A Wu Swi Tivi Leswaku Swi Ta Lulama Kwihi!

“Byala mbewu ya wena nimixo, naswona u nga ri wisisi voko ra wena ku fikela nimadyambu; hikuva a wu swi tivi leswaku leswi swi ta lulama kwihi.”—EKL. 11:6.

1. Ha yini ku vona ndlela leyi swimilana swi kulaka ha yona swi hlamarisa ni ku hi endla hi titwa hi nga ri nchumu?

MURIMI u fanele a lehisa mbilu. (Yak. 5:7) Endzhaku ko byala mbewu, u fanele a rindza leswaku yi mila yi tlhela yi kula. Loko swiyimo swi pfumela, swimilana swi sungula ku mila emisaveni hakatsongo-tsongo. Kutani swi kula swi kala swi tswala mihandzu. Eku heteleleni murimi u ni nsimu leyi lunghekeleke ku tshoveriwa. Hakunene swa hlamarisa ku vona ndlela leyi swimilana swi kulaka ha yona! Ku tiva Loyi a miriseke swilo sweswo swi hi endla hi titwa hi nga ri nchumu. Hi nga khathalela mbewu leyi hi yi byaleke. Hi nga pfuneta hi ku yi cheleta. Kambe i Xikwembu ntsena lexi nga endlaka leswaku yi kula.—Ringanisa 1 Vakorinto 3:6.

2. Hi swihi swilo leswi Yesu a dyondziseke ha swona malunghana ni nhluvuko wa moya eka swifaniso leswi ku buriweke ha swona exihlokweni lexi hundzeke?

² Hilaha swi hlamuseriweke hakona exihlokweni lexi hundzeke, Yesu u fanise ntirho wo chumayela hi Mfumo ni murimi la byalaka mbewu. Exifanisweni xa misava yo hambana-hambana, Yesu u kandziyise leswaku hambileswi murimi a byalaka mbewu leyinene, mbilu ya munhu hi yona yi kombaka loko mbewu ya kona yi ta kula kumbe yi taka yi nga kuli. (Mar. 4:3-9) Exifanisweni xa muhaxi wa mbewu loyi a etleleke, Yesu u kombise leswaku murimi a nga yi twisisi hilaha ku heleleke ndlela leyi swimilana swi kulaka ha yona. Leswi swi vangiwa hileswi ku kula ka mbewu ku titshegeke hi matimba ya Xikwembu, ku nga ri ya munhu. (Mar. 4:26-29) Sweswi a hi kambisiseni swifaniso swin’wana swinharhu swa Yesu, ku nga xa ndzoho ya sinapi, xa comela ni xa rikoka. *

Xifaniso Xa Ndzoho Ya Sinapi

3, 4. Xifaniso xa ndzoho ya sinapi xi kandziyisa timhaka tihi malunghana ni rungula ra Mfumo?

³ Xifaniso xa ndzoho ya sinapi lexi nakambe xi kumekaka eka Marka ndzima 4, xi kandziyisa swilo swimbirhi: xo sungula, ku andza loku hlamarisaka ka vanhu lava yingiselaka rungula ra Mfumo; xa vumbirhi, ndlela leyi lava amukelaka rungula va sirheleriwaka ha yona. Yesu u te: “Xana mfumo wa Xikwembu hi ta wu fanisa na yini, kumbe hi ta wu hlamusela hi xifaniso xihi? Ku fana ni ndzoho ya sinapi, leyi loko yi byariwa emisaveni, a yi ri leyitsanana ku tlula timbewu hinkwato leti nga laha misaveni—kambe loko yi byariwile, yi huma yi kula ku tlula swimila hinkwaswo ivi yi humesa marhavi lamakulu, lerova tinyenyana ta tilo ti kuma vutshamo endzhutini wa yona.”—Mar. 4:30-32.

⁴ Laha ku kombisiwa ku kula ka “mfumo wa Xikwembu” hilaha swi kombisiweke hakona hi ku twarisiwa ka rungula ra Mfumo ni ku kula ka vandlha ra Vukreste ku sukela hi Pentekosta ya 33 C.E. ku ya emahlweni. Ndzoho ya sinapi i mbewu leyitsongo leyi yi nga fanekiselaka nchumu lowutsongo ngopfu. (Ringanisa Luka  17:6.) Kambe, eku heteleleni ximilana xa sinapi xi nga ha leha kwalomu ka 3 ku ya ka 5 wa timitara naswona xi va ni marhavi yo tsindziyela, kutani xi tekiwa xi ri nsinya.—Mat. 13:31, 32.

5. Hi kwihi ku andza loku veke kona eka vandlha ra Vukreste ra lembe-xidzana ro sungula?

⁵ Ku kula ka vandlha ra Vukreste ku sungule hi ndlela leyitsongo hi 33 C.E. loko vadyondzisiwa va kwalomu ka 120 va totiwe hi moya lowo kwetsima. Hi nkarhi wutsongo, vandlha leri leritsongo ra vadyondzisiwa ri ve ni magidi ya vapfumeri. (Hlaya Mintirho 2:41; 4:4; 5:28; 6:7; 12:24; 19:20.) Ku nga si hela ni makume manharhu ya malembe, nhlayo ya vatshoveri yi andze swinene lerova loko muapostola Pawulo a tsalela vandlha ra le Kolosa u vule leswaku mahungu lamanene se ma ‘chumayeriwile eka ntumbuluko hinkwawo lowu nga ehansi ka tilo.’ (Kol. 1:23) Hakunene loku a ku ri ku andza loku hlamarisaka!

6, 7. (a) Hi kwihi ku andza loku veke kona ku sukela hi 1914? (b) Hi kwihi ku andza loku nga ta va kona?

⁶ Ku sukela loko ku simekiwe Mfumo wa Xikwembu etilweni hi 1914, marhavi ya “murhi” wa sinapi ma andze ngopfu ku tlula leswi a swi languteriwile. Vanhu va Xikwembu va vone ku hetiseka ka xiviri ka vuprofeta lebyi tsariweke hi Esaya, lebyi nge: “Lontsongo u ta va gidi, kasi lontsongo ngopfu u ta va tiko ra matimba.” (Esa. 60:22) Ntlawa lowutsongo wa vatotiwa lowu a wu chumayela hi Mfumo eku sunguleni ka lembe-xidzana ra vu-20, a wu nga swi ehleketi nikatsongo leswaku hi lembe ra 2008 ku ta va ni Timbhoni ta kwalomu ka nkombo wa timiliyoni leti endlaka ntirho lowu ematikweni yo tlula 230. Hakunene ku andza loku, loku hlamarisaka ku fana ni ku kula ka ndzoho ya sinapi ya le xifanisweni xa Yesu!

⁷ Kambe xana ku andza koloko ku helele kwalaho? Doo! Hi ku famba ka nkarhi, munhu un’wana ni un’wana la nga ta va a hanya laha misaveni u ta va a fumiwa hi Mfumo wa Xikwembu. Vakaneti hinkwavo va ta va va herisiwile. Leswi a swi nge endleki hikwalaho ka matshalatshala ya vanhu, kambe swi ta endleka hikwalaho ka leswi Yehovha Hosi Leyi Lawulaka a nga ta va a nghenelerile etimhakeni ta misava. (Hlaya Daniyele 2:34, 35.) Kutani hi ta vona ku hetiseka ko hetelela ka vuprofeta byin’wana lebyi tsariweke hi Esaya, lebyi nge: “Kunene misava yi ta tala hi ku tiva Yehovha kukota mati lama funengetaka lwandle.”—Esa. 11:9.

8. (a) Xana tinyenyana ta le xifanisweni xa Yesu ti yimela yini? (b) I yini leswi hi sirhelelekeke eka swona hambi ku ri sweswi?

⁸ Yesu u vule leswaku tinyenyana ta tilo a ti ta kuma vutshamo ehansi ka ndzhuti wa Mfumo lowu. Tinyenyana teto a ti yimeli valala va Mfumo lava ringetaka ku dya mbewu leyinene, hilaha a swi ri hakona hi tinyenyana ta le xifanisweni xa wanuna loyi a haxaka mbewu emisaveni yo hambana-hambana. (Mar. 4:4) Ku ri na sweswo, exifanisweni lexi tinyenyana ti yimela vanhu va timbilu letinene lava lavaka nsirhelelo evandlheni ra Vukreste. Hambi ku ri sweswi vanhu lava va sirhelelekile eka mikhuva leyi thyakisaka hi tlhelo ra moya ni leyi nga basangiki ya misava leyi yo homboloka. (Ringanisa Esaya 32:1, 2.) Hilaha ku fanaka, Yehovha u fanise Mfumo  wa Mesiya ni nsinya naswona u profetile a ku: “Ndzi ta xi simeka entshaveni leyi tlakukeke ya Israyele, kunene xi ta va ni marhavi, xi humesa mihandzu, xi va mukedari lowukulu. Ehansi ka wona ku ta tshama tinyenyana hinkwato ta ripapa rin’wana ni rin’wana; ti ta tshama endzhutini wa switluka swa wona.”—Ezek. 17:23.

Xifaniso Xa Comela

9, 10. (a) Hi yihi yinhla leyi Yesu a yi kandziyiseke exifanisweni xa comela? (b) EBibeleni, xana hakanyingi comela xi fanekisela yini, naswona hi xihi xivutiso lexi tlakukaka lexi nga ta kambisisiwa xa ku va Yesu a endle xifaniso xa comela?

⁹ A hi minkarhi hinkwayo ku andza ku vonakaka ematihlweni ya vanhu. Exifanisweni xakwe lexi landzelaka, Yesu u kandziyise yinhla yoleyo. U te: “Mfumo wa matilo wu fana ni comela, lexi wansati a xi tekeke a xi fihla eka mimpimo yinharhu leyikulu ya mapa, ku fikela loko mbila hinkwayo yi kukumuka.” (Mat. 13:33) Xana comela lexi xi fanekisela yini, naswona xi fambisana njhani ni ku andza ka vadyondzisiwa va Mfumo?

¹⁰ Hakanyingi eBibeleni comela xi fanekisela xidyoho. Muapostola Pawulo u vulavule hi comela hi ndlela yoleyo loko a vulavula hi nkucetelo wo biha wa mudyohi evandlheni ra khale ra le Korinto. (1 Kor. 5:6-8) Xana Yesu sweswi a a tirhisa comela ku kombisa ku andza ka nchumu wo biha?

11. Comela a xi tirhisiwa njhani le Israyele wa khale?

¹¹ Hi nga si hlamula xivutiso xexo, hi fanele hi rhanga hi xiya tinhla tinharhu ta xisekelo. Yo sungula, hambileswi Yehovha a a nga xi pfumeleli comela hi nkarhi wa nkhuvo wa Paseka, minkarhi yin’wana a a swi amukela switlhavelo leswi nga ni comela. Comela a xi tirhisiwa tanihi nyiko yo nkhensa magandzelo ya xinakulobye, lawa vanhu a va ma humesa hi ku tirhandzela leswaku va nkhensa mikateko yo tala leyi Yehovha a va katekiseke ha yona. Swakudya leswi a swi tsakisa lava va swi dyaka.—Lev. 7:11-15.

12. Hi nga dyondza yini eka ndlela leyi Bibele yi swi tirhisaka ha yona swifaniso?

¹² Ya vumbirhi, hambileswi eMatsalweni nchumu wo karhi wu nga ha fanekiselaka swilo swo biha, hi hala tlhelo wu nga ha tlhela wu tirhisiwa ku fanekisela nchumu wo karhi lowunene. Hi xikombiso, eka 1 Petro 5:8, Sathana u fanisiwa ni nghala, ku kombisa khombo ni tihanyi leti a nga na tona. Kambe eka Nhlavutelo 5:5, Yesu u fanisiwa ni nghala, “Nghala leyi nga ya nyimba ya Yuda.” Eka xifaniso lexo hetelela swi le rivaleni leswaku nghala yi fanekisela ku va ni xivindzi xo kombisa vululami.

13. Xifaniso xa Yesu xa comela xi kombisa yini hi nhluvuko wa moya?

¹³ Ya vunharhu, Yesu exifanisweni xakwe, a nga vulanga leswaku comela xi onhe mapa hinkwawo, xi ma endla ma nga ha pfuni nchumu. Kambe u hlamusele ndlela leyi tolovelekeke ya ku endla xinkwa. Wansati a a chela comela hi xikongomelo, naswona vuyelo bya kona a byi va lebyinene. Comela xi fihliwe endzeni ka mapa. Xisweswo loko comela xi ri karhi xi kukumuka wansati loyi a a nga xi voni. Leswi swi hi tsundzuxa hi munhu la byalaka mbewu kutani a etlela nivusiku. Yesu u vule leswaku “mbewu yi huma yi kula yi tlhela yi leha, kambe [munhu loyi] a nga yi tivi ndlela leyi swi endlekeke ha yona.” (Mar. 4:27) Wa nga vona ndlela yo olova yo kombisa nhluvuko wa moya lowu nga vonakiki! Swi nga ha endleka hi nga wu voni nhluvuko eku sunguleni, kambe eku heteleleni hi vona vuyelo bya kona.

14. Hi yihi mhaka ya ntirho wo chumayela leyi fanisiwaka ni mhaka ya leswaku comela xi kukumuxa mbila hinkwayo?

 ¹⁴ Ku andza ka vadyondzisiwa va Mfumo a ku vonaki ematihlweni ya vanhu kambe ku karhi ka endleka emisaveni hinkwayo. Leyi i mhaka yin’wana leyi kandziyisiwaka exifanisweni xa comela. Comela xi kukumuxa mbila hinkwayo ya “swipimo swinharhu swa mapa.” (Luka 13:21) Ku fana ni comela, ntirho wo chumayela hi Mfumo lowu vangeke ku andza loku ka vadyondzisiwa wu kule lerova sweswi rungula ra Mfumo ri chumayeriwa “ku ya fika endhawini ya le kule swinene ya misava.” (Mint. 1:8; Mat. 24:14) Mawaku lunghelo leri hi nga na rona ra ku hoxa xandla entirhweni lowu wa Mfumo, lowu kulaka hi ndlela yo hlamarisa!

Rikoka

15, 16. (a) Hlamusela xifaniso xa rikoka hi ku komisa. (b) Rikoka ri yimela yini, naswona i mhaka yihi ya ku andza ka Mfumo leyi xifaniso lexi xi vulavulaka ha yona?

¹⁵ Mhaka ya nkoka swinene ku tlula nhlayo ya lava tivulaka vadyondzisiwa va Yesu Kreste i nkoka wa vadyondzisiwa volavo. Yesu u kombetela emhakeni ya ku andza ka Mfumo loko a vulavula hi xifaniso xin’wana, ku nga xa rikoka. U te: “Nakambe mfumo wa matilo wu fana ni rikoka leri nghenisiweke elwandle kutani ri kukuta tinhlampfi ta mixaka hinkwayo.”—Mat. 13:47.

¹⁶ Rikoka leri yimelaka ntirho wo chumayela hi Mfumo, ri kukuta tinhlampfi ta mixaka hinkwayo. Yesu u ye emahlweni a ku: “Loko [rikoka] ri tele va ri kokela eribuweni, kuteloko va tshame ehansi, va hlengeletela letinene exibyeni, kambe leti nga riki tinene va ti cukumeta. Swi ta va tano emakumu ka mafambiselo ya swilo: tintsumi ti ta huma kutani ti hambanisa lavo homboloka eka lavo lulama kutani ti ta va hoxa ekheleni ra ndzilo lowu pfurhaka. Kwalaho hi laha ku rila ni ku getsela ka meno ya vona ku nga ta va kona.”—Mat. 13:48-50.

17. Ku hambanisiwa loku boxiweke exifanisweni xa rikoka ku kombetela eka nkarhi wihi?

¹⁷ Xana ku hambanisiwa loku ku kombetela eka vuavanyisi byo hetelela bya tinyimpfu ni timbuti loku Yesu a vuleke leswaku a ku ta humelela loko a fika hi ku vangama kakwe? (Mat. 25:31-33) Doo! Ku avanyisa koloko ko hetelela ku ta humelela loko Yesu a ta hi nkarhi wa nhlomulo lowukulu. Ku hambana ni sweswo, ku hambanisiwa loku ku vulavuriweke ha kona exifanisweni xa rikoka ku endleka “emakumu ka mafambiselo ya swilo.” * Hi hanya enkarhini wolowo, ku nga masiku lama hi yisaka enhlomulweni lowukulu. Xana ntirho wo hambanisa wu endleka njhani sweswi?

18, 19. (a) Ntirho wo hambanisa wu endliwa njhani sweswi? (b) Hi rihi goza leri vanhu va timbilu letinene va faneleke va ri teka? (Nakambe vona nhlamuselo ya le hansi eka tluka 21.)

¹⁸ Namuntlha, tinhlampfi to fanekisela ta timiliyoni leti humaka elwandle leri nga vanhu ti kokeleke evandlheni ra Yehovha eminkarhini ya manguva lawa. Van’wana va va kona eXitsundzuxweni, van’wana va ta eminhlanganweni  ya hina naswona van’wana va pfumela ku dyondza Bibele. Kambe, xana vanhu lava hinkwavo i Vakreste va xiviri? Va nga ha ‘kokeriwa eribuweni,’ kambe Yesu u hi byela leswaku hi ‘lavanene’ ntsena lava hlengeletiwaka eswibyeni leswi fanekiselaka mavandlha ya Vukreste. Lava nga riki vanene va cukumetiwa, eku heteleleni va lahleriwa ekheleni ra ndzilo ro fanekisela leri fanekiselaka ku lovisiwa ka le nkarhini lowu taka.

¹⁹ Ku fana ni tinhlampfi leti nga riki tinene, vo tala lava nga tshama va dyondza Bibele ni vanhu va Yehovha se va tshikile ku dyondza. Van’wana lava tswaleriweke emindyangwini ya Vakreste a va swi lavanga ku va valandzeri va mikondzo ya Yesu. A va swi tsakelanga ku endla xiboho xa ku tirhela Yehovha kumbe endzhaku ka loko va n’wi tirherile hi ku famba ka nkarhi va tshike ku n’wi tirhela. * (Ezek. 33:32, 33) Hikwalaho, i swa nkoka leswaku vanhu hinkwavo va timbilu letinene va pfumela ku hlengeletiwa emavandlheni lama fanekiseriwaka hi swibya, ku nga si fika siku ro hetelela ra vuavanyisi naswona va tshama endhawini leyi sirhelelekeke.

20, 21. (a) I yini leswi hi swi dyondzeke loko hi pfuxeta swifaniso swa Yesu malunghana ni ku andza loku nga kona? (b) Xana u tiyimisele ku endla yini?

²⁰ Kutani, i yini leswi hi swi dyondzeke loko hi pfuxeta swifaniso swa Yesu hi ku komisa malunghana ni ku andza loku nga kona? Xo sungula, ku fana ni ku kula ka ndzoho ya sinapi, ku ve ni ku andza lokukulu swinene ka vanhu lava yingisaka rungula ra Mfumo laha misaveni. A xi kona lexi nga sivelaka ku andza ka ntirho wa Yehovha! (Esa. 54:17) Ku engetela kwalaho, lava a va lava “vutshamo endzhutini wa [murhi]” va sirheleriwile hi tlhelo ra moya. Xa vumbirhi, i Xikwembu lexi xi swi kurisaka. Ku fana ni comela lexi fihliweke lexi kukumuxaka mbila hinkwayo, ku andza loku a ku nga vonaki kumbe ku twisiseka minkarhi hinkwayo, kambe ka endleka! Xa vunharhu, a hi hinkwavo lava amukeleke rungula leri lava fanelekaka. Van’wana va fane ni tinhlampfi leti nga riki tinene ta le xifanisweni xa Yesu.

²¹ Hakunene swa khutaza ku vona vanhu vo tala swinene va timbilu letinene va kokiwa hi Yehovha! (Yoh. 6:44) Leswi swi endle leswaku ku va ni ku andza loku hlamarisaka ematikweni yo hambana-hambana. Ku dzuneka hinkwako ka ku andza loku ku ya eka Yehovha Xikwembu. Tanihi leswi hi ku vonaka ku andza loku, hi fanele hi tiyimisela ku yingisa ndzayo leyi tsariweke eka malembe-xidzana lama hundzeke, leyi nge: “Byala mbewu ya wena nimixo . . . , hikuva a wu swi tivi leswaku leswi swi ta lulama kwihi, laha kumbe lahaya, kumbexana haswimbirhi swi ta va leswinene.”—Ekl. 11:6.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

U Nga Hlamula Njhani?

• Xifaniso xa Yesu xa ndzoho ya sinapi xi hi dyondzisa yini hi ku andza ka lava amukelaka rungula ra Mfumo ni ku sirheleriwa hi tlhelo ra moya?

• Comela xa le xifanisweni xa Yesu xi fanekisela yini, naswona hi wihi ntiyiso lowu Yesu a wu kandziyiseke hi ku andza ka lava amukelaka rungula ra Mfumo?

• Xifaniso xa rikoka xi kandziyisa mhaka yihi ya ku andza ka lava amukelaka rungula ra Mfumo?

• Hi nga tiyiseka njhani leswaku hi tshama hi ri xiphemu xa lava ‘hlengeletiweke eswibyeni’?

[Swivutiso Swa Dyondzo]

[Swifaniso leswi nga eka tluka 18]

Xifaniso xa ndzoho ya sinapi xi hi dyondzisa yini hi ku andza ka vanhu lava amukelaka rungula ra Mfumo?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 19]

Hi dyondza yini eka xifaniso xa comela?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 21]

Swi fanekisela yini ku hambanisiwa ka tinhlampfi letinene eka leti nga riki tinene?