Vamakwerhu Va Xinuna—Byalelani Moya Kutani Mi Tikarhatela Ku Fanelekela Ku Kuma Malunghelo eVandlheni!

“Loyi a byalelaka moya u ta tshovela vutomi lebyi nga heriki emoyeni.”—GAL. 6:8.

1, 2. Matewu 9:37, 38 yi hetiseka njhani, naswona sweswo swi endla leswaku ku va ni xilaveko xihi emavandlheni?

SWESWI u le ku voneni ka swiendlakalo leswi nga taka swi nga rivariwi! Ntirho lowu Yesu Kreste a vulavuleke ha wona wu le ku endliweni. Yesu u te: “Ntshovelo i wukulu, kambe vatirhi a hi vangani. Hikokwalaho, kombelani N’wini wa ntshovelo leswaku a rhumela vatirhi entshovelweni wakwe.” (Mat. 9:37, 38) Yehovha Xikwembu u hlamula swikhongelo swoleswo hi ndlela leyikulu. Hi lembe ra ntirho ra 2009, nhlayo ya mavandlha ya Timbhoni ta Yehovha emisaveni hinkwayo yi andze hi mavandlha ya 2 031, yi va mavandlha ya 105 298. Hi xiringaniso, ku khuvuriwe vanhu va 757 siku ni siku!

² Ku andza koloko ku endla leswaku ku va ni xilaveko xa vamakwerhu va xinuna lava fanelekaka lava faneleke va rhangela eku dyondziseni ni le ku riseni ka mavandlha. (Efe. 4:11) Emalembeni lama hundzeke, Yehovha u veke vavanuna lava fanelekaka lava a va ta khathalela swilaveko swa tinyimpfu ta yena, naswona ha tiyiseka leswaku u ta ya emahlweni a endla tano. Vuprofeta lebyi kumekaka eka Mikiya 5:5 bya hi tiyisekisa leswaku emasikwini yo hetelela, vanhu va Yehovha va ta va ni “varisi va nkombo” ni “tinghanakana ta nhungu,” leti fanekiselaka nhlayo leyikulu ya vavanuna lava nga ni vuswikoti lava nga ta rhangela exikarhi ka vona.

3. Hlamusela leswi swi vulaka swona ku ‘byalela moya.’

³ Loko u ri Mbhoni ya Yehovha ya xinuna leyi khuvuriweke, i yini lexi nga ku pfunaka leswaku u lava ku fanelekela ku kuma malunghelo evandlheni? Nchumu wa nkoka hileswaku u ‘byalela moya.’ (Gal. 6:8) Ku endla tano swi katsa ku hanya hi ndlela leyi pfumelelaka moya lowo kwetsima wa Xikwembu leswaku wu tirha hi ku ntshunxeka eka wena. Tiyimisele ku nga ‘byaleli nyama.’ Papalata ku pfumelela swilo swo tanihi ku hanya emafurheni ni vuhungasi leswaku swi nga hunguti ku navela ka wena ku tirha hilaha ku engetelekeke entirhweni wa Xikwembu. Vakreste hinkwavo va fanele va ‘byalela moya,’ kutani hi ku famba ka nkarhi, vavanuna lava endlaka tano va nga ha fanelekela ku kuma malunghelo evandlheni. Leswi ku nga ni xilaveko lexikulu xa malandza ya vutirheli ni vakulu namuntlha, xihloko lexi xi kongomisiwe ngopfu-ngopfu eka vavanuna lava nga Vakreste. Hikwalaho, vamakwerhu va xinuna hi mi khutaza ku kambisisa xihloko lexi hi vuenti ni hi xikhongelo.

Tikarhatele Ku Fanelekela Ntirho Lowunene

4, 5. (a) Vavanuna lava khuvuriweke va khutaziwa ku fanelekela ku kuma malunghelo wahi evandlheni? (b) Munhu a nga endla yini leswaku a fanelekela ku kuma malunghelo evandlheni?

⁴ A swo tiendlekela leswaku wanuna la nga Mukreste a va mulanguteri. U fanele a wu fanelekela “ntirho [lowu] lowunene.” (1 Tim. 3:1) U fanele a tirhela vapfumeri-kulobye hi ku khathalela swilaveko swa vona hi mbilu hinkwayo. (Hlaya Esaya 32:1, 2.) Wanuna la tikarhatelaka ku fanelekela ku kuma malunghelo evandlheni a ri ni xikongomelo lexinene, a nga tikukumuxi. Ku ri na sweswo, u ni ku navela loku nga riki na vutianakanyi ka ku pfuna van’wana.

⁵ Munhu u lava ku fanelekela ku va nandza wa vutirheli a tlhela fanelekela ntirho wolowo wa vulanguteri hi ku tikarhatela ku fikelela swilaveko leswi hlamuseriweke eMatsalweni. (1 Tim. 3:1-10, 12, 13; Tito 1:5-9) Loko u ri wanuna la tinyiketeleke, tivutise: ‘Xana ndzi hlanganyela hi xitalo entirhweni wo chumayela, naswona ndzi pfuna van’wana ku endla tano? Xana ndzi pfuna vapfumeri-kulorhi hi ku khathala hi vuhlayiseki bya vona? Xana ndzi ni  ndhuma ya ku va xichudeni lexinene xa Rito ra Xikwembu? Xana ndzi antswisa ndlela leyi ndzi hlamulaka ha yona eminhlanganweni? Xana swiavelo leswi ndzi nyikiweke swona hi vakulu ndzi swi endla hi ku hiseka?’ (2 Tim. 4:5) Swivutiso leswi ku fanele ku anakanyisisiwa swinene ha swona.

6. Hi wihi nchumu wa nkoka lowu nga endlaka munhu a fanelekela ku kuma vutihlamuleri evandlheni?

⁶ Ndlela yin’wana yo fanelekela ku kuma vutihlamuleri evandlheni i ku “endliwa lava nga ni matimba eka munhu loyi [u] nga yena endzeni hi matimba ya moya wa [Xikwembu].” (Efe. 3:16) Ku va nandza wa vutirheli kumbe nkulu evandlheni ra Vukreste a swi vuli leswaku se u nyikiwe xikhundlha. Makwerhu wa xinuna u kuma lunghelo leri hi ku va a antswise vuxaka bya yena na Yehovha. Xana munhu u byi antswisa njhani vuxaka bya yena na Yehovha? Ndlela yin’wana i ku va u ‘hambeta u famba hi moya’ naswona u hlakulela timfanelo ta wona. (Gal. 5:16, 22, 23) Loko u ri karhi u kombisa timfanelo ta moya leti lavekaka leswaku u hetisisa vutihlamuleri lebyi engetelekeke, niloko u tirhisa ndzayo leyi u yi kumaka malunghana ni ndlela leyi u nga atswisaka ha yona, “ku ya emahlweni ka wena ku [ta] vonaka eka vanhu hinkwavo.”—1 Tim. 4:15.

Ku Laveka Moya Wa Ku Pfumala Vutianakanyi

7. Ku tirhela van’wana swi katsa yini?

⁷ Ku tirhela van’wana swi katsa ku tirha hi matimba naswona swi lava moya wa ku pfumala vutianakanyi. Leswi valanguteri lava nga Vakreste va nga varisi va moya, swiphiqo swa ntlhambi swa va khumba swinene. Xiya ndlela leyi vutihlamuleri bya ntirho wa yena wa vurisi byi n’wi khumbeke ha yona muapostola Pawulo. U byele vapfumeri-kulobye va le Korinto a ku: “Ndzi mi tsalele hi mihloti yo tala hikwalaho ka nhlomulo lowukulu ni hi mbilu yo vaviseka, ku nga ri leswaku mi hlunamisiwa, kambe leswaku mi tiva rirhandzu leri ndzi nga na rona ngopfu-ngopfu eka n’wina.” (2 Kor. 2:4) Swi le rivaleni leswaku Pawulo a a khathala swinene hi ntirho wa yena.

8, 9. Vula swikombiso swa le Bibeleni leswi kombisaka ndlela leyi vavanuna van’wana va swi khathaleleke ha yona swilaveko swa van’wana.

⁸ Vavanuna lava tirheke hi matimba ku pfuna malandza ya Yehovha va tiveriwa ku va ni moya wa  ku pfumala vutianakanyi minkarhi hinkwayo. Hi xikombiso, a hi nge anakanyi Nowa a ri karhi a byela van’wana endyangwini wa yena a ku: ‘Mi ndzi byela loko mi hetile ku aka ngalava leswaku ndzi ta nghena na n’wina.’ Muxe a nga byelanga Vaisrayele lava a va ri aEgipta a ku: ‘Ndzi ta hlangana na n’wina eLwandle ro Tshwuka. Fambani hi ndlela leyi nga ta mi fikisa kwalaho.’ Yoxuwa a nga si tshama a ku: ‘Mi ndzi byela loko marhangu ya Yeriko ma wile.’ Naswona Esaya a nga kombanga munhu un’wana ivi a ku: ‘Hi loyi! N’wi rhume.’—Esa. 6:8.

⁹ Xikombiso xa hina lexikulu xa wanuna loyi a pfumeleleke moya wa Xikwembu leswaku wu tirha eka yena i Yesu Kreste. U amukele xiavelo xa yena xa ku va Mukutsuri wa vanhu hi ku swi rhandza. (Yoh. 3:16) Xana rirhandzu ra Yesu ra ku pfumala vutianakanyi a ri hi susumeteli ku nga vi na vutianakanyi? Loko makwerhu un’wana la nga ni nkarhi wo leha a ri nkulu wa vandlha a hlamusela ndlela leyi a titwaka ha yona hi ntlhambi, u te: “Marito lawa Yesu a ma byeleke Petro lama nge, risa tinyimpfu ta mina letitsongo, ma ndzi khutaza swinene. Loko malembe ma ri karhi ma famba, ndzi sungule ku twisisa ndlela leyi marito ma nga ri mangani lama kombisaka rirhandzu kumbe xiendlo xa musa xi nga n’wi khutazaka ha yona munhu un’wana. Ndzi wu tsakela swinene ntirho wa vurisi.”—Yoh. 21:16.

10. I yini lexi nga susumetaka vavanuna lava nga Vakreste ku tekelela xikombiso xa Yesu xa ku tirhela van’wana?

¹⁰ Loko swi ta eka ntlhambi wa Xikwembu, vavanuna lava tinyiketeleke evandlheni entiyisweni va lava ku kombisa langutelo leri fanaka ni ra Yesu, loko a te: “Ndzi ta mi phyuphyisa.” (Mat. 11:28) Ku va ni ripfumelo eka Xikwembu ni ku rhandza vandlha swi susumetela vavanuna lava nga Vakreste ku fanelekela ntirho lowu lowunene, va nga anakanyi leswaku wu ta lava leswaku va titsona swilo swo tala kumbe leswaku wu ta va koxa swilo swo tala. Kambe, ku vuriwa yini loko makwerhu wo karhi wa xinuna a nga swi tsakeli ku fanelekela ku kuma malunghelo yo karhi evandlheni? Xana makwerhu wa xinuna a nga hlakulela ku navela ku tirhela vandlha?

Hlakulela Ku Navela Ku Tirhela Van’wana

11. Munhu a nga ku hlakulela njhani ku navela ku tirhela van’wana?

¹¹ Loko u nga tikarhatelanga ku fanelekela ku kuma malunghelo yo karhi hikwalaho ka leswi u vonaka onge a wu na vuswikoti ni timfanelo leti lavekaka, u fanele u khongelela moya lowo kwetsima. (Luka 11:13) Moya wa Yehovha wu ta ku pfuna leswaku u hlula ku karhateka kwihi na kwihi loku u nga ha vaka u ri na kona emhakeni leyi. Ku navela ku tirhela van’wana ku huma eka Xikwembu, hikuva i moya wa Yehovha lowu susumetelaka makwerhu wa xinuna ku tikarhatela ku fanelekela ku kuma malunghelo evandlheni kutani wu n’wi nyika matimba yo endla ntirho wo kwetsima. (Filp. 2:13; 4:13) Hikwalaho, swi fanerile ku kombela Yehovha leswaku a ku pfuna u va ni ku navela ko amukela malunghelo ya ntirho.—Hlaya Pisalema 25:4, 5.

12. Munhu a nga byi kuma njhani vutlhari lebyi eneleke byo byarha vutihlamuleri lebyi a nyikiweke byona?

¹² Mukreste a nga ha endla xiboho xa ku va a nga swi fanelekeli ku kuma malunghelo yo karhi hi leswi a vonaka onge swilaveko swa ntlhambi swi tikile naswona ku khathalela swilaveko sweswo swi ta n’wi koxa swo tala. Kumbe a nga ha vona onge a nga na vutlhari lebyi eneleke byo hetisisa vutihlamuleri lebyi. Loko swi te tano, kumbexana a nga ha kuma vutlhari hi ku hisekela ku hlaya Rito ra Xikwembu ni minkandziyiso leyi sekeriweke eBibeleni. U fanele a tivutisa xivutiso lexi, ‘Xana ndzi tinyika nkarhi wa ku dyondza Rito ra Xikwembu, naswona ndza byi khongelela vutlhari?’ Mudyondzisiwa Yakobo u tsarile a ku: “Loko mani na mani eka n’wina a kayivela vutlhari, a a hambete a kombela eka Xikwembu, hikuva xi nyika hinkwavo hi mbilu yo basa, handle ka ku sandza; kutani u ta nyikiwa byona.” (Yak. 1:5) Xana wa ma kholwa marito lawa lama huhuteriweke? Loko Xikwembu xi hlamula xikhongelo xa Solomoni xi n’wi nyike “mbilu yo tlhariha ni leyi twisisaka,” leyi endleke leswaku a kota ku hambanisa exikarhi ka leswinene ni leswo biha loko a avanyisa. (1 Tih. 3:7-14) I ntiyiso leswaku mhaka ya Solomoni a yi hlawulekile. Kambe, hi nga tiyiseka leswaku Xikwembu xi ta va nyika vutlhari vavanuna lava byarhisiweke vutihlamuleri evandlheni leswaku va ta khathalela tinyimpfu ta xona hi ndlela leyi faneleke.—Swiv. 2:6.

13, 14. (a) Hlamusela ndlela leyi Pawulo a khumbiweke ha yona hi “rirhandzu leri Kreste a nga na rona.” (b) “Rirhandzu leri Kreste a nga na rona” ri fanele ri hi khumba njhani?

¹³ Nchumu wun’wana lowu nga hi pfunaka ku hlakulela ku navela ku tirhela van’wana i ku anakanya  swinene hi swilo hinkwaswo leswi Yehovha ni N’wana wa yena va hi endleleke swona. Hi xikombiso, xiya 2 Vakorinto 5:14, 15. (Yi hlaye.) “Rirhandzu leri Kreste a nga na rona [ri] hi susumeta” njhani? Rirhandzu leri Kreste a hi kombiseke rona hi ku nyikela hi vutomi bya yena hikwalaho ka hina hi ku ya hi ku rhandza ka Xikwembu, ra hlamarisa swinene lerova loko ku tlangela ka hina ku ri karhi ku kula, timbilu ta hina ti khumbeka swinene. Rirhandzu ra Kreste a ri kongomisa swiendlo swa Pawulo. Ri n’wi endle leswaku a nga endli swilo hi vutianakanyi naswona ri n’wi pfune leswaku a teka ku tirhela Xikwembu ni ku pfuna vanhu van’wana lava nga Vakreste ni lava nga riki Vakreste ku va xona xikongomelo xa yena lexikulu.

¹⁴ Ku anakanyisisa hi ndlela leyi Kreste a va rhandzaka ha yona vanhu swi hi susumetela ku va vanhu lava tlangelaka. Hikwalaho, ha swi xiya leswaku swi ta va swi nga fanelanga nikatsongo leswaku hi ya emahlweni hi ‘byalela nyama’ hi ku tivekela tipakani ta vutianakanyi ni ku hanyela ku enerisa ku navela ka hina vini. Ku ri na sweswo, hi endla mindzulamiso evuton’wini bya hina hi rhangisa ntirho lowu Xikwembu xi hi nyikeke wona leswaku hi wu endla. Hi susumeteleka ku ‘tirhela’ vamakwerhu hi rirhandzu ‘tanihi mahlonga.’ (Hlaya Vagalatiya 5:13.) Loko hi titeka tanihi mahlonga lama tirhaka hi ku titsongahata ma tirhela malandza ya Yehovha lama tinyiketeleke, hi ta ma khoma hi xindzhuti ni hi xichavo. Entiyisweni, a hi nge tekeleli moya wo xopa-xopa ni wo avanyisa van’wana, lowu kondleteriwaka hi Sathana.—Nhlav. 12:10.

Ku Endla Matshalatshala Tanihi Ndyangu

15, 16. Swirho swa ndyangu swi fanele swi endla yini loko nhloko ya ndyangu yi ta fanelekela ku hlawuriwa ku va nandza wa vutirheli kumbe nkulu?

¹⁵ Loko makwerhu wa xinuna a tekile naswona a ri ni vana, xiyimo lexi nga kona endyangwini wa yena xa langutiwa loko ku kambisisiwa loko a faneleka ku va nandza wa vutirheli kumbe nkulu. Hakunene, vumoya ni ndhuma leyi ndyangu wa yena wu nga na yona swi ku khumba swinene ku hlawuriwa ka yena. Leswi swi kandziyisa nkoka wa xiphemu lexi hetisisiwaka hi ndyangu eku seketeleni ka nuna tlhelo tatana loko a ri karhi a lava ku tirhela vandlha tanihi nandza wa vutirheli kumbe nkulu.—Hlaya 1 Timotiya 3:4, 5, 12.

¹⁶ Yehovha wa tsaka loko swirho swa ndyangu leswi nga Vakreste swi tirhisana. (Efe. 3:14, 15) Swi lava leswaku nhloko ya ndyangu yi ringanisela leswaku yi ta kota ku hetisisa vutihlamuleri bya vandlha yi tlhela yi ungamela ndyangu wa yona “hi mukhuva lowunene.” Hikwalaho, i swa nkoka leswaku nkulu kumbe nandza wa vutirheli a dyondza Bibele ni nsati wa yena ni vana va yena leswaku hinkwavo va ta vuyeriwa eka Dyondzo ya Ndyangu vhiki na vhiki. U fanele a ya entirhweni wa nsimu swin’we na vona nkarhi na nkarhi. Hikwalaho ka xivangelo lexi fanaka, i swa nkoka leswaku swirho swa ndyangu swi tirhisana ni matshalatshala lama endliwaka hi nhloko ya ndyangu.

Xana U Nga Tlhela U Fanelekela Ku Kuma Lunghelo eVandlheni?

17, 18. (a) Loko makwerhu wa xinuna a nga ha ri fanelekeli lunghelo ro karhi, a nga ha endla yini? (b) Hi rihi langutelo leri makwerhu wa xinuna loyi a tshameke a va nkulu kumbe nandza wa vutirheli a nga ha vaka na rona?

¹⁷ Kumbexana u tshame u va nkulu kumbe nandza wa vutirheli kambe sweswi a wa ha ri na rona lunghelo rero. Wa n’wi rhandza Yehovha naswona wa tiyiseka leswaku wa ha ku khathalela. (1 Pet. 5:6, 7) Xana u byeriwe leswaku u fanele u endla mindzulamiso yo karhi? Tiyimisele ku pfumela xihoxo xa wena naswona u tikarhatela ku xi lulamisa hi ku pfuniwa hi Xikwembu. Tivonele leswaku u nga hlundzuki. Vana ni vutlhari naswona u kombisa moya lowunene. Makwerhu un’wana wa xinuna loyi a veke nkulu ku ringana malembe yo tala kambe a tekeriweke lunghelo rero u te: “A ndzi tiyimiserile ku tshama ndzi ri kona eminhlanganweni ya vandlha, ensin’wini ni ku hlaya Bibele nkarhi na  nkarhi hilaha a ndzi endla hakona loko ndza ha ri nkulu, naswona pakani yoleyo ndzi yi fikelerile. Ndzi dyondze ku lehisa mbilu hikuva a ndzi anakanya leswaku ndzi ta tlhela ndzi kuma malunghelo ya mina endzhaku ka lembe rin’we kumbe mambirhi, kambe swi teke malembe ya kwalomu ka nkombo ndzi nga si tlhela ndzi va nkulu. Hi nkarhi wolowo ndzi pfuniwe swinene hi xikhutazo xa leswaku ndzi nga heli matimba kambe ndzi ya emahlweni ndzi fanelekela ku kuma malunghelo evandlheni.”

¹⁸ Loko u ri makwerhu wa xinuna la nga le xiyin’weni lexi xa ha ku hlamuseriwaka, u nga heli matimba. Anakanyisisa hi ndlela leyi Yehovha a wu katekisaka ha yona ntirho wa wena wa nsimu swin’we ni ndyangu wa wena. Tiyisa vuxaka bya ndyangu wa wena ni bya Yehovha, endzela lava vabyaka naswona u khutaza lava tsaneke. Xa nkoka swinene, ri teke ri ri ra risima lunghelo ra wena ra ku dzunisa Xikwembu ni ku twarisa mahungu lamanene ya Mfumo tanihi Mbhoni ya Yehovha. *—Ps. 145:1, 2; Esa. 43:10-12.

Tlhela U Anakanyisisa Hi Mhaka Leyi

19, 20. (a) Vamakwerhu va xinuna hinkwavo lava khuvuriweke va khutaziwa ku endla yini? (b) Ku ta vulavuriwa hi yini exihlokweni lexi landzelaka?

¹⁹ Xilaveko xa valanguteri ni malandza ya vutirheli i xikulu swinene namuntlha ku tlula rini na rini. Hikwalaho hi khutaza vamakwerhu va xinuna hinkwavo lava khuvuriweke leswaku va tlhela va kambisisa swiyimo swa vona kutani va tivutisa, ‘Loko ndzi nga ri nandza wa vutirheli kumbe nkulu, xana ndzi fanele ndzi kambisisa leswaku ha yini ndzi nga ri yena?’ Pfumelela moya wa Xikwembu leswaku wu ku pfuna leswaku u va ni langutelo lerinene emhakeni leyi ya nkoka.

²⁰ Swirho hinkwaswo swa vandlha swi ta vuyeriwa eka matshalatshala yo rhandza Xikwembu yo pfumala vutianakanyi ya vapfumeri-kulobye. Loko hi kombisa musa hi tlhela hi nga vi na vutianakanyi, hi tshovela ntsako lowu kumekaka hikwalaho ko tirhela van’wana ni hi ku byalela moya. Hambiswiritano, hilaha xihloko lexi landzelaka xi nga ta kombisa hakona, a hi fanelanga hi hlunamisa moya lowo kwetsima wa Xikwembu. Sweswo swi nga papalatiwa njhani?

[Nhlamuselo ya le hansi]

U Nga Hlamula Njhani?

• Vuprofeta lebyi kumekaka eka Mikiya 5:5 byi hi tiyisekisa hi yini?

• Hlamusela leswi moya wa ku pfumala vutianakanyi wu katsaka swona.

• Munhu a nga ku hlakulela njhani ku navela ku pfuna van’wana?

• I swa nkoka ku fikela kwihi leswaku ndyangu wu tirhisana loko nhloko ya ndyangu yi lava ku fanelekela ku va nandza wa vutirheli kumbe nkulu?

[Swivutiso Swa Dyondzo]

[Swifaniso leswi nga eka tluka 25]

Xana u nga endla yini leswaku u fanelekela ku kuma malunghelo evandlheni?