Letelani Vavanuna Leswaku Va Fanelekela Ku Tirhisiwa eVandlheni

“Un’wana ni un’wana loyi a leteriwaka hi ku hetiseka u ta fana ni mudyondzisi wakwe.”—LUKA 6:40.

1. Yesu u ma veke njhani masungulo ya vandlha enkarhini wa vutirheli byakwe bya laha misaveni?

LOKO muapostola Yohane a gimeta buku yakwe ya Evhangeli, u tsale a ku: “Entiyisweni, ku ni swilo swin’wana swo tala leswi Yesu a swi endleke, leswi, loko a swi lo tsariwa hi vuxokoxoko lebyi heleleke, ndzi ehleketa leswaku misava a yi nga ta ti tamela tibuku-nsongwa leti a ti ta tsariwa.” (Yoh. 21:25) Swin’wana swa swilo leswi Yesu a swi endleke evutirhelini byakwe byo koma a ku ri ku lava vavanuna, ku va letela ni ku va hlela leswaku va hambeta va chumayela endzhaku ka loko a tlhelele etilweni. Hi 33 C.E., Yesu se a a letele ntlawa lowutsongo, lowu hi ku hatlisa wu andzeke wu va vandlha ra vachumayeri va magidi.—Mint. 2:41, 42; 4:4; 6:7.

2, 3. (a) Ha yini ku ri ni xilaveko lexikulu xa vavanuna lava khuvuriweke lava nga tirhisiwaka evandlheni? (b) Hi ta kambisisa yini exihlokweni lexi?

² Hambileswi ku nga ni vahuweleri lava hisekaka va Mfumo lava tlulaka nkombo wa timiliyoni emavandlheni lama tlulaka 100 000 namuntlha, ka ha ri ni xilaveko xa vavanuna lava nga ta rhangela emavandlheni wolawo. Hi xikombiso, ku ni xilaveko lexikulu xa vakulu. Kutani vavanuna lava va tikarhatelaka ku fanelekela ku va vakulu va bumabumeriwa hikuva va “navela ntirho lowunene.”—1 Tim. 3:1.

³ Hambiswiritano, a swo tiendlekela ku va vavanuna va fanelekela ku tirhisiwa evandlheni. Dyondzo ya misava kumbe ku va ni ntokoto evuton’wini a swi hlomiseli wanuna ku va a fanelekela  ntirho lowu. Leswaku a kota ku tirha kahle entirhweni lowu, u fanele a faneleka hi ku ya hi Matsalwa. U fanele a va ni timfanelo ta moya ematshan’weni yo va ni vuswikoti byo endla swilo. Va nga pfuniwa njhani vavanuna evandlheni leswaku va faneleka? Yesu u te: “Un’wana ni un’wana loyi a leteriwaka hi ku hetiseka u ta fana ni mudyondzisi wakwe.” (Luka 6:40) Exihlokweni lexi, hi ta kambisisa tindlela tin’wana leti Yesu Kreste, Mudyondzisi Lonkulu, a pfuneke vadyondzisiwa vakwe ha tona leswaku va fanelekela ku byarha vutihlamuleri lebyikulu ni leswi hi nga swi dyondzaka eka yena.

“Ndzi Mi Vitane Vanakulorhi”

4. Yesu u swi kombise njhani leswaku a a ri nakulorhi wa xiviri wa vadyondzisiwa vakwe?

⁴ Yesu a a teka vadyondzisiwa vakwe tanihi vanakulobye ku nga ri vanhu lava nga pfuniki nchumu. U tihungase na vona, u va byele swihundla ni ku va ‘tivisa swilo hinkwaswo leswi a swi tweke eka Tata wakwe.’ (Hlaya Yohane 15:15.) Ehleketa ndlela leyi va tsakeke ha yona loko Yesu a hlamule xivutiso xa vona lexi nge: “Xi ta va xihi xikombiso xa vukona bya wena ni xa makumu ya mafambiselo ya swilo?” (Mat. 24:3, 4) Nakambe u va phofulele leswi nga embilwini yakwe. Hi xikombiso, hi vusiku lebyi a a ta xengiwa ha byona, u teke Petro, Yakobo na Yohane va ya entangeni wa Getsemani, laha a khongeleke kona hi mbilu hinkwayo hikwalaho ka leswi a a karhatekile. Swi nga ha endleka leswaku vaapostola volavo vanharhu a va n’wi twanga Yesu loko a ri karhi a khongela, kambe va fanele va swi xiyile leswaku nkarhi wolowo a wu tika. (Mar. 14:33-38) Nakambe ehleketa hi ndlela leyi ku hundzuriwa kakwe loku endlekeke enkarhini lowu hundzeke, ku faneleke ku va khumbe ha yona vaapostola volavo vanharhu. (Mar. 9:2-8; 2 Pet. 1:16-18) Xinakulobye lexikulu lexi Yesu a veke na xona ni vadyondzisiwa vakwe xi va tiyisile loko va endla swiavelo swa vona leswikulu enkarhini lowu landzeleke.

5. Hi tihi tindlela tin’wana leti vakulu va nga vaka vanghana va vapfumeri-kulobye ha tona?

⁵ Ku fana na Yesu, vakulu namuntlha va pfuna vavanuna-kulobye ni ku aka xinghana na vona. Va hlakulela xinakulobye lexikulu na vona hi ku tinyika nkarhi wo kombisa leswaku va va khathalela. Hambileswi vakulu va tivaka leswaku ku va ni xifuva i swa nkoka, a va va fihleli van’wana leswi va swi dyondzeke eBibeleni. Va va tshemba vamakwavo naswona va va dyondzisa tidyondzo ta Matsalwa leti na vona va ti dyondzeke. Vakulu a va ma tekeli ehansi malandza ya vutirheli lama ha riki mantshwa hi malembe. Ematshan’weni ya sweswo, va ma teka ma ri vavanuna lava nga ni vuswikoti lava endlaka ntirho wa nkoka evandlheni.

“Ndzi Mi Vekele Ntila”

6, 7. Hlamusela xikombiso lexi Yesu a xi vekeleke vadyondzisiwa vakwe ni ndlela leyi xi va pfuneke ha yona.

⁶ Hambileswi vadyondzisiwa va Yesu a va swi tlangela swilo swa moya, miehleketo ya vona minkarhi yin’wana a yi kuceteriwa hi ndhavuko wa vona ni ndlela leyi va kurisiweke ha yona. (Mat. 19:9, 10; Luka 9:46-48; Yoh. 4:27) Hambiswiritano, Yesu a nga va solanga. A nga va kombelanga ku endla swilo leswi a swi ri ehenhla ka matimba ya vona kumbe ku va byela ku endla nchumu lowu na yena a a nga ta swi kota ku wu endla. Ematshan’weni ya sweswo, u va dyondzise hi ku va vekela xikombiso.—Hlaya Yohane 13:15.

⁷ Hi wihi ntila lowu Yesu a wu siyeleke vadyondzisiwa vakwe? (1 Pet. 2:21) U hanye vutomi byo olova leswaku swi n’wi olovela ku tirhela van’wana. (Luka 9:58) Yesu a a titsongahata naswona minkarhi hinkwayo a a sekela tidyondzo takwe eMatsalweni. (Yoh. 5:19; 17:14, 17) A a ri ni musa a tlhela a ngheneka. Xin’wana ni xin’wana lexi a a xi endla a a susumetiwa hi rirhandzu. (Mat. 19:13-15; Yoh. 15:12) Xikombiso xa Yesu xi khutaze vaapostola vakwe. Hi xikombiso, Yakobo a nga chavanga loko a langutane ni rifu kambe u tirhele Xikwembu hi ku tshembeka kukondza a dlayiwa. (Mint. 12:1, 2) Yohane u landzele mikondzo ya Yesu hi ku tshembeka malembe lama tlulaka 60.—Nhlav. 1:1, 2, 9.

8. Hi xihi xikombiso lexi vakulu va xi vekelaka majaha ni vanhu van’wana?

⁸ Vakulu lava rhangisaka swilaveko swa van’wana, lava titsongahataka ni lava nga ni rirhandzu va vekela majaha xikombiso lexinene. (1 Pet. 5:2, 3) Ku tlula kwalaho, vakulu lava nga xikombiso lexinene eripfumelweni, eku dyondziseni, evuton’wini bya Vukreste ni le vutirhelini va tsaka hileswi  va tivaka leswaku van’wana va nga tekelela ripfumelo ra vona.—Hev. 13:7.

‘Yesu U Va Lerisile Kutani A Va Rhuma’

9. Hi swi tiva njhani leswaku Yesu u letele vadyondzisiwa vakwe leswaku va endla ntirho wo chumayela?

⁹ Endzhaku ka loko Yesu a chumayele hi ku hiseka kwalomu ka malembe mambirhi, u ndlandlamuxe ntirho wolowo hi ku rhuma vaapostola vakwe va 12 leswaku va ya chumayela. Kambe u rhange hi ku va nyika swileriso. (Mat. 10:5-14) Loko Yesu a lava ku phamela ntshungu wa vanhu va magidi hi singita, u byele vadyondzisiwa vakwe ndlela leyi a a lava leswaku va hlela vanhu ni ku va nyika swakudya ha yona. (Luka 9:12-17) Kutani swi le rivaleni leswaku Yesu u letele vadyondzisiwa vakwe hi ku va nyika swileriso leswi kongomeke. Ndzetelo lowu vaapostola va wu kumeke ni mpfuno wa moya lowo kwetsima swi va hlomisele ku hlela ntirho lowukulu wo chumayela lowu sunguleke hi 33 C.E. ni le ndzhaku ka kwalaho.

10, 11. Vakulu va nga hambeta va letela vamakwavo evandlheni hi ndlela yihi?

¹⁰ Namuntlha, hi sungula ku letela wanuna hi tlhelo ra moya loko hi dyondza na yena Bibele. Hi nga ha n’wi pfuna leswaku a antswisa vuswikoti byakwe byo hlaya. Loko hi hambeta hi dyondza na yena, hi tlhela hi n’wi pfuna hi tindlela tin’wana. Loko a sungula ku ta eminhlanganweni ya Vukreste nkarhi na nkarhi, u ta hambeta a leteriwa loko a tsarisa eXikolweni xa Vutirheli bya le Tilweni, a va muhuweleri loyi a nga khuvuriwangiki ni loko a fanelekela mintirho yin’wana. Endzhaku ka loko a khuvuriwile, a nga ha leteriwa ku endla mintirho yin’wana yo katsa ku lunghisa swin’wana eHolweni ya Mfumo. Hi ku famba ka nkarhi, a nga ha pfuniwa ku tiva leswi a faneleke a swi endla leswaku a va nandza wa vutirheli.

¹¹ Loko nkulu a nyika makwerhu loyi a khuvuriweke xiavelo, u fanele a n’wi hlamusela matirhelo ya nhlengeletano ni ku n’wi letela hi ndlela ya kona. Makwerhu loyi a leteriwaka u fanele a swi twisisa kahle leswi languteriweke eka yena. Loko swi n’wi tikela ku endla xiavelo xexo, nkulu loyi a nga ni rirhandzu a nga fanelanga a hatlisela ku vula leswaku makwerhu yoloye a nga faneleki. Ematshan’weni ya sweswo, u fanele a tlhela a n’wi hlamusela hi musa laha a faneleke a lulamisa kona ni ndlela leyi a faneleke a lulamisa ha yona. Vakulu va tsakela ku pfuna vamakwavo ku endla mintirho ya vona hikuva va swi tiva leswaku ku tirhela van’wana evandlheni swi ta va tisela ntsako.—Mint. 20:35.

“Loyi A Yingisaka Xitsundzuxo U Tlharihile”

12. I yini leswi endleke leswaku switsundzuxo swa Yesu swi va leswi pfunaka?

¹² Yesu u letele vadyondzisiwa vakwe hi ku va nyika switsundzuxo leswi faneleke. Hi xikombiso, u tshinye Yakobo na Yohane hileswi a va lava ku vitana ndzilo lowu humaka hi le tilweni leswaku wu ta lovisa Vasamariya van’wana lava nga n’wi amukelangiki. (Luka 9:52-55) Loko mana wa Yakobo na Yohane a ye eka Yesu leswaku a ya va kombelela leswaku va nyikiwa swikhundlha leswi tlakukeke eMfun’weni, Yesu u byele vamakwavo volavo hi ku kongoma a ku: “Loko ku ri ku tshama evokweni ra mina ra xinene ni ra ximatsi a hi swa mina ku swi nyika van’wana, kambe i swa lava lunghiseriweke swona hi Tata wa mina.” (Mat. 20:20-23) Minkarhi hinkwayo, Yesu a a nyika vanhu switsundzuxo leswi twisiseka, leswi pfunaka ni leswi sekeriweke eka milawu ya Xikwembu. U dyondzise vadyondzisiwa vakwe ku endla swilo hi ku ya hi milawu yoleyo. (Mat. 17:24-27) Nakambe Yesu a a swi tiva leswaku valandzeri vakwe a va nga hetisekanga naswona a ku ta va ni swilo leswi a va ta tsandzeka ku swi endla. Rirhandzu ra ntiyiso hi rona leri a ri n’wi susumetela ku va nyika switsundzuxo.—Yoh. 13:1.

13, 14. (a) I vamani lava lavaka switsundzuxo? (b) Nyika swikombiso swa switsundzuxo leswi nkulu a nga ha swi nyikaka makwerhu loyi a nga endliki nhluvuko hi tlhelo ra moya.

¹³ Vavanuna hinkwavo lava lavaka ku tirhisiwa evandlheni ra Vukreste va lava switsundzuxo swa le Matsalweni nkarhi wun’wana. Swivuriso 12:15 yi ri: “Loyi a yingisaka xitsundzuxo u tlharihile.” Makwerhu un’wana wa xinuna loyi a ha riki muntshwa u ri: “A ndzi titwa ndzi nga faneleki ku tirhisiwa evandlheni. Kambe nkulu un’wana u ndzi pfune ku vona leswaku ku va munhu a tirhisiwa evandlheni a swi lavi leswaku a va loyi a hetisekeke.”

 ¹⁴ Loko vakulu va xiya leswaku makwerhu un’wana wa xinuna u ni mikhuva yin’wana leyi n’wi sivelaka ku faneleka, va nga teka goza ro n’wi ololoxa hi moya wo rhula. (Gal. 6:1) Minkarhi yin’wana, vakulu va nga nyika makwerhu wa xinuna switsundzuxo leswaku va n’wi pfuna a lulamisa langutelo rakwe. Hi xikombiso, loko makwerhu un’wana a nga wu hisekeli ntirho wo chumayela, vakulu va nga ha n’wi tsundzuxa leswaku Yesu a a ri muhuweleri wa Mfumo loyi a hisekaka, naswona u lerise valandzeri vakwe leswaku va endla vadyondzisiwa. (Mat. 28:19, 20; Luka 8:1) Kasi loko makwerhu un’wana wa xinuna o tikomba a rhandza xikhundlha, nkulu a nga ha n’wi hlamusela ndlela leyi Yesu a pfuneke vadyondzisiwa vakwe ha yona leswaku va xiya makhombo ya ku tilavela ndhuma. (Luka 22:24-27) Ku vuriwa yini loko makwerhu wa xinuna a ri ni mboyamelo wa ku nga rivaleli? Ku n’wi byela xifaniso xa hlonga leri aleke ku rivalela hlonga rin’wana xikweleti lexitsongo hambileswi rona ri rivaleriweke xikweleti lexikulu, swi nga n’wi pfuna swinene. (Mat. 18:21-35) Loko vakulu va xiya leswaku vamakwavo va lava switsundzuxo, i swa nkoka leswaku va hatla va va nyika swona.—Hlaya Swivuriso 27:9.

“Tiletele”

15. Nsati ni vana va nga yi seketela njhani nhloko ya ndyangu leswaku yi tirhela vandlha?

¹⁵ Vakulu hi vona lava nga ni vutihlamuleri byo letela vamakwerhu va xinuna leswaku va fanelekela ku tirhisiwa evandlheni, kambe ni van’wana va nga va pfuna. Hi xikombiso, swirho swa mindyangu ya vona swi nga va pfuna. Loko makwerhu wa kona ana se a ri nkulu, nsati wakwe ni vana vakwe va nga n’wi seketela loko a ri karhi a tirhela van’wana evandlheni. Leswaku a kota ku byarha vutihlamuleri byakwe evandlheni, i swa nkoka ku va ndyangu wakwe wu twisisa leswaku nkarhi wakwe wun’wana u ta wu tirhisela timhaka ta vandlha. Kutani swi ta n’wi tsakisa leswi ndyangu wakwe wu rhangisaka swilaveko swa vandlha naswona rona ri ta wu tlangela swinene moya wolowo.—Swiv. 15:20; 31:10, 23.

16. (a) I vutihlamuleri bya mani ku lwela ku fanelekela ku tirhisiwa evandlheni? (b) Makwerhu wa xinuna a nga fanelekela ku tirhisiwa evandlheni hi ndlela yihi?

¹⁶ Hambileswi van’wana va nga n’wi pfunaka, i vutihlamuleri byakwe ku lwela ku fanelekela ku tirhisiwa evandlheni. (Hlaya Vagalatiya 6:5.) A swi bohi leswaku makwerhu wa xinuna a va nandza wa vutirheli kumbe nkulu leswaku a kota ku pfuna van’wana ni ku hlanganyela hi xitalo entirhweni wo chumayela. Hambiswiritano, leswaku a fanelekela ku tirhisiwa evandlheni, swi lava leswaku a tikarhatela ku fikelela timfanelo leti nga eMatsalweni. (1 Tim. 3:1-13; Tito 1:5-9; 1 Pet. 5:1-3) Kutani loko makwerhu wa xinuna a navela ku va nandza wa vutirheli kumbe nkulu, u fanele a anakanyisisa hi tindhawu leti a faneleke a endla nhluvuko eka tona. Leswi nga n’wi pfunaka ku endla tano i ku hlaya Bibele nkarhi na nkarhi, ku va ni dyondzo ya munhu hi yexe leyi dzikeke, ku anakanyisisa hi vuenti, ku khongela hi mbilu hinkwayo ni ku hlanganyela hi ku hiseka entirhweni wo chumayela. Loko a endla tano, u ta va a  yingisa xitsundzuxo lexi Pawulo a xi nyikeke Timotiya a ku: “Tiletele hi xikongomelo xa ku tinyiketela loku nga ni vukwembu.”—1 Tim. 4:7.

17, 18. I yini leswi makwerhu wa xinuna a nga swi endlaka loko a titwa a nga faneleki kumbe a nga swi naveli ku tirhisiwa evandlheni?

¹⁷ I yini leswi makwerhu wa xinuna a nga swi endleka loko a titwa a nga faneleki ku tirhisiwa evandlheni? Swi nga va swinene loko o ehleketa hi swilo swo tala leswi Yehovha Xikwembu na Yesu Kreste va hi endlelaka swona. Hakunene Yehovha ‘u hi rhwalela mpingu wa hina siku ni siku.’ (Ps. 68:19) Kutani Tata wa hina wa le tilweni a nga n’wi pfuna leswaku a kota ku tirhisiwa evandlheni. Nakambe makwerhu wa xinuna loyi a nga riki nandza wa vutirheli kumbe nkulu swi nga n’wi pfuna ku tsundzuka leswaku ku ni xilaveko lexikulu xa vavanuna lava wupfeke lava nga tirhisiwaka enhlengeletanweni ya Xikwembu. Ku ehleketisisa hi sweswo swi nga ha n’wi khutaza ku tikarhatela ku hlula miehleketo ya leswaku a nga faneleki. A nga khongelela moya lowo kwetsima hikuva wu ta n’wi pfuna leswaku a va ni ku rhula ni ku tikhoma. Timfanelo teto ti nga n’wi pfuna ku hlula ku titwa a nga faneleki. (Luka 11:13; Gal. 5:22, 23) Hi nga tiyiseka leswaku Yehovha u ta va katekisa vamakwerhu lava navelaka ku tirhela van’wana handle ka vutianakanyi.

¹⁸ Xana swi nga endleka leswaku makwerhu wa xinuna a nga swi naveli ku tirhisiwa evandlheni? I yini leswi nga n’wi pfunaka? Muapostola Pawulo u tsale a ku: ‘Hi ku ya hi leswi Xikwembu xi swi tsakelaka, xi tirha endzeni ka n’wina leswaku mi va ni matimba ya ku rhandza ni ku endla.’ (Filp. 2:13) I Xikwembu lexi endlaka leswaku munhu a navela ku tirhela van’wana naswona moya wa xona wu nga n’wi nyika matimba yo endla ntirho wo kwetsima. (Filp. 4:13) Ku tlula kwalaho, Mukreste a nga khongela eka Xikwembu leswaku xi n’wi pfuna a endla leswi lulameke.—Ps. 25:4, 5.

19. Swi vula yini leswaku Yehovha u ta veka “varisi va nkombo . . . , ina, tinghanakana ta nhungu ta vanhu”?

¹⁹ Yehovha wa ma katekisa matshalatshala ya vakulu lava letelaka van’wana. Nakambe wa va katekisa vamakwerhu lava navelaka ku tirhisiwa evandlheni. Matsalwa ma kombisa leswaku hi nga tiyiseka leswaku vanhu va Xikwembu va ta va ni vamakwavo lava eneleke leswaku va rhangela evandlheni, hikuva ma vula leswaku ku ta vekiwa “varisi va nkombo . . . , ina, tinghanakana ta nhungu ta vanhu,” ku nga nhlayo leyi lavekaka ya vavanuna lava fanelekaka, leswaku va rhangela enhlengeletanweni ya Yehovha. (Mik. 5:5) I nkateko hakunene leswi vavanuna vo tala lava nga Vakreste va nga eku leteriweni naswona va tikarhatelaka ku fanelekela ku tirhisiwa evandlheni leswaku va dzunisa Yehovha!

U Nga Hlamula Njhani?

• Yesu u va pfune njhani vadyondzisiwa vakwe leswaku va fanelekela vutihlamuleri lebyikulu?

• Vakulu va nga n’wi tekelela njhani Yesu loko va ri karhi va pfuna vavanuna leswaku va rhangela evandlheni?

• Nsati ni vana va nga yi seketela njhani nhloko ya ndyangu leswaku yi fanelekela ku tirhisiwa evandlheni?

• I yini leswi wanuna a nga swi endlaka leswaku a fanelekela ku tirhisiwa evandlheni?

[Swivutiso Swa Dyondzo]

[Swifaniso leswi nga eka tluka 31]

U nga xi letela njhani xichudeni xa wena xa Bibele loko xi ri karhi xi endla nhluvuko?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 32]

Vavanuna va nga swi kombisa njhani leswaku va navela ku tirhisiwa evandlheni?