Hambetani Mi Rhandzana Tanihi Vamakwenu

“Mi hambeta mi famba erirhandzwini, hilaha Kreste na yena a mi rhandzeke hakona.”—EFE. 5:2.

1. Hi yihi mfanelo ya nkoka leyi Yesu a vuleke leswaku valandzeri va yena va ta tiviwa ha yona?

TIMBHONI TA YEHOVHA ti tiviwa hi ntirho wa tona wo chumayela mahungu lamanene ya Mfumo wa Xikwembu hi yindlu ni yindlu. Hambiswiritano, Kreste Yesu u hlawule mfanelo yin’wana leyi Vakreste va xiviri a va ta tiviwa ha yona. U te: “Ndzi mi nyika xileriso lexintshwa, leswaku mi rhandzana; tanihi leswi ndzi mi rhandzeke, rhandzanani na n’wina. Hinkwavo va ta tiva leswaku mi vadyondzisiwa va mina, loko mi rhandzana.”—Yoh. 13:34, 35.

2, 3. Ku rhandzana ka hina tanihi vamakwerhu ku va khumba njhani lava taka eminhlanganweni ya hina ya Vukreste?

² Rirhandzu ra Vakreste va ntiyiso a ri nge pimanisiwi ni ra vanhu va misava. Hilaha maginete yi kokaka nsimbi hakona yi yi tshineta eka yona, rirhandzu ri endla leswaku malandza ya Yehovha ma va ni vun’we naswona ri kokela vanhu va timbilu letinene evugandzerini bya ntiyiso. Hi xikombiso, anakanya hi wanuna un’wana wa le Cameroon loyi a vuriwaka Marcelino loyi a feke matihlo loko a ri entirhweni. Endzhaku ka khombo rero, ku ve ni mavarivari ya leswaku u fe matihlo hi leswi a nga noyi. Ematshan’weni yo n’wi chavelela, mufundhisi wa yena ni swirho leswin’wana swa kereke va n’wi hlongorile ekerekeni. Loko Mbhoni yin’wana ya Yehovha yi n’wi rhambele eminhlanganweni, Marcelino u kanakanile ku ya. A a nga ha lavi ku vona maxangu man’wana.

³ Marcelino u hlamarisiwe hi leswi endlekeke eHolweni ya Mfumo. U amukeriwe hi mandla mambirhi naswona tidyondzo ta Bibele leti a ti tweke ti n’wi chavelerile. U sungule ku ya eminhlanganweni hinkwayo ya vandlha, a endla nhluvuko eka dyondzo ya yena ya Bibele naswona u khuvuriwe hi 2006. Sweswi u chumayela ndyangu wa ka vona ni vaakelani va yena naswona u sungule tidyondzo ta hlayanyana ta Bibele. Marcelino u lava leswaku vanhu hinkwavo lava a dyondzaka na vona Bibele va xiya rirhandzu ro fana ni leri a kombisiweke rona hi vanhu va Xikwembu.

4. Ha yini hi fanele hi yingisa xitsundzuxo xa Pawulo lexi nge, “mi hambeta mi famba erirhandzwini”?

⁴ Rirhandzu ra hina tanihi vamakwerhu a ro tiendlekela. Anakanya hi vanhu lava orhaka ndzilo nimadyambu lowu va kufumetaka. Loko vanhu volavo vo ka va nga wu hlanganyeti ndzilo wolowo, wu ta timeka. Hilaha ku fanaka, rirhandzu leri nga kona evandlheni ri nga hola loko hina tanihi Vakreste hi nga tikarhateli ku ri tiyisa. Hi nga ri tiyisa njhani? Muapostola Pawulo u ri: “Mi hambeta mi famba erirhandzwini, hilaha Kreste na yena a mi rhandzeke hakona ni ku tinyiketa hikwalaho ka n’wina a va gandzelo ni xitlhavelo xa nun’hwelo wo nandziha eka Xikwembu.” (Efe. 5:2) Xivutiso lexi hi lavaka ku xi kambisisa hi lexi nge, Hi tihi tindlela leti ndzi nga hambetaka ndzi famba erirhandzwini ha tona?

“Na N’wina, Ndlandlamukani”

5, 6. Ha yini Pawulo a khutaze Vakreste va le Korinto leswaku va n’wi rhandza va tlhela va rhandza ni vapfumeri-kulobye?

⁵ Muapostola Pawulo u tsalele Vakreste va le Korinto wa khale a ku: “Nomu wa hina wu pfulekile eka n’wina, Vakorinto, timbilu ta hina ti ndlandlamukile. A mi manyananga eka hina, kambe mi manyanile eka xinakulobye xa n’wina lexikulu. Kutani, ku fana ni ku tlherisela eka n’wina—ndzi vulavula onge hi loko ndzi vulavula ni vana—na n’wina, ndlandlamukani.” (2 Kor. 6:11-13) Ha yini Pawulo a khutaze Vakorinto leswaku va rhandza vamakwavo hinkwavo?

 ⁶ Xiya ndlela leyi vandlha ra le Korinto wa khale ri sunguleke ha yona. Pawulo u fike eKorinto eku heleni ka lembe ra 50 C.E. Hambileswi loko a sungula ku chumayela a kanetiweke, muapostola loyi a nga tshikanga ku chumayela. Hi nkarhi wo koma, vanhu vo tala emutini wolowo va amukele mahungu lamanene. Pawulo u tirhise nkarhi wa yena leswaku a dyondzisa ni ku tiyisa vandlha lerintshwa ku ringana “lembe ni tin’hweti ta tsevu.” Swi le rivaleni leswaku a a va rhandza swinene Vakreste va le Korinto. (Mint. 18:5, 6, 9-11) A swi fanerile leswaku na vona va n’wi rhandza ni ku n’wi xixima. Hambiswiritano, van’wana evandlheni va n’wi fularherile. Kumbexana van’wana a va nga yi tsakeli ndzayo ya yena leyi tshembekaka. (1 Kor. 5:1-5; 6:1-10) Van’wana va nga ha va va yingisele swihehlo swa ‘vaapostola lavanene ngopfu.’ (2 Kor. 11:5, 6) Pawulo a a lava leswaku vamakwavo hinkwavo va n’wi rhandza. Hikwalaho u va kombele leswaku va n’wi rhandza, va tolovelana na yena swin’we ni vapfumeri-kulobye.

7. Hi nga va kombisa njhani vamakwerhu leswaku ha va rhandza?

⁷ Ku vuriwa yini hi hina? Hi nga va kombisa njhani vamakwerhu leswaku ha va rhandza? Vanhu lava nga tintangha kumbe va rixaka rin’we swi nga ha va olovela ku kombisana rirhandzu. Naswona minkarhi yo tala lava tsakelaka vuhungasi lebyi fanaka va heta nkarhi wo tala va ri swin’we. Kambe loko swilo leswi hi swi rhandzaka swi pfula vangwa exikarhi ka hina ni Vakreste van’wana, hi fanele hi pfala vangwa rero hi ku va kombisa rirhandzu. Hi ta va hi tlharihile loko hi tivutisa swivutiso leswi nge: ‘Xana minkarhi yin’wana ndzi pfa ndzi tirha nsimu kumbe ku hungasa ni vamakwerhu lava ndzi nga va tolovelangiki ngopfu? Loko ndzi ri eHolweni ya Mfumo, xana a ndzi swi lavi ku tolovelana ni vanhu lava ha ku sungulaka ku hlanganyela hileswi ndzi anakanyaka leswaku va fanele va rhanga va tikombisa loko va nga va vanghana va mina? Xana ndzi xeweta lavakulu ni lavantsongo evandlheni?’

8, 9. Ndzayo ya Pawulo leyi kumekaka eka Varhoma 15:7 yi nga hi pfuna njhani leswaku hi xewetana hi ndlela leyi kurisaka rirhandzu ra hina tanihi vamakwerhu?

⁸ Emhakeni ya ku xewetana, marito lawa Pawulo a ma tsaleleke Varhoma ma nga hi pfuna leswaku hi va ni langutelo lerinene hi vagandzeri-kulorhi. (Hlaya Varhoma 15:7.) Rito ra Xigriki leri hundzuluxeriweke ri va “amukelanani” ri vula “ku amukela munhu hi musa kumbe hi malwandla, ku n’wi amukela exintlawaneni xa n’wina mi n’wi endla munghana wa n’wina.” Eminkarhini ya Bibele loko munhu la endzeriweke la nga ni malwandla a amukela vanghana ekaya ka yena, a a va byela ndlela leyi a tsakeke ha yona ku va vona. Kreste u hi amukerile evandlheni ra Vukreste, kutani na hina ha khutaziwa leswaku hi n’wi tekelela hi ku amukela vagandzeri-kulorhi.

⁹ Loko hi xeweta vamakwerhu eHolweni ya Mfumo kumbe etindhawini tin’wana, hi nga ha heta nkarhi ni lava hi nga ni nkarhinyana hi nga si va vona kumbe hi nga si vulavula na vona. Hi nga ha heta timinete ti nga ri tingani hi vulavula na vona. Eka minhlangano leyi landzelaka hi nga tlhela hi vulavurisana ni van’wana. Hi nkarhi wutsongo, hi nga tikuma hi ve ni mabulo yo tsakisa ni vamakwerhu hinkwavo. A hi fanelanga hi vilela loko hi nga swi kotanga ku vulavula ni vamakwerhu hinkwavo hi siku rin’we. Vamakwerhu van’wana a va fanelanga va khunguvanyeka loko hi  nga koti ku va xeweta eka nhlangano wun’wana ni wun’wana.

10. Hi rihi lunghelo ra risima leri hinkwerhu hi nga na rona evandlheni naswona hi nga ri tirhisa njhani?

¹⁰ Ku xeweta van’wana i goza ro sungula ra ku va amukela. Ri nga endla leswaku hi va ni mabulo lama tsakisaka ni vunghana lebyi khomelelaka. Hi xikombiso, loko lava va teke emintsombanweni ni le tinhlengeletanwini va titivisa eka van’wana naswona va sungula ku vulavurisana, va swi langutela hi mahlo-ngati ku tlhela va vonana. Vatirhi va ku tirhandzela va ku aka Tiholo ta Mfumo swin’we ni lava hlanganyelaka eka ntirho wo phalala hakanyingi va va vanghana lavakulu hikuva va sungula ku tiva timfanelo ta vanghana va vona letinene hikwalaho ka mintokoto leyi va rungulelanaka yona. Ti tele tindlela to va ni vunghana lebyi khomelelaka enhlengeletanweni ya Yehovha. Loko hi rhandza vamakwerhu hinkwavo, vo tala va vona va ta va vanghana va hina naswona sweswo swi ta kurisa rirhandzu leri hi hlanganisaka evugandzerini bya ntiyiso.

Vana La Tshinelelekaka

11. Hilaha swi kombisiweke hakona eka Marka 10:13-16, hi xihi xikombiso lexi Yesu a hi vekeleke xona?

¹¹ Vakreste hinkwavo va nga tikarhatela ku va lava tshinelelekaka ku fana na Yesu. Xiya leswi Yesu a swi vuleke loko vadyondzisiwa vakwe va ringeta ku sivela vatswari leswaku va nga tisi vana eka yena. U te: “Tshikani vana lavatsongo va ta eka mina; mi nga ringeti ku va sivela, hikuva mfumo wa Xikwembu i wa lavo tano.” Hiloko “a angarha vana, a va katekisa, a va tlhandleka mavoko.” (Mar. 10:13-16) Anakanya ndlela leyi vana volavo va faneleke va tsake ha yona loko va kombisiwe rirhandzu ro tano hi Mudyondzisi Lonkulu!

12. I yini leswi nga hi sivelaka ku burisana ni van’wana?

¹² Mukreste un’wana ni un’wana u fanele a tivutisa xivutiso lexi, ‘Xana ndza tshineleleka kumbe ndzi vonaka onge ndzi khomekile swinene minkarhi hinkwayo?’ Mikhuva yin’wana leyi nga bihangiki minkarhi yin’wana yi nga ha endla leswaku hi nga koti ku vulavurisana. Hi xikombiso, loko hi tshamela ku tirhisa selfoni kumbe swipikara swa le tindleveni leswaku hi yingisela vuyimbeleri kumbe swin’wana loko hi ri ni vanhu van’wana, sweswo swi nga ha va kombisa leswaku a hi swi lavi ku va na vona. Loko van’wana va hi vona hi tshamela ku honolela xikhomphyutana lexi khomiwaka hi voko, va nga ha gimeta hileswaku a hi swi lavi ku vulavula na vona. I ntiyiso leswaku ku ni “nkarhi wa ku miyela.” Kambe loko hi ri ni vanhu van’wana hakanyingi wolowo i “nkarhi wa ku vulavula.” (Ekl. 3:7) Van’wana va nga ha ku, “Ndzi tsakela ku va ndzexe” kumbe “A ndzi titwi ndzi lava ku vulavula nimpundzu.” Hambiswiritano, ku va ni mabulo lamanene hambiloko hi nga titwi hi lava ku vulavula swi ta kombisa leswaku hi ni rirhandzu leri ‘nga laviki leswi vuyerisaka rona ntsena.’—1 Kor. 13:5.

13. Pawulo u khutaze Timotiya leswaku a va khoma njhani vamakwavo va Vakreste?

¹³ Pawulo u khutaze muntshwa Timotiya leswaku a xixima vanhu hinkwavo evandlheni. (Hlaya 1 Timotiya 5:1, 2.) Na hina hi fanele hi khoma Vakreste lava kuleke tanihi loko va ri vamanana na vatata wa hina naswona lavatsongo tanihi vamakwerhu va hina va nyama. Loko hi va khoma hi ndlela yoleyo vamakwerhu, va ta swi kota ku hi tshinelela.

14. Hi byihi vuyelo byin’wana bya ku va ni mabulo lama akaka ni van’wana?

¹⁴ Loko hi va ni mabulo lama akaka ni vanhu van’wana hi va endla va tiyisa vuxaka bya vona na Xikwembu va tlhela va titwa va tsakile naswona va enerisekile. Makwerhu un’wana loyi a tirhaka erhavini u tsundzuka vamakwerhu vo hlayanyana lava tirhaka eBethele lava nkarhi ni nkarhi a va tinyika nkarhi wo vulavula na yena loko a ha ku fika eBethele. Marito ya vona lama khutazaka ma n’wi endle a titwa a ri xirho xa ndyangu wa Bethele. Sweswi u ringeta ku va tekelela hi ku burisana ni vatirhi-kulobye va le Bethele.

Ku Titsongahata Swi Hi Pfuna Leswaku Hi Kondletela Ku Rhula

15. I yini leswi kombisaka leswaku na hina hi pfa hi va ni timholovo?

¹⁵ Vamakwerhu vambirhi va xisati lava a va ri Vakreste va le Filipiya wa khale ku nga Efodiya na Sintika, handle ko kanakana swi va tikerile ku tlhantlha xiphiqo lexi a va ri na xona. (Filp. 4:2, 3) Mholovo yo chavisa leyi veke kona exikarhi ka Pawulo na Barnaba yi hetelele yi tiviwa hi vanhu van’wana naswona leswi swi endle leswaku va nga  ha fambi swin’we ku ringana nkarhi wo karhi. (Mint. 15:37-39) Rungula leri ri kombisa leswaku vagandzeri va ntiyiso minkarhi yin’wana va pfa va nga voni hi tihlo rin’we. Yehovha wa hi pfuna leswaku hi tlhantlha timholovo kutani hi tlhela hi va vanghana. Kambe ku ni nchumu lowu a lavaka leswaku hi wu endla.

16, 17. (a) Ku titsongahata i ka nkoka hi ndlela yihi leswaku hi kota ku herisa timholovo? (b) Rungula leri vulavulaka hi Yakobe loko a ya hlangana na Esawu ri swi kombisa njhani leswaku ku titsongahata i ka nkoka?

¹⁶ A hi nge wena ni munghana wa wena mi lava ku teka riendzo hi movha. Mi nga si famba u fanele u teka xilotlelo u dumisa movha. Ku laveka xilotlelo loko hi nga voni hi tihlo rin’we ni vamakwerhu. Xilotlelo xa kona i ku titsongahata. (Hlaya Yakobo 4:10.) Hilaha swi kombisiweke hakona eka xikombiso lexi landzelaka xa le Matsalweni, ku titsongahata ku endla leswaku lava nga hlundzukelana va sungula ku tirhisa milawu ya Bibele.

¹⁷ Se a ku hundze malembe ya 20 ku sukela loko Esawu a hlundzukile hikwalaho ka leswi a nga xavisela hahla rakwe Yakobe mfanelo yakwe ya ku va mativula, naswona a a lava ku n’wi dlaya. Endzhaku ka malembe wolawo hinkwawo mahahla lawa a ma ri kusuhi ni ku hlangana naswona “Yakobe [a] a chava swinene naswona [a] a vilela.” A a vona onge a ku na nchumu lexi nga ta sivela Esawu leswaku a n’wi hlasela. Kambe loko va hlangana Yakobe u endle leswi Esawu a a nga swi langutelanga. Loko a ri kusuhi ni makwavo wakwe ‘u fike a nkhinsama ehansi.’ Ku endleke yini endzhaku ka sweswo? “Esawu [u tsutsume] a n’wi hlanganisa, a fika a n’wi angarha naswona a wela enhan’wini yakwe a n’wi ntswontswa, kutani va rila.” Khombo ra ku lwa ri siveriwile. Ku titsongahata ka Yakobe ku herise rivengo rihi ni rihi leri swi nga ha endlekaka Esawu a ri na rona.—Gen. 27:41; 32:3-8; 33:3, 4.

18, 19. (a) Loko ku va ni timholovo, ha yini swi ri swa nkoka leswaku hi va vo sungula ku tirhisa ndzayo ya le Matsalweni? (b) Ha yini hi nga fanelanga hi hela matimba loko munhu lowun’wana a nga anguli hi ndlela leyinene loko hi ya eka yena ro sungula?

¹⁸ Bibele yi ni ndzayo ya nkoka ya ku herisa timholovo. (Mat. 5:23, 24; 18:15-17; Efe. 4:26, 27) * Hambiswiritano, loko hi nga titsongahati ivi hi tirhisa ndzayo leyi, a hi nge swi koti ku kondletela ku rhula. Hi fanele hi titsongahata, a hi fanelanga hi rindza leswaku ku va loyi un’wana a titsongahataka.

¹⁹ Loko goza ra hina ro sungula ra ku kondletela ku rhula ri tikomba ri nga tirhi hikwalaho ka swivangelo swin’wana, a hi fanelanga hi hela matimba. Munhu lowun’wana a nga ha va a lava nkarhi wa ku tianakanyisisa. Yosefa u xengiwe hi vamakwavo va yena. Va n’wi vone endzhaku ka nkarhi wo leha loko se a ta va a ri holobye-nkulu aEgipta. Hambiswiritano, eku heteleleni va  hundzukile kutani va kombela ku rivaleriwa. Yosefa u va rivalerile, naswona vana va Yakobe va ve rixaka leri veke ni lunghelo ra ku byarha vito ra Yehovha. (Gen. 50:15-21) Loko hi hlayisa ku rhula ni vamakwerhu, hi endla leswaku evandlheni ku va ni vun’we ni ntsako.—Hlaya Vakolosa 3:12-14.

A Hi Rhandzaneni “Hi Swiendlo Ni Ntiyiso”

20, 21. Hi nga dyondza yini eka Yesu hileswi a hlambiseke vaapostola va yena milenge?

²⁰ Loko a ri kusuhi ni ku fa Yesu u byele vaapostola vakwe a ku: “Ndzi mi vekele ntila, leswaku, hilaha ndzi endleke hakona eka n’wina, na n’wina mi endla hakona.” (Yoh. 13:15) A a ha ku heta ku hlambisa vaapostola va yena va 12 milenge. Leswi Yesu a swi endleke a ku nga ri ndhavuko kumbe xiendlo xa musa. Loko Yohane a nga si hlamusela mhaka ya ku hlambisiwa ka vona milenge u tsale a ku: “Yesu u va rhandzile vanhu vakwe lava a va ri emisaveni, u va rhandze ku fikela emakumu.” (Yoh. 13:1) Ndlela leyi Yesu a a rhandza vadyondzisiwa va yena ha yona hi yona yi n’wi susumeteleke ku endla ntirho lowu hi ntolovelo a wu endliwa hi hlonga. Sweswi a va fanele va kombisana rirhandzu hi ku titsongahata. Ina, ku rhandzana ka hina hi ndlela ya xiviri tanihi vamakwerhu ku fanele ku endla leswaku hi khathalela vamakwerhu hinkwavo lava nga Vakreste.

²¹ Muapostola Petro loyi a nga un’wana wa lava N’wana wa Xikwembu a va hlambiseke milenge, u yi twisisile nhlamuselo ya leswi Yesu a nga swi endla. U tsale a ku: “Tanihi leswi mi tengiseke mimoya-xiviri ya n’wina hi ku yingisa ntiyiso, vuyelo bya kona ku nga xinakulobye xa vumakwerhu lexi nga riki na vukanganyisi, rhandzanani swinene ku suka embilwini.” (1 Pet. 1:22) Muapostola Yohane loyi na yena a nga hlambisiwa milenge hi Hosi u tsale a ku: “Vana lavatsongo, a hi veni ni rirhandzu, ku nga ri hi marito kumbe ririmi, kambe hi swiendlo ni ntiyiso.” (1 Yoh. 3:18) Onge hi nga rhandza vamakwerhu hi swiendlo.

[Nhlamuselo ya le hansi]

Wa Tsundzuka Xana?

• Hi tihi tindlela leti hi nga kombisanaka rirhandzu ha tona?

• I yini lexi nga ta hi pfuna leswaku hi va lava tshinelelekaka?

• Ku titsongahata i ka nkoka hi ndlela yihi leswaku hi kondletela ku rhula?

• I yini leswi faneleke swi hi susumetela ku khathala hi vapfumeri-kulorhi?

[Swivutiso Swa Dyondzo]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 21]

Amukela vagandzeri-kuloni hi mandla mambirhi

[Xifaniso lexi nga eka tluka 23]

Tinyike nkarhi wa ku va ni van’wana