Ndlela Leyi Marito Lama Vuriweke Hi Yesu Ma Kondletelaka Ntsako Ha Yona

“[Yesu] a tlhandlukela entshaveni; naswona . . . vadyondzisiwa vakwe va ta eka yena; kutani a . . . sungula ku va dyondzisa.”—MAT. 5:1, 2.

1, 2. (a) Yesu u nyikele Dyondzo yakwe ya le Ntshaveni ehansi ka swiyimo swihi? (b) Yesu u yi sungule njhani nkulumo yakwe?

A KU ri lembe ra 31 C.E. Yesu a a yimilenyana hi ntirho wakwe wo chumayela eGaleliya leswaku a ya ePasekeni le Yerusalema. (Yoh. 5:1) Loko a tlhelela eGaleliya u khongele vusiku hinkwabyo leswaku Xikwembu xi n’wi kongomisa leswaku a hlawula vaapostola va 12. Hi xa mundzuku wa kona, ntshungu a wu hlengeletanile loko Yesu a hanyisa vavabyi. A a tshame ehansi etlhelo ka ntshava kutani a sungula ku dyondzisa, vadyondzisiwa vakwe ni vanhu van’wana a va ri kona.—Mat. 4:23–5:2; Luka 6:12-19.

² Yesu u sungule nkulumo yakwe, ku nga Dyondzo ya le Ntshaveni hi ku kombisa leswaku munhu u va ni ntsako loko a ri ni vuxaka lebyinene ni Xikwembu. (Hlaya Matewu 5:1-12.) Ntsako ‘i xiyimo xa vuhlayiseki lexi katsaka ku titwa u enerisekile ni ku va la tsakeke swinene.’ Swilo swa kaye leswi tisaka ntsako leswi Yesu a vulavuleke ha swona swi kandziyisa xivangelo lexi endlaka Vakreste va tsaka, naswona swa ha endla vanhu va tsaka ninamuntlha hilaha va tsakeke hakona emalembeni ya kwalomu ka 2 000 lama hundzeke. Sweswi a hi kambisiseni xilo ha xin’we xa leswi Yesu a vulavuleke ha swona.

“Lava Khathalaka Hi Xilaveko Xa Vona Xa Moya”

3. Swi vula yini ku khathala hi xilaveko xa hina xa moya?

³ “Va tsaka lava khathalaka hi xilaveko xa vona xa moya, hikuva mfumo wa matilo i wa vona.” (Mat. 5:3) “Lava khathalaka hi xilaveko xa vona xa moya,” va swi xiya leswaku va lava nkongomiso wa Xikwembu ni tintswalo ta xona.

4, 5. (a) Ha yini lava khathalaka hi xilaveko xa vona xa moya va tsaka? (b) Hi nga xi enerisa njhani xilaveko xa hina xa moya?

⁴ Va tsaka lava khathalaka hi xilaveko xa vona xa moya “hikuva mfumo wa matilo i wa vona.” Leswi vadyondzisiwa va Yesu vo sungula va n’wi amukeleke tanihi Mesiya swi va pfulele lunghelo ra ku fuma na yena eMfun’weni wa Xikwembu wa le tilweni. (Luka 22:28-30) Ku nga khathariseki leswaku hi ni ntshembo wa ku va vadyandzhaka na Kreste etilweni kumbe hi ni ntshembo wa ku hanya hilaha ku nga heriki emisaveni leyi nga paradeyisi ehansi ka Mfumo wakwe, hi nga tsaka loko hakunene hi khathala hi xilaveko xa hina xa moya naswona hi swi xiya kahle leswaku hi titshege hi Xikwembu.

⁵ A hi vanhu hinkwavo lava khathalaka hi xilaveko xa vona xa moya hikuva vo tala va pfumala ripfumelo naswona a va swi tlangeli swilo leswi kwetsimaka. (2 Tes. 3:1, 2; Hev. 12:16) Tindlela to enerisa xilaveko xa hina xa moya ti katsa ku dyondza Bibele hi ku hiseka, ku hiseka entirhweni wo endla vanhu vadyondzisiwa ni ku va kona minkarhi hinkwayo eminhlanganweni ya Vukreste.—Mat. 28:19, 20; Hev. 10:23-25.

Vanhu Lava Kololaka Kambe Va ‘Tsakile’

6. “Lava kololaka” i vamani naswona hikwalaho ka yini va “tsaka”?

⁶ “Va tsaka lava kololaka, hikuva va ta chaveleriwa.” (Mat. 5:4) “Lava kololaka” va fana ni vanhu “lava khathalaka hi xilaveko xa vona xa moya.” A va  kololi hikwalaho ko vilela hi swiavelo swa vona evuton’wini. Kambe va kolola hikwalaho ka xiyimo xa vona xa vudyoho na hi swiyimo leswi nga kona leswi vangiwaka hi ku nga hetiseki ka vanhu. Hikwalaho ka yini vanhu volavo lava kololaka va “tsaka”? Hikuva va ni ripfumelo eka Xikwembu ni le ka Kreste naswona va chaveleleka hi ku va ni vuxaka lebyinene na Yehovha.—Yoh. 3:36.

7. Hi fanele hi titwa njhani hi misava ya Sathana?

⁷ Xana un’wana ni un’wana wa hina u le ku kololeni hikwalaho ka swilo leswi nga lulamangiki leswi humelelaka nkarhi ni nkarhi emisaveni ya Sathana? Xana hi titwa njhani hi swilo leswi misava leyi yi hi khomeleke swona? Muapostola Yohane u tsarile a ku: “Hinkwaswo leswi nga emisaveni—ku navela ka nyama ni ku navela ka mahlo ni ku bombisa rifuwo ra munhu ra vutomi—a swi humi eka Tatana.” (1 Yoh. 2:16) Kambe xana hi fanele hi endla yini loko hi vona onge vugandzeri bya hina eka Yehovha byi ya byi kuceteriwa hi “moya wa misava,” ku nga matimba lama lawulaka vanhu lava N’wi xandzukeleke? Hikwalaho a hi khongeleni swi huma embilwini, hi dyondza Rito ra Xikwembu ni ku lava mpfuno eka vakulu. Loko hi tshinela eka Yehovha hi ta “tikumela nchavelelo,” ku nga khathariseki leswaku i yini lexi hi vangelaka maxangu. —1 Kor. 2:12; Ps. 119:52; Yak. 5:14, 15.

Ndlela Leyi “Lava Nga Ni Moya Wo Rhula” Va Tsakaka Ha Yona!

8, 9. Ku va ni moya wo rhula swi vula yini, naswona ha yini vanhu lava nga na wona va tsaka?

⁸ “Va tsaka lava nga ni moya wo rhula, hikuva va ta dya ndzhaka ya misava.” (Mat. 5:5) Loko munhu a ri ni “moya wo rhula” a swi vuli swona leswaku u tsanile kumbe u tiendla onge u rhurile. (1 Tim. 6:11) Loko hi ri ni moya wo rhula hi ta titsongahata hi ku endla ku rhandza ka Yehovha ni ku amukela nkongomiso wa yena. Nakambe loko hi ri ni moya wo rhula swi ta vonaka eka ndlela leyi hi tirhisanaka ha yona ni vapfumeri-kulorhi ni vanhu van’wana. Ku titsongahata ko tano ku fambisana kahle ni ndzayo ya muapostola Pawulo.—Hlaya Varhoma 12:17-19.

⁹ Ha yini lava nga ni moya wo rhula va tsaka? Hikuva Yesu loyi a a ri ni moya wo rhula u vule leswaku “va ta dya ndzhaka ya misava.” Hi yena Mudyandzhaka lonkulu wa misava. (Ps. 2:8; Mat. 11:29; Hev. 2:8, 9) Hambiswiritano, “vadyandzhaka-kulobye na Kreste” lava nga ni moya wo rhula va ta dya ndzhaka ya misava swin’we na yena. (Rhom. 8:16, 17) Vo tala lava titsongahataka va ta kuma vutomi lebyi nga heriki laha misaveni ehansi ka Mfumo wa Yesu.—Ps. 37:10, 11.

10. Ku nga vi vanhu lava rhuleke swi nga byi khumba njhani vutihlamuleri bya hina evandlheni swin’we ni vuxaka bya hina ni vanhu van’wana?

¹⁰ Ku fana na Yesu hi fanele hi va ni moya wo rhula. Kambe, ku vuriwa yini loko hi tiviwa tanihi vanhu vo rhandza nyimpi? Loko munhu a rhandza nyimpi ni ku va ni tihanyi swi nga endla leswaku vanhu va n’wi papalata. Loko hi ri vamakwerhu va xinuna lava navelaka ku va ni vutihlamuleri evandlheni, kambe hi ri ni mukhuva wolowo, wu nga hi endla hi nga swi fanelekeli ku kuma malunghelo wolawo. (1 Tim. 3:1, 3) Pawulo u byele Tito leswaku a tshama a ri karhi a tsundzuxa Vakreste va le Kreta leswaku “va nga vi lava lwaka, kambe va anakanyela, va kombisa ku rhula hinkwako eka vanhu hinkwavo.” (Tito 3:1, 2) Hakunene vanhu lava titsongahataka i nkateko eka van’wana!

Va Ni Ndlala Ya “Leswo Lulama”

11-13. (a) Swi vula yini ku va ni ndlala ni torha ra leswo lulama? (b) Lava nga ni ndlala ni torha ra leswo lulama va “xurha” hi ndlela yihi?

¹¹ “Va tsaka lava nga ni ndlala ni torha ra leswo lulama, hikuva va ta xurha.” (Mat. 5:6) “Leswo lulama” leswi Yesu a a anakanya ha swona i mfanelo ya  ku endla swilo leswinene hi ku hanya hi ku pfumelelana ni ku rhandza ka Xikwembu ni ku yingisa swileriso swa xona. Mupisalema u vule leswaku a a “pfotlosiwa hi ku navela” swiboho swo lulama swa vuavanyisi swa Xikwembu. (Ps. 119:20) Xana hi teka ku lulama ku ri ka nkoka ngopfu lerova hi va ni ndlala ni torha ra kona?

¹² Yesu u vule leswaku lava nga ni ndlala ni torha ra leswo lulama va ta tsaka hikuva va ta “xurha” kumbe va eneriseka hi ku helela. Leswi swi ve tano endzhaku ka Pentekosta ya 33 C.E., hikuva moya lowo kwetsima wa Yehovha wu sungule ku “nyika misava vumbhoni lebyi khorwisaka malunghana . . . ni ku lulama.” (Yoh. 16:8) Xikwembu xi huhutele vavanuna vo karhi hi moya wa xona lowo kwetsima leswaku va hlengeleta Matsalwa ya Vukreste ya Xigriki, lama pfunaka swinene “ku laya eku lulameni.” (2 Tim. 3:16) Moya wa Xikwembu wu tlhela wu hi pfuna ku “ambala vumunhu lebyintshwa lebyi tumbuluxiweke hi ku ya hi ku rhandza ka Xikwembu hi ku lulama ka ntiyiso.” (Efe. 4:24) Xana a swi chaveleli ku tiva leswaku lava hundzukaka kutani va kombela ku rivaleriwa swidyoho swa vona exisekelweni xa gandzelo ra nkutsulo ra Yesu va nga va lava lulameke emahlweni ka Xikwembu?—Hlaya Varhoma 3:23, 24.

¹³ Vo tala va hina, ndlala ni torha ra leswo lulama leswi hi nga na swona swi ta enerisiwa hi ku helela loko hi kuma vutomi lebyi nga heriki ehansi ka swiyimo swo lulama emisaveni. Enkarhini wa sweswi a hi tiyimiseleni ku hanya hi ku pfumelelana ni misinya ya milawu ya Yehovha. Yesu u te: “Hambetani mi lava mfumo ni ku lulama [ka Xikwembu] ku sungula.” (Mat. 6:33) Sweswo swi ta endla leswaku hi va ni swo tala swo swi endla entirhweni wa Xikwembu naswona swi ta endla leswaku hi tsaka.—1 Kor. 15:58.

Lexi Endlaka “Lava Nga Ni Tintswalo” Va Tsaka

14, 15. Hi nga ti kombisa njhani tintswalo naswona ha yini “lava nga ni tintswalo” va tsaka?

¹⁴ “Va tsaka lava nga ni tintswalo, hikuva va ta kombiwa tintswalo.” (Mat. 5:7) “Lava nga ni tintswalo” va twela van’wana vusiwana. Yesu u hanyise vanhu vo tala hi singita hikuva a a va twela vusiwana. (Mat. 14:14) Tintswalo ti kombisiwa loko vanhu va rivalela vanhu van’wana lava va dyoheleke tanihi leswi Yehovha a va rivalelaka hi tintswalo lava hundzukaka. (Eks. 34:6, 7; Ps. 103:10) Hi nga kombisa van’wana tintswalo hi ndlela yoleyo ni hi marito ya hina ya musa ni swiendlo leswi khutazaka lava karhatekaka. Ndlela leyinene ya ku kombisa tintswalo i ku byela van’wana ntiyiso wa le Bibeleni. Yesu u ‘sungule ku dyondzisa ntshungu swilo swo tala’ hikuva a a wu twela vusiwana.—Mar. 6:34.

¹⁵ Hi ni xivangelo xa ku pfumelelana ni marito ya Yesu lama nge: “Va tsaka lava nga ni tintswalo, hikuva va ta kombiwa tintswalo.” Loko hi kombisa vanhu van’wana tintswalo na vona va ta va ni tintswalo eka hina. Loko Xikwembu xi hi avanyisa, xi nga ha hlawula ku nga hi avanyisi hi ndlela yo biha loko hi kombise tintswalo eka vanhu van’wana. (Yak. 2:13) Vanhu lava nga ni tintswalo hi vona lava nga ta rivaleriwa swidyoho ni ku kuma vutomi lebyi nga heriki.—Mat. 6:15.

 Lexi Endlaka “Lavo Tenga eMbilwini” Va Tsaka

16. Swi vula yini ku “tenga embilwini” naswona lava nga ni mfanelo yoleyo va xi “vona [njhani] Xikwembu”?

¹⁶ “Va tsaka lavo tenga embilwini, hikuva va ta vona Xikwembu.” (Mat. 5:8) Loko hi ri “lavo tenga embilwini,” ku tenga koloko ku ta tikomba eka swilo leswi hi swi rhandzaka, swilo leswi hi swi navelaka ni swilo leswi hi susumetaka. Hi ta kombisa “rirhandzu leri humaka embilwini yo basa.” (1 Tim. 1:5) Leswi hi baseke endzeni, hi ta “vona Xikwembu.” Leswi a swi vuli swona leswaku hi ta vona Yehovha hi ku kongoma, hikuva “a ku na munhu la nga . . . vonaka [Xikwembu] ivi a hanya.” (Eks. 33:20) Hambiswiritano, leswi Yesu a kombiseke vumunhu bya Xikwembu hi ku hetiseka u te: “Loyi a ndzi voneke u vone na Tatana.” (Yoh. 14:7-9) Leswi hi nga vagandzeri va Yehovha va laha misaveni hi nga xi “vona Xikwembu” hi ku xiya leswi xi hi endlelaka swona. (Yobo 42:5) Vakreste lava totiweke va vona Xikwembu loko va pfuxeriwa etilweni kutani va vona Tata wa vona wa le tilweni hi xiviri.—1 Yoh. 3:2.

17. Hi ta pfuneka njhani loko hi ri ni mbilu yo tenga?

¹⁷ Leswi munhu la nga ni mbilu yo tenga a nga ni mahanyelo lama baseke ni ku tikarhatela ku va la amukelekaka emahlweni ka Yehovha, a nga tshameli ku anakanya hi swilo leswi nga tengangiki. (1 Tikr. 28:9; Esa. 52:11) Loko hi tengile embilwini, leswi hi swi vulaka ni ku swi endla swi ta va leswi tengeke naswona ntirho lowu hi wu endlelaka Yehovha a wu nge vi wa vukanganyisi.

“Lava Kondletelaka Ku Rhula” Va Va Vana Va Xikwembu

18, 19. Vanhu “lava kondletelaka ku rhula” va tikhoma njhani?

¹⁸ “Va tsaka lava kondletelaka ku rhula, hikuva va ta vuriwa ‘vana va Xikwembu.’” (Mat. 5:9) “Lava kondletelaka ku rhula” va vonaka hi leswi va nga ta swi endla ni leswi va nga ta ka va nga swi endli. Loko hi ri muxaka wa vanhu lava Yesu a a anakanya ha vona, hi kondletela ku rhula naswona a hi ‘tlheriseli swo biha hi swo biha eka van’wana.’ Ematshan’weni ya sweswo ‘minkarhi hinkwayo hi lavisisa leswi nga swinene eka vanhu van’wana.’—1 Tes. 5:15.

¹⁹ Leswaku hi tiviwa tanihi vanhu lava kondletelaka ku rhula hi fanele hi endla hinkwaswo leswi hi nga swi kotaka leswaku hi va lava rhuleke. Vanhu lava kondletelaka ku rhula a va endli nchumu lowu ‘hambanisaka lava tolovelaneke.’ (Swiv. 16:28) Leswi hi nga vanhu lava kondletelaka ku rhula hi teka magoza lamanene leswaku hi ‘lavisisa ku rhula ni vanhu hinkwavo.’—Hev. 12:14.

20. I vamani lava sweswi va nga “vana va Xikwembu,” naswona i vamani van’wana lava eku heteleleni va nga ta va vana va Xikwembu?

²⁰ Lava kondletelaka ku rhula va tsaka hikuva “va ta vuriwa ‘vana va Xikwembu.’” Vakreste vo tshembeka lava totiweke va amukeriwe hi Yehovha naswona i “vana va Xikwembu.” Se va ni vuxaka lebyikulu na Yehovha tanihi vana vakwe hikuva va ni ripfumelo eka Kreste naswona va gandzela “Xikwembu xa rirhandzu ni ku rhula” hi mbilu hinkwayo. (2 Kor. 13:11; Yoh. 1:12) Ku vuriwa yini hi “tinyimpfu tin’wana” ta Yesu leti kondletelaka ku rhula? Yesu u ta va “Tatana La Nga Riki Na Makumu” eka tona hi nkarhi wa Ku Fuma ka yena ka Gidi ra Malembe, kambe loko ku hela malembe wolawo u ta tiveka ehansi ka Yehovha naswona tona ti ta va vana va Xikwembu hi ku helela.—Yoh. 10:16; Esa. 9:6; Rhom. 8:21; 1 Kor. 15:27, 28.

21. Hi ta tikhoma njhani loko hi “hanya hi moya”?

²¹ Loko hi “hanya hi moya,” hi ta va ni mfanelo ya ku kondletela ku rhula leyi ana se van’wana va nga ta va va yi vona eka hina. A hi nge ‘pfuxi ku phikizana ni van’wana’ kumbe hi ‘pfukana.’ (Gal. 5:22-26; Bibele—Mahungu Lamanene) Ematshan’weni ya sweswo, hi tikarhatela ku “[va] ni ku rhula ni vanhu hinkwavo.”—Rhom. 12:18

 Va Tsaka Hambiloko Va Xanisiwa!

22-24. (a) I yini leswi endlaka leswaku vanhu lava xanisiwaka hikwalaho ka ku lulama va tsaka? (b) Hi ta kambisisa yini eka swihloko swimbirhi leswi dyondziwaka evandlheni leswi landzelaka?

²² “Va tsaka lava xanisiweke hikwalaho ka ku lulama, hikuva mfumo wa matilo i wa vona.” (Mat. 5:10) Loko a engetela emhakeni leyi, Yesu u te: “Ma tsaka n’wina loko vanhu va mi rhukana ni ku mi xanisa ni ku mi hembela hi swilo hinkwaswo swo homboloka hikwalaho ka mina. Tsakani mi khana, hikuva hakelo ya n’wina i yikulu ematilweni; hikuva ni vaprofeta lava mi rhangeleke va xanisiwe tano.”—Mat. 5:11, 12.

²³ Ku fana ni vaprofeta va khale va Xikwembu, Vakreste va swi tiva leswaku va ta rhukaniwa, va xanisiwa ni ku hemberiwa “hikwalaho ka ku lulama.” Hambiswiritano, loko hi tiyisela miringo yo tano hi ku tshembeka, ha tsaka hi ku tiva leswaku hi tsakisa ni ku dzunisa Yehovha. (1 Pet. 2:19-21) Ku xaniseka ka hina a ku nge herisi ntsako wa hina wo tirhela Yehovha sweswi ni hilaha ku nga heriki. A ku nge wu herisi ntsako wa ku fuma na Kreste eMfun’weni wa le tilweni kumbe ntsako wa ku kuma vutomi lebyi nga heriki tanihi un’wana wa lava nga ta fumiwa hi wona laha misaveni. Mikateko yoleyo yi kombisa leswaku Xikwembu xa hi tsakela, xi ni musa naswona xa hanana.

²⁴ Ku ni swilo swo tala leswi hi nga swi dyondzaka eka Dyondzo ya le Ntshaveni. Tidyondzo to hambana-hambana ti ta tlhuvutsiwa eka swihloko swimbirhi leswi dyondziwaka evandlheni leswi landzelaka. A hi voneni ndlela leyi hi nga ma tirhisaka ha yona marito wolawo lama vuriweke hi Yesu Kreste.

A Wu Ta Hlamurisa Ku Yini?

• Hikwalaho ka yini “lava khathalaka hi xilaveko xa vona xa moya” va tsaka?

• Hi swihi swilo leswi endlaka leswaku “lava nga ni moya wo rhula” va tsaka?

• Ha yini Vakreste va tsaka hambiloko va xanisiwa?

• Hi xihi xilo lexi tisaka ntsako eka leswi Yesu a vulavuleke ha swona lexi ku tsakisaka ngopfu?

[Swivutiso Swa Dyondzo]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 7]

Swilo swa kaye leswi tisaka ntsako leswi Yesu a vulavuleke ha swona swa ha va pfuna vanhu namuntlha hilaha swi va pfuneke hakona enkarhini lowu hundzeke

[Xifaniso lexi nga eka tluka 8]

Ndlela leyinene yo kombisa tintswalo i ku dyondzisa van’wana ntiyiso wa le Bibeleni