Vantshwa—Xana Mi Ta Endla Yini Hi Vutomi Bya N’wina?

“Swibakela swa mina ndzi swi kongomisa hi ndlela leyi nga ta endla leswaku ndzi nga bi moya.”—1 KOR. 9:26.

1, 2. Leswaku swi ku fambela kahle evuton’wini loko u ri karhi u kula, u fanele u va na yini?

LOKO u ta famba hi ndlela leyi u nga yi tiviki, u nga ha lava ku teka mepe na khampasi. Mepe wu ta ku pfuna leswaku u tiva laha u nga kona naswona wu ta ku pfuna ku hlawula ndlela leyi faneleke. Khampasi yi ta ku pfuna leswaku u nga hambuki endleleni leyi u fambaka ha yona. Hambiswiritano, mepe na khampasi a swi nga ta ku pfuna ngopfu loko u nga ku tivi hi ku kongoma laha u yaka kona. Leswaku u papalata ku pepetseka u fanele u swi tiva leswaku u ya kwihi hi ku kongoma.

² Loko u ri karhi u kula u langutana ni xiyimo lexi fanaka. U ni mepe lowu tshembekaka ni khampasi. Bibele i mepe lowu nga ku pfunaka ku tiva ndlela leyinene leyi u faneleke u yi hlawula. (Swiv. 3:5, 6) Loko ripfalo ra wena ri leteriwe kahle ri ta ku pfuna swinene leswaku u tshama endleleni leyinene. (Rhom. 2:15) Ri nga tirha tanihi khampasi. Kambe, leswaku swi ku fambela kahle evuton’wini, u fanele u tlhela u tiva laha u yaka kona hi ku kongoma. U fanele u va ni tipakani leti twisisekaka ta swilo swa moya.

3. Hi byihi vuyelo bya ku tivekela tipakani lebyi Pawulo a vulavulaka ha byona eka 1 Vakorinto 9:26?

³ Muapostola Pawulo u katsakanye vuyelo bya ku tivekela tipakani ni ku tikarhatela ku ti fikelela loko a tsala a ku: “Ndlela leyi ndzi tsutsumaka ha yona a yi kanakanisi; swibakela swa mina ndzi swi kongomisa hi ndlela leyi nga ta endla leswaku ndzi nga bi moya.” (1 Kor. 9:26) Loko u ri ni tipakani, u nga tsutsuma u ri karhi u tiyiseka. Ku nga ri khale, u ta boheka ku endla swiboho swa nkoka malunghana ni vugandzeri, ntirho, vukati ni ndyangu, loko hi boxa swikombiso swi nga ri swingani. Minkarhi yin’wana u nga titwa onge u fanele u endla swiboho swo tala leswi rharhanganeke. Kambe loko u yi tiva ka ha ri emahlweni ndlela leyi u nga ta famba ha yona, u sekela swiboho swa wena entiyisweni ni le ka milawu leyi kumekaka eRitweni ra Xikwembu, a wu nge ringeki leswaku u famba hi ndlela leyi hoxeke.—2 Tim. 4:4, 5.

4, 5. (a) Ku nga humelela yini loko u nga tivekeli tipakani? (b) Ha yini leswi u swi hlawulaka swi fanele swi kongomisiwa hi ku navela ku tsakisa Xikwembu?

⁴ Loko u nga tivekeli tipakani, tintangha ta wena ni vadyondzisi va wena va ta ku kucetela ku endla swilo leswi va vonaka onge i swinene eka wena. Entiyisweni, hambiloko u tivekele tipakani to karhi, van’wana va nga ha ku byela mavonelo ya vona. Loko u ri karhi u yingisela swiringanyeto swa vona, tivutise, ‘Xana tipakani leti va vulavulaka ha tona ti ta ndzi pfuna leswaku ndzi tsundzuka Muvumbi wa mina evuntshweni bya mina kumbe ti ta ndzi hambanisa na yena?’—Hlaya Eklesiasta 12:1.

⁵ Ha yini leswi u swi hlawulaka evuton’wini swi fanele swi kongomisiwa hi ku navela ku tsakisa Xikwembu? Xivangelo xin’wana hi leswaku nchumu wun’wana ni wun’wana lowunene lowu hi nga na wona hi wu nyike hi Yehovha. (Yak. 1:17) Entiyisweni, un’wana ni un’wana u fanele a nkhensa Yehovha. (Nhlav. 4:11) A ku na ndlela yo antswa leyi u nga kombisaka ku tlangela ka wena ha yona ku tlula ku tshama u ri karhi u tsundzuka Yehovha loko u tivekela tipakani. A hi kambisiseni tipakani leti swi nga swa nkoka ku ti fikelela ni leswi u faneleke u swi endla leswaku u ti fikelela.

Hi Tihi Tipakani Leti U Nga Tivekelaka Tona?

6. Hi yihi pakani ya nkoka leyi u nga tivekelaka yona, naswona ha yini?

⁶ Hilaha swi hlamuseriweke hakona eka xihloko  lexi nga hundza, pakani ya nkoka leyi u nga tivekelaka yona i ku tikumela hi wexe leswaku leswi vuriwaka eBibeleni i ntiyiso. (Rhom. 12:2; 2 Kor. 13:5) Tintangha ta wena ti nga ha va ti pfumela eka dyondzo ya ku tiendlekela ka swilo kumbe eka tidyondzo to hambana-hambana ta vukhongeri bya mavunwa, hikwalaho ka leswi van’wana va ti byeleke leswaku leti hi tona tidyondzo leti ti faneleke ti pfumela eka tona. Hambiswiritano, a wu fanelanga u pfumela nchumu wo karhi hikwalaho ka leswi van’wana va lavaka leswaku u wu pfumela. Tsundzuka, Yehovha u lava leswaku u n’wi tirhela hi mianakanyo ya wena hinkwayo. (Hlaya Matewu 22:36, 37.) Tata wa hina wa le tilweni u lava leswaku u va ni ripfumelo eka swilo leswi u nga ni vumbhoni bya swona.—Hev. 11:1.

7, 8. (a) Hi tihi tipakani leti u nga ti fikelelaka hi nkarhi wo koma leti nga ta ku pfuna ku tiyisa ripfumelo ra wena? (b) Hi byihi vuyelo lebyi u nga vaka na byona loko u fikelela tin’wana ta tipakani ta nkarhi wo koma?

⁷ Ha yini u nga tivekeli tipakani leti u nga ti fikelelaka hi nkarhi wo koma leswaku u tiyisa ripfumelo ra wena? Pakani yo sungula ku nga va ku khongela siku ni siku. Leswaku swikhongelo swa wena swi va leswi kongomeke naswona u nga phindha-phindhi nchumu wun’we, u nga ha anakanya kumbe u tsala leswi nga humelela siku rero, leswi u lavaka ku swi katsa eswikhongelweni swa wena. Tiyiseka leswaku a wu vuli swiphiqo leswi u langutaneke na swona ntsena kambe ni swilo leswi ku tsakiseke. (Filp. 4:6) Pakani yin’wana i ku hlaya Bibele siku ni siku. Xana a wu swi tiva leswaku loko u hlaya matluka ya mune hi siku u ta heta Bibele hinkwayo hi lembe? * Pisalema 1:1, 2 yi ri: “Wa tsaka munhu la . . . [tsakelaka] nawu wa Yehovha, naswona nawu wakwe u wu hlaya hi rito ra le hansi vusiku ni nhlikanhi.”

⁸ Pakani ya vunharhu leyi u nga yi fikelelaka hi nkarhi wo koma i ku lunghiselela ku hlamula eka nhlangano wun’wana ni wun’wana wa vandlha. Eku sunguleni u nga ha lava ku yi hlaya kunene nhlamulo kumbe u hlaya tsalwa. Hi ku famba ka nkarhi, u nga ha tivekela pakani yo hlamula hi marito ya wena n’wini. Entiyisweni nkarhi na nkarhi loko u hlamula u va u nyikela nyiko eka  Yehovha. (Hev. 13:15) Loko u kala u fikelela tin’wana ta tipakani teto, ku tiyiseka ka wena ku ta kula swin’we ni ndlela leyi u n’wi tlangelaka ha yona Yehovha naswona u ta lunghekela ku tivekela tipakani ta nkarhi wo leha.

9. Loko u nga si va muhuweleri wa Mfumo, hi tihi tipakani ta nkarhi wo leha leti u nga tivekelaka tona?

⁹ Hi tihi tipakani ta nkarhi wo leha leti u nga tivekelaka tona? Loko u nga si sungula ku chumayela mahungu lamanene erivaleni, pakani ya wena ya nkarhi wo leha ku nga ha va ku va muhuweleri wa Mfumo. Loko u ta va u fikelele pakani leyi ya nkoka, u ta lava ku tshama u ri kona ensin’wini naswona u veka mihandzu, n’hweti a yi nge heli u nga yanga ensin’wini. Nakambe u ta lava ku dyondza ku tirhisa Bibele ensin’wini. Loko u ri karhi u endla tano, u ta kuma leswaku ntirho wo chumayela u ya u wu tsakela swinene. Kutani u nga engetela nkarhi lowu u wu hetaka u ri entirhweni wo chumayela hi yindlu ni yindlu kumbe hambi ku ri ku tikarhatela ku fambisa dyondzo ya Bibele. Loko se u ri muhuweleri la nga khuvuriwangiki, pakani yin’wana ya nkoka leyi u nga tivekelaka yona i ku fanelekela ku khuvuriwa kutani u va Mbhoni ya Yehovha Xikwembu leyi tinyiketeleke yi tlhela yi khuvuriwa.

10, 11. Hi tihi tipakani ta nkarhi wo leha leti vantshwa lava khuvuriweke va nga tivekelaka tona?

¹⁰ Loko u ri nandza wa Yehovha la khuvuriweke, hi leti tipakani tin’wana ta nkarhi wo leha leti u nga ha tivekelaka tona. Minkarhi yin’wana u nga ha lava ku pfuna mavandlha ku chumayela ensin’wini leyi nga tirhiwiki nkarhi na nkarhi. U nga ha hlawula ku tirhisa matimba ya wena ni rihanyo ra wena lerinene hi ku va phayona ra nkarhinyana kumbe ra nkarhi hinkwawo. Makume ya magidi ya maphayona lama tsakeke ma ta ku byela leswaku ntirho wa nkarhi hinkwawo, i ndlela leyinene yo tsundzuka Muvumbi wa wena evuntshweni bya wena. Leti i tipakani leti u nga ti fikelelaka loko wa ha tshama ekaya. Nakambe vandlha leri u hlanganyelaka eka rona ri ta vuyeriwa loko u ti fikelela.

¹¹ Tipakani tin’wana ta nkarhi wo leha a ti nge vuyerisi vandlha ra ka n’wina ntsena. Hi xikombiso, u nga ha hlela ku ya tirha endhawini yin’wana kumbe etikweni rin’wana laha ku nga ni xilaveko lexikulu. U nga ha lava ku pfuneta eku akiweni ka Tiholo ta Mfumo kumbe eku akiweni ka marhavi ya le matikweni man’wana. U nga ha tlhela u kota ku nghenela ntirho wa le Bethele kumbe u va murhumiwa. Pakani yo sungula ya nkoka leyi u faneleke u yi fikelela loko u nga si tivekela tipakani to tala ta nkarhi wo leha leti boxiweke laha, i ku khuvuriwa. Loko u nga si khuvuriwa, xiya leswi katsekaka leswaku u fikelela pakani leyi ya nkoka evuton’wini bya wena.

Ku Fikelela Pakani Ya Ku Khuvuriwa

12. Van’wana va khuvuriwa hikwalaho ka swivangelo swihi, naswona ha yini swivangelo leswi swi nga enelanga?

¹² U nga xi hlamusela njhani xikongomelo xa ku khuvuriwa? Van’wana va nga ha anakanya leswaku i ku va sirhelela leswaku va nga dyohi. Van’wana va nga ha vona onge va fanele va khuvuriwa hileswi tintangha ta vona ti khuvuriweke. Vantshwa van’wana va nga ha lava ku tsakisa vatswari va vona. Hambiswiritano, nkhuvulo a hi ntwanano lowu ku sivelaka ku endla swilo leswi u nga ha lavaka ku swi endla exihundleni; naswona a wu fanelanga u khuvuriwa hileswi van’wana va ku sindzisaka leswaku u khuvuriwa. U fanele u khuvuriwa loko se u swi twisisa kahle leswi ku va Mbhoni ya Yehovha swi katsaka swona niloko se u tiyiseka leswaku u swi lunghekerile naswona u lava ku byarha vutihlamuleri byebyo.—Ekl. 5:4, 5.

13. Ha yini u fanele u khuvuriwa?

¹³ Xivangelo xin’wana xo khuvuriwa hi leswaku Yesu u lerise valandzeri va yena ku ‘endla vadyondzisiwa, va va khuvula.’ U tlhele a veka xikombiso hi ku va a khuvuriwa. (Hlaya Matewu 28:19, 20; Marka 1:9.) Ku tlula kwalaho, ku khuvuriwa i goza ra nkoka eka lava va lavaka ku ponisiwa. Endzhaku ka loko a vulavule hi ku va Nowa a ake ngalava laha yena ni ndyangu wa yena va sirheleriweke eka yona hi nkarhi wa Ndhambi, muapostola Petro u te: “Leswi yelanaka ni leswi na swona swa mi ponisa sweswi, ku nga nkhuvulo, . . . hi ku pfuxiwa ka Yesu Kreste eka lava feke.” (1 Pet. 3:20, 21) Kambe, leswi a swi vuli swona leswaku u khuvuriwa hi xikongomelo xo ponisiwa loko u fanele u ponisiwa. Ku ri na sweswo, u khuvuriwa hikwalaho ka leswi u rhandzaka Yehovha naswona u lavaka ku n’wi tirhela hi mbilu ya wena hinkwayo, hi moya-xiviri wa wena hinkwawo, hi mianakanyo  ya wena hinkwayo ni hi matimba ya wena hinkwawo.—Mar. 12:29, 30.

14. Ha yini van’wana va nga ha kanakanaka ku khuvuriwa, kambe hi xihi xitiyisekiso lexi u nga na xona?

¹⁴ Van’wana va nga ha kanakana ku khuvuriwa hikwalaho ko chava leswaku va nga ha susiwa evandlheni hi ku famba ka nkarhi. Xana na wena u ni ku chava koloko? Loko swi ri tano, ku chava ko tano a ku bihanga. Ku nga ha vula leswaku u twisisa vutihlamuleri bya nkoka lebyi munhu a vaka na byona loko a va Mbhoni ya Yehovha. Xana ku nga ha va ku ri ni xivangelo xin’wana? Kumbexana a wu si khorwiseka leswaku ku hanya hi milawu ya Xikwembu swa vuyerisa swinene evuton’wini. Loko swi ri tano, ku anakanya hi vuyelo lebyi kumiwaka hi lava honisaka milawu ya le Bibeleni swi nga ku pfuna ku endla xiboho. Hi hala tlhelo, swi nga ha endleka leswaku wa yi rhandza milawu ya Xikwembu kambe a wu titshembi leswaku u nga swi kota ku yi landzela. Entiyisweni, xolexo i xikombiso lexinene hikuva xi kombisa leswaku wa titsongahata. Phela, Bibele yi vula leswaku timbilu hinkwato ta vanhu lava nga hetisekangiki ta kanganyisa. (Yer. 17:9) Kambe u nga swi kota ku yi landzela loko u ‘tshama u rindzile hi ku landza rito ra Xikwembu’ nkarhi na nkarhi. (Hlaya Pisalema 119:9.) Ku nga khathariseki xivangelo lexi nga endlaka leswaku u kanakana ku khuvuriwa, u fanele u lulamisa timhaka teto ni leswi ku karhataka. *

15, 16. U nga swi tivisa ku yini loko u lunghekele ku khuvuriwa?

¹⁵ Kambe, u nga swi tivisa ku yini loko u lunghekele ku khuvuriwa? Ndlela yin’wana i ku tivutisa swivutiso swo tanihi leswi: ‘Xana ndzi nga swi kota ku hlamusela van’wana leswi Bibele yi swi dyondzisaka? Xana ndza ya ensin’wini hambiloko vatswari va mina va nga yanga? Xana ndzi tikarhatela ku ya eminhlanganweni hinkwayo ya Vukreste? Xana ndza swi tsundzuka swiendlakalo swin’wana leswi eka swona ndzi lwisaneke ni ntshikilelo wa tintangha? Xana ndzi nga hambeta ndzi tirhela Yehovha hambiloko vatswari va mina ni vanghana va mina vo tshika ku n’wi tirhela? Xana ndzi tshame ndzi khongela hi vuxaka bya mina na Xikwembu? Naswona xana ndzi tinyiketele hi mbilu hinkwayo eka Yehovha hi xikhongelo?’

¹⁶ Ku khuvuriwa i goza ra nkoka swinene evuton’wini naswona i swa nkoka ku khuvuriwa. Xana u kule ku ringanela leswaku u nga anakanya hi goza leri ra nkoka? Ku va la kuleke ku ringana a swi vuli ku kota ku nyikela tinkulumo letinene exitejini kumbe ku nyikela tinhlamulo leti tsakisaka ntsena eminhlanganweni. Swi lava leswaku u kota ku endla swiboho leswi sekeriweke eka ndlela leyi u yi twisisaka ha yona milawu ya Bibele. (Hlaya Vaheveru 5:14.) Loko u ri emalembeni lawa u nga kotaka ku endla swiboho sweswo, kutani u ta va u yimeriwe hi lunghelo ro hlawuleka ku tlula hinkwawo—ro tirhela Yehovha hi mbilu hinkwayo ni ku hanya hi ndlela leyi kombisaka leswaku u tinyiketele hi ku helela eka yena.

17. I yini leswi nga ta ku pfuna leswaku u langutana ni miringo leyi nga ha ku welaka loko wa ha ku khuvuriwa?

 ¹⁷ Endzhakunyana ko khuvuriwa, u nga ha titwa u swi hisekela swinene ku tirhela Xikwembu. Kambe, swi nga si ya kwihi u nga ha langutana ni miringo leyi nga ta ringa ripfumelo ra wena ni ku tiyisela ka wena. (2 Tim. 3:12) U nga anakanyi leswaku u fanele u langutana ni miringo leyi u ri wexe. Kombela mpfuno eka vatswari va wena. Kombela mpfuno eka vamakwerhu lava wupfeke evandlheni. Endla xinghana ni lava nga ta ku seketela. U nga rivali leswaku Yehovha wa khathala ha wena naswona u ta ku nyika matimba lama lavekaka leswaku u langutana ni ndzingo wun’wana ni wun’wana lowu nga ha ku welaka.—1 Pet. 5:6, 7.

U Nga Ti Fikelela Njhani Tipakani Ta Wena?

18, 19. U nga vuyeriwa njhani hi ku kambisisa swilo leswi u swi rhangisaka?

¹⁸ Ku nga khathariseki tipakani ta wena letinene, xana swi tikomba onge a wu na nkarhi lowu eneleke wo endla leswi u swi lavaka ni leswi u faneleke u swi endla? Loko swi ri tano, u fanele u kambisisa swilo leswi u swi rhangisaka evuton’wini. Hi xikombiso: Teka bakiti ra pulasitiki ivi u hoxa maribye yo hlayanyana lamakulu endzeni ka rona. Kutani u chela sava. U ni bakiti leri nga tala hi maribye ni sava. Chulula maribye ni sava. Tlhela u tirhisa maribye wolawo ni sava rolero, kambe sweswi sungula hi ku chela sava endzeni ka rona kutani u ringeta ku hoxa maribye endzeni ka bakiti. Xana yi kona ndhawu ya maribye? Sweswo swi vangiwa hi leswi u nga rhanga u chela sava endzeni ka bakiti.

¹⁹ U langutana ni ntlhontlho wo tano loko u hlela ndlela leyi u nga ta wu tirhisa ha yona nkarhi wa wena. Loko u rhangisa swilo swo fana ni vuhungasi evuton’wini bya wena, a wu nge pfuki u ve na wona nkarhi lowu eneleke wo endla swilo swa nkoka—swilo leswi fambisanaka ni ku tirhela Xikwembu. Kambe loko u landzela xitsundzuxo xa le Bibeleni xo “tiyiseka hi swilo swa nkoka swinene,” u ta kuma leswaku u ni nkarhi wo tirhela Xikwembu ni wo tihungasa.—Filp. 1:10.

20. U fanele u endla yini loko u va ni ku vilela ni ku kanakana loko u ri karhi u tikarhatela ku fikelela tipakani ta wena?

²⁰ Loko u tikarhatela ku fikelela tipakani ta wena, ku katsa ni ku khuvuriwa, minkarhi yin’wana u nga ha va ni ku karhateka ni ku kanakana. Loko u va ni ku karhateka ni ku kanakana, “lahlela ndzhwalo wa wena eka Yehovha, u ta ku seketela.” (Ps. 55:22) Sweswi u ni lunghelo ro hlanganyela entirhweni lowu tsakisaka swinene wu tlhela wu va wa nkoka ematin’wini ya vanhu, ku nga ntirho wo chumayela ni wo dyondzisa lowu endliwaka emisaveni hinkwayo. (Mint. 1:8) U nga ha hlawula ku nga hlanganyeli entirhweni lowu. Kumbe u nga ha hlanganyela entirhweni lowu. U nga tshiki ku tirhisa vuswikoti bya wena byo tirhela Xikwembu ni ku seketela Mfumo wa xona. A wu nge pfuki u tisorile hi ku tirhela “Muvumbi wa wena hi masiku ya vuntshwa bya wena.”—Ekl. 12:1, Bibele ya Xitsonga.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

U Nga Hlamula Njhani?

• Ha yini u fanele u tivekela tipakani?

• Hi tihi tipakani tin’wana leti swi nga swinene ku ti fikelela?

• Swi katsa yini ku fikelela pakani ya ku khuvuriwa?

• Ku kambisisa leswi u swi rhangisaka swi ta ku pfuna njhani leswaku u fikelela tipakani ta wena?

[Swivutiso Swa Dyondzo]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 13]

Xana u ni pakani yo hlaya Bibele siku ni siku?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 15]

I yini leswi nga ta ku pfuna leswaku u fikelela pakani yo khuvuriwa?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 16]

U dyondza yini eka xikombiso lexi?