndzayo leyi tirhaka malunghana ni ndlela leyi Vakreste va nga kombisanaka rirhandzu ha yona. Ku tinyiketela ka hina loku nga ni vukwembu ku fanele ku katsa ni ku yingisa xileriso lexintshwa xa Yesu xa leswaku hi “rhandzana” hilaha a hi rhandzeke hakona. (Yoh. 13:34) Muapostola Yohane u te: “Mani na mani la nga ni swa ku hanya ha swona swa misava leyi kutani a vona makwavo a pfumala kambe a swinya a nga n’wi kombi ntsetselelo wakwe lowukulu, xana rirhandzu ra Xikwembu ri tshamisisa ku yini eka yena?” (1 Yoh. 3:17) Xana u vona onge u tshame u kombisa rirhandzu hi ndlela yoleyo?

¹³ Ndlela yin’wana leyi hi nga lavisisaka rirhandzu ha yona i ku rivalela, hi nga vi na xikhomela eka vamakwerhu. (Hlaya 1 Yohane 4:20.) Ku ri na sweswo hi lava ku yingisa ndzayo leyi, leyi huhuteriweke: “Hambetani mi lehiselana mbilu ni ku rivalelana hi ku ntshunxeka loko un’wana a ri ni xivangelo xa ku vilerisiwa hi un’wanyana. Tanihi leswi Yehovha a mi rivaleleke hi ku ntshunxeka, na n’wina endlani sweswo.” (Kol. 3:13) Xana ku ni munhu wo karhi evandlheni loyi u nga tirhisaka ndzayo yoleyo eka yena? Xana u ta n’wi rivalela?

“Lavisisa . . . Ku Tiyisela”

14. Hi nga dyondza yini eka vandlha ra le Filadelfiya?

¹⁴ Swi nga ha olova ku tikarhatela ku fikelela pakani ya xinkarhana, kambe swi nga ha nonon’hwa loko pakani ya kona swi tika ku yi fikelela kumbe swi ta hi teka nkarhi ku yi fikelela ku tlula leswi a hi swi languterile. Swi le rivaleni leswaku ku fikelela pakani ya vutomi lebyi nga heriki swi lava ku tiyisela. Hosi Yesu u byele vandlha ra le Filadelfiya a ku: “Leswi u hlayiseke rito leri yelanaka ni ku tiyisela ka mina, na mina ndzi ta ku hlayisa enkarhini wa ndzingo.” (Nhlav. 3:10; nhlamuselo ya le hansi ya NW) Entiyisweni, Yesu u dyondzise hi xilaveko xo tiyisela, ku nga mfanelo leyi hi pfunaka leswaku hi nga heli matimba loko hi ringiwa. Vamakwerhu va le vandlheni ra le Filadelfiya va fanele va tiyisele hi ndlela leyi hlamarisaka loko va ringiwa ripfumelo hi tindlela to tala. Hikwalaho, Yesu u va nyike xitiyisekiso xa leswaku a va ta kuma mpfuno wun’wana hi nkarhi wa ndzingo lowukulu lowu a wu ta va wela.—Luka 16:10.

15. Yesu u dyondzise yini malunghana ni ku tiyisela?

¹⁵ Yesu a a swi tiva leswaku valandzeri vakwe a va ta vengiwa hi maxaka ya vona lama nga riki vapfumeri ni hi misava, hikwalaho u va khutaze kambirhi a ku: “Loyi a tiyiseleke ku fika emakumu hi yena la nga ta ponisiwa.” (Mat. 10:22; 24:13) Yesu u tlhele a kombisa ndlela leyi vadyondzisiwa vakwe a va ta ma kuma ha yona matimba yo tiyisela hi nkarhi wolowo.  Eka xifaniso xin’wana, u vule leswaku misava leyi nga eribyeni yi fanekisela vanhu lava “amukelaka rito [ra Xikwembu] hi ntsako” kambe va tsandzeka ku ri yimela loko va ringiwa ripfumelo. Kambe u fanise valandzeri va yena vo tshembeka ni misava leyinene hileswi va “hlayisaka” rito ra Xikwembu kutani va “veka mihandzu hi ku tiyisela.”—Luka 8:13, 15.

16. Hi rihi lunghiselelo ra rirhandzu leri pfuneke vanhu va timiliyoni leswaku va tiyisela?

¹⁶ Xana u swi xiyile leswaku i yini leswi nga hi pfunaka leswaku hi tiyisela? Hi fanele hi ‘hlayisa’ rito ra Xikwembu, ri tshama ri ri karhi ri hanya etimbilwini ni le mianakanyweni ya hina. Leswi hi nga ni Bibele leyi pakanisaka ni leyi olovaka ku yi hlaya, leyi vuriwaka Vuhundzuluxeri Bya Misava Leyintshwa Bya Matsalwa Yo Kwetsima hi tindzimi to tala, swi endla leswaku swi koteka ku endla tano. Loko hi anakanyisisa hi xiphemu xo karhi xa Rito ra Xikwembu siku ni siku swi ta hi pfuna leswaku hi kuma matimba lama lavekaka yo hambeta hi veka mihandzu “hi ku tiyisela.”—Ps. 1:1, 2.

“Lavisisa . . . Moya Wo Rhula” Ni Ku Rhula

17. (a) Ha yini ku va ni “moya wo rhula” swi ri swa nkoka? (b) Yesu u swi kombise njhani leswaku u ni moya wo rhula?

¹⁷ A nga kona munhu loyi a tsakisiwaka hi ku lumbetiwa hi swilo leswi a nga swi vulangiki kumbe ku swi endla. Swi tolovelekile leswaku vanhu va phika va hlundzukile loko va lumbetiwa. Swi nga va swinene leswaku u kombisa “moya wo rhula.” (Hlaya Swivuriso 15:1.) Swi lava leswaku munhu a tikarhata swinene leswaku a va ni moya wo rhula loko a lumbetiwa. Yesu Kreste u veke xikombiso lexi hetisekeke emhakeni leyi. “Loko a tseketseriwa, a nga tlheriselanga hi ku tseketsela. Loko a xanisiwa, a nga xungetanga, kambe u hambete a tinyiketa eka loyi a avanyisaka hi ku lulama.” (1 Pet. 2:23) A hi nge languteli ku endla hilaha Yesu a endleke hakona, kambe xana hi nga tikarhata swinene leswaku hi antswisa ndlela leyi hi kombisaka moya wo rhula ha yona?

18. (a) Xana ku va ni moya wo rhula swi pfuna njhani? (b) Hi yihi mfanelo yin’wana leyi hi khutaziwaka ku yi lavisisa?

¹⁸ Onge hi nga tekelela Yesu, “nkarhi hinkwawo [hi] lunghekela ku tihlamulela” eka leswi hi swi pfumelaka, hi “swi endla hi moya wo rhula ni xichavo lexi enteke.” (1 Pet. 3:15) Ina, ku va ni moya wo rhula swi ta hi sivela leswaku hi nga hatliseli ku hlundzuka loko ku va ni ku nga twanani ni vanhu van’wana, ku nga ha va vanhu lava hi hlanganaka na vona ensin’wini kumbe vapfumeri-kulorhi. (2 Tim. 2:24, 25) Moya wo rhula wu hi pfuna leswaku hi va ni ku rhula. Kumbexana hi yona mhaka leyi Pawulo eka papila ra yena ra vumbirhi leri yaka eka Timotiya, a xaxameteke “ku rhula” exikarhi ka timfanelo leti faneleke ti lavisisiwa. (2 Tim. 2:22; ringanisa 1 Timotiya 6:11.) Ina, “ku rhula” i mfanelo yin’wana leyi Matsalwa ma hi khutazaka ku yi lavisisa.—Ps. 34:14; Hev. 12:14.

19. Endzhaku ka ku kambisisa timfanelo ta nkombo ta Vukreste, xana u tiyimisele ku lavisisa yini naswona ha yini?

¹⁹ Hi vulavule katsongo hi timfanelo ta nkombo ta Vukreste leti hi khutaziwaka ku ti lavisisa, ku nga ku lulama, ku tinyiketela loku nga ni vukwembu, ripfumelo, rirhandzu, ku tiyisela, moya wo rhula ni ku rhula. A hi ku tsakisa ka swona loko evandlheni rin’wana ni rin’wana vamakwerhu va tikarhatela ku ti kombisa swinene timfanelo leti ta risima! Leswi swi ta fundzha Yehovha ni ku endla leswaku a hi kongomisa, leswi nga ta yisa ku dzuneka eka yena.

Timhaka To Anakanyisisa Ha Tona

• Xana ku katseka yini eku lavisiseni ka ku lulama ni ku tinyiketela loku nga ni vukwembu?

• I yini lexi nga ta hi pfuna leswaku hi lavisisa ripfumelo ni ku tiyisela?

• Xana rirhandzu ri fanele ri yi khumba njhani ndlela leyi hi tirhisanaka ni van’wana ha yona?

• Ha yini hi fanele hi lavisisa moya wo rhula ni ku rhula?

[Swivutiso Swa Dyondzo]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 12]

Yesu u lemuxe malunghana ni ku tiendla lava lulameke leswaku hi tsakisa vanhu

[Xifaniso lexi nga eka tluka 13]

Hi nga lavisisa ripfumelo hi ku anakanyisisa hi tidyondzo ta le Ritweni ra Xikwembu

[Xifaniso lexi nga eka tluka 15]

Hi nga lavisisa rirhandzu ni moya wo rhula