U Tiyimisele Ku Titsona Yini Leswaku U Kuma Vutomi Lebyi Nga Heriki?

“I yini lexi munhu a nga cincisaka moya-xiviri wakwe ha xona?”—MAT. 16:26.

1. Ha yini Yesu a nga pfumelelananga na wona marito yo tshinya lama vuriweke hi Petro?

MUAPOSTOLA PETRO u hlamarisiwe hileswi a swi tweke. Yesu Kreste, Murhangeri wa yena la rhandzekaka u vule “hi vurhena” leswaku ku nga ri khale A a ta xanisiwa a tlhela a dlayiwa. Petro loyi handle ko kanakana a a ri ni xikongomelo lexinene u tshinye Yesu a ku: “Titsetselele, Hosi; khombo leri ri nga ka ri nga ku weli nikatsongo.” Yesu u fularhele Petro kutani a languta vadyondzisiwa vakwe lavan’wana. Kumbexana na vona a va anakanya hi ndlela yoleyo leyi hoxeke. Kutani u byele Petro a ku: “Yana endzhaku ka mina, Sathana! U xikhunguvanyiso eka mina, hikuva a wu ehleketi miehleketo ya Xikwembu, kambe u ehleketa miehleketo ya vanhu.”—Mar. 8:32, 33; Mat. 16:21-23.

2. Yesu u swi hlamusele njhani leswi languteriweke eka mudyondzisiwa wa xiviri?

² Marito lawa Yesu a ma vuleke endzhaku ka sweswo ma nga ha va ma n’wi pfunile Petro leswaku a vona xivangelo xa ku va Yesu a nga pfumelelananga na wona marito ya yena. Yesu u “vitan[e] ntshungu wu ta eka yena wu ri ni vadyondzisiwa vakwe” kutani a ku: “Loko munhu a lava ku ndzi landzela, a a titshike kutani a rhwala mhandzi yakwe ya nxaniso a ndzi landzela nkarhi hinkwawo. Hikuva mani na mani loyi a lavaka ku ponisa moya-xiviri wakwe u ta lahlekeriwa hi wona; kambe mani na mani la lahlekeriwaka hi moya-xiviri wakwe hikwalaho ka mina ni hikwalaho ka mahungu lamanene u ta wu ponisa.” (Mar. 8:34, 35) Laha Yesu u tirhise rito “moya-xiviri” a vula “vutomi.” Swi le rivaleni leswaku a a ri kusuhi ni ku nyikela hi vutomi bya yena naswona a a langutele leswaku lava n’wi landzelaka va fanele va tiyimisela ku nyikela hi vutomi bya vona entirhweni wa Xikwembu. Loko vo nyikela hi vutomi bya vona a va ta kuma hakelo leyikulu.—Hlaya Matewu 16:27.

3. (a) Hi swihi swivutiso leswi Yesu a swi vutiseke vayingiseri va yena? (b) Xivutiso xa Yesu xa vumbirhi xi nga ha va xi va tsundzuxe yini vayingiseri va yena?

 ³ Hi nkarhi wolowo, Yesu u vutise swivutiso swimbirhi leswi tlhontlhaka mianakanyo, a ku: “Xana munhu swi nga n’wi pfuna yini ku pindzula misava hinkwayo kambe a lahlekeriwa hi moya-xiviri wakwe?” a tlhela a ku, “Kunene, i yini lexi munhu a nga cincisaka moya-xiviri wakwe ha xona?” (Mar. 8:36, 37) Nhlamulo ya xivutiso lexo sungula yi le rivaleni hi ku ya hi langutelo ra vanhu. A swi nge n’wi pfuni nchumu munhu loko o pindzula misava hinkwayo ivi a lahlekeriwa hi vutomi bya yena, ku nga moya-xiviri wakwe. Swilo leswi munhu a nga na swona i swa nkoka loko ntsena a ha ha hanya leswaku a ta tiphina hi swona. Xivutiso xa Yesu xa vumbirhi lexi nge: “Kunene, i yini lexi munhu a nga cincisaka moya-xiviri wakwe ha xona?” xi nga ha va xi tsundzuxe vayingiseri va yena hi xihehlo lexi Sathana a xi vuleke enkarhini wa Yobo a ku: “Hinkwaswo leswi munhu a nga na swona u ta swi humesa leswaku a ponisa moya-xiviri wakwe.” (Yobo 2:4) Vanhu van’wana lava nga gandzeriki Yehovha va nga ha endla hi ku pfumelelana ni marito ya Sathana. Vanhu vo tala va nga ha endla nchumu wihi ni wihi, va tlula nawu wo karhi leswaku va hambeta va hanya. Kambe Vakreste a va endli tano.

4. Ha yini swivutiso swa Yesu swi ri ni nhlamuselo leyi enteke eka Vakreste?

⁴ Ha swi tiva leswaku Yesu loko a ta emisaveni a a nga telanga ku ta hi hanyisa, ku hi nyika rifuwo ni ku endla leswaku hi hanya nkarhi wo leha emisaveni leyi. A a tele ku ta hi nyika lunghelo ro hanya hilaha ku nga heriki emisaveni leyintshwa, naswona ntshembo wa vutomi byolebyo hi wu teka wu ri wa nkoka swinene. (Yoh. 3:16) Mukreste u ta twisisa xivutiso xo sungula xa Yesu tanihi lexi vulaka leswaku, “Xana munhu swi nga n’wi pfuna yini ku pindzula misava hinkwayo ivi a lahlekeriwa hi ntshembo wa yena wa vutomi lebyi nga heriki?” Nhlamulo ya xivutiso xolexo hileswaku a swi nge n’wi pfuni nchumu nikatsongo. (1 Yoh. 2:15-17) Leswaku hi kota ku hlamula xivutiso xa vumbirhi xa Yesu, hi nga ha tivutisa xivutiso lexi, ‘I yini leswi ndzi tiyimiseleke ku titsona swona sweswi leswaku ndzi ta tiyiseka hi ntshembo wa mina wo kuma vutomi emisaveni leyintshwa?’ Nhlamulo ya hina eka xivutiso xolexo yi paluxa ndlela leyi ntshembo wolowo wu nga ni matimba ha yona etimbilwini ta hina, hilaha hi nga ta swi kombisa hakona hi mahanyelo ya hina.—Ringanisa na Yohane 12:25.

5. Hi nga yi kuma njhani nyiko ya vutomi lebyi nga heriki?

⁵ Yesu a a nga vuli leswaku vutomi lebyi nga heriki i hakelo. Vutomi i nyiko, hambi ku ri vutomi bya hina byo koma emafambiselweni lawa ya swilo. A hi nge byi xavi kumbe hi endla swo karhi leswaku hi byi kuma. Hi nga kuma nyiko ya vutomi lebyi nga heriki loko ntsena hi ‘va ni ripfumelo eka Kreste Yesu’ ni le ka Yehovha, “muhakeri wa lava va [n’wi] lavaka hi mbilu hinkwayo.” (Gal. 2:16; Hev. 11:6) Nilokoswiritano, hi fanele hi kombisa ripfumelo ra hina hi mintirho, hikuva “ripfumelo leri nga riki na mintirho ri file.” (Yak. 2:26) Hikwalaho, loko hi hambeta hi anakanyisisa hi xivutiso xa Yesu, hi fanele hi anakanyisisa swinene hi leswaku hi tiyimisele ku titsona yini emafambiselweni lawa ya swilo, nileswaku hi tiyimisele ku endla yini entirhweni wa Yehovha leswaku hi ta kombisa leswaku ripfumelo ra hina ra hanya hakunene.

“Kreste A Nga Titsakisanga”

6. I yini leswi Yesu a a swi rhangisa emahlweni?

⁶ Ematshan’weni ya leswaku Yesu a dzikisa mianakanyo ya yena eka leswi misava ya le nkarhini wa yena a yi ta n’wi nyika swona, u dzikise mianakanyo ya yena eka swilo swa nkoka kutani a fularhela ndzingo wa leswaku a tikumela swilo leswi vonakaka leswaku a ta hanya emafurheni. A a titsona swo karhi naswona a a yingisa Xikwembu. Ematshan’weni yo titsakisa u te: “Nkarhi hinkwawo ndzi endla swilo leswi . . . tsakisaka [Xikwembu].” (Yoh. 8:29) Yesu a a tiyimisele ku titsona yini leswaku a tsakisa Xikwembu?

7, 8. (a) I yini leswi Yesu a titsoneke swona, naswona u hakeriwe njhani? (b) Hi fanele hi tivutisa xivutiso xihi?

⁷ Siku rin’wana Yesu u byele vadyondzisiwa va yena a ku: “N’wana wa munhu a nga telang[i] ku tirheriwa, kambe [u tele] ku tirhela ni ku nyikela moya-xiviri wakwe wu va nkutsulo wa lavo tala.” (Mat. 20:28) Emahlweni ka kwalaho, loko Yesu a byela valandzeri va yena leswaku ku nga ri khale a a ta boheka ku “nyikela moya-xiviri wakwe,” Petro u n’wi byele leswaku a titsetselela. Kambe Yesu a nga kanganyisiwanga. Hi ku swi rhandza u nyikele hi moya-xiviri wakwe, vutomi byakwe lebyi hetisekeke, hikwalaho ka vanhu. Hikwalaho ka leswi Yesu a kombiseke ku pfumala vutianakanyi, vumundzuku bya yena a byi sirhelelekile. U pfuxiwile kutani a “[tlakuseriwa] evokweni ra xinene ra Xikwembu.” (Mint. 2:32, 33) Hikwalaho u ve xikombiso lexinene eka hina.

⁸ Muapostola Pawulo u tsundzuxe Vakreste va le Rhoma ‘leswaku va nga titsakisi’ vona vini a tlhela a va tsundzuxa leswaku “hambi a ri Kreste a nga titsakisanga.” (Rhom. 15:1-3) Kutani, hi tiyimisele ku fikela kwihi ku tirhisa ndzayo yoleyo ya muapostola loyi naswona hi tiyimisele ku titsona yini leswaku hi tekelela Kreste?

Yehovha U Lava Leswaku Hi N’wi Nyika Leswinene Ngopfu

9. Kahle-kahle Mukreste u va a endla yini loko a tinyiketela eka Xikwembu?

⁹ Le Israyele wa khale, Nawu wa Muxe a wu vula leswaku mahlonga ya Vaheveru a ma fanele ma ntshunxiwa hi lembe ra vunkombo ra vuhlonga bya wona kumbe hi lembe ra Yubili. Hambiswiritano, loko hlonga ri rhandza n’wini wa rona, a ri ta hlawula ku hambeta ri ri hlonga ra yena vutomi bya rona hinkwabyo. (Hlaya Deteronoma 15:12, 16, 17.) Na hina loko hi nyiketela vutomi bya hina eka Xikwembu hi endla leswi fanaka. Hi ku tirhandzela hi pfumela ku endla ku rhandza ka Xikwembu ku nga ri ku rhandza ka hina. Loko hi endla tano, hi kombisa leswaku hi n’wi rhandza swinene Yehovha naswona hi navela ku n’wi tirhela hilaha ku nga heriki.

10. Xana hi vanhu va Xikwembu hi ndlela yihi, naswona sweswo swi fanele swi khumba ndlela leyi hi anakanyaka ha yona ni ndlela leyi hi endlaka swilo ha yona hi ndlela yihi?

¹⁰ Loko sweswi u dyondza Bibele ni Timbhoni ta Yehovha, u chumayela mahungu lamanene naswona u ya eminhlanganweni ya Vukreste, u endla kahle. Hi tshemba leswaku ku nga ri khale u ta susumeteleka ku tinyiketela eka Yehovha kutani u tivutisa xivutiso lexi Muetiyopiya a xi vutiseke Filipi, lexi nge: “I yini lexi ndzi sivelaka ku khuvuriwa?” (Mint. 8:35, 36) Kutani vuxaka bya wena na Xikwembu byi ta fana ni bya Vakreste lava Pawulo a va tsaleleke a ku: “A mi tifumi, hikuva mi xaviwile hi nxavo.” (1 Kor. 6:19, 20) Ku nga khathariseki leswaku hi ni ntshembo wo ya hanya etilweni kumbe laha misaveni, loko hi tinyiketerile eka Yehovha, yena i N’wini wa hina. I swa nkoka swinene leswaku hi nga pfumeli ku lawuriwa hi ku navela ka vutianakanyi kutani hi “[tshika] ku va mahlonga ya vanhu.” (1 Kor. 7:23) Mawaku lunghelo ra ku va nandza la tshembekaka wa Yehovha loyi a n’wi tirhisaka hilaha a rhandzaka hakona!

11. Hi xihi xitlhavelo lexi Vakreste va khutaziwaka ku xi endla, naswona hilaha swi kombisiweke hakona hi switlhavelo leswi a swi endliwa ehansi ka Nawu wa Muxe, sweswo swi vula yini kahle-kahle?

¹¹ Pawulo u tsundzuxe vapfumeri-kulobye a ku: “Mi nyikela mimiri ya n’wina yi va xitlhavelo lexi hanyaka, xo kwetsima ni lexi amukelekaka eka Xikwembu, ku nga ntirho wo kwetsima, hi matimba ya n’wina ya ku anakanya.” (Rhom. 12:1) Marito wolawo ma fanele ma tsundzuxe Vakreste lava nga Vayuda hi switlhavelo leswi a va swi endla evugandzerini bya vona loko va nga si va valandzeri va Yesu. A va swi tiva leswaku ehansi ka Nawu wa Muxe, swiharhi leswi a swi nyikeriwa ealitarini ya Yehovha a swi fanele swi va leswi hanyeke kahle. Xiharhi xihi ni xihi lexi nga hanyangiki kahle a xi nga amukeleki. (Mal. 1:8, 13) Na hina loko hi nyikela mimiri ya hina yi va “xitlhavelo lexi hanyaka” hi fanele hi endla leswi fanaka. Hi nyika Yehovha leswinene ngopfu, a hi n’wi nyiki leswi saleke loko se hi enerise ku navela ka hina. Loko hi tinyiketela eka Xikwembu, hi n’wi nyika “mimoya-xiviri” ya hina hinkwayo, vutomi bya hina—ku katsa ni matimba ya hina, nhundzu ya hina  ni vuswikoti bya hina. (Kol. 3:23) Xana sweswo hi nga swi endlisa ku yini?

Tirhisa Nkarhi Wa Wena Hi Vutlhari

12, 13. Hi yihi ndlela yin’wana leyi hi nga nyikaka Yehovha leswinene ngopfu ha yona?

¹² Ndlela yin’wana leyi hi nga nyikaka Yehovha leswinene ngopfu ha yona i ku tirhisa nkarhi wa hina hi vutlhari. (Hlaya Vaefesa 5:15, 16.) Leswaku hi kota ku tirhisa nkarhi wa hina hi vutlhari hi fanele hi tikhoma. Minkucetelo ya misava swin’we ni ku nga hetiseki loku hi tswariweke na kona swi endla leswaku nkarhi wa hina hi wu tirhisela ntsena ku titsakisa kumbe ku endla swilo swa hina vini. I ntiyiso, “xin’wana ni xin’wana xi ni nkarhi wa xona,” ku katsa ni nkarhi wa ku tihungasa hi ndlela leyi tsakisaka ni wo tirha ntirho wo tihanyisa leswaku hi hetisisa vutihlamuleri bya hina bya Vukreste. (Ekl. 3:1) Hambiswiritano, Mukreste la tinyiketeleke u fanele a tshama a ri ni langutelo lerinene naswona a tirhisa nkarhi wa yena hi vutlhari.

¹³ Loko Pawulo a endzele le Atena, u xiye leswaku “Vaatena hinkwavo ni vanhu vambe lava endzeke kona a va tirhisa nkarhi wa vona wo hungasa va rungulelana swo karhi kumbe ku yingisa swilo swo karhi leswintshwa.” (Mint. 17:21) Ni namuntlha vanhu vo tala va tlanga hi nkarhi wa vona hi ndlela yoleyo. Swilo leswi kavanyetaka vanhu masiku lawa swi katsa ku hlalela thelevhixini, ku tlanga mintlangu ya vhidiyo ni ku lavisisa rungula eka Internet. Swi tele ngopfu swilo leswi nga hi kavanyetaka ivi swi endla hi tlanga hi nkarhi wa hina. Loko hi pfumela swi hi kavanyeta, hi nga ha honisa ku nghenisa vutivi hi Yehovha. Hi nga ha sungula ku anakanya leswaku hi khomeke ngopfu lerova a hi nge swi koti ku endla “swilo swa nkoka swinene,” ku nga swilo leswi fambisanaka ni ku tirhela Yehovha.—Filp. 1:9, 10.

14. Hi swihi swivutiso leswi hi faneleke hi anakanyisisa ha swona?

¹⁴ Hikwalaho, loko u ri nandza wa Yehovha la tinyiketeleke, tivutise, ‘Xana eka xiyimiso xa mina xa siku ni siku ndzi ni nkarhi wo hlaya Bibele, wo anakanyisisa ni wo khongela?’ (Ps. 77:12; 119:97; 1 Tes. 5:17) ‘Xana ndzi tinyika nkarhi wo lunghiselela minhlangano ya Vukreste? Xana ndzi khutaza van’wana hi ku hlamula eminhlanganweni?’ (Ps. 122:1; Hev. 2:12) Rito ra Xikwembu ri vula leswaku Pawulo ni vanghana va yena va hete “nkarhi wo leha va vulavula hi vurhena hi vulawuri bya Yehovha.” (Mint. 14:3) Xana u nga lulamisa swiyimo swa wena leswaku u kota ku heta “nkarhi wo leha” entirhweni wo chumayela, kumbexana u teka vuphayona?—Hlaya Vaheveru 13:15.

15. Xana vakulu va wu tirhisa njhani nkarhi wa vona hi vutlhari?

¹⁵ Loko muapostola Pawulo ni vavanuna van’wana vo tshembeka va endzele vandlha ra Vukreste ra le Antiyoka, “va tsham[e] nkarhi wo leha va ri ni vadyondzisiwa” leswaku va va khutaza. (Mint. 14:28) Ninamuntlha vakulu lava nga ni rirhandzu va tirhisa nkarhi wa vona wo tala leswaku va tiyisa van’wana. Ku tlhandlekela eka ntirho wa vona wa nsimu, vakulu va tirha hi matimba leswaku va risa ntlhambi, va lavisisa tinyimpfu leti lahlekeke, va pfuna lava vabyaka ni ku endla mintirho yin’wana yo tala evandlheni. Loko u ri makwerhu wa xinuna la khuvuriweke, xana swiyimo swa wena swa ku pfumelela leswaku u kota ku fanelekela malunghelo lawa lama engetelekeke?

16. Hi tihi tindlela tin’wana leti hi nga ‘endlaka leswi nga swinene eka lava nga swin’we na hina eripfumelweni’ ha tona?

¹⁶ Vo tala va swi tsakerile ku pfuneta eku phalaleni ka vanhu lava hlaseriweke hi timhangu leti vangiweke hi vanhu kumbe ta ntumbuluko. Hi xikombiso, makwerhu un’wana wa xisati la tekiweke loyi a nga ni malembe ya va-60 hi vukhale, loyi a tirhaka eBethele u fambe mpfhuka wo leha ko hlayanyana leswaku a  ya tirha hi ku tirhandzela eku phalaleni ka vanhu. Ha yini a tirhise nkarhi wa yena wo wisa hi ndlela yoleyo? U ri: “Hambileswi ndzi nga riki na vutshila byo karhi, a ku ri lunghelo ku endla xin’wana ni xin’wana lexi a xi fanele xi endliwa. Ndzi khutazeke swinene loko ndzi vona ripfumelo leri tiyeke ra vamakwerhu lava lahlekeriweke hi swilo swa vona swo tala leswi vonakaka.” Ku tlula kwalaho, vanhu va magidi emisaveni hinkwayo va pfuneta eku akeni ka Tiholo ta Mfumo ni Tiholo ta Tinhlengeletano. Loko hi hlanganyela emintirhweni yoleyo, hi ‘endla leswi nga swinene eka lava nga swin’we na hina eripfumelweni.’—Gal. 6:10.

“Ndzi Na N’wina Masiku Hinkwawo”

17. I yini leswi u nga titsonaka swona leswaku u ta kuma vutomi lebyi nga heriki?

¹⁷ Vanhu lava fularheleke Xikwembu va le kusuhi ni ku lovisiwa. A hi swi tivi hi ku kongoma leswaku sweswo swi ta endleka rini. Kambe, ha swi tiva leswaku “nkarhi lowu seleke wu komile” naswona “xiyimo xa misava leyi xa hundzuka.” (Hlaya 1 Vakorinto 7:29-31.) Sweswo swi endla leswaku xivutiso xa Yesu xi va xa nkoka swinene: “Kunene, i yini lexi munhu a nga cincisaka moya-xiviri wakwe ha xona?” Handle ko kanakana hi ta titsona hinkwaswo leswi Yehovha a lavaka leswaku hi titsona swona leswaku hi ta kuma ‘vutomi bya xiviri.’ (1 Tim. 6:19) Hakunene, swa hi boha leswaku hi yingisa xitsundzuxo xa Yesu xa leswaku hi n’wi ‘landzela nkarhi hinkwawo’ hi tlhela hi ‘lava mfumo ku sungula.’—Mat. 6:31-33; 24:13.

18. I yini lexi hi nga tiyisekaka ha xona, naswona ha yini?

¹⁸ Ina, a swi olovi minkarhi hinkwayo ku landzela Yesu, naswona hi ku pfumelelana ni xitsundzuxo xa Yesu, van’wana va lahlekeriwe hi vutomi bya vona emafambiselweni lawa ya swilo. Nilokoswiritano, ku fana na Yesu, hi papalata ndzingo wa ku ‘titsetselela.’ Hi pfumelelana ni xitiyisekiso lexi a xi nyikeke valandzeri va yena lava totiweke va lembe-xidzana ro sungula, lexi nge: “Ndzi na n’wina masiku hinkwawo ku fikela emakumu ka mafambiselo ya swilo.” (Mat. 28:20) Kutani, a hi wu tirhiseni swinene nkarhi ni vuswikoti bya hina entirhweni wo kwetsima hilaha hi nga kotaka hakona. Loko hi endla tano, hi ta va hi kombisa leswaku ha tiyiseka leswaku Yehovha u ta hi sirhelela eka nhlomulo lowukulu kumbe a hi pfuxa eku feni emisaveni leyintshwa. (Hev. 6:10) Hikwalaho hi ta va hi kombise leswaku hi yi teka yi ri ya nkoka nyiko ya vutomi.

A Wu Ta Hlamurisa Ku Yini?

• Yesu u swi kombise njhani leswaku a a tiyimisele hi ku helela ku tirhela Xikwembu ni ku pfuna vanhu?

• Ha yini munhu a fanele a titshika, naswona a nga swi endlisa ku yini sweswo?

• Le Israyele wa khale, i switlhavelo swa muxaka muni leswi a swi amukeleka eka Yehovha, naswona sweswo swi hi pfuna njhani namuntlha?

• Hi nga wu tirhisa njhani nkarhi wa hina hi vutlhari?

[Swivutiso Swa Dyondzo]

[Swifaniso leswi nga eka tluka 26]

Minkarhi hinkwayo Yesu a a endla swilo leswi tsakisaka Xikwembu

[Xifaniso lexi nga eka tluka 28]

Vaisrayele lava tlangelaka va nyikele hi swilo leswinene ngopfu leswaku va seketela vugandzeri bya ntiyiso

[Swifaniso leswi nga eka tluka 29]

Loko hi tirhisa nkarhi wa hina hi vutlhari hi ta va hi tsakisa Xikwembu