Pfumelela Marito Ya Yesu Ma Cinca Mahanyelo Ya Wena
Pfumelela Marito Ya Yesu Ma Cinca Mahanyelo Ya Wena
“Loyi Xikwembu xi nga n’wi rhuma u vulavula marito ya Xikwembu.”—YOH. 3:34.
1, 2. Marito ya Yesu ya Dyondzo ya le Ntshaveni ma nga fanisiwa na yini, naswona ha yini hi nga vulaka leswaku a ma sekeriwe eka “marito ya Xikwembu”?
DAYIMANI yin’wana leyikulu leyi tivekaka ngopfu namuntlha hi leyi vuriwaka 530-carat Star of Africa. I ndzalama ya risima hakunene! Hambiswiritano, nchumu wa risima ku yi tlula swinene i marito lama kumekaka eka Dyondzo ya le Ntshaveni ya Yesu. Sweswo a swi fanelanga swi hi hlamarisa hikuva leswi Kreste a swi vuleke a swi huma eka Yehovha! Loko Bibele yi vulavula hi Yesu yi ri: “Loyi Xikwembu xi nga n’wi rhuma u vulavula marito ya Xikwembu.”—Yoh. 3:34-36.
2 Hambileswi Dyondzo ya le Ntshaveni swi nga ha endlekaka yi nyikeriweke hi nkarhi lowu nga le hansi timinete ta 30, yi ni tindzimana ta 21 leti tshahiweke eka tibuku ta nhungu ta Matsalwa ya Xiheveru. Kunene a a yi sekeriwe eka “marito ya Xikwembu” hi ku kongoma. Sweswi a hi voneni ndlela leyi hi nga ma tirhisaka ha yona man’wana ya marito yo tala ya risima lama kumekaka eka dyondzo leyi ya nkoka ya N’wana la rhandzekaka wa Xikwembu.
“Rhanga U Ya Endla Ku Rhula Ni Makwenu”
3. Endzhaku ka loko Yesu a tsundzuxe vadyondzisiwa va yena mayelana ni vuyelo bya vukarhi, hi yihi ndzayo leyi a yi nyikeleke?
3 Tanihi Vakreste, hi tsakile naswona hi rhurile hikuva hi ni moya lowo kwetsima wa Xikwembu, naswona tin’wana ta timfanelo ta wona i ntsako ni ku rhula. (Gal. 5:22, 23) Yesu a a nga swi lavi leswaku vadyondzisiwa va yena va lahlekeriwa hi ku rhula ni ntsako wa vona, kutani u va tsundzuxile mayelana ni vuyelo bya ku kariha nkarhi wo leha, lebyi nga vangaka rifu. (Hlaya Matewu 5:21, 22.) U tlhele a ku: “Hikwalaho, loko u tisa nyiko ya wena ealitarini kutani u tsundzuka kwalaho leswaku ku ni mhaka leyi makwenu a ku hehlaka ha yona, siya nyiko ya wena kwalaho mahlweni ka alitari, u famba; u rhanga u ya endla ku rhula ni makwenu, kutani loko u vuya, u nyikela nyiko ya wena.”—Mat. 5:23, 24.
4, 5. (a) A ku ri yini “nyiko” leyi Yesu a vulavuleke ha yona eka Matewu 5:23, 24? (b) I swa nkoka ku fikela kwihi ku va munhu a endla ku rhula ni makwavo loyi a khunguvanyekeke?
4 “Nyiko” leyi Yesu a vulavuleke ha yona a ku ri nchumu wun’wana ni wun’wana lowu munhu a nyikelaka ha wona etempeleni le Yerusalema. Hi xikombiso, switlhavelo swa swiharhi a swi ri swa nkoka hikuva enkarhini wolowo vanhu va Yehovha a va nyikela hi swiharhi loko va n’wi gandzela. Hambiswiritano, Yesu u kandziyise nchumu wun’wana wa nkoka swinene—ku rhanga u endla ku rhula ni makwenu loyi u n’wi khunguvanyiseke u nga si nyikela nyiko eka Xikwembu.
5 Xiga lexi nge “endla ku rhula” xi vula ‘ku rivalelana.’ Kutani, hi nga dyondza yini eka marito lawa ya Yesu? Swi le rivaleni leswaku ndlela leyi hi hanyisanaka ni van’wana ha yona yi byi khumba swinene vuxaka bya hina na Yehovha. (1 Yoh. 4:20) Entiyisweni, magandzelo lawa a ma nyikeriwa eka Xikwembu eminkarhini ya khale a ma nga vuli nchumu loko munhu loyi a ma nyikelaka a a nga hanyisani kahle ni van’wana.—Hlaya Mikiya 6:6-8.
Hi Fanele Hi Titsongahata
6, 7. Hikwalaho ka yini hi fanele hi titsongahata loko hi lava ku endla ku rhula ni makwerhu loyi hi n’wi khunguvanyiseke?
6 Ku endla ku rhula ni makwerhu loyi a khunguvanyekeke swi ta kombisa loko hi titsongahata hakunene. Vanhu lava titsongahataka a va holovi kumbe ku lwa ni vapfumeri-kulobye leswaku va ta kombisa leswaku vona a va dyohanga. Sweswo a swi ta onha vuxaka bya vanhu—hilaha swi tshameke swi va hakona exikarhi ka Vakreste eKorinto wa khale. Malunghana ni xiyimo xexo, muapostola Pawulo u vule yinhla leyi leyi tlhontlhaka mianakanyo, a ku: “Swi vula leswaku mi hlulekile hi ku helela leswi mi mangalelanaka. Ku ri na sweswo, ha yini mi nga pfumeli ku hoxeriwa? Naswona ha yini mi nga pfumeli ku dyeleriwa?”—1 Kor. 6:7.
7 Yesu a a nga vuli leswaku hi fanele hi ya eka makwerhu leswaku hi ya n’wi khorwisa leswaku hina a hi dyohanga hi yena a hi dyoheleke. Xikongomelo xa hina ku fanele ku va ku kondletela ku rhula. Leswaku hi endla ku rhula hi fanele hi phofula ndlela leyi hi titwaka ha yona hakunene. Nakambe hi fanele hi swi xiya leswaku mintlhaveko ya makwerhu na yona yi vavisekile. Kutani loko hi dyohile, a swi kanakanisi leswaku hi ta lava ku kombela ku rivaleriwa hi ku titsongahata.
‘Loko Tihlo Ra Wena Ra Xinene Ri Ku Khunguvanyisa’
8. Hlamusela hi ku komisa leswi marito ya Yesu lama kumekaka eka Matewu 5:29, 30 ma vulaka swona.
8 Eka Dyondzo ya yena ya le Ntshaveni, Yesu u nyikele ndzayo leyi pfunaka malunghana ni mahanyelo lamanene. A a swi tiva leswaku swirho swa hina leswi nga hetisekangiki swi nga hi kucetela ku endla swilo swo biha. Hikwalaho, Yesu u te: “Kutani, loko tihlo rero ra wena ra xinene ri ku khunguvanyisa, ri xokole u ri cukumeta ekule na wena. Hikuva swi antswa ngopfu leswaku u lahlekeriwa hi xin’we xa swirho swa wena ku ri ni ku va miri wa wena hinkwawo wu hoxiwa eGehena. Nakambe, loko voko ra wena ra xinene ri ku khunguvanyisa, ri tseme u ri cukumeta ekule na wena. Hikuva swi antswa ngopfu leswaku u lahlekeriwa hi xin’we xa swirho swa wena ku ri ni ku va miri wa wena hinkwawo wu rhelela wu ya eGehena.”—Mat. 5:29, 30.
9. Xana “tihlo” kumbe “voko” ra hina ri nga hi “khunguvanyisa” hi ndlela yihi?
9 “Tihlo” leri Yesu a vulavuleke ha rona ri yimela matimba kumbe vuswikoti byo anakanyisisa hi nchumu wo karhi, naswona “voko” ri vula nchumu lowu hi wu endlaka hi mavoko ya hina. Loko hi nga ri na vuxiyaxiya, swirho leswi swa miri swi nga hi “khunguvanyisa” kutani hi tshika ku “famba ni Xikwembu.” (Gen. 5:22; 6:9) Kutani, loko hi ringiwa leswaku hi nga n’wi yingisi Yehovha, hi fanele hi va ni xivindzi, hi xokola tihlo kumbe hi tsema voko hi ndlela yo fanekisela.
10, 11. I yini lexi nga hi pfunaka leswaku hi papalata ku tikhoma loko biha ka rimbewu?
10 Hi nga ma sivela njhani mahlo ya hina leswaku ma nga swi languti swilo swo biha? Yobo wanuna la chavaka Xikwembu u te: “Ndzi endle ntwanano ni mahlo ya mina. Xana ndzi nga n’wi langutisisa ku yini nhwana?” (Yobo 31:1) Yobo a a ri wanuna la nga ni nsati naswona a a tiyimisele ku namarhela milawu ya Xikwembu ya mahanyelo. Na hina hi fanele hi va ni langutelo ro tano ku nga khathariseki leswaku se hi nghenele vukati kumbe a hi si byi nghenela. Leswaku hi papalata ku tikhoma loko biha ka rimbewu, hi fanele hi kongomisiwa hi moya lowo kwetsima wa Xikwembu, lowu endlaka leswaku lava rhandzaka Xikwembu va tikhoma.—Gal. 5:22-25.
11 Leswaku hi papalata ku tikhoma loko biha ka rimbewu, hi fanele hi tivutisa hi ku, ‘Xana ndzi pfumelela mahlo ya mina ma pfuxa ku navela ka mina ko langutisa swilo leswi thyakeke leswi kumekaka etibukwini, eka thelevhixini, kumbe eka Internet?’ Nakambe a hi tsundzukeni marito lawa ya mudyondzisiwa Yakobo: “Un’wana ni un’wana u ringiwa hi ku kokiwa ni ku wongiwa hi ku navela ka yena n’wini. Kutani ku navela, loko ku xurhe, ku veleka xidyoho; kutani, xidyoho, loko xi hetisekile, xi tswala rifu.” (Yak. 1:14, 15) Entiyisweni, loko munhu un’wana ni un’wana la tinyiketeleke eka Xikwembu a ‘tshamela ku languta’ munhu wa rimbewu leri hambaneke ni ra yena hi xikongomelo xo biha, u fanele a cinca swinene mahanyelo ya yena onge hiloko a xokola tihlo ra yena kutani a ri cukumeta.—Hlaya Matewu 5:27, 28.
12. Hi yihi ndzayo ya Pawulo leyi nga hi pfunaka leswaku hi lwisana ni ku navela ko biha?
12 Leswi ku tirhisa mavoko ya hina hi ndlela yo biha swi nga endlaka hi tlula milawu ya Yehovha ya mahanyelo, hi fanele hi tiyimisela ku tshama hi basile emahanyelweni. Hikokwalaho, hi fanele hi yingisa ndzayo ya Pawulo leyi nge: “Dlayani swirho swa miri wa n’wina leswi nga emisaveni malunghana ni vumbhisa, thyaka, ku navela ka vuxaka bya rimbewu, ku navela loku vavisaka, ni ku tshwa, ku nga ku gandzela swifaniso swa hava.” (Kol. 3:5) Rito leri nge “dlayani” ri kandziyisa goza ra matimba leri faneleke ri tekiwa ku lwisana ni ku navela ka nyama ko biha.
13, 14. Ha yini swi ri swa nkoka ku papalata ku ehleketa hi swilo swo biha ni ku endla swilo swo biha?
13 Leswaku munhu a ponisa vutomi bya yena, u ta pfumela ku tsemiwa xirho xo karhi. Ku ‘cukumetiwa ekule’ ka tihlo ni voko i swa nkoka eka hina leswaku hi papalata ku ehleketa hi swilo swo biha ni swiendlo leswi nga endlaka leswaku hi lahlekeriwa hi vuxaka bya hina na Yehovha. Ndlela yin’we ntsena leyi hi nga balekelaka ku loviseriwa makumu loku fanekiseriwaka hi Gehena i ku tshama hi basile emianakanyweni, emahanyelweni na hi tlhelo ra moya.
14 Leswi hi tswariweke hi ri na xidyoho naswona hi nga hetisekangiki, hi fanele hi endla matshalatshala leswaku hi tshama hi basile emahanyelweni. Pawulo u te: “Ndzi ba miri wa mina, ndzi wu kongomisa tanihi hlonga, leswaku loko ndzi chumayele eka van’wana, mina ndzi nga vi loyi a nga amukelekiki hi ndlela yo karhi.” (1 Kor. 9:27) Hikokwalaho, a hi tiyimiseleni ku tirhisa ndzayo ya Yesu mayelana ni mahanyelo, hi nga pfuki hi pfumele ku tikhoma hi ndlela leyi kombisaka ku nga ri tlangeli gandzelo ra yena ra nkutsulo.—Mat. 20:28; Hev. 6:4-6.
“Hanyani Hi Ku Nyika”
15, 16. (a) Yesu u xi veke njhani xikombiso malunghana ni ku nyika? (b) Marito ya Yesu lama kumekaka eka Luka 6:38 ma vula yini?
15 Marito ya Yesu ni xikombiso xakwe lexi hlamarisaka swi kondletela moya wa ku nyika. U kombise moya lowukulu wa ku hanana hi ku ta emisaveni leswaku ku vuyeriwa vanhu lava nga hetisekangiki. (Hlaya 2 Vakorinto 8:9.) Yesu u sukele ku vangama ka le tilweni hi ku swi rhandza kutani a va munhu wa nyama ivi a nyikela hi vutomi byakwe hikwalaho ka vanhu lava dyoheke, lava van’wana va vona va nga ta kuma rifuwo etilweni tanihi vadyandzhaka na yena eMfun’weni. (Rhom. 8:16, 17) Nakambe Yesu a a khutaza leswaku hi va ni moya wo hanana loko a ku:
16 “Hanyani hi ku nyika, kutani vanhu va ta mi nyika. Va ta chela eswifuveni swa n’wina mpimo lowunene, lowu gandliweke, lowu hlunguhliweke ni lowu khapakhapaka. Hikuva xipimo lexi mi pimaka ha xona, va ta mi pimela ha xona na n’wina.” (Luka 6:38) Ku ‘chela exifuveni’ a swi kombetela eka mukhuva wa vaxavisi van’wana wo tata nkwama wa muxavi lowu a wu bohiwa hi vamba emasengeni. Ku hanana ka hina hi ntumbuluko, swi nga endla leswaku na hina hi nyikiwa nchumu lowunene, kumbexana loko hi pfumala nchumu wo karhi.—Ekl. 11:2.
17. Yehovha u veke xikombiso lexinene xa ku nyika hi ndlela yihi naswona i ku nyika ka muxaka muni loku nga ta hi tisela ntsako?
17 Yehovha wa va rhandza ni ku va hakela vanhu lava nyikaka va tsakile. Yena hi yexe u veke xikombiso lexinene hi ku nyikela hi N’wana wa yena la nga swakwe “leswaku un’wana ni un’wana loyi a kombisaka ripfumelo eka yena a nga lovisiwi kambe a va ni vutomi lebyi nga heriki.” (Yoh. 3:16) Pawulo u tsarile a ku: “Loyi a byalaka hi xitalo, u ta tlhela a tshovela hi xitalo. Un’wana ni un’wana a a endle hilaha a boheke hakona embilwini yakwe, ku nga ri hi ku vilela kumbe hi ku sindzisiwa, hikuva Xikwembu xi rhandza munyiki la tsakeke.” (2 Kor. 9:6, 7) Entiyisweni loko hi nyikela hi nkarhi, matimba na hi rifuwo ra hina leswaku hi seketela vugandzeri bya ntiyiso handle ko kanakana hi ta va ni ntsako hi tlhela hi kuma hakelo leyikulu.—Hlaya Swivuriso 19:17; Luka 16:9.
“U Nga Rhangi Hi Ku Yimba Mhalamhala”
18. Hi swihi swiyimo leswi nga endlaka leswaku hi nga “yi kumi hakelo” eka Tata wa hina la nge matilweni?
18 “Tivoneleni swinene leswaku mi nga hanyi hi ku lulama emahlweni ka vanhu ku endlela leswaku mi xiyiwa hi vona; loko swi nga ri tano a mi nge yi kumi hakelo eka Tata wa n’wina la nge matilweni.” (Mat. 6:1) Loko Yesu a vulavula hi “ku lulama” a a kombetela eka mahanyelo lama fambisanaka ni ku rhandza ka Xikwembu. A a nga vuli swona leswaku munhu a nga fanelanga a endla ku rhandza ka Xikwembu emahlweni ka vanhu, hikuva a a byele vadyondzisiwa va yena leswaku ‘va endla ku voninga ka vona ku vonakala emahlweni ka vanhu.’ (Mat. 5:14-16) Kambe a hi “nge yi kumi hakelo” eka Tata wa hina la nge matilweni loko hi endla swilo “leswaku [hi] xiyiwa” nileswaku hi xiximiwa hilaha vatlangi va endlaka hakona loko va ri exitejini endlwini ya mintlango. Loko hi ri ni moya wolowo, a hi nge vi na vuxaka lebyikulu ni Xikwembu kumbe ku kuma mikateko leyi nga heriki ya Mfumo.
19, 20. (a) Yesu a a vula yini loko a vulavula hi ku nga “yimb[i] mhalamhala” loko hi nyikela “tinyiko ta tintswalo”? (b) Voko ra ximatsi ri nga tshama ri nga tivi leswi endliwaka hi voko ra xinene hi ndlela yihi?
19 Loko hi ri ni langutelo lerinene, hi ta yingisa xitsundzuxo xa Yesu lexi nge: “Hikwalaho loko u ya humesa tinyiko ta tintswalo, u nga rhangi hi ku yimba mhalamhala, hilaha vakanganyisi va endlaka hakona emasinagogeni ni le tindleleni, leswaku va ta vangamisiwa hi vanhu. Ndzi tiyisile ndzi ri eka n’wina, Va yi kumile hakelo ya vona hi xitalo.” (Mat. 6:2) “Tinyiko ta tintswalo” a ku ri tinyiko leti humesiwaka ku seketela lava pfumalaka. (Hlaya Esaya 58:6, 7.) Yesu ni vadyondzisiwa va yena a a va ri ni nkwama wa mali leyi a va yi tirhisela ku pfuna swisiwana. (Yoh. 12:5-8; 13:29) Tanihi leswi loko ku ta nyikiwa swisiwana a ku nga rhangi ku biwa timhalamhala, entiyisweni Yesu u tirhise xithathelo loko a vula leswaku a hi fanelanga hi rhanga hi ku “yimba mhalamhala” loko hi nyika “tinyiko ta tintswalo.” Loko hi nyika tinyiko to tano, a hi fanelanga hi tivisa vanhu van’wana hilaha Vafarisi va Vayuda a va endla hakona. Yesu u va vitane vakanganyisi hikuva a va huwelela “emasinagogeni ni le tindleleni” mayelana ni minyikelo leyi a va yi humesa. Vakanganyisi volavo va “yi kumile hakelo ya vona hi xitalo.” Hakelo leyi a a va yi kuma a ku ri ku dzunisiwa hi vanhu na ku kuma switshamo swa le mahlweni etlhelo ka varabi lava dumeke esinagogeni, hikuva Yehovha a a nga ta va nyika nchumu. (Mat. 23:6) Kambe, xana vadyondzisiwa va Kreste a va fanele va endla yini? Yesu u vulavule na vona ku katsa na hina a ku:
20 “Kambe wena, loko u humesa tinyiko ta tintswalo, u nga tivisi voko ra wena ra ximatsi leswi endliwaka hi lera xinene, leswaku tinyiko ta wena ta tintswalo ti ta va exihundleni; kutani Tata wa wena la langutaka exihundleni u ta ku tlherisela.” (Mat. 6:3, 4) Hi ntolovelo mavoko ya hina ma tirhisana. Hikokwalaho, ku nga tivisi voko ra ximatsi leswi endliwaka hi lera xinene swi vula leswaku a hi fambi hi byela vanhu van’wana leswi hi swi nyikelaka, hambi ku ri eka lava hi nga tolovelana swinene na vona ku fana ni ndlela leyi voko ra hina ra ximatsi ri nga xiswona eka lera xinene.
21. Hakelo leyi nyikiwaka hi Loyi a “langutaka exihundleni” yi katsa yini?
21 Loko hi nga tibumi loko hi nyika vanhu van’wana, “tinyiko [ta hina] ta tintswalo” ti ta va ta le xihundleni. Kutani hi ta kuma hakelo eka Tata wa hina loyi a “langutaka exihundleni.” Leswi a tshamaka ematilweni naswona vanhu va nga kotiki ku n’wi vona hi matihlo, Tata wa hina la nge matilweni u tshama a ri “exihundleni” eka vanhu. (Yoh. 1:18) Hakelo leyi nyikiwaka hi Yehovha loyi a “langutaka exihundleni” yi katsa ku va hi va ni vuxaka lebyikulu na yena, ku hi rivalela swidyoho ni ku va a hi nyika vutomi lebyi nga heriki. (Swiv. 3:32; Yoh. 17:3; Efe. 1:7) Sweswo swi antswa ngopfu ku tlula ku dzunisiwa hi vanhu!
Marito Ya Risima Lama Faneleke Ma Nga Rivariwi
22, 23. Ha yini hi fanele hi ma teka ma ri ya risima marito ya Yesu?
22 Hakunene Dyondzo ya le Ntshaveni yi fuwile hi marito lama pfunaka hi tindlela to tala. A swi kanakanisi leswaku yi tamele marito ya risima lama nga hi tiselaka ntsako hambi ku ri emisaveni leyi, leyi yi nga ni swiphiqo swo tala. Ina, hi ta tsaka loko hi ma tekela enhlokweni marito ya Yesu hi tlhela hi ma pfumelela leswaku ma cinca langutelo ra hina ni ndlela leyi hi hanyaka ha yona.
23 Un’wana ni un’wana loyi a “twaka” ni ku “endla” leswi Yesu a swi dyondziseke u ta kuma mikateko. (Hlaya Matewu 7:24, 25.) Kutani a hi tiyimiseleni ku fambisana ni ndzayo ya Yesu. Swo tala swa leswi a swi vuleke eka Dyondzo ya le Ntshaveni swi ta tlhuvutsiwa eka xihloko xo hetelela xa nxaxamelo lowu.
A Wu Ta Hlamurisa Ku Yini?
• Ha yini swi ri swa nkoka ku endla ku rhula ni makwerhu loyi a khunguvanyekeke?
• Hi nga swi papalata njhani ku khunguvanyisiwa hi “tihlo [ra hina] ra xinene”?
• Hi fanele hi va ni langutelo rihi mayelana ni ku nyika?
[Swivutiso Swa Dyondzo]
[Xifaniso lexi nga eka tluka 11]
I swa nkoka hakunene ku “endla ku rhula” ni mupfumeri-kuloni loyi a khunguvanyekeke!
[Xifaniso lexi nga eka tluka 12, 13]
Yehovha wa va katekisa lava nyikaka va tsakile