Xana U Nga Tekelela Finiyasi Loko U Langutana Ni Mintlhontlho?

I LUNGHELO lerikulu ku va nkulu evandlheni. Hambiswiritano, Rito ra Xikwembu ra pfumela leswaku vakulu va langutana ni mintlhontlho. Minkarhi yin’wana va fanele va tenga milandzu ya vanhu lava dyoheke leyi eka yona va ‘avanyiselaka Yehovha.’ (2 Tikr. 19:6) Nkulu un’wana a nga ha nyikiwa xiavelo lexi a vonaka a nga faneleki ku xi endla, hilaha Muxe a titweke hakona, loyi a vutiseke hi ku titsongahata malunghana ni xiavelo xexo a ku: “Ndzo va mani mina leswaku ndzi nga ya eka Faro?”—Eks. 3:11.

Vakulu va hlawuriwa hi ku ya hi nkongomiso wa moya lowo kwetsima. Kutani Matsalwa ma ni swikombiso swa valanguteri lava hluleke miringo leyi va langutaneke na yona. Finiyasi a a ri n’wana wa Eliyazara tlhelo ntukulu wa Aroni, xisweswo a a ri eka nxaxamelo wa ku va muprista lonkulu. Swiendlakalo swinharhu leswi humeleleke evuton’wini byakwe swi kandziyisa ndlela leyi swi nga swa nkoka ha yona eka vakulu namuntlha ku va ni xivindzi, ku twisisa ni ku titshega hi Yehovha loko va langutana ni mintlhontlho.

“Xikan’we-kan’we A Suka A Yima”

Finiyasi a ha ri jaha loko Vaisrayele va dzima minxaxa ya vona eTimbaleni ta Mowabu. Bibele yi ri: “Vanhu va sungula ku va ni rimbewu leri nga amukelekiki ni vanhwanyana va Mowabu. . . . Kutani vanhu va sungula ku dya ni ku nkhinsamela swikwembu swa vona.” (Tinhl. 25:1, 2) Yehovha u vangele vanhu lava dyoheke ntungu lowu dlayaka. Ehleketa ndlela leyi xiviko xa xidyoho xexo ni ntungu lowu vangiweke hi xona swi faneleke swi n’wi twise ku vava ha yona Finiyasi.

Rungula leri ri ya emahlweni ri ku: “Waswivo, munhu un’wana u tile eka vana va Israyele, a a ta ni wansati wa Mumidiyani ekusuhi ni vamakwavo, ematihlweni ya Muxe ni le matihlweni ya ntshungu hinkwawo wa vana va Israyele, loko va ri karhi va rila enyangweni ya ntsonga wa nhlangano.” (Tinhl. 25:6) A a ta endla yini muprista Finiyasi? A ha ri jaha naswona Muisrayele loyi a endleke manyala wolawo a a ri ndhuna leyi a yi rhangela vanhu evugandzerini.—Tinhl. 25:14.

Kambe Finiyasi a a chava Yehovha, ku nga ri vanhu. Loko a vona wanuna yoloye a famba ni wansati, xikan’we-kan’we u teke tlhari ivi a n’wi landzela entsongeni kutani a fika a va tlhava havambirhi. Yehovha u n’wi langute njhani Finiyasi hikwalaho ka xivindzi ni ku tiyimisela kakwe? Hi ku hatlisa Yehovha u herise ntungu wolowo naswona u katekise Finiyasi hi ku endla ntwanano na yena leswaku vuprista byi ta tshama endyangwini wakwe “hilaha ku nga riki na makumu.”—Tinhl. 25:7-13.

Namuntlha, vakulu lava nga Vakreste a va lulamisi timhaka hi ndlela ya madzolonga. Kambe va fanele va va ni xivindzi va tlhela va tiyimisela ku fana na Finiyasi. Hi xikombiso, Guilherme a a ri ni tin’hweti ti nga ri tingani ntsena a ri nkulu, loko a komberiwa leswaku a va eka komiti ya vuavanyisi. Nandzu lowu a wu ta tengiwa a wu ri wa nkulu loyi a pfuneke Guilherme loko a ha ri ntsongo. U ri: “A swi ndzi tikela swinene ku tenga nandzu wolowo. A byi nga phahi vurhongo nivusiku. A ndzi tshamela ku ehleketa hi tindlela leti ndzi nga wu tengaka ha tona nandzu lowu handle ko pfumelela mintlhaveko ya mina yi ndzi  sivela ku avanyisa hi ku ya hi milawu ya Yehovha. Ndzi hete masiku yo hlayanyana ndzi ri karhi ndzi khongela ni ku endla ndzavisiso eka minkandziyiso leyi sekeriweke eBibeleni.” Sweswo swi n’wi pfune ku va ni xivindzi xo tenga nandzu wolowo wo tika swin’we ni ku n’wi pfuna hi tlhelo ra moya makwerhu yoloye loyi a dyoheke.—1 Tim. 4:11, 12.

Loko vakulu va va ni xivindzi ni ku tiyimisela loko swiyimo swin’wana evandlheni swi lava sweswo, va vekela van’wana xikombiso xa ku va ni ripfumelo ni ku tshembeka. Vakreste van’wana na vona va fanele va kombisa xivindzi hi ku vika swidyoho leswikulu leswi va nga ha vaka va swi tiva. Hilaha ku fanaka, swi lava vutshembeki ku va munhu a herisa vuxaka byakwe ni munghana kumbe xaka leri susiweke evandlheni.—1 Kor. 5:11-13.

Ku Twisisa Swi Sivela Khombo

Xivindzi lexi Finiyasi a xi kombiseke a xi nga vangiwi hileswi a a endla swilo handle ko ehleketa, hilaha vantshwa va talaka ku endla hakona. Ehleketa ndlela leyi a ku kombiseke ha yona ku twisisa, ku nga ku endla swilo hi ku tirhisa vuswikoti byo anakanya ni ku va ni vuxiyaxiya, loko a twe mhaka yin’wana. Nyimba ya Ruveni, ya Gadi ni hafu ya nyimba ya Manase ti ake alitari ekusuhi ni Nambu wa Yordani. Vaisrayele van’wana va vule leswaku alitari yoleyo a yi akeriwe vugandzeri bya mavunwa kutani va tilunghiselele ku ya lwa na vona.—Yox. 22:11, 12.

Finiyasi u endle yini? Yena swin’we ni tindhuna ta Vaisrayele, hi vutlhari va vulavule ni vanhu lava akeke alitari yoleyo. Tinyimba leti hehliweke ti hlamusele mhaka hinkwayo, ti vula leswaku kahle-kahle alitari yoleyo ti yi akele ku “tirhela Yehovha” eka yona. Xisweswo, khombo leri a ri ta va kona ri siveriwile.—Yox. 22:13-34.

Loko Mukreste a twa xihehlo kumbe xiviko xo biha malunghana ni nandza un’wana wa Yehovha, u ta endla hi vutlhari loko a tekelela Finiyasi. Ku twisisa ku hi endla hi nga khunguvanyeki kumbe hi vula marito yo biha hi vamakwerhu.—Swiv. 19:11.

Ku twisisa ku nga va pfuna njhani vakulu leswaku va endla hilaha Finiyasi a endleke hakona? Jaime, loyi se a nga ni malembe yo tlula khume a ri nkulu, u te: “Loko muhuweleri a ndzi byela hi hi ta ku holova ka yena ni munhu un’wana, ndzi hatla ndzi kombela Yehovha leswaku a ndzi pfuna ndzi nga yimi na munhu, kambe ndzi byela makwerhu yoloye leswi Matsalwa ma swi vulaka. Makwerhu un’wana wa xisati u tshame a ndzi vikela xiphiqo xakwe malunghana ni ndlela leyi makwerhu un’wana loyi a nga ni vutihlamuleri evandlheni rin’wana a n’wi khomeke ha yona. Leswi makwerhu yoloye a a ri munghana wa mina, a swi ta va swi ndzi oloverile ku va ndzi vulavula na yena. Ematshan’weni ya sweswo, ndzi vulavule ni makwerhu yoloye wa xisati hi milawu yo hlayanyana ya Bibele. U pfumerile ku rhanga hi ku ya vulavula ni makwerhu yoloye wa xinuna va ri voxe. (Mat. 5:23, 24) A va swi kotanga ku kondletela ku rhula hi nkarhi wolowo. Kutani ndzi n’wi khutaze leswaku a kambisisa milawu yin’wana ya Matsalwa. U endle xiboho xo khongela hi mhaka yoleyo ni ku tiyimisela ku rivalela.”

Ku ve ni vuyelo byihi? Jaime u ri: “Endzhaku ka tin’hweti to hlayanyana, makwerhu luya wa  xisati u tile eka mina. U ndzi byele leswaku hi ku famba ka nkarhi makwerhu luya wa xinuna u tisorile hileswi a swi vuleke. U kale a hlela ku famba ni makwerhu yoloye wa xisati ensin’wini naswona u n’wi nkhensile hileswi a swi endleke. Xiphiqo xa vona va xi lulamisile. Mhaka leyi yi lulamisiwe kahle hileswi ndzi va tshikeke va tilunghisela yona hi voxe, hikuva kumbexana loko a ndzi lo nghenelela a ndzi ta va ndzi avanyise hi ku ya hi nghohe.” Bibele ya hi tsundzuxa: “U nga hatliseli ku ya tenga nandzu.” (Swiv. 25:8) Vakulu lava nga ni ku twisisa va khutaza Vakreste lava holoveke leswaku va tirhisa milawu ya Matsalwa ku va va kondletela ku rhula.

U Vutise Yehovha

Finiyasi u ve ni lunghelo ro va muprista wa vanhu lava hlawuriweke hi Xikwembu. Hilaha hi hlayeke hakona, a a ri ni xivindzi ni ku twisisa loku hlamarisaka hambileswi a ha ri jaha. Hambiswiritano, u kote ku langutana ni mintlhontlho hileswi a a titshege hi Yehovha.

Endzhaku ka ku pfinyiwa ni ku dlayiwa ka nhlantswa ya Mulevhi hi vavanuna va Gibiya lava humaka eka nyimba ya Benjamini, tinyimba letin’wana ti tilunghiselele ku ya lwa ni nyimba ya Benjamini. (Vaav. 20:1-11) Ti khongelele mpfuno wa Yehovha ti nga si ya lwa, kambe ti hluriwe kambirhi hi ndlela yo vava. (Vaav. 20:14-25) Xana a ti ta gimeta hi ku vula leswaku swikhongelo swa tona swi ve swa hava? Xana Yehovha a a swi lava hakunene leswaku ti tirihisela?

Finiyasi, loyi hi nkarhi wolowo se a a ri muprista lonkulu eIsrayele, u tlhele a teka goza ra nkoka hileswi a a tshemba Yehovha hi mbilu hinkwayo. U khongerile a ku: “Xana ndzi fanele ndzi huma nakambe ndzi ya lwa ni vana va Benjamini makwerhu kumbe ndzi tshika?” Yehovha u n’wi hlamule hi ku nyiketa vana va Benjamini emavokweni ya tinyimba teto naswona muti wa Gibiya ti wu hise hi ndzilo.—Vaav. 20:27-48.

Hi nga dyondza yini emhakeni leyi? Swiphiqo swin’wana swi nga phikelela swi va kona evandlheni hambiloko vakulu va endle matshalatshala hinkwawo naswona va kombele mpfuno eka Xikwembu. Loko swi va tano, vakulu va fanele va tsundzuka marito ya Yesu lama nge: “Hambetani mi kombela [kumbe mi khongela], mi ta nyikiwa; hambetani mi lava, mi ta swi kuma; hambetani mi gongondza, mi ta pfuleriwa.” (Luka 11:9) Hambiloko swikhongelo swa vakulu swi tikomba swi hlwela ku hlamuriwa, va nga tiyiseka leswaku Yehovha u ta swi hlamula hi nkarhi wakwe lowu faneleke.

Hi xikombiso, vandlha rin’wana ra le tikweni ra le Ireland a ri yi lava swinene Holo ya Mfumo, kambe mutirhela-mfumo wa le ka masipala ya kwalaho a a nga swi tsakeli sweswo. U swi bakanye hinkwaswo swikombelo swa ndhawu leyi vamakwerhu a va tsakela ku aka eka yona. A swi tikomba onge munhu un’we ntsena loyi a a ta amukela swikombelo swa vona a ku ri murhangeri wa vamasipala hinkwavo va le xifundzheni. Xana xikhongelo a xi ta pfuna hilaha xi pfuneke hakona enkarhini wa Finiyasi?

Nkulu wa vandlha rero u te: “Endzhaku ko khongela swinene hi mhaka leyi, hi sukile hi ya eka murhangeri yoloye. Ndzi byeriwe leswaku a swi ta teka mavhiki yo hlayanyana leswaku hi kota ku vonana na yena. Hambiswiritano, hi swi kotile ku vonana na yena ku ringana timinete ta ntlhanu. Endzhaku ka loko a vone tipulani ta hina leti mpfampfarhutiweke hi vuntshwa, hi ku hatlisa u hi pfumelerile ku aka naswona ku sukela kwalaho mutirhela-mfumo luya u hi pfune swinene. Ntokoto wolowo wu kandziyise ndlela leyi xikhongelo xi nga ni matimba ha yona.” Hakunene Yehovha u ta swi hlamula swikhongelo leswi humaka embilwini swa vakulu lava titshegaka hi yena.

Finiyasi a a byarhe vutihlamuleri lebyikulu eIsrayele wa khale; kambe u swi kotile ku langutana ni mintlhontlho hileswi a a ri ni xivindzi, a a twisisa naswona a a titshege hi Xikwembu. Nakambe Yehovha u n’wi katekisile hileswi a a ri khathalela swinene vandlha rakwe. Endzhaku ka malembe ya kwalomu ka gidi, Ezra u huhuteriwe ku tsala a ku: “A ku ri Finiyasi n’wana wa Eliyazara loyi a a ri murhangeri wa vona eku sunguleni. Yehovha a a ri na yena.” (1 Tikr. 9:20) Onge swi nga va tano hi vanhu hinkwavo lava rhangelaka vanhu va Xikwembu namuntlha. Entiyisweni, onge swi nga va tano hi Vakreste hinkwavo lava tirhelaka Xikwembu hi ku tshembeka.