Tinhla-nkulu Ta Papila Leri Yaka Eka Varhoma
Rito Ra Yehovha Ra Hanya
Tinhla-nkulu Ta Papila Leri Yaka Eka Varhoma
KWALOMU ka 56 C.E., loko a ri eka pfhumba rakwe ra vunharhu ra vurhumiwa, muapostola Pawulo u fike emutini wa Korinto. A a swi twile leswaku Vayuda ni Vamatiko lava a va ri Vakreste va le Rhoma a a va ri ni mavonelo lama hambaneke. Leswi a a navela ku endla leswaku va va ni vun’we lebyi heleleke eka Kreste, Pawulo u va tsalele papila.
Eka papila leri yaka eka Varhoma, Pawulo u hlamusele ndlela leyi vanhu va vuriwaka ha yona lava lulameke ni ndlela leyi va faneleke va hanya ha yona. Papila rolero ri hi endla leswaku hi va ni vutivi lebyi engetelekeke hi Xikwembu ni hi Rito ra xona, ri kandziyisa musa lowu nga faneriwiki wa Xikwembu, naswona ri fundzha leswi Kreste a swi endleke leswaku a hi ponisa.—Hev. 4:12.
KU VURIWA LA LULAMEKE—NJHANI?
Pawulo u tsarile a ku: “Hinkwavo va dyohile, naswona va kayivela ku vangama ka Xikwembu. I nyiko ya mahala leyi endleke leswaku va vuriwa lava lulameke hi musa lowu nga faneriwiki [wa Xikwembu], hi ku ntshunxiwa hi nkutsulo lowu hakeriweke hi Kreste Yesu.” Pawulo u tlhele a ku: “Munhu u vuriwa la lulameke hi ripfumelo handle ka mintirho ya nawu.” (Rhom. 3:23, 24, 28) Hi ku va ni ripfumelo eka “xiendlo xin’we ntsena xa ku tsetselela,” Vakreste lava totiweke swin’we ni lava swirho swa “ntshungu lowukulu” va “tinyimpfu tin’wana,” va nga ‘vuriwa lava lulameke’—vatotiwa va ta hanya etilweni tanihi vadyandzhaka na Kreste kasi lava ntshungu lowukulu va ta va vanghana va Xikwembu, va ri ni ntshembo wo pona ‘nhlomulo lowukulu.’—Rhom. 5:18; Nhlav. 7:9, 14; Yoh. 10:16; Yak. 2:21-24; Mat. 25:46.
Pawulo u vutisile a ku: “Xana hi ta endla xidyoho hikwalaho ka leswi hi nga riki ehansi ka nawu, kambe hi nga ehansi ka musa lowu nga faneriwiki?” U hlamurile a ku: “Sweswo swi nga tshuki swi endleka!” Pawulo u hlamuserile a ku: “Mi mahlonga . . . , hambi ya xidyoho lexi yisaka eku feni, kumbe ya ku yingisa loku yisaka eku lulameni.” (Rhom. 6:15, 16) U te: “Loko mi dlaya mikhuva ya miri hi moya, mi ta hanya.”—Rhom. 8:13.
Tinhlamulo Ta Swivutiso Swa Matsalwa:
1:24-32—Lava a va tikhome hi ndlela yo biha eka tindzimana leti, xana a ku ri Vayuda kumbe Vamatiko? Hambileswi nhlamuselo leyi a yi ta yi fanela mintlawa leyi hayimbirhi, Pawulo kahle-kahle a a kombetela eka Vaisrayele va khale lava gwineheke. Hambileswi a va xi tiva xileriso xo lulama xa Xikwembu, ‘a va swi amukelanga ku tiva Xikwembu hilaha ku kongomeke.’ Hikwalaho a a va tikhoma hi ndlela yo biha.
3:24, 25—Xana “nkutsulo lowu hakeriweke hi Kreste Yesu” wu nga swi funengeta njhani “swidyoho leswi humeleleke enkarhini lowu hundzeke” wu nga si nyikeriwa? Vuprofeta byo sungula lebyi vulavulaka hi Mesiya lebyi tsariweke eka Genesa 3:15 byi hetiseke hi 33 C.E. loko Yesu a dlayiwa emhandzini ya nxaniso. (Gal. 3:13, 16) Hambiswiritano, loko Yehovha a vula vuprofeta byebyo a swi fana ni loko hakelo ya nkutsulo se yi hakeriwile hi ku ya hi langutelo ra yena, hikuva a xi kona lexi nga sivelaka Xikwembu leswaku xi hetisisa leswi xi tiyimiseleke ku swi endla. Kutani Yehovha a a ta rivalela swidyoho swa vatukulu va Adamu lava kombiseke ripfumelo eka xitshembiso xolexo, exisekelweni xa gandzelo ra le nkarhini lowu taka ra Yesu Kreste. Nakambe nkutsulo wu ta endla leswaku lava feke Vukreste byi nga si va kona va pfuxiwa eku feni.—Mint. 24:15.
6:3-5—Xana swi vula yini ku khuvuriwa eka Kreste Yesu ni ku khuvuriwa eka rifu ra yena? Loko Yehovha a tota valandzeri va Kreste hi moya lowo kwetsima, va va ni vun’we na Yesu kutani va va swirho swa vandlha hileswaku miri wa Kreste, tanihi leswi yena a nga Nhloko ya rona. (1 Kor. 12:12, 13, 27; Kol. 1:18) Leswi hi swona leswi ku khuvuriwa eka Kreste Yesu swi vulaka swona. Vakreste lava totiweke na vona va “khuvuriwe eka rifu ra [Kreste]” hileswi va hanyaka vutomi bya ku tinyiketela kutani va tshika ntshembo wa vutomi lebyi nga heriki laha misaveni. Hikwalaho, rifu ra vona i ra ku tinyiketela ku fana ni rifu ra Yesu, hambileswi rifu ra vona ri nga riki na matimba yo kutsula. Ku khuvuriwa eka Kreste ka hela loko va fa kutani va pfuxeriwa ku ya hanya etilweni.
7:8-11—Xana ‘xidyoho xi endliwe xi va erivaleni hikwalaho ka xileriso’ hi ndlela yihi? Nawu wu pfune vanhu leswaku va twisisa leswaku xidyoho i yini, wu va endle va swi twisisa kahle leswaku a va ri vadyohi. Xisweswo, va tivone va ri vadyohi hi tindlela to tala, naswona vanhu vo tala va swi xiyile leswaku a va ri vadyohi ku tlula hilaha a va swi tiva hakona. Hikwalaho ku nga vuriwa leswaku xidyoho xi endliwe xi va erivaleni hi Nawu.
Leswi Hi Swi Dyondzaka:
1:14, 15. Hi ni swivangelo swo tala swo chumayela mahungu lamanene hi ku hiseka. Xin’wana xa swona hileswi hi kolotaka vanhu lava xaviweke hi ngati ya Yesu naswona hi ni vutihlamuleri byo va pfuna hi tlhelo ra moya.
1:18-20. Vanhu lava nga xi chaviki Xikwembu naswona va nga lulamangiki a va “swi koti ku tiyimelela,” hikuva timfanelo ta Xikwembu leti nga vonakiki ti endliwa ti vonaka eka ntumbuluko.
2:28; 3:1, 2; 7:6, 7. Endzhaku ko vula swilo leswi a swi ta hlundzukisa Vayuda, Pawulo u vule marito lama verhamisaka timbilu ta vona. Sweswo swi hi vekela xikombiso lexinene leswaku hi ti tamela hi vuxiya-xiya na hi vutshila timhaka leti nga ha khunguvanyisaka van’wana.
3:4. Loko leswi vanhu va swi vulaka swi hambana ni leswi vuriwaka hi Xikwembu eRitweni ra xona, hi endla leswaku ‘Xikwembu xi kumeka xi ri ni ntiyiso’ hi ku tshemba rungula ra le Bibeleni ni ku hanya hi ku pfumelelana ni ku rhandza ka Xikwembu. Hi nga pfuna van’wana leswaku va vona Xikwembu xi ri ni ntiyiso hi ku hiseka entirhweni wo chumayela hi Mfumo ni wa ku endla vadyondzisiwa.
4:9-12. Ripfumelo ra Abrahama ri hlayeriwe yena leswaku i ku lulama loko a nga si yimba a ri ni malembe ya 99 hi vukhale. (Gen. 12:4; 15:6; 16:3; 17:1, 9, 10) Hi ndlela yoleyo ya matimba swinene, Xikwembu xi kombise lexi endlaka munhu a kota ku va la lulameke eka xona.
4:18. Ntshembo i wa nkoka swinene eka ripfumelo. Ripfumelo ra hina ri titshege hi ntshembo.—Hev. 11:1.
5:18, 19. Pawulo u hlamusele ndlela leyi Yesu a fanaka ha yona na Adamu hi ndlela yo olova ni yo koma, kutani hi ndlela yoleyo u yi veke erivaleni ndlela leyi munhu un’we a nga ‘nyikelaka moya-xiviri wakwe ha yona wu va nkutsulo wa lavo tala.’ (Mat. 20:28) Hi fanele hi tekelela xikombiso lexi xo dyondzisa hi ndlela leyi twisisekaka ni leyi komisaka mhaka.—1 Kor. 4:17.
7:23. Swirho swa miri wa hina swo tanihi mavoko, milenge ni ririmi swi nga hi “endla khumbi ra nawu wa xidyoho” kutani hi fanele hi tivonela leswaku hi nga swi tirhisi hi ndlela yo biha.
8:26, 27. Loko hi langutane ni swiyimo swo tika swinene lerova hi nga tivi leswaku hi ta khongela hi kombela yini, “moya hi woxe wa hi kombelela.” Kutani Yehovha, “Mutwi wa xikhongelo,” u yingisa swikhongelo leswi faneleke leswi tsariweke eRitweni ra yena tanihi leswi humaka eka hina.—Ps. 65:2.
8:38, 39. Makhombo, swivumbiwa swa moya swo homboloka ni tihulumendhe ta vanhu a swi nge endli leswaku Yehovha a tshika ku hi rhandza; naswona a swi fanelanga swi hi endla hi tshika ku n’wi rhandza.
9:22-28; 11:1, 5, 17-26. Vuprofeta byo tala lebyi vulavulaka hi ku vuyeteriwa ka Israyele byi hetisisiwile hi vandlha ra Vakreste lava totiweke, leri swirho swa rona swi ‘nga vitaniwangiki swi huma exikarhi ka Vayuda ntsena, kambe ni le xikarhi ka matiko.’
10:10, 13, 14. Ku rhandza ka hina Xikwembu ni vanhu, ku va ni ripfumelo leri tiyeke eka Yehovha ni le ka switshembiso swa yena swi nga hi susumetela leswaku hi hisekela ntirho wa Vukreste.
11:16-24, 33. Kunene “musa ni rilondzo ra Xikwembu” swi ringaniseriwile! Ina, “Ribye, ntirho wakwe wu hetisekile, hikuva tindlela takwe hinkwato i vululami.”—Det. 32:4.
KU HANYA HI KU PFUMELELANA NI KU VURIWA LA LULAMEKE
Pawulo u te: “Hikwalaho ndza mi kombela vamakwerhu, hi tintswalo ta Xikwembu leswaku mi nyikela mimiri ya n’wina yi va xitlhavelo lexi hanyaka, xo kwetsima ni lexi amukelekaka eka Xikwembu.” (Rhom. 12:1) “Hikwalaho,” kumbe hi leswi Vakreste va vuriwaka lava lulameke hikwalaho ka ripfumelo ra vona, leswi Pawulo a swi vuleke endzhaku ka leswi swi fanele swi khumba ndlela leyi va titekaka ha yona, va tekaka van’wana ha yona ni ndlela leyi va va tekaka ha yona valawuri va hulumendhe.
Pawulo u tsarile a ku: “Ndzi byela un’wana ni un’wana kwalaho exikarhi ka n’wina leswaku a nga tiehleketeleli ku tlula mpimo lowu a faneleke ku tiehleketelela ha wona.” U tsundzuxile a ku: “Rirhandzu ra n’wina ri nga vi na vukanganyisi.” (Rhom. 12:3, 9) “Moya-xiviri wun’wana ni wun’wana a wu tiveke ehansi ka valawuri lava tlakukeke.” (Rhom. 13:1) Etimhakeni leti lavaka ripfalo, u khutaza Vakreste leswaku va ‘nga ha avanyisani.’—Rhom. 14:13.
Tinhlamulo Ta Swivutiso Swa Matsalwa:
12:20—Xana hi ma “fumba [njhani] makala lama pfurhaka” enhlokweni ya nala? Eminkarhini ya Bibele, nsimbi a a yi nghenisiwa ehontweni, kutani ku vekiwa makala ehansi ni le henhla ka yona. Makala lama tlhandlekiweke ehenhla a ma engetela nkahelo leswaku nsimbi yi n’oka ivi thyaka ri huma eka yona. Hilaha ku fanaka, hi fumba makala enhlokweni ya nala hi ku n’wi endlela leswinene leswaku ku sihalala ka yena ku n’oka kutani a va ni timfanelo letinene.
12:21—Xana hi “hambeta [hi] hlula swo biha hi leswinene” hi ndlela yihi? Ndlela yin’wana leyi hi endlaka tano ha yona i ku tiyimisela ku endla ntirho wo chumayela mahungu lamanene ya Mfumo lowu hi wu nyikiweke hi Yehovha kukondza a eneriseka.—Mar. 13:10.
13:1—Xana valawuri lava tlakukeke va “vekiwe hi Xikwembu eswiyin’weni swa vona leswi hikiweke” hi ndlela yihi? Tihulumendhe ti “vekiwe hi Xikwembu eswiyin’weni swa [tona] leswi hikiweke” hikuva ti pfumeleriwe hi Xikwembu leswaku ti fuma, naswona minkarhi yin’wana mfumo wa tona wu voniwe ka ha ri emahlweni hi Xikwembu. Sweswo swi vekiwe erivaleni hileswi Bibele yi swi profeteke malunghana ni vafumi vo tala.
Leswi Hi Swi Dyondzaka:
12:17, 19. Loko hi tirihisela hi va hi endla leswi swi faneleke swi endliwa hi Yehovha ntsena. Kunene hi ta va hi tikukumuxa loko hi ‘tlherisela swo biha hi swo biha’!
14:14, 15. A hi fanelanga hi khunguvanyisa makwerhu hi swakudya kumbe swakunwa leswi hi n’wi nyikaka swona.
14:17. Ku va ni vuxaka lebyinene na Xikwembu a swi titsheganga hileswaku munhu u dya yini kumbe u nwa yini kumbe leswi munhu a papalataka ku swi dya kumbe ku swi nwa. Ku ri na sweswo, swi titshege hi ku va la lulameke, la rhuleke ni la tsakeke.
15:7. Hi fanele hi amukela hinkwavo vanhu lava lavaka ntiyiso evandlheni hi nga hlawuli ndluwa hi siya hove kutani hi chumayela rungula ra Mfumo eka vanhu hinkwavo lava hi hlanganaka na vona.
[Swifaniso leswi nga eka tluka 31]
Xana nkutsulo wu nga tirha eka swidyoho leswi endliweke wu nga si hakeriwa?