Ku Kuma Matimba Yo Hlula Ndzingo Wihi Na Wihi

“Eka swilo hinkwaswo ndzi ni ntamu hikwalaho ka loyi a ndzi nyikaka matimba.”—FILP. 4:13.

1. Ha yini vanhu va Yehovha va hlangavetana ni maxangu yo tala?

VANHU va Yehovha va tala ku hlangavetana ni maxangu yo hambana-hambana. Miringo yin’wana yi vangiwa hi ku nga hetiseki ka hina kumbe hi mafambiselo ya swilo lawa hi hanyaka eka wona. Kasi yin’wana yi vangiwa hi vulala lebyi nga exikarhi ka vanhu lava tirhelaka Xikwembu ni lava nga xi tirheliki. (Gen. 3:15) Ku sukela khale swinene, Xikwembu xi pfune malandza ya xona yo tshembeka leswaku ma tiyiselela ku xanisiwa hikwalaho ka vukhongeri bya wona, ma hlula ntshikilelo wa tintangha ni ku tiyiselela maxangu yo hambana-hambana. Na hina moya wa xona lowo kwetsima wu nga hi nyika matimba yo tiyiselela maxangu.

Ku Tiyiselela Nxaniso Wa Vukhongeri

2. Hi xihi xikongomelo xa nxaniso wa vukhongeri naswona wu nga ta hi tindlela tihi?

² Nxaniso wa vukhongeri i ku karhatiwa kumbe ku vavisiwa ka vanhu hi vomu hikwalaho ka vukhongeri kumbe tidyondzo ta vona. Xikongomelo xa kona i ku herisa tidyondzo to tano, ku ti sivela leswaku ti nga hangalaki kumbe ku tshikisa lava pfumelaka eka tona. Nxaniso wa kona wu nga ha ta hi tindlela leti kongomeke kumbe leti tumbeleke. Bibele yi fanisa minhlaselo ya Sathana ni ya  xinghalana ni xivatlankombe.—Hlaya Pisalema 91:13.

3. Hi kwihi ku hambana exikarhi ka nxaniso lowu fanaka ni wa nghala ni wa xivatlankombe?

³ Ku fana ni nghala leyi nga ni nsele, Sathana u hi hlasela hi ku kongoma a tirhisa madzolonga, ku khotsiwa kumbe ku yirisa ntirho wa hina. (Ps. 94:20) Swiviko swa Buku Ya Lembe leswi vulavulaka hi mintirho ya Timbhoni ta Yehovha ta manguva lawa swi ni marungula yo tala ya marhengu wolawo. Mintshungu ya vapfukeri leyi nga riki enawini, leyi yin’wana ya yona a yi rhangeriwa hi vafundhisi kumbe van’watipolitiki lava hlohlotelaka madzolonga, yi xanise vanhu va Xikwembu etindhawini to tala. Minhlaselo yoleyo leyi fanaka ni ya nghala yi endle leswaku van’wana va tshika ku tirhela Yehovha. Ku fana ni xivatlankombe, Diyavulosi u tlhela a hlasela vanhu a ri etindhawini leti tumbeleke leswaku a onha mianakanyo ya vona ni ku va kanganyisa leswaku va endla ku rhandza kakwe. Nhlaselo lowu wu endleriwe ku hi tsanisa kumbe ku endla leswaku hi landzula ripfumelo ra hina. Kambe moya lowo kwetsima wa Xikwembu wu nga hi pfuna leswaku hi tiyiselela mixaka yoleyo ya nxaniso.

4, 5. Hi yihi ndlela leyinene yo lunghekela nxaniso naswona ha yini? Nyika xikombiso.

⁴ Ku ehleketa hi mixaka yo hambana-hambana ya nxaniso lowu nga ha hi welaka enkarhini lowu taka a hi ndlela leyinene nikatsongo yo wu lunghekela. A hi swi tivi nikatsongo leswaku hi wihi nxaniso lowu nga ha hi welaka, kutani a swi nge hi pfuni nchumu ku karhateka malunghana ni swilo leswi nga ha tshukaka swi nga endleki. Hambiswiritano, ku ni nchumu lowu hi nga wu endlaka. Vo tala va vanhu lava koteke ku tiyiselela nxaniso va pfuniwe hi ku anakanyisisa hi swikombiso swa malandza ya Yehovha yo tshembeka hilaha swi tsariweke hakona eMatsalweni swin’we ni tidyondzo ni xikombiso xa Yesu. Sweswo swi va pfune leswaku va n’wi rhandza swinene Yehovha. Kutani rirhandzu rero ri va pfune leswaku va tiyiselela miringo yihi na yihi leyi va langutaneke na yona.

⁵ Xiya xikombiso xa vamakwerhu vambirhi va xisati va le Malawi. Ntshungu wa vapfukeri wu ringete ku va sindzisa leswaku va xava makhadi ya vandla ra politiki hi ku va ba, wu va hluvula swiambalo ni ku va xungeta leswaku wu ta va pfinya. Ntshungu wolowo wu va hembele hi ku va byela leswaku hambi ku ri swirho swa ndyangu wa Bethele swi ma xavile makhadi wolawo. Va hlamule njhani vamakwerhu lava? Va te: “Hi tirhela Yehovha Xikwembu ntsena. Kutani loko vamakwerhu erhavini va xave makhadi, sweswo a swi nge hi cincisi xiboho xa hina. A hi nge ma xavi makhadi hambiloko mi nga hi dlaya.” Endzhaku ka loko vamakwerhu volavo va vule marito wolawo hi xivindzi, va ntshunxiwile.

6, 7. Hi yihi ndlela leyi Yehovha a ma nyikaka ha yona malandza yakwe matimba yo langutana ni nxaniso?

⁶ Muapostola Pawulo u vule leswaku Vakreste va le Tesalonika va amukele ntiyiso “ehansi ka nhlomulo lowukulu,” kambe “hi ntsako wa moya lowo kwetsima.” (1 Tes. 1:6) Vakreste vo tala va khale ni va sweswi lava langutaneke ni nxaniso va tlhela va wu tiyiselela, va vula leswaku enkarhini lowu miringo ya vona a yi tika swinene, va titwe va ri ni ku rhula emianakanyweni, ku nga yin’wana ya timfanelo ta moya lowo kwetsima wa Xikwembu. (Gal. 5:22) Kutani ku rhula koloko ku hlayise timbilu ta vona ni matimba ya vona ya ku anakanya. Hakunene Yehovha u tirhisa moya wakwe lowo kwetsima leswaku a nyika malandza yakwe matimba yo langutana ni miringo nileswaku va endla hi vutlhari loko va humeleriwa hi maxangu. *

⁷ Vanhu lava hi vonaka loko hi xanisiwa va hlamarisiwa hi ndlela leyi vanhu va Xikwembu va tiyimiselaka ha yona ku tshama va tshembekile hambiloko va langutana ni nxaniso lowu vavaka swinene. Timbhoni a ti vonaka ti ri ni matimba lama tlulaka ya munhu naswona a swi ri tano hakunene. Muapostola Petro wa hi tiyisekisa a ku: “Ma tsaka, loko mi rhukaniwa hikwalaho ka vito ra Kreste, hikuva moya wa ku vangama, ku nga moya wa Xikwembu, wu le henhla ka n’wina.” (1 Pet. 4:14) Mhaka ya leswaku hi xanisiwa hikwalaho ko namarhela milawu yo lulama yi kombisa leswaku Xikwembu xa hi amukela. (Mat. 5:10-12; Yoh. 15:20) Mawaku ntsako lowu mikateko ya Yehovha yi hi tiselaka wona!

 Ku Hlula Ntshikilelo Wa Tintangha

8. (a) I yini leswi pfuneke Yoxuwa na Kalebe leswaku va hlula ntshikilelo wa tintangha? (b) Hi nga dyondza yini eka xikombiso xa Yoxuwa na Kalebe?

⁸ Nkaneto lowu tumbeleke swinene lowu Vakreste va faneleke va wu tiyiselela i ntshikilelo wa tintangha. Hambiswiritano, leswi moya wa Yehovha wu nga ni matimba swinene ku tlula moya wa misava, hi nga kota ku tiyiselela vanhu lava hi hlekulaka, lava va hi vulavulaka ku biha kumbe lava ringetaka ku hi sindzisa leswaku hi hanya hi milawu ya vona. Hi xikombiso, i yini leswi pfuneke Yoxuwa na Kalebe leswaku va nga pfumelelani ni mavonelo ya tinhlori letin’wana ta khume leti a ti rhumiwe ku ya kambela tiko ra Kanana? Moya lowo kwetsima wu endle leswaku va va ni “moya,” kumbe langutelo leri hambaneke. Hlaya Tinhlayo 13:30; 14:6-10, 24.

9. Ha yini Vakreste va fanele va tikarhatela ku nga endli swilo leswi endliwaka hi vanhu vo tala?

⁹ Moya lowo kwetsima wu tlhele wu nyika vaapostola va Yesu matimba yo yingisa Xikwembu ematshan’weni ya lava vanhu vo tala a va va xixima tanihi vadyondzisi va vukhongeri bya ntiyiso. (Mint. 4:21, 31; 5:29, 32) Vanhu vo tala va tsakela ku endla leswi endliwaka hi vanhu lava tshamaka endhawini ya ka vona leswaku va papalata hasahasa kumbe ku pfuxa nyimpi. Kambe hakanyingi Vakreste va ntiyiso va yimela leswi va tivaka leswaku i swinene. Hambiswiritano, a va chavi ku endla swilo leswi va hambanisaka ni van’wana hikuva va pfuniwa hi matimba lawa va nyikiwaka wona hi moya lowo kwetsima wa Xikwembu. (2 Tim. 1:7) Kambisisa mhaka yin’wana leyi eka yona hi nga fanelangiki hi pfumelela ku hluriwa hi ntshikilelo wa tintangha.

10. Hi xihi xiphiqo lexi Vakreste van’wana va nga ha langutanaka na xona?

¹⁰ Vantshwa van’wana va nga langutana ni xiphiqo loko va kuma leswaku munghana wa vona u endle xidyoho. Va nga ha ehleketa leswaku ku ya kombelela munghana wa vona mpfuno eka vakulu swi nga vula leswaku va n’wi xenga; hikwalaho va hlawula ku tshama hi mhaka yoleyo hambiloko sweswo swi nga ta ka swi nga n’wi pfuni munghana wa vona. Munghana wa vona a nga kala a va sindzisa leswaku va fihla xidyoho xakwe. I ntiyiso leswaku xiphiqo lexi a xi humeleli vantshwa ntsena. Ni vanhu van’wana lavakulu swi nga ha va tikela ku ya eka vakulu va ya vika xidyoho lexi endliweke hi munghana wa vona kumbe hi xirho xa ndyangu. Kambe Vakreste va ntiyiso va fanele va endla yini loko va langutane ni xiphiqo xexo?

11, 12. U nga angula njhani loko xirho xa vandlha xi ku kombela leswaku u nga paluxi xidyoho xa xona naswona ha yini?

¹¹ Ehleketa hi mhaka leyi. A hi nge jaha leri vuriwaka Alex ri kume leswaku munghana wa rona wa le vandlheni la vuriwaka Steve u ni mukhuva wo hlalela swifaniso swo navetisa rimbewu. Alex u byela Steve leswaku u karhatekile swinene hi leswi a swi endlaka. Hambiswiritano, Steve a nga ma tekeli enhlokweni marito wolawo. Loko Alex a n’wi kombela ku ya vika mhaka leyi eka vakulu, Steve u vula leswaku loko Alex a ri munghana wakwe hakunene, u ta tshama hi yona. Xana Alex u fanele a chava ku lahlekeriwa hi munghana wakwe? A nga ha tivutisa leswaku i mani loyi vakulu va nga ta n’wi tshemba loko Steve o kaneta hinkwaswo leswi a nga ta swi vula. Hambiswiritano, xiphiqo lexi xi nge lulamisiwi loko Alex o tshika ku xi vika. Entiyisweni, sweswo swi nga hetelela swi dlaye vuxaka  lebyi Steve a nga na byona na Yehovha. Alex swi nga n’wi pfuna ku tsundzuka leswaku “ku chava vanhu swi veka ntlhamu, kambe loyi a tshembaka Yehovha u ta sirheleriwa.” (Swiv. 29:25) Hi swihi swilo swin’wana leswi Alex a nga ha swi endlaka? A nga ha tlhelela eka Steve kutani a vulavula na yena kahle hi xiphiqo xakwe. Sweswo swi lava xivindzi. Kambe swi nga ha endleka leswaku hi nkarhi wolowo Steve u ta swi tsakela ku vulavula hi xiphiqo xakwe. Alex u fanele a tlhela a khutaza Steve leswaku a ya vulavula ni vakulu naswona a n’wi byela leswaku loko a nga yi kukondza ku hundza nkarhi wo karhi, yena u ta va byela.—Lev. 5:1.

¹² Loko wo tshuka u boheka ku lunghisa xiyimo xo tano, swi nga ha endleka munghana wa wena a nga ma tlangeli matshalatshala ya wena to ho suka. Kambe hi ku famba ka nkarhi a nga swi xiya leswaku leswi u swi endlaka swi ta pfuna yena. Loko a kuma mpfuno a tlhela a wu amukela, kutani a nga ku nkhensa hikwalaho ka xivindzi lexi u veke na xona ni ku tshembeka. Hi tlhelo rin’wana loko a tshama a ku hlundzukerile hikwalaho ka leswi u n’wi kombeleleke mpfuno eka vakulu, xana loyi hi yena munghana loyi u n’wi lavaka hakunene? Minkarhi hinkwayo i swinene leswaku hi tsakisa Yehovha, Munghana wa hina lonkulu. Loko hi rhangisa yena, van’wana lava va n’wi rhandzaka va ta hi xixima hikwalaho ka ku tshembeka ka hina naswona hi ta va vanghana va ntiyiso. A hi fanelanga hi nyika Diyavulosi ndhawu evandlheni ra Vukreste. Loko ho n’wi nyika ndhawu, entiyisweni hi ta hlunamisa moya lowo kwetsima wa Yehovha. Hambiswiritano, hi ta pfumelelana na wona loko hi tirha hi matimba leswaku hi hlayisa vandlha ra Vukreste ri basile.—Efe. 4:27, 30.

Ku Tiyisela Maxangu Hinkwawo

13. Hi wahi maxangu lawa vanhu va Yehovha va langutanaka na wona naswona ha yini ma tolovelekile?

¹³ Hi nga ha humeleriwa hi maxangu yo hambana-hambana—ku dzudzekeriwa hi rifuwo, ku lahlekeriwa hi ntirho, ku weriwa hi timhangu ta ntumbuluko, ku feriwa hi loyi hi n’wi rhandzaka, ku vabya ni maxangu man’wana. Leswi hi hanyaka “[eminkarhini] ya mangava” hi fanele hi swi langutela leswaku hi nga ha hlangavetana ni miringo yin’wana. (2 Tim. 3:1) Loko yi hi humelela i swa nkoka leswaku hi nga chavi. Moya lowo kwetsima wu nga hi nyika matimba yo tiyiselela maxangu hinkwawo.

14. I yini leswi pfuneke Yobo leswaku a tiyiselela maxangu yakwe?

¹⁴ Yobo u weriwe hi maxangu yo hambana-hambana. U lahlekeriwe hi rifuwo, u feriwe hi vana, u fularheriwe hi vanghana,u khomiwe hi vuvabyi naswona nsati wakwe u tshike ku tshemba Yehovha. (Yobo 1:13-19; 2:7-9) Kambe Yobo u kume nchavelelo wa xiviri eka Elihu. Marito yakwe ni lawa Yehovha a ma byeleke Yobo a ma ku: “Yima u tiyile, u rhiya ndleve u yingisa mintirho leyi hlamarisaka ya Xikwembu.” (Yobo 37:14) I yini leswi pfuneke Yobo leswaku a tiyiselela miringo yakwe? Naswona i yini leswi nga hi pfunaka ku tiyiselela miringo ya hina? I ku tsundzuka ni ku anakanyisisa hi tindlela to hambana-hambana leti moya lowo kwetsima wa Yehovha wu tirhaka ha tona. (Yobo 38:1-41; 42:1, 2) Kumbexana hi tsundzuka minkarhi leyi evuton’wini bya hina hi voneke vumbhoni bya leswaku Xikwembu xa hi khathalela. Ni sweswi xa ha hi khathalela.

15. I yini leswi pfuneke muapostola Pawulo leswaku a tiyiselela miringo?

¹⁵ Muapostola Pawulo u langutane ni maxangu yo tala lama xungeteke vutomi byakwe hikwalaho ka ripfumelo rakwe. (2 Kor. 11:23-28) U swi kotise ku yini ku tiyiselela swiyimo sweswo swo tika? Hi ku khongela eka Yehovha a veka ntshembo wakwe  eka yena. Hi nkarhi wa ku ringiwa ka Pawulo loku kumbexana ku heleke loko a dlayeriwa ripfumelo, u tsale a ku: “Hosi yi yime ekusuhi na mina yi ndzi nyika matimba, leswaku ha mina, ku chumayela ku hetisisiwa hi xitalo naswona matiko hinkwawo ma ku twa; naswona ndzi kutsuriwile enon’wini wa tinghala.” (2 Tim. 4:17) Kutani, hikwalaho ka leswi Pawulo a swi voneke evuton’wini byakwe, u kote ku tiyisekisa vapfumeri-kulobye leswaku va “nga vileli ha nchumu.”—Hlaya Vafilipiya 4:6, 7, 13.

16, 17. Nyika xikombiso xa ndlela leyi Yehovha a va nyikaka ha yona vanhu vakwe matimba yo langutana ni maxangu namuntlha?

¹⁶ Roxana i rin’wana ra maphayona lama voneke ndlela leyi Yehovha a khathalelaka vanhu vakwe ha yona. Loko a kombele ku teka masiku entirhweni leswaku a ya eka wun’wana wa mintsombano ya hina, muthori wakwe u hlamule hi ku kariha a vula leswaku loko o ya entsombanweni wolowo, a a ta n’wi hlongola. Roxana u yile entsombanweni naswona u khongele hi mbilu hinkwayo leswaku a nga lahlekeriwi hi ntirho wakwe. Endzhaku ka sweswo, u ve ni ku rhula lokukulu. Hi Musumbhunuku endzhaku ka ntsombano, muthori wakwe u n’wi hlongorile hilaha a vuleke hakona. Roxana u karhateke ngopfu. A wu lava ntirho wolowo leswaku a kota ku wundla ndyangu wakwe hambileswi a wu n’wi holela mali yitsongo. U tlhele a khongela ni ku anakanyisisa hi mhaka ya leswaku Xikwembu xi n’wi nyike swakudya swa moya entsombanweni, kutani xi nga n’wi nyika ni swakudya swa nyama. Loko Roxana a ri karhi a ya ekaya, u vone bodo leyi nge “Ku Laveka Varhungi Lava Nga Ni Ntokoto” kutani u rhumele papila ro kombela ntirho. Mininjhere u swi xiyile leswaku a a nga ri na ntokoto, kambe u n’wi thorile naswona a a ta hola mali leyi kumbexana a yi ta phindhiwa kambirhi loko yi pimanisiwa ni leyi a a yi hola entirhweni wakwe wo sungula. Roxana u swi xiyile leswaku swikhongelo swakwe swi hlamuriwile. Hambiswiritano, u katekisiwe swinene hileswi a koteke ku chumayela vatirhi-kulobye vo hlayanyana. Ntlhanu wa vona ku katsa ni mininjhere, va amukele ntiyiso naswona va khuvuriwile.

¹⁷ Minkarhi yin’wana swi nga tikomba onge swikhongelo swa hina a swi hlamuriwi hi nkarhi wolowo kumbe hi ndlela leyi a hi swi langutele ha yona. Loko swi ri tano, ha tiyiseka leswaku ku ni xivangelo lexinene. Yehovha wa xi tiva kambe hina swi nga ha teka nkarhi leswaku hi xi twisisa. Kambe nchumu lowu hi nga tiyisekaka ha wona hileswaku a nge va tshiki vanhu vakwe lavo tshembeka.—Hev. 6:10.

Ku Hlula Miringo

18, 19. (a) Ha yini hi nga langutelaka ku hlangavetana ni miringo? (b) U nga langutana njhani ni miringo hi ndlela leyinene?

¹⁸ Vanhu va Yehovha a swi va hlamarisi loko va langutana ni miringo, ku hela matimba, ku xanisiwa ni ntshikilelo wa tintangha. Kahle-kahle misava ya hi venga. (Yoh. 15:17-19) Kambe moya lowo kwetsima wu nga hi pfuna leswaku hi hlula swiphiqo swihi na swihi leswi hi nga langutanaka na swona loko hi tirhela Xikwembu. Yehovha a nge hi tshiki hi ringiwa hi ndlela leyi hi nga ta ka hi nga swi koti ku yi tiyiselela. (1 Kor. 10:13) A nge pfuki a hi tshikile kumbe a hi fularhela. (Hev. 13:5) Ku yingisa Rito rakwe leri huhuteriweke swa hi sirhelela swi tlhela swi hi tiyisa. Ku tlula kwalaho, moya wa Xikwembu wu nga susumetela vapfumeri-kulobye leswaku va hi pfuna loko hi wu lava swinene mpfuno.

¹⁹ Onge hinkwerhu hi nga hambeta hi lava moya lowo kwetsima hi ku khongela ni ku dyondza Matsalwa naswona hi ya emahlweni hi “endliwa lava nga ni matimba hi matimba hinkwawo hi ku ya hi matimba [ya Xikwembu] lama vangamaka leswaku [hi] tiyisela hi ku helela ni ku va ni mbilu yo leha hi ntsako.”—Kol. 1:11.

[Nhlamuselo ya le hansi]

U Nga Hlamula Njhani?

• U nga tilunghiselela njhani leswaku u tiyiselela nxaniso?

• U fanele u endla yini loko un’wana a ku kombela leswaku u nga viki xidyoho xakwe?

• Hi wihi ntshembo lowu u nga vaka na wona loko u langutane ni maxangu yo hambana-hambana?

[Swivutiso Swa Dyondzo]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 28]

Hi nga dyondza yini eka Yoxuwa na Kalebe?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 29]

U nga n’wi pfuna njhani munghana la endleke xidyoho?