U Nga Landzeli Mavonelo Ya Vanhu

MHAKA ya leswaku hi swihi leswi faneleke kumbe leswi nga fanelangiki nileswaku hi swihi leswi dzunekaka nileswi khomisaka tingana ya hambana hi ku ya hi tindhawu. Nakambe ya cinca hi ku famba ka nkarhi. Hikwalaho, loko hi hlaya rungula ra le Matsalweni ra leswi humeleleke eminkarhini ya khale, hi fanele hi kambisisa langutelo leri a ri tolovelekile eminkarhini ya Bibele swin’we ni leswi a swi tekiwa swi ri swa risima hi nkarhi wolowo, ematshan’weni yo tivekela milawu ya hina eka leswi hi swi hlayaka.

Hi xikombiso, anakanya hi swilo swimbirhi leswi boxiwaka ngopfu eMatsalweni ya Vukreste ya Xigriki, ku nga ku xiximiwa ni ku khomisiwa tingana. Leswaku hi ti twisisa ku antswa tindzimana leti vulavulaka hi ku xiximiwa ni ku khomisiwa tingana, hi fanele hi anakanya hi ndlela leyi vanhu lava a va hanya enkarhini wolowo a va swi languta ha yona.

Leswi A Swi Tekiwa Swi Ri Swa Risima Hi Lembe-xidzana Ro Sungula

Xidyondzi xin’wana xi ri: “Magriki, Varhoma ni vanhu va le Yudiya a va teka ku xiximiwa ni ku khomisiwa tingana ku ri swilo swa nkoka enkarhini wa vona. Vanhu a va lwa hi matimba hinkwawo leswaku va kombisiwa xichavo, ndhuma, ku bumabumeriwa ni ku xiximiwa.” Leswi a va lava swilo sweswo hi timbilu ta vona hinkwato, a swi ta olova leswaku va tikuma va landzela mavonelo ya vanhu van’wana.

Vanhu a va rhandza xikhundlha ni ku xiximiwa, ku sukela eka vanhu va xiyimo xa le henhla ku ya fika eka mahlonga. Ku xiximiwa a ku ri nga ri nchumu wa nkoka ntsena eka munhu loyi a lavaka ku xiximiwa, kambe ni le matihlweni ya van’wana. Ku xixima munhu a swi vula ku swi kombisa erivaleni leswaku munhu yoloye u endle swilo hi ndlela leyi a swi languteriwe leswaku a swi endla ha yona. Nakambe ku xixima munhu un’wana a swi vula ku tsakisiwa hi rifuwo ni xikhundlha xa munhu yoloye kutani u n’wi xixima hi ndlela leyi a a fanele a xiximiwa ha yona. Munhu a a ta xiximiwa loko a endle swiendlo leswinene kumbe loko a tlule van’wana. Ku hambana ni sweswo, ku khomisiwa tingana a ku fambisana ni ku tsongahatiwa emahlweni ka vanhu kumbe ku hlekuriwa. Nchumu lowu a wu vava ngopfu a ku nga ri ndlela leyi munhu a titwaka ha yona kumbe ndlela leyi ripfalo rakwe ri n’wi kingindzaka ha yona, kambe hikwalaho ka ku va a soriwe hi vanhu.

Loko Yesu a vulavula hi munhu loyi a nyikiweke ‘ndhawu leyi hlawulekeke ngopfu’ kumbe ‘ndhawu ya le hansi ngopfu’ enkhubyeni, a a kombisa ndlela leyi vanhu a va khomiwa ha yona hi nkarhi wolowo, hi ku ya hileswaku munhu wa kona va n’wi xixima kumbe a va n’wi xiximi. (Luka 14:8-10) Vadyondzisiwa va Yesu va kanetane kambirhi hileswaku i mani eka vona “loyi a vonakaka a ri lonkulu eka hinkwavo.” (Luka 9:46; 22:24) Sweswo a swi kombisa mboyamelo lowu vanhu va nkarhi wolowo a va ri na wona. Kasi varhangeri va vukhongeri va Vayuda a va tikukumuxa naswona a va ri ni moya wa ku phikizana, a va teka ntirho wa Yesu wo chumayela wu va tsongahata ni ku va susa xindzhuti. Naswona matshalatshala ya vona yo lava ku tiendla onge va tlakuke ku n’wi tlula loko va ri emahlweni ka mintshungu a ma humelelanga nikatsongo.—Luka 13:11-17.

Nchumu wun’wana lowu Vayuda, Magriki ni Varhoma va lembe-xidzana ro sungula a va wu teka wu ri ku khomisiwa tingana a ku ri ku “khomiwa kutani u voniwa nandzu emahlweni ka ntshungu.” Ku va munhu a bohiwa kumbe a pfaleriwa a swi tekiwa swi khomisa tingana swinene. Ku khomiwa hi ndlela yoleyo a swi tsongahata munhu emahlweni ka vanghana, vandyangu hambi ku ri emugangeni—ku nga khathariseki leswaku u kumiwe a ri ni nandzu kumbe e-e. Munhu yoloye a nga ha lahlekeriwa hi  xindzhuti xakwe ni ku onha vuxaka lebyi a nga na byona ni van’wana. Lexi a xi khomisa tingana swinene ku tlula ku bohiwa a ku ri ku hluvuriwa kumbe ku fumbuteriwa. Sweswo a swi endla leswaku munhu a sandziwa ni ku hlekuriwa, kutani a nga ha vi na xindzhuti.

Munhu loyi a a dlayiwa emhandzini ya nxaniso a a lahlekeriwa hi xindzhuti xakwe hinkwaxo. Xidyondzi Martin Hengel xi vula leswaku yoleyo a ku ri ndlela yo “xupula mahlonga. A yi kombisa leswaku munhu u khomisiwe tingana ni ku xanisiwa ku tlula mpimo.” Vandyangu ni vanghana va munhu loyi a tsongahatiweke hi ndlela yoleyo a va tikuma va ri ehansi ka ntshikilelo lowukulu wo n’wi landzula. Tanihi leswi Kreste a feke hi ndlela leyi, hinkwavo lava a va lava ku va Vakreste hi lembe-xidzana ro sungula C.E. a va hlekuriwa hi vanhu. Swi nga ha endleka leswaku vanhu vo tala a va swi teka swi ri vuphukuphuku ku va mulandzeri wa munhu loyi a dlayiweke hi ku beleriwa emhandzini. Muapostola Pawulo u tsale a ku: “Hina hi chumayela ha Kreste loyi a nga beleriwa, leswi eka Vayuda swi nga xivangelo xa ku khunguvanyeka kasi eka matiko i vuphukuphuku.” (1 Kor. 1:23) Vakreste vo sungula va langutane njhani ni ntlhontlho lowu?

Tidyondzo Ta Risima

Vakreste va lembe-xidzana ro sungula a va yingisa nawu naswona a va nga swi lavi ku khomisiwa tingana hikwalaho ko endla swilo swo biha. Muapostola Petro u tsale a ku: “A nga tshuki ni un’we wa n’wina a xanisiwa hi ku va mudlayi la dlayaka hi vomu kumbe khamba kumbe muendli wa leswo biha kumbe hi ku nghenelela timhaka ta vanhu van’wana.” (1 Pet. 4:15) Kambe, Yesu u profete leswaku valandzeri vakwe a va ta xanisiwa hikwalaho ka vito ra yena. (Yoh. 15:20) Petro u tsale a ku: “Loko [munhu] a xanisiwa hileswi a nga Mukreste, a nga titwi a ri ni tingana, kambe a a tame a dzunisa Xikwembu.” (1 Pet. 4:16) Ku nga khomiwi hi tingana loko u xanisiwa tanihi mulandzeri wa Kreste a swi vula ku fularhela swilo leswi tolovelekeke leswi a swi endliwa hi vanhu enkarhini wolowo.

 Vakreste a va nga swi lavi ku kongomisiwa hi vanhu van’wana emhakeni ya leswaku va fanele va tikhoma njhani. Vanhu va lembe-xidzana ro sungula a va swi teka ku ri vuphukuphuku ku n’wi teka a ri Mesiya munhu loyi a beleriweke. Swi nga ha endleka leswaku langutelo rero ri tshikilele Vakreste, va vona onge va fanele va landzela vonelo ra vanhu. Hambiswiritano, ku pfumela ka vona leswaku Yesu a a ri Mesiya a swi lava leswaku va n’wi landzela hambiloko va hlekuriwa. Yesu u te: “Mani na mani la khomiwaka hi tingana ha mina ni marito ya mina eka xitukulwana lexi xa vuoswi ni vudyoho, N’wana wa munhu na yena u ta khomiwa hi tingana ha yena loko a fika hi ku vangama ka Tata wakwe a ri ni tintsumi to kwetsima.”—Mar. 8:38.

Namuntlha, van’wana va nga ha hi tshikilela, va lava leswaku hi fularhela Vukreste. Mintshikilelo leyi yi nga ha huma eka vanhu lava hi nghenaka na vona xikolo, vaakelani, kumbe vanhu lava hi tirhaka na vona lava ringetaka ku endla leswaku hi katseka eka ku tikhoma loko biha, ku nga tshembeki kumbe eka swiendlo swo karhi leswi Mukreste a nga fanelangiki a hlanganyela eka swona. Vanhu vo tano va nga ha ringeta ku hi khomisa tingana hikwalaho ka leswi hi endlaka swilo leswinene. Hi fanele hi endla yini?

Tekelela Xikombiso Xa Lava A Va Nga Chavi Ku Khomisiwa Tingana

Leswaku a tshama a tshembekile eka Yehovha, Yesu u dlayiwe hi ndlela leyi khomisaka tingana swinene. “U tiyisele mhandzi ya nxaniso, a tsan’wa tingana.” (Hev. 12:2) Valala va Yesu va n’wi makarile, va n’wi tshwutelela, va n’wi hluvula swiambalo, va n’wi fumbutela, va n’wi belela ni ku n’wi rhuketela. (Mar. 14:65; 15:29-32) Kambe, Yesu a nga chavanga ku khomisiwa tingana. Njhani? A nga ri landzulanga ripfumelo rakwe hambiloko a khomiwe hi ndlela yoleyo yo vava. Yesu a a swi tiva leswaku wa ha ri na xindzhuti emahlweni ka Yehovha, naswona a a nga lavi ku dzunisiwa hi vanhu. Hambileswi Yesu a dlayiweke ku fana ni hlonga, Yehovha u n’wi xiximile hi ku n’wi pfuxa eku feni kutani a n’wi nyika xikhundlha lexi xiximekaka swinene ekusuhi na Yena. Eka Vafilipiya 2:8-11, ha hlaya: “[Kreste Yesu] u titsongahatile kutani a yingisa ku ya fika eku feni, ina, rifu emhandzini ya nxaniso. Hi xivangelo xolexi nakambe Xikwembu xi n’wi tlakusele exiyin’weni lexi tlakukeke kutani hi musa xi n’wi nyika vito leri nga ehenhla ka mavito man’wana hinkwawo, leswaku matsolo hinkwawo ya lava nga etilweni ni lava nga emisaveni ni lava nga ehansi ka misava, ma nkhinsama hi vito ra Yesu, naswona ririmi rin’wana ni rin’wana ri fanele ku twarisa erivaleni leswaku Yesu Kreste i Hosi leswaku ku vangamisiwa Xikwembu Tatana.”

Yesu a a nga karhateki hikwalaho ka tingana leti a ti fambisana ni ndlela leyi a nga ta dlayiwa ha yona. Leswi N’wana wa Xikwembu a a karhateka ha swona a ku ri xisandzu lexi a xi ta tisiwa eka Tata wakwe hileswi yena a a voniwe nandzu wa ku va musandzi. Yesu u kombele Yehovha leswaku a n’wi sirhelela a nga lahlekeriwi hi xindzhuti xakwe. U khongerile a ku: “Susa xinwelo lexi eka mina.” Kambe Yesu u titsongahatele ku endla ku rhandza ka Xikwembu. (Mar. 14:36) Nilokoswiritano, Yesu u hlule mintshikilelo leyi a a langutane na yona naswona a nga chavanga ku khomisiwa tingana. Phela, tingana toleto a ti ta khoma ntsena lava a va landzela nkongomiso wa vanhu lava a va hanya na vona. Swi le rivaleni leswaku Yesu a nga wu landzelanga nkongomiso wa vanhu.

Vadyondzisiwa va Yesu na vona va khomiwile va tlhela va fumbuteriwa. Sweswo swi va suse xindzhuti emahlweni ka vanhu vo tala. A va languteriwa ehansi ni ku sandziwa. Kambe, a va helanga matimba. Vadyondzisiwa va ntiyiso a va pfumelanga ku landzela mavonelo ya vanhu naswona a va chavanga ku khomisiwa tingana. (Mat. 10:17; Mint. 5:40; 2 Kor. 11:23-25) A va swi tiva leswaku va ‘rhwale timhandzi ta vona ta nxaniso ni ku landzela Yesu nkarhi hinkwawo.’—Luka 9:23, 26.

Ku vuriwa yini hi hina namuntlha? Swilo leswi vanhu va swi tekaka swi ri vuphukuphuku, swi nga pfuni nchumu ni leswi khomisaka tingana, Xikwembu xi swi teka swi ri vutlhari, swi ri ni matimba naswona swi xiximeka. (1 Kor. 1:25-28) Hi ta va hi nga tlharihanga loko ho pfumela ku landzela mavonelo ya vanhu!

Vanhu lava lavaka ku xiximiwa, va fanele va anakanyisisa hi leswi vanhu va swi anakanyaka ha vona. Hi hala tlhelo, ku fana na Yesu ni valandzeri vakwe va lembe-xidzana ro sungula, hi navela leswaku Yehovha a va Munghana wa hina. Hikwalaho, hi ta xixima leswi xiximekaka emahlweni kakwe naswona swilo leswi a swi tekaka swi khomisa tingana hi ta swi teka swi khomisa tingana.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 4]

Yesu a nga ri landzelanga vonelo ra misava malunghana nileswaku i swilo swa njhani leswi khomisaka tingana