Langutani Nandza Loyi A Amukelekaka Eka Yehovha
Langutani Nandza Loyi A Amukelekaka Eka Yehovha
“Waswivo! Nandza wa mina, . . . loyi moya-xiviri wa mina wu n’wi amukeleke!”—ESA. 42:1.
1. I yini leswi vanhu va Yehovha va khutaziwaka ku swi endla ngopfu-ngopfu tanihi leswi Xitsundzuxo xi tshinelaka, naswona ha yini?
TANIHI leswi nkarhi wa ku tsundzuka rifu ra Kreste wu tshinelaka, vanhu va Xikwembu va khutaziwa ku landzela ndzayo ya muapostola Pawulo ya leswaku va “languta swinene-nene eka Murhangeri Lonkulu ni Muhetisekisi wa ripfumelo ra hina, Yesu.” Pawulo u tlhele a ku: “Hakunene, ehleketisisani hi loyi a tiyiseleke mavulavulelo yo tano yo kaneta ya vadyohi hi ku lwisana ni leswi vuyerisaka vona ntsena, leswaku mi nga karhali mi wa mapa eka mimoya-xiviri ya n’wina.” (Hev. 12:2, 3) Ku kambisisa swinene ndlela ya Kreste ya vutshembeki leyi fikeke emaninginingini ya yona loko a endla xitlhavelo, swi ta pfuna Vakreste lava totiweke ni vanghana va vona va tinyimpfu tin’wana leswaku va hambeta va tirhela Yehovha hi ku tshembeka ni ku papalata ‘ku nga karhali eka mimoya-xiviri ya vona.’—Ringanisa na Vagalatiya 6:9.
2. Hi nga dyondza yini eka vuprofeta bya Esaya lebyi vulavulaka hi N’wana wa Xikwembu?
2 Hi ku tirhisa muprofeta Esaya, Yehovha u huhutele vuprofeta hi ku landzelelana lebyi vulavulaka hi N’wana wakwe. Vuprofeta lebyi byi ta hi pfuna leswaku hi “languta swinene-nene eka Murhangeri Lonkulu ni Muhetisekisi wa ripfumelo ra hina,” ku nga Kreste Yesu. * Byi hi hlamusela vuxokoxoko mayelana na vumunhu byakwe, ku xaniseka kakwe, ni ku tlakusiwa kakwe tanihi Hosi tlhelo Mukutsuri wa hina. Byi ta antswisa ndlela leyi hi xi twisisaka ha yona Xitsundzuxo, lexi nan’waka hi nga ta xi tsundzuka hi Ravumune hi April 9, endzhaku ka ku pela ka dyambu.
Nandza A Tiviwa
3, 4. (a) Ebukwini ya Esaya, xana rito leri nge “nandza” ri vula yini? (b) Xana Bibele yi n’wi hlamusela njhani Nandza loyi ku vulavuriwaka ha yena eka Esaya ndzima 42, 49, 50, 52 na 53?
3 Rito leri nge “nandza” ri humelela minkarhi yo tala ebukwini ya Esaya. Minkarhi yin’wana ri vula muprofeta hi byakwe. (Esa. 20:3; 44:26) Minkarhi yin’wana ri kombetela eka rixaka hinkwaro ra Israyele kumbe Yakobe. (Esa. 41:8, 9; 44:1, 2, 21) Kambe ku vuriwa yini hi vuprofeta lebyi hlamarisaka lebyi vulavulaka hi Nandza lebyi rhekhodiweke eka Esaya ndzima 42, 49, 50, 52 na 53? Matsalwa ya Vukreste ya Xigriki ma n’wi hlamusela kahle Nandza wa Yehovha loyi ku vulavuriwaka ha yena eka tindzima teto. Lexi tsakisaka, mutirhela-mfumo wa Muetiyopiya loyi ku vulavuriwaka ha yena eka buku ya Mintirho a a ri karhi a hlaya byin’wana bya vuprofeta lebyi loko Filipi lowa muevhangeli a kongomisiwa hi moya leswaku a n’wi tshinelela. Endzhaku ka loko mutirhela-mfumo yoloye a hlaye xiyenge xa le Bibeleni lexi sweswi xi kumekaka eka Esaya 53:7, 8, u vutise Filipi a ku: “Ndza ku kombela, Xana muprofeta u vula leswi malunghana na mani? Malunghana na yena kumbe malunghana ni munhu un’wana?” Handle ko dya nkarhi, Filipi u n’wi hlamusele leswaku Esaya a a vulavula hi Mesiya, ku nga Yesu.—Mint. 8:26-35.
4 Loko Yesu a ha ri ricece, wanuna wo lulama la vuriwaka Simiyoni u susumetiwe hi moya lowo kwetsima leswaku a vula leswaku “n’wana lontsongo Yesu” a a ta va “ku vonakala ka ku susa nturhu ematikweni,” hilaha swi hlamuseriweke hakona eka Esaya 42:6 na 49:6. (Luka 2:25-32) Ku tlula kwalaho, ndlela leyi Yesu a tsongahatiweke ha yona eka vusiku lebyi a tengisiweke ha byona yi profetiwe eka vuprofeta bya Esaya 50:6-9. (Mat. 26:67; Luka 22:63) Endzhaku ka Pentekosta ya 33 C.E., muapostola Petro u hlamusele hi ku kongoma leswaku Yesu a a ri “Nandza” wa Yehovha. (Esa. 52:13; 53:11; hlaya Mintirho 3:13, 26.) Hi nga dyondza yini eka vuprofeta lebyi vulavulaka hi Mesiya?
Yehovha U Letela Nandza Wakwe
5. Hi wihi ndzetelo lowu Nandza a wu kumeke?
5 Vuprofeta byin’wana bya Esaya lebyi vulavulaka hi Nandza wa Xikwembu byi paluxa vuxaka lebyikulu lebyi nga kona exikarhi ka Yehovha ni N’wana wakwe wa mativula a nga si va munhu wa nyama. (Hlaya Esaya 50:4-9.) Nandza hi yexe u kombisa leswaku Yehovha u hambete a n’wi letela, a ku: “U pfuxa ndleve ya mina leswaku yi twa ku fana ni lava dyondzisiweke.” (Esa. 50:4) Enkarhini wolowo hinkwawo, Nandza wa Yehovha a a yingisela Tata wakwe ni ku dyondza eka yena, a va mudyondzisiwa la titsongahataka. Mawaku lunghelo ro hlawuleka swonghasi ra ku dyondzisiwa hi Mutumbuluxi wa vuako hinkwabyo!
6. Nandza u swi kombise njhani leswaku u titsongahata hilaha ku hetisekeke eka Tata wa yena?
6 Eka vuprofeta lebyi, Nandza u vulavula hi Tata wakwe tanihi “Yehovha, Hosi leyi Lawulaka.” Leswi swi kombisa leswaku Nandza u swi xiyile leswaku Yehovha i Hosi leyi Lawulaka vuako hinkwabyo. Loko a kombisa leswaku wa titsongahata hilaha ku hetisekeke eka Tata wakwe, u te: “Yehovha, Hosi leyi Lawulaka u pfule ndleve ya mina, kutani loko ku ri mina, a ndzi xandzukanga. A ndzi hundzulukelanga eka tlhelo lerin’wana.” (Esa. 50:5) U ve ‘etlhelo ka Yehovha a ri mutirhi la nga ni vuswikoti’ loko ku tumbuluxiwa swilo leswi nga kona evuakweni ku katsa ni vanhu. ‘Mutirhi loyi a nga ni vuswikoti’ a a ‘tsakile emahlweni ka Yehovha nkarhi hinkwawo, a tsakile hikwalaho ka tiko leri noneke ra misava yakwe, naswona swilo leswi N’wana wa Xikwembu a a swi rhandza a swi ri ni vana va vanhu.’—Swiv. 8:22-31.
7. I yini lexi kombisaka leswaku Nandza a a tiyiseka leswaku Tata wakwe a a n’wi seketela loko a ringiwa?
7 Ndzetelo lowu Nandza a wu kumeke ni ku rhandza ka yena vanhu swi n’wi pfunile loko a ta emisaveni niloko a langutane ni ku kanetiwa lokukulu. U hambete a tsakela ku endla ku rhandza ka Tata wakwe, hambiloko a langutane ni nxaniso lowukulu. (Ps. 40:8; Mat. 26:42; Yoh. 6:38) Eka miringo hinkwayo leyi a langutaneke na yona emisaveni, Yesu a a tiyiseka leswaku Tata wakwe wa n’wi amukela ni ku n’wi seketela. Hilaha swi profetiweke hakona eka vuprofeta bya Esaya, Yesu u kote ku vula a ku: “Loyi a ndzi vulaka la lulameke u le kusuhi. I mani loyi a nga kanetanaka na mina? . . . Waswivo! Yehovha, Hosi leyi Lawulaka u ta ndzi pfuna.” (Esa. 50:8, 9) Kunene Yehovha u n’wi pfunile Nandza wakwe lowo tshembeka eka vutirheli bya yena hinkwabyo emisaveni, hilaha vuprofeta byin’wana bya Esaya byi kombisaka hakona.
Vutirheli Bya Nandza eMisaveni
8. I yini lexi kombisaka leswaku Yesu a a ri “muhlawuriwa” wa Yehovha, hilaha swi profetiweke hakona eka Esaya 42:1?
8 Rungula ra le Bibeleni ri hi byela leswi humeleleke loko Yesu a khuvuriwa hi 29 C.E., ri ku: “Moya lowo kwetsima . . . wu xikel[e] ehenhla ka yena, kutani rito ri huma etilweni: ‘U N’wana wa mina, la rhandzekaka; ndzi ku amukerile.’” (Luka 3:21, 22) Kutani Yehovha u n’wi tivise erivaleni “muhlawuriwa” wa yena loyi ku vulavuriweke ha yena eka vuprofeta bya Esaya. (Hlaya Esaya 42:1-7.) Hi nkarhi wa vutirheli byakwe emisaveni, Yesu u hetisise vuprofeta lebyi hi ndlela leyi xiyekaka. Eka rungula rakwe ra Evhangeli, Matewu u tshahe marito lama kumekaka eka Esaya 42:1-4 kutani a ma tirhisa eka Yesu.—Mat. 12:15-21.
9, 10. (a) Yesu u byi hetisise njhani vuprofeta lebyi nga eka Esaya 42:3 hi nkarhi wa vutirheli byakwe? (b) Kreste u ‘tise vululami’ hi ndlela yihi loko a ha ri emisaveni, naswona hi rini laha a nga ta “veka vululami emisaveni”?
9 Varhangeri va vukhongeri bya Xiyuda a a va sandza vanhu lava tolovelekeke lava a va ri exikarhi ka Vayuda. (Yoh. 7:47-49) Vanhu volavo a a va khomiwa hi ndlela yo biha naswona va nga fanisiwa ni ‘mahlanga lama tshovekeke’ kumbe ‘timboni ta ngoti’ loko ti ri ekusuhi ni ku timeka. Kambe, Yesu u kombise ntwela-vusiwana eka swisiwana ni le ka vanhu lava xanisekaka. (Mat. 9:35, 36) U rhambe vanhu volavo hi musa, a ku: “Tanani eka mina, n’wina hinkwenu lava tirhaka hi matimba ni lava tikeriwaka, ndzi ta mi phyuphyisa.” (Mat. 11:28) Ku tlula kwalaho, Yesu u ‘tise vululami’ hi ku dyondzisa milawu ya Yehovha yo hambanisa leswi lulameke ni leswi hoxeke. (Esa. 42:3) U tlhele a kombisa leswaku Nawu wa Xikwembu a wu fanele wu tirhisiwa hi ku anakanyela ni tintswalo. (Mat. 23:23) Yesu u tlhele a kombisa vululami hi ku nga yi hi nghohe a chumayela van’wakumi ni swisiwana.—Mat. 11:5; Luka 18:18-23.
10 Vuprofeta bya Esaya byi tlhele byi vula leswaku “muhlawuriwa” wa Yehovha u ‘veke vululami emisaveni.’ (Esa. 42:4) Leswi u ta swi endla ku nga ri khale loko a herisa mimfumo hinkwayo ya tipolitiki kutani a yi siva hi mfumo wakwe wo lulama, loko se a ri Hosi eMfun’weni wa Mesiya. U ta tisa misava leyintshwa laha ‘ku nga ta va ni ku lulama eka yona.’—2 Pet. 3:13; Dan. 2:44.
“Ku Vonakala” Ni “Ntwanano”
11. Yesu a a ri “ku vonakala ka matiko” hi ndlela yihi eka lembe-xidzana ro sungula, naswona i ku vonakala ka matiko namuntlha hi ndlela yihi?
11 Yesu u hetisise vuprofeta lebyi nga eka Esaya 42:6, hi ku tikombisa a ri “ku vonakala ka matiko.” Hi nkarhi wa vutirheli byakwe loko a ha ri laha misaveni, u dyondzise ntiyiso ngopfu-ngopfu eka Vayuda. (Mat. 15:24; Mint. 3:26) Kambe Yesu u te: “Hi mina ku vonakala ka misava.” (Yoh. 8:12) U ve ku vonakala eka Vayuda ni le ka tinxaka tin’wana ku nga ri hi ku va dyondzisa ntsena kambe na hi ku nyikela hi vutomi byakwe lebyi hetisekeke tanihi nkutsulo eka vanhu hinkwavo. (Mat. 20:28) Loko a pfuxiwile eku feni, u lerise vadyondzisiwa va yena leswaku va va timbhoni ta yena “ku ya fika endhawini ya le kule swinene ya misava.” (Mint. 1:8) Hi nkarhi wa vutirheli bya vona, Pawulo na Barnaba va tshahe xiga lexi nge “ku vonakala ka matiko” kutani va byi tirhisa entirhweni wo chumayela lowu a va wu endla exikarhi ka vanhu lava nga riki Vayuda. (Mint. 13:46-48; ringanisa na Esaya 49:6.) Ntirho wolowo wa ha endliwa tanihi leswi vamakwavo va Yesu lava totiweke lava ha riki emisaveni swin’we ni vanghana va vona va chumayelaka mahungu lamanene ni ku pfuna vanhu leswaku va va ni ripfumelo eka Yesu, loyi a nga “ku vonakala ka matiko.”
12. Yehovha u nyikele hi Nandza wakwe a “va ntwanano wa vanhu” hi ndlela yihi?
12 Eka vuprofeta byebyo, Yehovha u byele Nandza loyi a n’wi hlawuleke, a ku: “Ndzi ta ku hlayisa kutani ndzi ku nyika u va ntwanano wa vanhu.” (Esa. 42:6) Sathana u hambete a endla matshalatshala yo herisa Yesu ni ku n’wi sivela leswaku a nga byi hetisisi vutirheli byakwe loko a ha ri laha misaveni, kambe Yehovha u n’wi sirhelerile ku fikela loko nkarhi lowu vekiweke wa ku fa ka yena wu fika. (Mat. 2:13; Yoh. 7:30) Kutani Yehovha u pfuxe Yesu naswona u n’wi nyikele tanihi “ntwanano” kumbe xitiyisekiso eka vanhu lava nga emisaveni. Xitshembiso xexo lexinene a xi tiyisekisa leswaku Nandza wa Xikwembu la tshembekaka u ta hambeta a va “ku vonakala ka matiko,” a voningela lava nga emunyameni wa moya.—Hlaya Esaya 49:8, 9. *
13. Yesu u humese “lava tshamaka emunyameni” hi ndlela yihi hi nkarhi wa vutirheli byakwe bya laha misaveni, naswona u hambeta a endla tano hi ndlela yihi?
13 Hi ku pfumelelana ni xitiyisekiso lexi, Nandza la hlawuriweke wa Yehovha u ta “pfula mahlo lama feke,” a “humesa mukhotsiwa ekhotsweni ra munyama,” naswona “lava tshamaka emunyameni” u ta va ntshunxa. (Esa. 42:7) Hi nkarhi wa vutirheli byakwe bya laha misaveni, Yesu u endle sweswo hi ku paluxa mindhavuko ya mavunwa ya vukhongeri na hi ku chumayela mahungu lamanene ya Mfumo. (Mat. 15:3; Luka 8:1) Kutani Vayuda lava veke vadyondzisiwa vakwe u va ntshunxe eka vukhongeri bya mavunwa. (Yoh. 8:31, 32) Hilaha ku fanaka, Yesu u pfune vanhu va timiliyoni lava a va nga ri Vayuda leswaku va dyondza ntiyiso. U lerise valandzeri vakwe leswaku va ‘famba va ya endla vanhu va matiko hinkwawo va va vadyondzisiwa,’ a tshembisa leswaku u ta va ni valandzeri vakwe “ku fikela emakumu ka mafambiselo ya swilo.” (Mat. 28:19, 20) Kreste Yesu u langutela ntirho wa ku chumayela emisaveni hinkwayo a ri exikhundleni xakwe xa le tilweni.
Yehovha U Tlakuse “Nandza”
14, 15. Ha yini Yehovha a tlakuse Nandza wa yena naswona u n’wi tlakuse njhani?
14 Eka vuprofeta byin’wana lebyi vulavulaka hi Nandza loyi a nga Mesiya, Yehovha u te: “Waswivo! Nandza wa mina u ta endla hi ku twisisa. U ta va exiyin’weni lexi tlakukeke naswona kunene u ta tlakusiwa, a yisiwa ehenhla swinene.” (Esa. 52:13) Yehovha u tlakuse N’wana wakwe hileswi a titsongahateke hi ku tshembeka eka vuhosi bya Yena ni leswi a tshembekeke loko a ri ehansi ka ndzingo lowukulu swinene.
15 Muapostola Petro u tsale malunghana na Yesu a ku: “U le vokweni ra xinene ra Xikwembu, hikuva u khome ndlela a ya etilweni; naswona tintsumi, valawuri ni vaungameri va vekiwe ehansi ka yena.” (1 Pet. 3:22) Hilaha ku fanaka, muapostola Pawulo u tsarile a ku: “U titsongahatile kutani a yingisa ku ya fika eku feni, ina, rifu emhandzini ya nxaniso. Hi xivangelo xolexi nakambe Xikwembu xi n’wi tlakusele exiyin’weni lexi tlakukeke kutani hi musa xi n’wi nyika vito leri nga ehenhla ka mavito man’wana hinkwawo, leswaku matsolo hinkwawo ya lava nga etilweni ni lava nga emisaveni ni lava nga ehansi ka misava, ma nkhinsama hi vito ra Yesu, naswona ririmi rin’wana ni rin’wana ri fanele ku twarisa erivaleni leswaku Yesu Kreste i Hosi leswaku ku vangamisiwa Xikwembu Tatana.”—Filp. 2:8-11.
16. Yesu u “yisiw[e] ehenhla swinene” hi ndlela yihi hi 1914, naswona i yini leswi a swi hetisiseke ku sukela hi nkarhi wolowo?
16 Hi 1914, Yehovha u tlhele a tlakusa Yesu. U “yisiw[e] ehenhla swinene” loko Yehovha a n’wi veka ku va Hosi ya Mfumo wa Mesiya. (Ps. 2:6; Dan. 7:13, 14) Ku sukela kwalaho, Kreste u ye a ya “hlula exikarhi ka valala va [yena].” (Ps. 110:2) U rhange hi ku hlula Sathana ni madimona yakwe, a va cukumetela ehansi emisaveni. (Nhlav. 12:7-12) Kutani loko a ri karhi a tirha tanihi Korexe Lonkulu, Kreste u kutsule masalela ya vamakwavo va yena lava totiweke emisaveni eka matimba ya “Babilona Lonkulu.” (Nhlav. 18:2; Esa. 44:28) U kongomise ntirho wo chumayela emisaveni hinkwayo lowu endleke leswaku ku hlengeletiwa vamakwavo van’wana va yena va moya “lava saleke” ivi ku landzela “tinyimpfu tin’wana” ta timiliyoni, ku nga vanghana vo tshembeka va “ntlhambinyana.”—Nhlav. 12:17; Yoh. 10:16; Luka 12:32.
17. Hi dyondze yini hi ku kambisisa vuprofeta bya Esaya malunghana ni “nandza”?
17 A swi kanakanisi leswaku ku dyondza hi vuprofeta lebyi lebyi xiyekaka ebukwini ya Esaya swi endle leswaku hi ya hi tlangela Hosi ya hina tlhelo Mukutsuri, Kreste Yesu. Ku titsongahata ka yena loko a ha ri n’wana hi nkarhi wa vutirheli bya yena emisaveni ku kombise ndzetelo lowu a wu kumeke eka Tata wakwe loko a nga si ta laha misaveni. U tikombise a ri “ku vonakala ka matiko” hi vutirheli byakwe na hi ntirho wa ku chumayela lowu a ha wu langutelaka ku ta fikela namuntlha. Hilaha hi nga ta swi vona hakona eka xihloko lexi landzelaka, vuprofeta byin’wana lebyi vulavulaka hi ta Nandza loyi a nga Mesiya byi paluxa leswaku a a ta xaniseka ni ku nyikela vutomi byakwe leswaku hina hi vuyeriwa, ku nga timhaka leti hi faneleke hi ‘ehleketisisa’ hi tona tanihi leswi Xitsundzuxo xa rifu rakwe xi tshinelaka.—Hev. 12:2, 3.
[Tinhlamuselo ta le hansi]
^ par. 2 Vuprofeta lebyi u nga byi kuma eka Esaya 42:1-7; 49:1-12; 50:4-9; na 52:13–53:12.
^ par. 12 Leswaku u kuma nhlamuselo ya vuprofeta lebyi nga eka Esaya 49:1-12, vona buku leyi nge Vuprofeta Bya Esaya I Rivoningo Eka Vanhu Hinkwavo II, matluka 136-145.
Mpfuxeto
• I mani “nandza” loyi ku vulavuriwaka ha yena eka vuprofeta bya Esaya, naswona hi swi tivisa ku yini?
• Hi wihi ndzetelo lowu Nandza a wu kumeke eka Yehovha?
• Yesu i “ku vonakala ka matiko” hi ndlela yihi?
• Nandza u tlakusiwe hi ndlela yihi?
[Swivutiso Swa Dyondzo]
[Xifaniso lexi nga eka tluka 21]
Filipi u vule hi ku kongoma leswaku “nandza” loyi Esaya a vulavuleke ha yena a ku ri Yesu, ku nga Mesiya
[Xifaniso lexi nga eka tluka 23]
Tanihi Nandza loyi a hlawuriweke hi Yehovha, Yesu u kombise tintswalo eka swisiwana ni le ka lava xanisekaka
[Xifaniso lexi nga eka tluka 24]
Yesu u tlakusiwe hi Tata wakwe a tlhela a vekiwa ku va Hosi ya Mfumo wa Mesiya