“Ku Yingisa Swa Antswa Ku Ri Ni Xitlhavelo”

SAWULO a a ri hosi yo sungula ya tiko ra khale ra Israyele. Hambileswi a a hlawuriwe hi Xikwembu xa ntiyiso, eku heteleleni u tshike ku xi yingisa.

Hi swihi swihoxo leswi Sawulo a swi endleke? Xana hi nga swi papalata? Hi nga vuyeriwa njhani hi ku kambisisa xikombiso xakwe?

Yehovha A Tivisa Vanhu Hosi Leyi A Yi Hlawuleke

Loko Sawulo a nga si va hosi, muprofeta Samuwele a a ri muyimeri wa Xikwembu eIsrayele. Kambe Samuwele se a a dyuhele naswona vana vakwe a va nga tshembekanga. Kasi hi nkarhi wolowo, tiko a ri xungetiwa hi valala va rona. Loko vakulukumba va le Israyele va kombele Samuwele leswaku a va vekela hosi leyi a yi ta va avanyisa ni ku va rhangela enyimpini, Yehovha u lerise muprofeta yoloye ku tota Sawulo mafurha leswaku a va murhangeri, ivi a ku: “U fanele a ponisa vanhu va mina evokweni ra Vafilisita.”—1 Sam. 8:4-7, 20; 9:16.

Sawulo a a ri “ntsongo naswona a [a] sasekile.” Kambe Sawulo a a ri ni timfanelo tin’wana letinene handle ko saseka. A a titsongahata. Hi xikombiso, Sawulo u vutise Samuwele a ku: “Xana a ndzi wa ka Benjamini, etinyimbeni letitsongo ngopfu ta Israyele, xana ndyangu wa ka hina a hi lowu nga nyawuriki eka mindyangu hinkwayo ya nyimba ya Benjamini? Hikwalaho, ha yini u vulavule nchumu wo fana ni lowu eka mina?” Sawulo a a titeka a nga pfuni nchumu yena swin’we ni ndyangu wa ka vona hambileswi tata wakwe Kixi a a ri ni “rifuwo lerikulu.”—1 Sam. 9:1, 2, 21.

Tlhela u kambisisa leswi Sawulo a swi endleke loko Samuwele a tivise vanhu hosi ya Israyele leyi Yehovha a yi hlawuleke. Samuwele u rhange hi ku tota Sawulo mafurha exihundleni naswona u n’wi byele leswi: “Endla leswi voko ra wena ri kotaka ku swi endla, hikuva Xikwembu xa ntiyiso xi na wena.” Endzhaku ka sweswo, muprofeta loyi u hlengelete vanhu leswaku a va tivisa hi hosi leyi Yehovha a yi hlawuleke. Hambiswiritano, loko ku tivisiwe leswaku Sawulo a a ta va hosi, a nga kumiwanga. A a tumberile hikuva a a ri ni tingana. Yehovha u vule lomu Sawulo a a tumbele kona naswona u vekiwe ku va hosi.—1 Sam. 10:7, 20-24.

ERivaleni Ra Nyimpi

Hi ku hatlisa Sawulo u va khomise tingana lava kumbexana a va n’wi teka a nga faneleki ku va hosi. Loko Vaamoni va xungete ku hlasela muti wun’wana wa le Israyele, “moya wa Xikwembu wu [tirhe] ehenhla ka Sawulo.” U vitane tinhenha ta tiko, a ti hlela naswona u ti rhangerile enyimpini laha va fikeke va hlula. Kambe  Sawulo u nkhense Xikwembu hileswi va hluleke a ku: “Namuntlha Yehovha u tise ku ponisa eIsrayele.”—1 Sam. 11:1-13.

Sawulo a a ri ni timfanelo letinene naswona Xikwembu a xi n’wi katekisa. Nakambe a a ma tshemba matimba ya xona. Hambiswiritano, ku humelela ka Vaisrayele ni ka hosi ya vona a swi titshege hi nchumu wun’we wa nkoka. Samuwele u byele vanhu va le Israyele a ku: “Loko mi ta chava Yehovha, kunene mi n’wi tirhela naswona mi yingisa rito rakwe, mi nga xandzukeli xileriso xa Yehovha, n’wina ni hosi leyi yi faneleke yi mi fuma, kunene mi ta tikombisa mi ri valandzeri va Yehovha Xikwembu xa n’wina.” I yini lexi Vaisrayele a va ta tiyiseka ha xona loko va tshembeka eka Xikwembu? Samuwele u te: “Yehovha a nge va tshiki vanhu vakwe hikwalaho ka vito rakwe lerikulu, hikuva Yehovha u lava ku mi endla vanhu vakwe.”—1 Sam. 12:14, 22.

Ku yingisa a ku ri nchumu wa nkoka leswaku vanhu va amukeriwa hi Xikwembu naswona swa ha ri tano ninamuntlha. Loko malandza ya Yehovha ma yingisa milawu yakwe, wa ma katekisa. Kambe ku vuriwa yini loko ma nga n’wi yingisi?

“U Endle Vuphukuphuku”

Goza rin’wana leri Sawulo a ri tekeke ku lwisana ni Vafilista ri va tlhontlhile. Vuthu leri fanaka ni “swiribyana swa sava leswi nga eribuweni ra lwandle” ri pfukele Sawulo. “Vavanuna va Israyele va swi vona leswaku va le mahlomulweni lamakulu, hikuva vanhu a va tikeriwa; kutani vanhu va tifihla emabakweni ni le magoveni ni le maribyeni ni le migodini ni le makheleni ya mati.” (1 Sam. 13:5, 6) Xana a a ta endla yini Sawulo?

Samuwele u byele Sawulo leswaku va hlangana eGiligala, laha muprofeta a a ta nyikela kona switlhavelo. Sawulo u rindzile kambe Samuwele u hlwele ku fika naswona vuthu ra Sawulo a ri hangalaka. Kutani Sawulo u endle xiboho xo nyikela switlhavelo sweswo hi byakwe. Loko a heta ku swi nyikela hiloko Samuwele a fika. Endzhaku ko twa leswi Sawulo a swi endleke, Samuwele u n’wi byele a ku: “U endle vuphukuphuku. A wu xi hlayisanga xileriso xa Yehovha Xikwembu xa wena lexi a ku leriseke xona, hikuva loko a wu xi hlayisile, Yehovha a a ta tiyisa mfumo wa wena ehenhla ka Israyele hilaha ku nga riki na makumu. Sweswi mfumo wa wena a wu nge khomeleli. Kunene Yehovha u ta kuma wanuna la amukelekaka embilwini yakwe; Yehovha u ta n’wi lerisa ku va murhangeri wa vanhu vakwe, hikuva wena a wu swi hlayisanga leswi Yehovha a ku leriseke swona.”—1 Sam. 10:8; 13:8, 13, 14.

Sawulo u kombise leswaku a nga na ripfumelo loko hi ku tikurisa a hlawule ku nga yingisi xileriso xa Xikwembu xo rindza Samuwele leswaku a ta nyikela xitlhavelo. Hakunene leswi Sawulo a swi endleke swi hambane ngopfu ni leswi endliweke hi Gidiyoni, khale ka mukongomisi wa mavuthu ya Israyele! Yehovha u lerise Gidiyoni leswaku a hunguta vuthu rakwe ra 32 000 ri va 300, naswona Gidiyoni u yingisile. Ha yini? Hikuva a a ri ni ripfumelo eka Yehovha. Hi ku pfuniwa hi Xikwembu, u kote ku hlula vahlaseri va 135 000. (Vaav. 7:1-7, 17-22; 8:10) Yehovha a a ta va a n’wi pfunile na Sawulo. Hambiswiritano, leswi Sawulo a nga yingisangiki, Vafilista va phange tiko ra Israyele.—1 Sam. 13:17, 18.

Loko hi langutane ni swiphiqo, hi swi endla njhani swiboho? Eka vanhu lava nga riki na ripfumelo, swi nga ha vonaka onge ku honisa milawu ya Xikwembu i nchumu lowunene. Sawulo a nga ha va a ehlekete leswaku leswi a swi endleke i swinene hi nkarhi lowu Samuwele a a nga ri kona. Kambe eka lava tiyimiseleke ku amukeriwa hi Xikwembu, ku yingisa milawu ya Matsalwa leyi fambisanaka ni swiboho leswi va langutaneke na swona i goza leri faneleke.

Yehovha U Fularhele Sawulo

Hi nkarhi wa tsima ro lwa ni Vaamaleke, Sawulo u endle xihoxo xin’wana. Xikwembu xi sole Vaamaleke hileswi va hlaseleke Vaisrayele endzhaku ka loko va hume aEgipta. (Eks. 17:8; Det. 25:17, 18) Ku tlula kwalaho, Vaamaleke va hlangane ni matiko man’wana leswaku va tlhela va hlasela vanhu va Xikwembu lava hlawuriweke  eminkarhini ya Vaavanyisi. (Vaav. 3:12, 13; 6:1-3, 33) Kutani Yehovha a a lava leswaku Vaamaleke va tihlamulela naswona u lerise Sawulo leswaku a va lovisa.—1 Sam. 15:1-3.

Ematshan’weni yo va Sawulo a yingisa xileriso xa Yehovha xo lovisa Vaamaleke lava nga ni nsele ni nhundzu ya vona, u khome hosi ya vona ni ku hlayisa swifuwo leswinene. Ku humelele yini loko Samuwele a vutise Sawulo hi mhaka leyi? Sawulo u ringete ku tiyimelela a ku: “Vanhu va ve ni ntsetselelo eka leswinene swa ntlhambi wa tinyimpfu ni ntlhambi wa tihomu, hi xikongomelo xa ku endlela Yehovha . . . xitlhavelo.” Ku nga khathariseki leswaku Sawulo a a lava ku endla switlhavelo hi swifuwo sweswo hakunene kumbe e-e, a nga xi yingisaka Xikwembu. Sawulo a a nga “ha ri ntsongo ematihlweni [yakwe].” Hikwalaho, muprofeta wa Xikwembu u vule leswaku Sawulo a nga xi yingisanga Xikwembu. Kutani Samuwele u te: “Xana Yehovha u tsakisiwa hi magandzelo yo hisiwa ni switlhavelo ku fana ni ku yingisa rito ra Yehovha? Waswivo! Ku yingisa swa antswa ku ri ni xitlhavelo . . . Leswi u bakanyeke rito ra Yehovha, hikwalaho na yena wa ku bakanya leswaku u nga vi hosi.”—1 Sam. 15:15, 17, 22, 23.

Loko Yehovha a suse moya wakwe lowo kwetsima ni mikateko eka Sawulo, “moya wo biha” wu sungule ku lawula hosi leyi yo sungula ya le Israyele. Sawulo u sungule ku va ni mavondzo eka Davhida, ku nga wanuna loyi Yehovha a a ta n’wi nyika vuhosi endzhaku ka nkarhi. Sawulo u ringete ku dlaya Davhida minkarhi yo hlayanyana. Bibele yi vula leswaku “Sawulo [u ve] nala wa Davhida nkarhi hinkwawo” hileswi a voneke leswaku “Yehovha a a ri na Davhida.” Sawulo u ringete ku n’wi hlota naswona u kale a lerisa leswaku ku dlayiwa vaprista va 85 ni vanhu van’wana. A swi hlamarisi leswi Yehovha a fularheleke Sawulo.—1 Sam. 16:14; 18:11, 25, 28, 29; 19:10, 11; 20:32, 33; 22:16-19.

Loko Vafilista va tlhele va hlasela tiko ra Israyele, Sawulo u ye eka mungoma leswaku a kuma mpfuno kambe ku lo fana ni kwala. Hi siku leri landzeleke, u vaviseke ngopfu enyimpini naswona u tidlayile. (1 Sam. 28:4-8; 31:3, 4) Malunghana ni ku nga yingisi ka hosi yo sungula ya le Israyele, Matsalwa ma ri: “Sawulo a fa hikwalaho ka ku nga tshembeki kakwe hi leswi a a pfumala ripfumelo eka Yehovha malunghana ni rito ra Yehovha leri a nga ri hlayisangiki ni hi ku vutisa mungoma. A nga n’wi vutisanga Yehovha.”—1 Tikr. 10:13, 14.

Xikombiso xo biha xa Sawulo xi swi veka erivaleni leswaku ku yingisa Yehovha swa antswa ku tlula ku nyikela switlhavelo swihi na swihi eka yena. Muapostola Yohane u tsale a ku: “Ku rhandza Xikwembu, hi kona ku hlayisa swileriso swa xona; kasi loko swi ri swileriso swa xona a swi tiki.” (1 Yoh. 5:3) Onge hi nga wu tekela enhlokweni ntiyiso lowu lowu heleleke: Ku va ni vuxaka lebyi nga heriki ni Xikwembu swi titshege hi ku va hi xi yingisa.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 21]

Sawulo a a ri hosi leyi titsongahataka loko a sungula ku fuma

[Xifaniso lexi nga eka tluka 23]

Ha yini Samuwele a byele Sawulo leswaku “ku yingisa swa antswa ku ri ni xitlhavelo”?