Xana Yesu A A Vulavula Hi Ndzilo Wa Tihele?
Xana Yesu A A Vulavula Hi Ndzilo Wa Tihele?
VAN’WANA lava pfumelaka eka dyondzo ya ndzilo wa tihele va kombetela eka marito ya Yesu lama tsariweke eka Marka 9:48 (kumbe eka tindzimana 44, 46). U vulavule hi swivungu leswi nga fiki ni ndzilo lowu nga timiwiki. Loko munhu o ku vutisa malunghana ni marito wolawo, a wu ta ma hlamusela njhani?
U nga ha hlayandzimana 44, 46, kumbe 48 hikuva eka vuhundzuluxeri byin’wana tindzimana leti ti hlayeka hi ndlela leyi fanaka, swi ta ya hi vuhundzuluxeri bya Bibele lebyi tirhisiwaka. * Vuhundzuluxeri Bya Misava Leyintshwa byi hlayekisa xileswi: “Loko tihlo ra wena ri ku khunguvanyisa, ri cukumete; i swinene ngopfu leswaku u nghena emfun’weni wa Xikwembu u ri ni tihlo rin’we ku ri ni ku hoxiwa u ri ni mahlo mambirhi eGehena, laha xivungu xa kona xi nga fiki ni ndzilo wa kona wu nga timiwiki.”—Mar. 9:47, 48.
Hikwalaho, van’wana va vula leswaku marito ya Yesu ma seketela langutelo ra leswaku endzhaku ka rifu mimoya-xiviri ya vadyohi ya xaniseka hilaha ku nga heriki. Hi xikombiso, nhlamuselo ya buku leyi nge Sagrada Biblia ya Xipaniya ya le Yunivhesiti ya Navarre yi ri: “Hosi ya hina yi tirhisa [marito lawa] loko yi vulavula hi ku xanisiwa ka le tiheleni. Minkarhi yo tala ‘xivungu lexi nga fiki’ xi hlamuseriwa tanihi maxangu lama nga heriki lama weleke lava nga le tiheleni; kasi ‘ndzilo lowu nga timekiki’ wu hlamuseriwa tanihi ku vava loku va ku twaka.”
Hambiswiritano, ringanisa marito ya Yesu ni ndzimana yo hetelela ya vuprofeta bya Esaya. * Xana a swi le rivaleni leswaku Yesu a a kombetela eka ndzimana leyi nga eka Esaya ndzima 66? Laha muprofeta handle ko kanakana a a kombetela eka loko ku humiwa “eYerusalema ku yiwa eNkoveni wa Hinomu (Gehena), laha ku tshameke ku endliwa switlhavelo hi vanhu (Yer 7:31) naswona ku heteleleke ku ve tala lerikulu swinene emutini.” (The Jerome Biblical Commentary) Swi le rivaleni leswaku xifanekiselo lexi nga eka Esaya 66:24 a hi xa vanhu lava a va xanisiwa; xi vulavula hi mintsumbu. Xi vula leswaku leswi nga fiki i swivungu ku nga ri vanhu lava hanyaka kumbe mimoya-xiviri leyi nga fiki. Kutani, xana ma vula yini marito ya Yesu?
Xiya nhlamuselo leyi nga eka Marka 9:48 eka buku ya Khatoliki leyi nge El evangelio de Marcos. Análisis lingüístico y comentario exegético, Vholumo ya Vumbirhi yi ri: “Xiga lexi xi tekiwe eka Esaya (66,24). Eka yona muprofeta u kombisa tindlela timbirhi leti mintsumbu a yi lovisiwa ha tona: ku borisa ntsumbu ni ku wu hisa . . . Ku tirhisiwa ka rito swivungu ni ndzilo hi ku landzelelana eka ndzimana leyi swi kandziyisa mhaka ya ku lovisiwa. . . . Tindlela letimbirhi to lovisa ti hlamuseriwa tanihi leti loviselaka makumu (‘a wu timeki, a swi fi’): a wu nge swi balekeli. Eka nhlamuselo leyi, swilo leswi nga lovisiwiki i xivungu ni ndzilo ntsena—ku nga ri munhu—naswona swi herisa nchumu wihi na wihi lowu welaka eka swona. Hikwalaho, laha a ku hlamuseriwi nxaniso wa hilaha ku nga heriki, kambe ku vulavuriwa hi ku loviseriwa makumu, naswona tanihi leswi lava loviseriwaka makumu va nga taka va nga pfuxiwi eku feni, swi fana ni loko va fele makumu. Kutani [ndzilo] wu fanekisela ku loviseriwa makumu.”
Un’wana ni un’wana la swi tivaka leswaku Xikwembu xa ntiyiso xi ni rirhandzu ni vululami u fanele a kota ku vona leswaku swa olova ku twisisa marito ya Yesu hi ndlela yoleyo. A a nga vuli leswaku lavo homboloka va ta xanisiwa hilaha ku nga heriki, kambe a a vula leswaku va le khombyeni ro loviseriwa makumu laha va nga taka va nga vi na ntshembo wo pfuxiwa.
[Tinhlamuselo ta le hansi]
^ par. 3 Matsalwa ya voko ya Bibele lama tshembekaka a ma yi katsi ndzimana 44 na 46. Swidyondzi swi xiye leswaku tindzimana toleto timbirhi swi nga ha endleka ti engeteriwe hi ku famba ka nkarhi. Profesa Archibald T. Robertson u tsarile a ku: “Matsalwa ya voko ya khale tlhelo lamanene a ma ti katsi tindzimana letimbirhi. Ti nghenisiwe eka matsalwa ya voko ya le matikweni ya le Vupela-dyambu ni le Siriya (Byzantium). Ko phindhiwa ndzimana 48. Hikwalaho hi [tlule] ndzimana 44 na 46 leti nga riki ta ntiyiso.”
^ par. 5 “Entiyisweni va ta huma kutani va languta mintsumbu ya vanhu lava a va tlula nawu wa mina; hikuva swivungwana leswi nga eka vona a swi nge fi, ni ndzilo wa vona a wu nge timeki, va ta va nchumu lowu hlambisaka timbilu emahlweni ka nyama hinkwayo.”—Esa. 66:24.