Hambetani Mi Aka Vandlha

“Hambetani mi chavelelana, mi akana.”—1 TES. 5:11.

1. Hi yihi mikateko leyi munhu a yi kumaka hikwalaho ko va xirho xa vandlha ra Vukreste, kambe hi swihi swiphiqo leswi a nga ha langutanaka na swona?

KU VA xirho xa vandlha ra Vukreste i nkateko lowukulu hakunene. U va ni vuxaka lebyinene na Yehovha. Loko u titshega hi Rito ra yena leswaku ri ku kongomisa, wa sirheleleka eka vuyelo byo biha bya mahanyelo lama nga riki ya Vukreste. U va ni vanghana vo tala lavanene lava lavaka leswaku u endla leswinene. Ina, mikateko ya kona yi tele. Hambiswiritano, Vakreste vo tala va kayakayisa hi swiphiqo swo hambana-hambana. Van’wana va nga ha lava ku pfuniwa leswaku va twisisa swilo leswi enteke swa Rito ra Xikwembu. Van’wana va vabya kumbe va tshikilelekile, kumbe va nga ha va va langutane ni vuyelo bya swiboho leswi nga riki swa vutlhari leswi va tshameke va swi endla. Naswona hinkwerhu hi boheka ku hanya emisaveni leyi fularheleke Xikwembu.

2. I yini leswi hi faneleke hi swi endla loko vamakwerhu va langutana ni swiphiqo, naswona ha yini?

² A nga kona exikarhi ka hina loyi a tsakelaka ku vona Vakreste-kulorhi va ri karhi va xaniseka kumbe va kayakaya. Muapostola Pawulo u fanise vandlha ni miri kutani a vula leswaku “loko xirho xin’we xi xaniseka, swirho leswin’wana hinkwaswo swi xaniseka na xona.” (1 Kor. 12:12, 26) Hi fanele hi tikarhatela ku seketela vamakwerhu loko va ri eswiyin’weni swo tano. Ku ni swikombiso swo hlayanyana swa le Matsalweni laha swirho swa vandlha swi pfuneke van’wana leswaku  va langutana ni swiphiqo va tlhela va swi hlula. Loko hi ri karhi hi kambisisa xikombiso ha xin’we sweswi, anakanya hi ndlela leyi u nga pfunaka vamakwenu ha yona hi tindlela leti yelanaka ni leti ku vulavuriweke ha tona. U nga va pfuna njhani vamakwenu leswaku va hambeta va tirhela Yehovha xisweswo u aka vandlha rakwe?

Va N’wi Teke “Va Famba Na Yena”

3, 4. Akhwila na Prisila va n’wi pfune njhani Apolosi?

³ Loko Apolosi a sungula ku tshama aEfesa, se a a ri muchumayeri la hisekaka. Rungula leri kumekaka ebukwini ya Mintirho ri ri: “Leswi a a pfurha hi moya, a a vulavula ni ku dyondzisa hilaha swi nga hakona swilo leswi khumbaka Yesu, kambe a a tolovelane ni nkhuvulo wa Yohane ntsena.” Leswi Apolosi a a nga yi tivi mhaka ya ku khuvuriwa “hi vito ra Tatana ni ra N’wana ni ra moya lowo kwetsima,” swi nga ha kombisa leswaku u chumayeriwe hi vadyondzisiwa va Yohane lowo Khuvula kumbe hi valandzeri va Yesu emahlweni ka Pentekosta ya 33 C.E. Hambileswi Apolosi a a hiseka, a ku ri ni timhaka tin’wana ta nkoka leti a a nga ti twisisi. Xana ku hlangana ni vapfumeri-kulobye swi n’wi pfune njhani?—Mint. 1:4, 5; 18:25; Mat. 28:19.

⁴ Akhwila na Prisila, ku nga mpatswa lowu nga Vakreste, va twe Apolosi a ri karhi a vulavula hi vurhena esinagogeni, hiloko va n’wi teka va famba na yena kutani va n’wi dyondzisa leswi engetelekeke. (Hlaya Mintirho 18:24-26.) Leswi va swi endleke a swi kombisa rirhandzu. Entiyisweni, Akhwila na Prisila va fanele va vulavurisane na Apolosi hi vutlhari ni hi ndlela leyi pfunaka, va nga n’wi endli a titwa a ri eku xopaxopiweni. Xiphiqo xa yena hileswi a a nga ma tivi matimu ya vandlha ra Vukreste ro sungula. Naswona a swi kanakanisi leswaku Apolosi u va nkhense swinene vanghana va yena lavantshwa hileswi va n’wi byeleke timhaka leti ta nkoka. Leswi se a a ri tiva rungula leri, Apolosi u va “pfune ngopfu” vamakwavo va le Akaya naswona u nyikele vumbhoni lebyi nga ni matimba.—Mint. 18:27, 28.

5. Hi wihi mpfuno wa rirhandzu lowu vahuweleri va Mfumo va magidi va wu nyikelaka, naswona vuyelo bya kona hi byihi?

⁵ Namuntlha vanhu vo tala evandlheni ra Vukreste va va nkhensa swinene vanhu lava va pfuneke leswaku va twisisa Bibele. Swichudeni swo tala ni vadyondzisi va swona i vanghana lavakulu. Minkarhi yo tala, ku pfuna vanhu leswaku va twisisa ntiyiso swi lava ku burisana na vona nkarhi na nkarhi ku ringana tin’hweti to hlayanyana. Hambiswiritano, vahuweleri va Mfumo va tiyimiserile ku endla ntirho wolowo hikuva va swi xiya leswaku wu khumba vutomi bya vanhu. (Yoh. 17:3) A hi ku tsakisa ka swona ku vona vanhu va twisisa ntiyiso, va hanya hi ku pfumelelana na wona va tlhela va endla ku rhandza ka Yehovha!

“A Ku Vulavuriwa Kahle Ha Yena”

6, 7. (a) Ha yini Pawulo a hlawule ku famba na Timotiya eka maendzo ya yena? (b) Hi wihi nhluvuko lowu Timotiya a pfuniweke leswaku a wu endla?

⁶ Loko muapostola Pawulo na muapostola Silasi va endzele eListra eka riendzo ra vona ra vumbirhi ra vurhumiwa, va fike va kuma jaha leri vuriwaka Timotiya, leri kumbexana a ri ri ni malembe ya kwalomu ka 20. “A ku vulavuriwa kahle ha yena hi vamakwavo va le Listra ni le Ikoniya.”  Yunisi mana wa Timotiya swin’we na kokwa wa yena wa xisati Luwisa a va ri Vakreste lava tinyiketeleke, kambe tata wa yena a a nga ri mupfumeri. (2 Tim. 1:5) Swi nga ha endleka leswaku Pawulo u tolovelane ni ndyangu lowu loko a endzele muti wolowo ro sungula, emalembeni ma nga ri mangani emahlweni ka kwalaho. Kambe muapostola loyi u sungule ku tsakela Timotiya hikwalaho ka leswi a a tikomba a ri jaha leri nga ni vuswikoti. Hikwalaho, Timotiya u ve mupfuni wa Pawulo entirhweni wa vurhumiwa endzhaku ka loko huvo ya vakulu ya kwalaho yi pfumerile leswaku a famba na yena.—Hlaya Mintirho 16:1-3.

⁷ A ku ri na swo tala leswi Timotiya a a fanele a swi dyondza eka nakulobye wa yena la kuleke. U dyondze swo tala hikuva hi ku famba ka nkarhi, Pawulo u rhume Timotiya leswaku a ya endzela mavandlha a tlhela a va muyimeri wa yena, naswona a a tiyiseka leswaku u ta wu endla kahle ntirho wolowo. Emalembeni ya kwalomu ka 15 lawa a ma heteke a ri karhi a tsakela ku famba na Pawulo, Timotiya loyi a a nga ri na ntokoto naswona kumbexana a a ri ni tingana u endle nhluvuko lerova a va mulanguteri la nga ni vuswikoti.—Filp. 2:19-22; 1 Tim. 1:3.

8, 9. Swirho swa vandlha swi nga endla yini leswaku swi khutaza vantshwa? Nyika xikombiso.

⁸ Majaha ni vanhwanyana vo tala evandlheni ra Vukreste namuntlha va nga kota ku fanelekela ku endla mintirho yo tala enkarhini lowu taka. Loko va khutaziwa naswona va khathaleriwa hi vanghana lava nga xikombiso lexinene evandlheni, vantshwa volavo va nga tikarhatela ku kuma vutihlamuleri lebyi engetelekeke exikarhi ka vanhu va Yehovha. Langutisa evandlheni ra ka n’wina! Xana va kona vantshwa lava nga pfumelaka ku tirhisiwa ku fana na Timotiya? Loko u va pfuna u tlhela u va khutaza, va nga ha va maphayona, vatirhi va le Bethele, varhumiwa kumbe valanguteri va miganga ni va swifundzha. U nga endla yini leswaku u va pfuna va fikelela tipakani toleto?

⁹ Martin, loyi se a nga ni malembe ya 20 a ri xirho xa ndyangu wa Bethele, wa tsaka swinene loko a tsundzuka ndlela leyi mulanguteri wa xifundzha a n’wi pfuneke ha yona eka malembe ya 30 lama hundzeke loko havumbirhi bya vona va ri ensin’wini. Mulanguteri yoloye u n’wi byele hi ku hiseka malunghana ni nkarhi lowu a nga tirha ha wona eBethele loko a ha ri jaha. U khutaze Martin ku pfumela ku tirhisiwa enhlengeletanweni ya Yehovha hilaha na yena a endleke hakona. Martin u anakanya leswaku bulo leri, leri a nga ri rivaliki ri swi khumbe swinene swiboho leswi a swi endleke endzhaku ka sweswo. Ku tiva mani, kumbexana u nga va pfuna swinene vantshwa hi ku vulavula na vona hi tipakani to tirhela Yehovha.

“Vulavulani Hi Ku Chavelela Eka Mimoya-xiviri Leyi Karhatekeke”

10. Epafrodito u titwe njhani, naswona ha yini?

¹⁰ Epafrodito u teke riendzo ro leha ni leri karharisaka a suka eFilipiya a ya eRhoma leswaku a  endzela muapostola Pawulo loyi a a khomiwile hikwalaho ka vukhongeri bya yena. Epafrodito a a ri muyimeri wa Vafilipiya. A a khomele muapostola loyi nyiko leyi humaka eka vona, a tlhela a hlela ku tshama na yena leswaku a ta endla leswi a swi kotaka ku pfuna Pawulo eka xiyimo xo tika lexi a ri eka xona. Hambiswiritano, loko Epafrodito a ri eRhoma u sungule ku vabya “lerova u lave ku fa.” Leswi Epafrodito a a vona onge u tsandzekile ku endla ntirho wakwe, u sungule ku tshikileleka.—Filp. 2:25-27.

11. (a) Ha yini hi nga fanelanga hi hlamala loko van’wana evandlheni va va ni ntshikilelo? (b) Xana Pawulo u bumabumele leswaku ku endliwa yini emhakeni ya Epafrodito?

¹¹ Namuntlha vanhu va tshikileriwa hi swilo swo hambana-hambana. Tinhlayo leti humaka eka Vandla ra Rihanyo ra Misava Hinkwayo ti kombisa leswaku munhu un’we eka va ntlhanu eka vaaki u ni ntshikilelo wa muxaka wo karhi. Vanhu va Yehovha na vona va va na wona ntshikilelo. Swiphiqo swa ku va munhu a nga swi koti ku wundla ndyangu wa yena, mavabyi, ku va munhu a hetiwa matimba hi swihoxo swa yena, kumbe swilo swin’wana swi nga ha hoxa xandla eka ku va munhu a titwa a tshikilelekile. Xana Vafilipiya a va ta endla yini leswaku va pfuna Epafrodito? Pawulo u tsarile: “N’wi amukeleni hi ntolovelo wa kona eHosini hi ntsako hinkwawo; kutani mi hambeta mi va komba xichavo vanhu va muxaka wolowo, hikuva hikwalaho ka ntirho wa Hosi u ve kusuhi swinene ni rifu, a veka moya-xiviri wakwe ekhombyeni, leswaku a ta ndzi tirhela, a mi siva hi ku helela leswi mi nga riki kona laha.”—Filp. 2:29, 30.

12. I yini leswi nga chavelelaka vanhu lava tshikilelekeke?

¹² Na hina hi fanele hi khutaza vamakwerhu lava heleke matimba kumbe lava tshikilelekeke. A swi kanakanisi leswaku ku ni swilo leswinene leswi hi nga swi vulaka malunghana ni ntirho wa vona lowu va wu endlelaka Yehovha. Kumbexana va endle ku cinca lokukulu evuton’wini bya vona leswaku va va Vakreste kumbe leswaku va ta nghenela ntirho wa nkarhi hinkwawo. Ha ma tlangela matshalatshala wolawo, naswona hi nga va tiyisekisa leswaku Yehovha na yena wa ma tlangela. Loko ku dyuhala kumbe mavabyi swi sivela vanhu van’wana vo tshembeka leswaku va nga koti ku endla leswi va tshameke va kota ku swi endla, ha ha fanele hi va xixima hileswi va nga ni malembe yo tala va tirhela Yehovha. Ku nga khathariseki leswaku xiyimo xa kona hi xihi, Yehovha u tsundzuxa malandza ya yena yo tshembeka hinkwawo a ku: “Vulavulani hi ku chavelela eka mimoya-xiviri leyi karhatekeke, seketelani lava tsaneke, vanani ni mbilu yo leha eka hinkwavo.”—1 Tes. 5:14.

“Mi N’wi Rivalela Hi Musa Ni Ku N’wi Chavelela”

13, 14. (a) Hi rihi goza lerikulu leri vandlha ra le Korinto ri ri tekeke, naswona ha yini? (b) Ku susiwa ka munhu yoloye evandlheni ku ve ni vuyelo byihi?

¹³ Evandlheni ra le Korinto ra lembe-xidzana ro sungula a ku ri ni wanuna loyi a a endla vumbhisa a nga hundzuki. Mahanyelo ya yena a ma xungeta ku tenga ka vandlha naswona a ma chavisa hambi ku ri vanhu lava nga riki vapfumeri. Hikwalaho, a swi fanerile loko Pawulo a lerisa leswaku wanuna yoloye a susiwa evandlheni.—1 Kor. 5:1, 7, 11-13.

¹⁴ Ndzayo yoleyo yi ve ni vuyelo lebyinene. Vandlha a ri sirhelelekile eka nkucetelo wo biha naswona mudyohi u xi vonile xidyoho xa yena kutani a hundzuka swi huma embilwini. Loko wanuna loyi a kombise leswaku u hundzukile, Pawulo eka papila ra yena ra vumbirhi leri yaka evandlheni rero u kombise leswaku wanuna loyi u fanele a vuyiseriwa evandlheni. Hambiswiritano, a ku nga fanelanga ku endliwa sweswo ntsena. Pawulo u tlhele a lerisa leswaku vandlha ri “n’wi rivalela hi musa ni ku n’wi chavelela [mudyohi la hundzukeke], leswaku hi ndlela yo karhi munhu wo tano a nga mitiwi hi ku hlunama ngopfu.”—Hlaya 2 Vakorinto 2:5-8.

15. Hi fanele hi va teka njhani vadyohi lava hundzukeke lava vuyiseriweke evandlheni?

¹⁵ Hi dyondza yini eka mhaka leyi? Swi hi twisa ku vava loko vanhu va boheka ku susiwa evandlheni. Va nga ha va va tise xisandzu evitweni ra Xikwembu naswona va onhe ndhuma leyinene ya vandlha. Va nga ha va va dyohele na hina. Kambe, loko vakulu lava hlawuriweke ku kambisisa nandzu va kuma leswaku mudyohi la hundzukeke u fanele a tlhela a amukeriwa evandlheni hi  ku pfumelelana ni nkongomiso wa Yehovha, swi kombisa leswaku Yehovha u n’wi rivalerile. (Mat. 18:17-20) Na hina hi fanele hi N’wi tekelela. Hakunene, loko hi va ni tihanyi naswona hi nga n’wi rivaleli munhu yoloye swi ta vula leswaku hi kaneta Yehovha. Leswaku hi hoxa xandla eka ku rhula ni vun’we bya vandlha ra Xikwembu naswona hi amukeleka eka Yehovha, hi fanele hi ‘tiyisekisa rirhandzu ra hina’ eka vadyohi lava hundzukaka hakunene ivi va vuyiseriwa evandlheni.—Mat. 6:14, 15; Luka 15:7.

“Wa Ndzi Pfuna”

16. Ha yini Pawulo a a hetiwe matimba hi Marka?

¹⁶ Rungula rin’wana ra le Matsalweni ri kombisa leswaku a hi fanelanga hi va ni langutelo ro biha eka vanhu lava hi heteke matimba. Hi xikombiso, Yohane Marka u hete muapostola Pawulo matimba swinene. Njhani? Loko Pawulo na Barnaba va teka riendzo ra vona ro sungula ra vurhumiwa, Marka u fambe na vona leswaku a ta va pfuna. Kambe loko va ha ri eriendzweni ra vona, Yohane Marka u va siyile a tlhelela ekaya hikwalaho ka swivangelo leswi nga hlamuseriwangiki. Pawulo a a hele matimba swinene malunghana ni xiboho lexi lerova loko va hlela riendzo ra vona ra vumbirhi, u holove na Barnaba loko a vula leswaku Marka u fanele a tlhela a famba na vona. Loko a anakanya leswi humeleleke eka riendzo ro sungula, Pawulo a a nga swi lavi leswaku Marka a tlhela a famba na vona.—Hlaya Mintirho 13:1-5, 13; 15:37, 38.

17, 18. Hi swi tivisa ku yini leswaku xiphiqo lexi a xi ri kona exikarhi ka Pawulo na Marka xi tlhantlhiwile, naswona hi nga dyondza yini emhakeni leyi?

¹⁷ Entiyisweni, Marka a nga helanga matimba hileswi Pawulo a aleke ku famba na yena, hikuva u ye emahlweni ni ntirho wa yena wa vurhumiwa etindhawini to hambana-hambana a famba na Barnaba. (Mint. 15:39) Leswaku u tshame a tshembekile swi kombisiwa hi leswi Pawulo a swi tsaleke malunghana na yena endzhaku ka malembe yo hlayanyana. Pawulo, loyi hi nkarhi lowu a a ri mubohiwa eRhoma, u vitane Timotiya hi papila. Eka papila rolero, Pawulo u te: “Teka Marka u ta na yena, hikuva wa ndzi pfuna eku tirheleni.” (2 Tim. 4:11) Ina, sweswi Pawulo a a tiyiseka leswaku Marka u endle nhluvuko lowunene.

¹⁸ Hi nga dyondza swo karhi emhakeni leyi. Marka u hlakulele timfanelo ta ku va murhumiwa lonene. A nga khunguvanyekanga loko ro sungula Pawulo a arile ku famba na yena. Yena na Pawulo a va ri ni vuxaka lebyi tiyeke na Yehovha naswona a va tshamanga va tshwukiselane mahlo. Ku hambana ni sweswo, Pawulo endzhakunyana u swi xiyile leswaku Marka a a pfuna swinene. Hikwalaho loko vamakwerhu va hlula miringo naswona swiphiqo swi hundza, nchumu lowunene lowu hi faneleke hi wu endla i ku ya emahlweni hi pfuna van’wana leswaku va endla nhluvuko entiyisweni. Ku languta swilo leswinene eka van’wana swi aka vandlha.

Vandlha Na Wena

19. Hi yihi ndlela leyi swirho hinkwaswo swa vandlha ra Vukreste swi nga pfunanaka ha yona?

¹⁹ Eka “minkarhi [leyi] ya mangava leyi swi nonon’hwaka ku langutana na yona,” wa wu lava mpfuno wa vamakwenu evandlheni, kasi na vona va wu lava mpfuno wa wena. (2 Tim. 3:1) Mukreste un’wana ni un’wana swi nga ha endleka a nga swi tivi leswaku a endla yini leswaku a kota ku langutana ni swiyimo leswi a langutaneke na swona hi ndlela leyi humelelaka, kambe Yehovha wa swi tiva. Naswona a nga tirhisa swirho swo hambana-hambana swa vandlha—ku katsa na wena—leswaku swi pfuna van’wana va famba hi ndlela leyi faneleke. (Esa. 30:20, 21; 32:1, 2) Hikwalaho, ringeta hilaha u nga kotaka hakona leswaku u yingisa xitsundzuxo xa Pawulo! Hambeta u ‘chavelela van’wana, u va aka, hilaha entiyisweni u endlaka hakona.’—1 Tes. 5:11.

U Nga Hlamula Njhani?

• Ha yini swi laveka ku aka van’wana evandlheni ra Vukreste?

• I swiphiqo swa muxaka muni leswi u nga pfunaka van’wana leswaku va swi hlula?

• Ha yini hi swi lava ku pfuniwa hi van’wana evandlheni ra ka hina?

[Swivutiso Swa Dyondzo]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 11]

Loko Mukreste-kulorhi a kayakayisiwa hi xiyimo xo tika, hi nga n’wi seketela

[Xifaniso lexi nga eka tluka 12]

Majaha ni vanhwana vo tala evandlheni ra Vukreste namuntlha va nga kota ku fanelekela ku endla mintirho yo tala enkarhini lowu taka