Ku Langutana Ni Miringo Swi Tiyise Ndlela Leyi Hi Tshembaka Yehovha Ha Yona

Hi ku vula ka Ada Dello Stritto

Ndza ha ku heta ku tsala ndzimana ya siku eka buku ya mina yo tsalela tinhla. Ndzi ni malembe ya 36, kambe ku tsala mintila yoleyo yi nga ri yingani swi ndzi teke tiawara timbirhi. Ha yini ndzi teke nkarhi wo leha swonghasi? Manana u ta mi hlamusela.—Joel

MINA na nuna wa mina hi khuvuriwile hi va Timbhoni ta Yehovha hi 1968. Endzhaku ko veleka vana vambirhi va vafana lava hanyeke kahle, ku nga David na Marc, ndzi veleke n’wana wa vunharhu wa mufana, ku nga Joel. U velekiwe nkarhi wa yena wu nga si fika hi 1973 exibedlhele xin’wana edorobeni ra Binche le Belgium, kwalomu ka tikhilomitara ta 60 edzongeni wa Brussels. A a tika tikhilogiramu ta 1,7 ntsena. Loko mina ndzi huma exibedlhele, ndzi boheke ku siya Joel exibedlhele leswaku a ta sala a nyuhela.

Endzhaku ka mavhiki yo hlayanyana loko n’wana wa hina a tikomba a nga antswi, mina swin’we ni nuna wa mina Luigi hi n’wi teke hi n’wi yisa eka dokodela loyi a nga ni vutshila byo tshungula vana. Endzhaku ka loko dokodela a hete ku kambela Joel, u te: “Ndzi kombela mi ndzi khomela swinene. Joel u tikomba a ri na swiphiqo swa rihanyo leswi vamakwavo vakwe va nga riki na swona.” Hi miyele nkarhi wo leha. Ku sukela kwalaho, ndzi swi xiyile leswaku xifanyatana xa hina xi ni xiphiqo lexikulu xa rihanyo. Endzhaku ka sweswo, dokodela u teke nuna wa mina va yimela etlhelo kutani a ku eka yena: “N’wana wa n’wina u na vuvabyi lebyi vuriwaka trisomy 21,” lebyi nakambe byi vuriwaka Down syndrome. *

Leswi marito ya dokodela loyi ma hi heteke matimba, hi vone swi antswa leswaku hi ya eka dokodela un’wana. Dokodela yoloye u kambele Joel nkarhi wo ringana awara handle ko vula nchumu. Mina na Luigi a hi vona onge dokodela loyi u teka nkarhi wo leha. Eku heteleleni dokodela yoloye u tlakuse nhloko kutani a ku: “N’wana wa n’wina u ta titshega swinene hi n’wina.” Endzhaku ka sweswo u vule hi rito leri nga ni musa a ku: “Kambe Joel u ta tsaka hikuva vatswari va yena va n’wi rhandza!” Leswi mhaka leyi a yi hi hete matimba, ndzi lo namba ndzi tlakula Joel kutani hi muka. Hi nkarhi wolowo a a ri na nhungu wa mavhiki.

Minhlangano Ya Vukreste Ni Ntirho Wa Nsimu Swi Hi Khutazile

Vukamberi byin’wana bya mavabyi byi kombise leswaku Joel a a ri na xiphiqo lexikulu xa mbilu leyi nga ni xivumbeko lexi nga riki xa ntumbuluko naswona a a karhatiwa swinene hi vuvabyi  bya ku nga tiyeli ka marhambu. Leswi mbilu ya yena a yi ri yikulu swinene, a yi tshikilela mahahu ya yena naswona sweswo a swi endla leswaku a hlaseriwa hi mavabyi hi ku olova. Swi nga si ya kwihi, loko Joel a ri na mune wa tin’hweti, u khomiwe hi vuvabyi bya ku pfimba ka mahahu naswona u boheke ku tlheriseriwa exibedlhele laha a a tshamisiwa yexe. A hi twa ku vava loko hi n’wi vona a xaniseka. A hi navela onge hi nga n’wi tlakula naswona hi n’wi khathalela, kambe ku ringana mavhiki ya khume yo vava a hi nga pfumeleriwi ku n’wi khumba. Ku hava lexi mina na Luigi a hi ta xi endla handle ko angarhana naswona hi khongela.

Loko ha ha langutane ni maxangu wolawo, hi ye emahlweni hi va kona eka minhlangano ya vandlha swin’we na David na Marc lava hi nkarhi wolowo un’wana a a ri na malembe ya tsevu un’wana a ri na manharhu. Eka hina ku va eHolweni ya Mfumo a swi fana ni loko hi ri emavokweni ya Yehovha lama khathalelaka. Loko hi ri eHolweni ya Mfumo hi ri ni vamakwerhu lava nga Vakreste, a hi titwa hi rhwexe Yehovha ndzhwalo wa hina naswona hi titwe hi ri ni ku rhula ka le ndzeni. (Ps. 55:22) Hambi ku ri vaongori lava a va khathalela Joel va vule leswaku va swi xiyile leswaku ku ya ka hina eminhlanganweni ya Vukreste swi hi pfunile leswaku hi va ni langutelo leri faneleke.

Hi nkarhi wolowo ndzi tlhele ndzi kombela Yehovha leswaku a ndzi nyika matimba ya ku kota ku ya entirhweni wa nsimu. Ematshan’weni yo tshama ekaya ndzi rila, a ndzi lava ku vulavula ni vanhu van’wana naswona ndzi va byela leswaku hikwalaho ka yini ntshembo wa mina eka xitshembiso xa Xikwembu malunghana ni misava leyi nga riki na vuvabyi wu ndzi nyika matimba. Nkarhi wun’wana ni wun’wana loko ndzi ri entirhweni wa nsimu, a ndzi swi twa leswaku Yehovha u hlamule swikhongelo swa mina.

“Leswi Swa Hlamarisa!”

A hi tsake swinene loko hi hetelele hi landze Joel exibedlhele hi vuya na yena ekaya! Kambe hi xamundzuku xa kona, ntsako wa hina wu hundzuke gome. Xiyimo xa Joel xi nyanyile naswona hi boheke ku n’wi tlherisela exibedlhele hi xihatla. Endzhaku ka loko madokodela ma n’wi kamberile ma te: “Joel u ta hanya tsevu wa tin’hweti ntsena.” Endzhaku ka tin’hweti timbirhi, loko a ri kusuhi ni ku hlanganisa nhungu wa tin’hweti, leswi dokodela a swi vuleke a swi tikomba swi ri ntiyiso hikuva xiyimo xa Joel a xi ya xi nyanya. Dokodela un’wana u tshame na hina ehansi kutani a ku: “Mi ta ndzi khomela. A ku na swin’wana leswi hi nga n’wi endlelaka swona.” Kutani u ye emahlweni a ku: “Eka xiyimo lexi a nga eka xona sweswi, i Yehovha ntsena loyi a nga n’wi pfunaka.”

Ndzi tlhelele eka kamara leri Joel a a etlele eka rona exibedlhele. Hambileswi a ndzi ri na gome naswona ndzi karhele, a ndzi tiyimiserile ku nga suki etlhelo ka mubedo wakwe. Vamakwerhu vo hlayanyana va xisati lava nga Vakreste a va cincana ku tshama na mina tanihi leswi Luigi a a fanele a khathalela vana va hina lavan’wana vambirhi. Ku hele vhiki. Kutani hi xitshuketa, mbilu ya Joel yi yimile. Vaongori va tsutsumele ekamareni ra yena kambe a ku nga ri na lexi a va ta n’wi pfuna ha xona. Endzhaku ka timinete ti nga ri tingani, un’wana wa vona u vule hi rito ra le hansi a ku: “U file . . . ” Ndzi hume ekamareni rero ndzi ri karhi ndzi rila, ndzi hele matimba. Ndzi ringete ku khongela eka Yehovha, kambe a swi ndzi tikela ku kuma marito lama faneleke yo hlamusela ku vava loku a ndzi ku twa. Ku hundze 15 wa timinete, kutani muongori a ndzi huwelela a ku: “Joel wa sisimuka!” U ndzi khome hi voko kutani a ku: “Tana, u nga n’wi vona sweswi.” Loko ndzi tlhelela eka Joel, mbilu yakwe a yi ba nakambe! Hi xihatla mahungu ya ku sisimuka ka yena ma hangalakile. Vaongori ni madokodela va tile va ta n’wi vona naswona vo tala va te: “Leswi swa hlamarisa!”

Loko A Ri Na Mune Wa Malembe, U Endle Nhluvuko Lowu Hlamarisaka

Loko Joel a ha ri ntsongo, dokodela la tshungulaka vana a a tshamela ku hi byela a ku: “Joel u lava ku rhandziwa swinene.” Leswi mina na  Luigi hi voneke nkhathalelo wa rirhandzu wa Yehovha endzhaku ka loko ku velekiwe Joel, na hina a hi lava ku rhandza n’wana wa hina hi tlhela hi n’wi khathalela. Hi ve ni nkarhi wo tala laha a hi ta n’wi kombisa rirhandzu rolero hikuva a a lava mpfuno wa hina eka hinkwaswo leswi a a swi endla.

Lembe na lembe eka malembe yo sungula ya nkombo ya vutomi bya Joel, hi langutane ni swiyimo swo tika. Exikarhi ka October na March u vabye hi ku landzelelana, naswona a hi fanele hi n’wi yisa exibedlhele hi tlhela hi n’wi landza. Hi nkarhi lowu fanaka, ndzi endle matshalatshala ya leswaku ndzi heta nkarhi wo tala hilaha ndzi nga kotaka hakona ndzi ri ni vana va hina lavan’wana, ku nga David na Marc. Na vona va katseke swinene eku pfuneni Joel leswaku a endla nhluvuko—naswona ku ve ni vuyelo lebyi hlamarisaka. Hi xikombiso, madokodela yo hlayanyana ma hi byele leswaku Joel a nge pfuki a swi kotile ku famba. Kambe siku rin’wana loko Joel a ri na mune wa malembe, n’wana wa hina Marc u te: “Tana Joel, komba Manana leswaku wena wa swi kota ku famba!” Ndzi hlamarile loko ndzi vona Joel a sungula ku deya! A hi tsakile, naswona hi khongele swin’we tanihi ndyangu hi nkhensa Yehovha swi huma etimbilwini ta hina. Minkarhi yin’wana, hambiloko Joel a endle nhluvuko wutsongo eka nchumu wun’wana, minkarhi hinkwayo a hi n’wi bumabumela hi musa.

Ku Letela Joel Hi Ndlela Ya Xikwembu A Ha Ri Ntsongo Swi Va Ni Vuyelo Lebyinene

Nkarhi na nkarhi loko swi koteka, a hi famba na Joel eminhlanganweni eHolweni ya Mfumo. A hi n’wi khandziyisa eka preme ya vana leyi funengetiweke hi plasitiki yo vonikela leswaku hi n’wi sirhelela eka switsongwatsongwana leswi nga ha n’wi vabyisaka hi ku olova. Hambileswi a a tshama a funengetiwe hi plasitiki yoleyo a a swi tsakela ku va swin’we ni vandlha.

Vamakwerhu va xinuna ni va xisati a va hi seketela, va hi kombisa rirhandzu naswona va hi nyika mpfuno lowu a hi wu lava. Makwerhu un’wana a a tshamela ku hi tsundzuxa marito ya Esaya 59:1 lama nge: “Waswivo! Voko ra Yehovha a ri komanga ngopfu lerova ri nga tsandzeka ku ponisa, ni ndleve yakwe a yi lemekanga ngopfu lerova yi nga tsandzeka ku twa.” Marito wolawo lama chavelelaka ma hi pfune leswaku hi tshemba Yehovha.

Loko Joel a ri karhi a kula, hi endle matshalatshala ya leswaku hi endla ku gandzela Yehovha swi va xiphemu lexikulu xa vutomi byakwe. Nkarhi wun’wana ni wun’wana a hi vulavula na yena hi Yehovha lerova Joel u hetelele a rhandza Tata wakwe wa le tilweni. Hi kombele Yehovha leswaku a katekisa matshalatshala ya hina leswaku ndlela leyi a hi n’wi dyondzisa ha yona yi ta tswala mihandzu leyinene.

Loko Joel a nghena emalembeni ya kondlo-a-ndzi-dyi, hi tsakile loko hi xiya leswaku a a rhandza ku bula ni lava a hlanganaka na vona hi ntiyiso wa le Bibeleni. Loko a ri karhi a hlakarhela endzhaku ka loko a endle vuhandzuri lebyikulu loko a ri na malembe ya 14, ndzi tsake swinene loko Joel a ndzi vutisa a ku, “Manana, xana ndzi nga nyika dokodela la ndzi endleke vuhandzuri buku leyi nge Hanya Hi Masiku?” Endzhaku ka malembe ma nga ri mangani, Joel u boheke ku endla vuhandzuri byin’wana. A hi swi tiva leswaku swi nga endleka a fa. Loko a nga si endliwa vuhandzuri, Joel u nyike madokodela yakwe papila leri hi ri tsaleke swin’we na yena. A ri hlamusela xiboho xakwe xa ku nga lavi ku pomperiwa ngati. Dokodela la endlaka vuhandzuri u vutise Joel a ku: “Xana u pfumelelana na yona mhaka leyi?” Joel u hlamule hi ku tiyiseka a ku: “Ina Dokodela.” A hi tinyungubyisa hi leswi n’wana wa hina a a tshemba Muvumbi ni leswi a a tiyimisele ku N’wi tsakisa. Vatirhi va le xibedlhele a va hi seketela swinene,  ku nga nchumu lowu a hi wu tlangela swinene.

Nhluvuko Wa Joel Hi Tlhelo Ra Moya

Loko Joel a ri na malembe ya 17, u kombise ku tinyiketela kakwe eka Xikwembu hi ku khuvuriwa ematini. Siku rero a hi nge ri rivali hakunene! Swa hi tsakisa swinene ku n’wi vona a endla nhluvuko hi tlhelo ra moya. Ku sukela hi nkarhi wolowo ku fikela sweswi, ndlela leyi a rhandzaka Yehovha ha yona ni ndlela leyi a hisekelaka ntiyiso ha yona a yi cincanga. Entiyisweni, Joel u rhandza ku byela munhu un’wana ni un’wana loyi a hlanganaka na yena a ku: “Ndzi hanya hi ntiyiso!”

Loko a ri emalembeni ya vuntshwa, Joel u dyondze ku hlaya ni ku tsala. Sweswo a swi lava matshalatshala lamakulu. Loko a kota ku tsala rito hambi ro va rin’we a a va a tirhe ngopfu. Ku sukela hi nkarhi wolowo, siku ni siku u sungula hi ku hlaya ndzimana ya siku eka xibukwana lexi nge Ku Kambisisa Matsalwa Siku Ni Siku. Endzhaku ka sweswo, u kopa hi vukheta ndzimana ya siku eka yin’wana ya tibuku takwe to tsalela eka tona tinhla, leti namuntlha leswi tsariweke eka tona swi nga rungula ro tala leri hlengeletiweke!

Hi masiku ya minhlangano, Joel u lava leswaku hi ya eHolweni ya Mfumo ka ha ri na nkarhi hikuva u lava ku fika a va amukela hi mandlha mambirhi hinkwavo lava nghenaka eholweni. Hi nkarhi wa minhlangano, u tsakela ku hlamula ni ku endla minkombiso. Nakambe wa pfuneta eku khathaleleni ka swikurisa-marito a tlhela a endla ni mintirho yin’wana. Vhiki rin’wana ni rin’wana loko rihanyo rakwe ri n’wi pfumelela, u famba na hina entirhweni wo chumayela. Hi 2007 ku tivisiwile evandlheni leswaku Joel se i nandza wa vutirheli. Hi xiririke mihloti ya ntsako. Hakunene lowu i nkateko wo tsakisa lowu humaka eka Yehovha!

Ha Yi Vona Ndlela Leyi Voko Ra Yehovha Ri Hi Pfunaka Ha Yona

Hi 1999 hi langutane ni ndzingo wun’wana. Movha wa hina wu tlumbiwe hi muchayeri loyi a a chayela hi vusopfa kutani Luigi a a vaviseke swinene. Nenge wakwe wun’wana a wu fanele wu tsemiwa naswona u endliwe vuhandzuri byo hlayanyana lebyikulu eka longo rakwe. Nakambe, leswi hi tshembeke Yehovha, hi ma twile matimba lawa a ma nyikaka malandza yakwe. (Filp. 4:13) Hambileswi Luigi a lamaleke, hi ringeta ku tshama hi ri na vonelo lerinene. Leswi a nga ha kotiki ku endla ntirho wo tihanyisa, u ni nkarhi wo tala wo khathalela Joel. Sweswo swi ndzi pfuna leswaku ndzi tivekela nkarhi wo endla mintirho leyi tiyisaka vuxaka bya mina na Yehovha. Nakambe Luigi u tlhela a khathalela swinene swilaveko swa moya swa ndyangu wa hina ni swa vandlha, laha a nga muhlanganisi wa huvo ya vakulu.

Leswi swiyimo swa hina swi nga tolovelekangiki, hi heta nkarhi wo tala hi ri swin’we tanihi ndyangu. Loko nkarhi wu ri karhi wu famba hi dyondze ku anakanyela ni ku nga languteli swilo leswi hi nga ta ka hi nga swi koti ku swi fikelela. Hi masiku lawa hi titwaka hi hele matimba, hi byela Yehovha ndlela leyi hi titwaka ha yona hi xikhongelo. Lexi twisaka ku vava, loko majaha ya hina David na Marc ma kurile naswona ma hume miti, hakatsongo-ntsongo va tshike ku tirhela Yehovha. Hi tshemba leswaku va nga ha tlhelela eka Yehovha.—Luka 15:17-24.

Emalembeni lawa hinkwawo, hi vone nseketelo wa Yehovha naswona hi dyondze ku titshega hi yena eka ndzingo wun’wana ni wun’wana lowu hi langutanaka na wona. Hi ma rhandza swinene marito lama kumekaka eka Esaya 14:13, lama nge: “Mina, Yehovha Xikwembu xa wena, ndzi khoma voko ra wena ra xinene, yena Loyi a ku byelaka a ku, ‘U nga chavi. Mina ndzi ta ku pfuna.’” Swa hi chavelela ku tiva leswaku Yehovha u khome mavoko ya hina swi tiya. Hakunene hi nga vula leswaku ku langutana ni miringo swi tiyise ndlela leyi hi n’wi tshembaka ha yona Yehovha, Tata wa hina wa le tilweni.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Swifaniso leswi nga eka tluka 16, 17]

Joel a ri ni mana wakwe, Ada

[Xifaniso lexi nga eka tluka 18]

Ada, Joel na Luigi

[Xifaniso lexi nga eka tluka 19]

Joel u tsakela ku amukela vamakwerhu eHolweni ya Mfumo