Xana Marito Lama Vuriweke Hi Yesu Ma Khumba Ndlela Leyi U Khongelaka Ha Yona?
Xana Marito Lama Vuriweke Hi Yesu Ma Khumba Ndlela Leyi U Khongelaka Ha Yona?
“Loko Yesu a heta ku vula leswi, mintshungu yi hlamarisiwa hi ndlela yakwe yo dyondzisa.”—MAT. 7:28.
1, 2. Ha yini mintshungu yi hlamarisiwe hi ndlela leyi Yesu a a dyondzisa ha yona?
HI FANELE hi yingisa marito ya Yesu Kreste, N’wana wa Xikwembu la tswariweke a ri swakwe, hi tlhela hi ma tirhisa evuton’wini bya hina. Entiyisweni a nga kona munhu la vulavuleke ku fana na yena. Phela, vanhu va hlamarisiwe hi ndlela leyi a dyondziseke ha yona eka Dyondzo ya le Ntshaveni!—Hlaya Matewu 7:28, 29.
2 N’wana wa Yehovha a a nga dyondzisi ku fana ni vatsari, lava a va sekela swilo leswi va swi dyondzisaka eka tidyondzo ta vanhu lava nga hetisekangiki. Kreste a a dyondzisa “kukota munhu la nga ni vulawuri” hikuva leswi a a swi vulavula a swi huma eka Xikwembu. (Yoh. 12:50) Hikwalaho a hi voneni ndlela leyi swin’wana swa swilo leswi Yesu a swi dyondziseke eDyondzweni ya le Ntshaveni swi faneleke swi khumba ndlela leyi hi khongelaka ha yona.
A Hi Fanelanga Hi Khongela Ku Fana Ni Vakanganyisi
3. Hi ku komisa hlamusela leswi Yesu a swi vuleke eka Matewu 6:5.
3 Xikhongelo i xiphemu xa nkoka evugandzerini bya ntiyiso, kutani hi fanele hi khongela eka Yehovha nkarhi na nkarhi. Kambe swikhongelo swa hina swi fanele swi khumbiwa hi marito lama vuriweke hi Yesu eka Dyondzo ya le Ntshaveni. U te: “Loko mi khongela, mi nga kotisi vakanganyisi; hikuva va rhandza ku khongela va yime emasinagogeni ni le mahlanganeni ya tindlela to anama leswaku va voniwa hi vanhu. Ndzi tiyisile ndzi ri eka n’wina, Va yi kumile hakelo ya vona hi xitalo.”—Mat. 6:5.
4-6. (a) Ha yini Vafarisi a a va rhandza ku khongela “va yime emasinagogeni ni le mahlanganeni ya tindlela to anama”? (b) Vakanganyisi volavo a va “[kuma] hakelo ya vona hi xitalo” hi ndlela yihi?
4 Loko va khongela, vadyondzisiwa va Yesu a va nga fanelanga va tekelela “vakanganyisi” vo tanihi Vafarisi lava a va titeka va lulamile, lava a va ringeta ku kanganyisa vanhu van’wana hi ku tiendla lava lulameke. (Mat. 23:13-32) Vakanganyisi volavo a va rhandza ku khongela “va yime emasinagogeni ni le mahlanganeni ya tindlela to anama.” Ha yini? Leswaku va ta “voniwa hi vanhu.” Vayuda va lembe-xidzana ro sungula a va tolovele ku khongela va ri vandlha hi nkarhi wa magandzelo yo hisiwa etempeleni (kwalomu ka awara ya kaye nimixo ni hi awara ya nharhu nindzhenga). Vaaki vo tala va le Yerusalema a va khongela swin’we ni ntshungu wa vagandzeri etempeleni. Vayuda lava tinyiketeleke lava a va nga ri emutini wolowo hakanyingi a va khongela kambirhi hi siku “va yime emasinagogeni.”—Ringanisa na Luka 18:11, 13.
5 Tanihi leswi vanhu vo tala a va nga ri kusuhi ni tempele kumbe sinagoga hi nkarhi wa swikhongelo leswi ka ha ku vulavuriwaka ha swona, a va khongela kun’wana ni kun’wana laha a va kumeka va ri kona hi minkarhi yoleyo. Van’wana a va tiyiseka leswaku minkarhi yoleyo ya swikhongelo yi va kuma va ri “mahlanganeni ya tindlela to anama.” A va lava ku “voniwa hi vanhu” lava a va hundza etindleleni toleto. Vakanganyisi volavo a va tiendla lavanene, a va “endla swikhongelo swo leha hi vukanganyisi” leswaku va ta ndhundhuzeriwa hi vanhu lava va vonaka. (Luka 20:47) A hi fanelanga hi va ni langutelo ro tano.
6 Yesu u vule leswaku vakanganyisi volavo a va “[kuma] hakelo ya vona hi xitalo.” A va swi navela swinene ku voniwa ni ku ndhundhuzeriwa hi vanhu—kutani a va ta kuma swoleswo ntsena. Yoleyo a ku ta va hakelo ya vona leyi teleke hikuva Yehovha a a nga ta swi hlamula swikhongelo swa vona swa vukanganyisi. Hi hala tlhelo, Xikwembu a xi ta hlamula swikhongelo swa valandzeri va ntiyiso va Kreste, hilaha swi kombisiweke hakona hi leswi vuriweke hi Yesu emhakeni leyi.
7. Xana ndzayo ya ku khongela “ekamareni” ra hina yi vula yini?
7 “Hambiswiritano, loko wena u khongela, nghena ekamareni ra wena, loko u pfale nyangwa ya wena, khongela eka Tata wa wena la nge xihundleni; kutani Tata wa wena la langutaka exihundleni u ta ku tlherisela.” (Mat. 6:6) Loko Yesu a vula leswaku loko munhu a khongela u fanele a pfala nyangwa endzhaku ko nghena ekamareni rakwe, a a nga vuli swona leswaku munhu a nge khongeli emahlweni ka vandlha. U nyikele ndzayo leyi leswaku a tshikisa vanhu lava khongelaka etindhawini leti ku hundzaka mani na mani eka tona tanihi leswi vanhu volavo a va lava ku voniwa ivi va ndhundhuzeriwa hi vanhu. Hi fanele hi tsundzuka mhaka leyi loko hi nyikiwe lunghelo ra ku khongela emahlweni ka vanhu va Xikwembu. Nakambe a hi fambisaneni ni xitsundzuxo xin’wana xa Yesu lexi vulavulaka hi xikhongelo.
8. Hi ku ya hi Matewu 6:7, hi yihi ndlela yo biha yo khongela leyi hi faneleke hi yi papalata?
8 “Loko u khongela, u nga vuli swilo leswi fanaka hi ku phindha-phindha, hilaha vanhu va matiko va endlaka hakona, hikuva va anakanya leswaku va ta twiwa hi ku tirhisa marito yo tala.” (Mat. 6:7) Yesu u tshahe ndlela yin’wana leyi nga fanelangiki yi tirhisiwa loko ku khongeriwa, ku nga ku phindha-phindha marito. A a nga vuli swona leswaku a hi fanelanga hi phindha-phindha swikombelo leswi humaka embilwini ni marito yo nkhensa loko hi khongela. Loko Yesu a ri entangeni wa Getsemani hi vusiku bya le mahlweni ka siku leri a a ta fa hi rona, u “vul[e] marito lama fanaka” hi ku phindha-phindha loko a khongela.—Mar. 14:32-39.
9, 10. A hi fanelanga hi phindha-phindha swikhongelo swa hina hi ndlela yihi?
9 Hi ta va hi hoxisa loko na hina hi khongela swikhongelo leswi phindha-phindhiwaka swa “vanhu va matiko.” Va vula marito lama nhlokohatiweke “hi ku phindha-phindha,” lama katsaka marito yo tala lama nga pfuniki nchumu. A swi va pfunanga nchumu vagandzeri va Bali loko va vitana xikwembu xolexo xa mavunwa “ku sukela nimixo ku fikela ninhlikanhi, va ku: ‘Oho Bali, hi hlamule!’” (1 Tih. 18:26) Vanhu va timiliyoni namuntlha va khongela swikhongelo swo leha va phindha-phindha marito, va anakanya leswaku va “ta twiwa.” Kambe Yesu u hi pfuna leswaku hi xiya leswaku “ku tirhisa marito yo tala” eka swikhongelo swo leha ni leswi phindha-phindhiwaka a hi swa nkoka emahlweni ka Yehovha. Yesu u ye emahlweni a ku:
10 “Hikwalaho, mi nga tifanisi na vona, hikuva Xikwembu Tata wa n’wina xa swi tiva swilo leswi mi swi lavaka mi nga si swi kombela eka xona.” (Mat. 6:8) Varhangeri vo tala va vukhongeri bya Vayuda a va tirhisa marito yo tala loko va khongela, kutani swikhongelo swa vona a swi fana ni swa vanhu va Matiko. Xikhongelo lexi humaka embilwini lexi katsaka ku dzunisa, ku nkhensa ni xikombelo i xiyenge xa nkoka xa vugandzeri bya ntiyiso. (Filp. 4:6) Kambe, hi ta va hi hoxisile loko hi khongela hi nchumu wun’we hi ku phindha-phindha hi anakanya leswaku swa boha leswaku hi endla tano, onge hiloko Xikwembu xi rivala. Loko hi khongela hi fanele hi tsundzuka leswaku hi vulavula ni Munhu loyi ‘a tivaka leswi hi swi lavaka hi nga si n’wi kombela.’
11. Hi fanele hi tsundzuka yini loko hi nyikiwe lunghelo ro khongela emahlweni ka vandlha?
11 Leswi Yesu a swi vuleke malunghana ni swikhongelo leswi nga amukelekiki swi fanele swi hi tsundzuxa leswaku Xikwembu a xi tsakisiwi hi marito lama kombisaka ku titlakusa ni yo hundzeleta swilo. Nakambe hi fanele hi tlhela hi swi xiya leswaku loko hi khongela emahlweni ka vandlha a hi fanelanga hi ringeta ku tsakisa vayingiseri kumbe hi va endla va tivutisa leswaku hi ta heta rini ku khongela. Ku endla switiviso exikhongelweni kumbe ku nyika vayingiseri ndzayo na swona swi ta va swi nga fambisani ni leswi Yesu a swi vuleke eDyondzweni yakwe ya le Ntshaveni.
Yesu U Hi Dyondzisa Ndlela Yo Khongela
12. U nga wu hlamusela njhani nkoka wa xikombelo lexi nge “vito ra wena a ri kwetsimisiwe”?
12 Hambileswi Yesu a lemukiseke hi ku tirhisa lunghelo leri ro hlawuleka ra ku khongela hi ndlela leyi nga fanelangiki, u dyondzise vadyondzisiwa va yena ndlela yo khongela. (Hlaya Matewu 6:9-13.) Xikhongelo xa xikombiso a xi fanelanga xi nhlokohatiwa leswaku xi ta phindha-phindhiwa. Ku ri na sweswo, i ntila wa ndlela leyi hi faneleke hi khongela ha yona. Hi xikombiso, Yesu u vulavule hi Xikwembu loko a sungula xikhongelo a ku: “Tata wa hina la nge matilweni, vito ra wena a ri kwetsimisiwe.” (Mat. 6:9) Swi fanerile loko hi vitana Yehovha hi ku i “Tata wa hina” hikuva i Muvumbi wa hina la tshamaka “matilweni,” ekule swinene ni misava. (Det. 32:6; 2 Tikr. 6:21; Mint. 17:24, 28) Ku tirhisiwa ka rito leri nga le vunyingini leri nge “hina” ku fanele ku hi tsundzuxa leswaku vapfumeri-kulorhi na vona va ni vuxaka lebyikulu na Xikwembu. Xiga lexi nge “vito ra wena a ri kwetsimisiwe” i xikombelo xa leswaku Yehovha a teka goza leswaku a tikwetsimisa hi ku susa swisandzu hinkwaswo leswi nga phyarhekiwa evitweni ra yena ku sukela loko ku ve ni ku xandzuka ka le Edeni. Loko Yehovha a hlamula xikhongelo xolexo u ta susa vuhomboloki hinkwabyo emisaveni, xisweswo a tikwetsimisa.—Ezek. 36:23.
13. (a) Xana xikombelo lexi nge “mfumo wa wena a wu te” xi ta hetisisiwa njhani? (b) Ku endliwa ka ku rhandza ka Xikwembu emisaveni ku ta katsa yini?
13 “Mfumo wa wena a wu te. Ku rhandza ka wena a ku endleke emisaveni, hilaha ku endlekaka hakona etilweni.” (Mat. 6:10) Hi ku pfumelelana ni xikombelo lexi xa xikhongelo xa xikombiso, hi fanele hi tsundzuka leswaku “mfumo” i hulumendhe ya Mesiya ya le tilweni leyi lawuriwaka hi Kreste ni “vakwetsimi” lava pfuxiweke lava nga ta fuma na yena. (Dan. 7:13, 14, 18; Esa. 9:6, 7) Loko hi wu khongelela leswaku wu ‘ta,’ hi kombela leswaku Mfumo wa Xikwembu wu ta wu ta lovisa vakaneti hinkwavo va laha misaveni lava lwisanaka ni vulawuri bya xona. Leswi swi ta humelela ku nga ri khale, swi endla leswaku misava hinkwayo yi va paradeyisi laha ku nga ta va ni ku lulama, ku rhula naswona swilo swi famba kahle. (Ps. 72:1-15; Dan. 2:44; 2 Pet. 3:13) Ku rhandza ka Yehovha ka endleka etilweni, naswona loko hi kombela leswaku ku endliwa laha misaveni hi va hi kombela leswaku Xikwembu xi hetisisa swikongomelo swa xona hi pulanete ya hina, ku katsa ni ku herisiwa ka vakaneti va xona namuntlha hilaha xi endleke hakona eminkarhini ya khale.—Hlaya Pisalema 83:1, 2, 13-18.
14. Ha yini swi fanerile leswaku hi kombela “xinkwa xa hina xa siku leri”?
14 “Hi nyike namuntlha xinkwa xa hina xa siku leri.” (Mat. 6:11; Luka 11:3) Loko hi endla xikombelo lexi loko hi khongela, hi va hi kombela Xikwembu leswaku xi hi nyika swakudya leswi faneleke swa “siku leri.” Leswi swi kombisa leswaku ha pfumela leswaku Yehovha u ni vuswikoti byo khathalela swilaveko swa hina siku ni siku. A hi xikhongelo xo kombela swilo leswi engetelekeke. Xikombelo lexi xa swilaveko swa hina swa siku ni siku xi nga ha hi tsundzuxa leswaku Xikwembu xi lerise Vaisrayele ku hlengeleta manna “un’wana ni un’wana leswi ringaneke siku ha rin’we.”—Eks. 16:4.
15. Hlamusela leswi xiga lexi nge “hi rivalele milandzu ya hina, tanihi leswi na hina hi rivaleleke lava nga ni milandzu eka hina” xi vulaka swona.
15 Xikombelo lexi landzelaka eka xikhongelo xa xikombiso xi vulavula hi leswi hi faneleke hi swi endla. Yesu u te: “Hi rivalele milandzu ya hina, tanihi leswi na hina hi rivaleleke lava nga ni milandzu eka hina.” (Mat. 6:12) Evhangeli ya Luka yi kombisa leswaku “milandzu” leyi i “swidyoho.” (Luka 11:4) Loko se hi “rivalele” lava hi dyoheleke hi kona hi nga langutelaka ku rivaleriwa hi Yehovha. (Hlaya Matewu 6:14, 15.) Hi fanele ku rivalela van’wana hi ku ntshunxeka.—Efe. 4:32; Kol. 3:13.
16. Hi fanele hi swi twisisa njhani swikombelo leswi vulavulaka hi ku ringiwa ni ku kutsuriwa eka lowo homboloka?
16 “U nga hi nghenisi endzingweni, kambe hi kutsule eka lowo homboloka.” (Mat. 6:13) Hi fanele hi swi twisisa njhani swikombelo leswimbirhi leswi yelanaka swa xikhongelo xa xikombiso xa Yesu? Ku ni mhaka yin’we leyi nga ntiyiso: Yehovha a nga hi ringi leswaku hi dyoha. (Hlaya Yakobo 1:13.) Sathana—“lowo homboloka”—i “Muringi” wa xiviri. (Mat. 4:3) Hambiswiritano, Bibele yi vula leswaku Xikwembu xi endla swilo leswi xi ngo swi pfumelela ntsena. (Rhu. 1:20, 21; Ekl. 11:5) Hikwalaho xiga lexi nge “u nga hi nghenisi endzingweni” i xikombelo xa leswaku Yehovha a nga hi pfumeleli hi endla leswo biha loko hi ringiwa leswaku hi nga n’wi yingisi. Xo hetelela, xikombelo lexi nge “hi kutsule eka lowo homboloka” i xikombelo xa leswaku Yehovha a nga pfumeleli Sathana a hi endla hi dyoha. Naswona hi nga tiyiseka leswaku ‘Xikwembu a xi nge hi tshiki hi ringiwa hi ndlela leyi tlulaka leswi hi nga swi tiyiselaka.’—Hlaya 1 Vakorinto 10:13.
‘Hambetani Mi Kombela, Mi Lava, Mi Gongondza’
17, 18. Swi vula yini ku ‘hambeta hi kombela, hi lava ni ku gogondza’?
17 Muapostola Pawulo u khutaze vapfumeri-kulobye a ku: “Mi phikelela exikhongelweni.” (Rhom. 12:12) Yesu u nyikele xileriso lexi fanaka ni xexo loko a ku: “Hambetani mi kombela, kutani mi ta nyikiwa; hambetani mi lava, kutani mi ta swi kuma; hambetani mi gongondza, kutani mi ta pfuleriwa. Hikuva un’wana ni un’wana la kombelaka wa nyikiwa, naswona un’wana ni un’wana la lavaka wa swi kuma, naswona un’wana ni un’wana la gongondzaka u ta pfuleriwa.” (Mat. 7:7, 8) Swi fanerile ku ‘hambeta hi kombela’ xin’wana ni xin’wana lexi fambisanaka ni ku rhandza ka Xikwembu. Hi ku fambisana ni marito ya Yesu, muapostola Yohane u tsarile a ku: “Ku tiyiseka loku hi nga na kona [hi Xikwembu], i ka leswaku, ku nga khathariseki leswaku i yini lexi hi xi kombelaka hi ku ya hi ku rhandza ka xona, xa hi twa.”—1 Yoh. 5:14.
18 Ndzayo ya Yesu ya leswaku hi ‘hambeta hi kombela ni ku lava’ yi vula leswaku hi fanele hi khongela hi mbilu hinkwayo naswona hi nga lan’wi. Naswona hi fanele hi tlhela hi ‘hambeta hi gongondza’ leswaku hi ta nghena eMfun’weni naswona hi tiphina hi mikateko ya wona. Kambe xana hi nga tiyiseka leswaku Xikwembu xi ta hlamula swikhongelo swa hina? Ina, hi nga tiyiseka loko hi tshembeka eka Yehovha, hikuva Kreste u te: “Un’wana ni un’wana la kombelaka wa nyikiwa, naswona un’wana ni un’wana la lavaka wa swi kuma, naswona un’wana ni un’wana la gongondzaka u ta pfuleriwa.” Mintokoto yo tala leyi humeleleke malandza ya Yehovha yi kombisa leswaku Xikwembu hakunene i “Mutwi wa xikhongelo.”—Ps. 65:2.
19, 20. Hi ku ya hi marito ya Yesu lama kumekaka eka Matewu 7:9-11, xana Yehovha u fana ni tatana la nga ni rirhandzu hi ndlela yihi?
19 Yesu u fanise Xikwembu ni tatana la nga ni rirhandzu loyi a nyikaka vana va yena swilo leswinene. A hi nge a wu ri kona eDyondzweni ya le Ntshaveni, kutani u twa Yesu a ku: “Xana u kona munhu exikarhi ka n’wina loyi loko n’wana wakwe a kombela xinkwa—a nga n’wi nyikaka ribye? Kumbe, xana loko a kombela nhlampfi—a nge n’wi nyiki nyoka, a hi swona ke? Hikokwalaho, loko n’wina, hambiloko mi hombolokile, mi tiva ku nyika vana va n’wina tinyiko letinene, hakunene Tata wa n’wina la nge matilweni u ta va nyika ku tlurisa lava kombelaka eka yena!”—Mat. 7:9-11.
20 Hambileswi tatana la nga munhu wa nyama a ‘hombolokeke’ hi ndlela yo karhi hileswi a tswariweke a ri ni xidyoho, wa va rhandza vana va yena hi ntumbuluko. A nge n’wi kanganyisi n’wana wa yena kambe u ta tiyiseka leswaku u n’wi nyika “tinyiko letinene.” Leswi Tata wa hina wa le tilweni la nga ni rirhandzu a hi rhandzaka hi ndlela leyi tatana wa nyama a nga ni rirhandzu ha yona, u hi nyika ‘swilo leswinene’ swo tanihi moya lowo kwetsima. (Luka 11:13) Wu nga hi tiyisa leswaku hi kota ku tirhela Yehovha hi ndlela leyi amukelekaka, tanihi leswi a nga Munyiki wa “nyiko yin’wana ni yin’wana leyinene ni nyiko yin’wana ni yin’wana leyi hetisekeke.”—Yak. 1:17.
Hambeta U Vuyeriwa Eka Leswi Vuriweke Hi Yesu
21, 22. I yini lexi hlamarisaka hi Dyondzo ya le Ntshaveni, naswona u titwa njhani hi leswi Yesu a swi vuleke?
21 Hakunene Dyondzo ya le Ntshaveni a yi ri nkulumo ya xiyimo xa le henhla leyi tshameke yi nyikeriwa emisaveni. Ya hlamarisa hikwalaho ka leswi yi hi dyondzisaka swona malunghana ni Xikwembu ni leswi yi nga erivaleni. Hilaha swi kombisiweke hakona eka tinhla leti ku vulavuriweke ha tona eka swihloko leswi, leswi tlhandlamanaka, hi nga vuyeriwa swinene loko hi tirhisa ndzayo leyi kumekaka eka dyondzo leyi. Marito lawa ma vuriweke hi Yesu ma nga antswisa vutomi bya hina sweswi ma tlhela ma hi nyika ntshembo wa vumundzuku lebyi tsakisaka.
22 Eswihlokweni leswi, hi lo kambisisa ntsena marito ya nkoka eka Dyondzo ya Yesu ya le Ntshaveni. A swi hlamarisi leswi lava va tweke dyondzo yoleyo ya yena “[va hlamarisiweke] hi ndlela yakwe yo dyondzisa.” (Mat. 7:28) A swi kanakanisi leswaku na hina hi ta titwa hi ndlela yoleyo loko hi tata mianakanyo ni timbilu ta hina hi marito lawa ni man’wana ya risima ya Mudyondzisi Lonkulu, ku nga Yesu Kreste.
U Nga Hlamula Njhani?
• Xana Yesu u vule yini malunghana ni swikhongelo swa vukanganyisi?
• Ha yini hi fanele hi papalata ku phindha-phindha marito loko hi khongela?
• Hi swihi swikombelo leswi kumekaka exikhongelweni xa xikombiso xa Yesu?
• Xana hi nga ‘hambeta hi kombela, hi lava ni ku gongondza’ hi ndlela yihi?
[Swivutiso Swa Dyondzo]
[Xifaniso lexi nga eka tluka 15]
Yesu u sole vakanganyisi lava a va khongela leswaku va voniwa ni ku twiwa hi vanhu
[Xifaniso lexi nga eka tluka 17]
Wa swi tiva leswaku ha yini hi fanele hi khongelela swakudya swa hina swa siku ni siku?