Vuxengi I Xiphemu Xa Xikombiso Xa Masiku Yo Hetelela

‘Hi tikombise hi tshembekile, hi lulamile ni ku pfumala xisandzu.’—1 TES. 2:10.

KUMA TINHLA LETI TA NKOKA:

Hi nga dyondza yini eka vuxengi lebyi endliweke hi Delila, Absalomu na Yudasi Iskariyota?

Hi nga ku tekelela njhani ku tshembeka loku kombisiweke hi Yonathani na Petro?

Hi nga tshama hi tshembekile eka vanghana va hina va vukati ni le ka Yehovha hi ndlela yihi?

1-3. (a) Hi wihi mukhuva wo biha lowu nga xiphemu xa xikombiso xa masiku yo hetelela naswona wu katsa yini? (b) Hi swihi swivutiso swinharhu leswi hi nga ta swi hlamula?

HI WIHI nchumu lowu Delila, Absalomu na Yudasi Iskariyota a va fana ha wona? Hinkwavo a va nga tshembekanga. Delila a a nga tshembekanga eka Muavanyisi Samsoni, ku nga wanuna loyi a a n’wi rhandza. Absalomu a a nga tshembekanga eka Hosi Davhida, tata wakwe. Kasi Yudasi a a nga tshembekanga eka N’wini wakwe, Kreste Yesu. Swiendlo swo biha swa un’wana ni un’wana wa vona swi vangele van’wana switlhavi ni maxangu. Kambe, ha yini hi fanele hi yi tekela enhlokweni mhaka leyi?

² Mutsari un’wana wa manguva lawa u vule leswaku ku xenga i wun’wana wa mikhuva yo biha leyi tolovelekeke ngopfu namuntlha. Sweswo a swi hi hlamarisi hikuva loko Yesu a hlamusela xikombiso xa “makumu ya mafambiselo ya swilo,” u te: “Vo tala va ta . . . xengana.” (Mat. 24:3, 10) “Ku xenga” swi vula “ku nyiketa munhu un’wana eka nala hi vukanganyisi kumbe hi ku nga tshembeki eka yena.” Ku nga tshembeki ko tano ku tiyisekisa leswaku hi hanya “emasikwini yo hetelela” hikuva Pawulo u profete leswaku vanhu va ta va ‘lava nga tshembekiki ni lava xengaka van’wana.’ (2 Tim. 3:1, 2, 4) Hambileswi vatsari va tibuku ni va tifilimi hakanyingi va endlaka leswaku ku nga tshembeki ku vonaka onge i nchumu lowunene etibukwini ni le ka tifilimi, evuton’wini bya xiviri vuxengi ni ku nga tshembeki swi dyisa van’wana mbitsi. Hakunene swiendlo sweswo i xiphemu xa xikombiso xa masiku yo hetelela!

³ Hi tihi tidyondzo leti hi ti dyondzaka eBibeleni malunghana ni vanhu lava nga tshembekangiki va le nkarhini lowu hundzeke? Hi swihi swikombiso swa vanhu lava tikombiseke va tshembekile eka van’wana leswi hi nga swi tekelelaka? Naswona i mani loyi hi faneleke hi tiyimisela ku tshama hi tshembekile eka yena? A hi kambisiseni tinhlamulo ta swivutiso leswi.

 SWIKOMBISO SWO BIHA SWA LE NKARHINI LOWU HUNDZEKE

4. Delila u n’wi xenge njhani Samsoni naswona ha yini sweswo a swi bihe ngopfu?

⁴ Xikombiso xo sungula i xa Delila loyi a a ri ni vukanganyisi, loyi a a rhandzana na Muavanyisi Samsoni. Samsoni a a lava ku lwa ni Vafilista hikwalaho ka vanhu va Xikwembu. Kumbexana leswi tihosi ta ntlhanu ta Vafilista a ti swi tiva leswaku Delila a a nga n’wi rhandzi hi mbilu hinkwayo Samsoni, ti n’wi tshembise ku n’wi nyika mali yo tala loko o kumisisa leswaku Samsoni u ma kuma kwihi matimba lamakulu leswaku ti ta kota ku n’wi dlaya. Leswi Delila a a ri ni makwanga, u pfumerile ku xenga Samsoni kambe matshalatshala yakwe yo kumisisa lomu matimba yakwe ma humaka kona ma tsandzekile minkarhi leyi ringanaka yinharhu. Kutani u hambete “a n’wi sindzisa hi marito nkarhi hinkwawo, naswona a hambeta a n’wi khongotela.” Eku heteleleni, “moya-xiviri [wa Samsoni] wu karhala ku yisa eku feni.” Kutani u n’wi byele leswaku misisi yakwe a yi si tshama yi byevuriwa naswona loko yo byevuriwa, u ta heleriwa hi matimba. * Leswi Delila se a a tiva mhaka leyi, u vitane munhu leswaku a ta byevula Samsoni misisi loko a ha etlele ematsolweni yakwe kutani a n’wi nyiketa eka valala vakwe leswaku va ta n’wi endla xin’wana ni xin’wana lexi va xi lavaka. (Vaav. 16:4, 5, 15-21) Hakunene leswi a swi endleke a swi bihe ngopfu! Leswi Delila a a ri ni makwanga, u xenge wanuna loyi a a n’wi rhandza.

5. (a) Absalomu u swi kombise njhani leswaku a a nga tshembekaka eka Davhida naswona sweswo swi paluxe yini ha yena? (b) Davhida u titwe njhani hileswi Ahitofele a n’wi xengeke?

⁵ Xikombiso xa vumbirhi i xa Absalomu loyi a a nga tshembekaka. Leswi a a kuceteriwa hi ku navela xikhundlha, a a tiyimisele ku wutla vuhosi bya tata wakwe, Hosi Davhida. Absalomu u rhange hi ku “koka timbilu ta vanhu va Israyele” hi ku tiendla onge wa va rhandza ni ku va tshembisa switshembiso swa hava. A a va angarha ni ku va tswontswa onge hiloko a khathala ha vona ni hi swilaveko swa vona. (2 Sam. 15:2-6) Absalomu u kale a yenga Ahitofele, munghana wo tshembeka wa Davhida, leswaku a xenga hosi ni ku hlanganyela eku wutleni ka vuhosi. (2 Sam. 15:31) Eka Pisalema ya vunharhu ni ya vu- 55, Davhida u hlamusela ndlela leyi ku nga tshembeki koloko ku n’wi twiseke ku vava ha yona. (Ps. 3:1-8; hlaya Pisalema 55:12-14.) Xikungu lexi Absalomu a xi endleke a xi lwisana ni hosi leyi hlawuriweke hi Yehovha naswona xi kombise leswaku a a nga ri xiximi lunghiselelo Rakwe ro hlawula hosi. (1 Tikr. 28:5) Eku heteleleni, xikungu xexo a xi humelelanga naswona Davhida u hambete a fuma tanihi hosi leyi totiweke hi Yehovha.

6. Yudasi u n’wi xenge njhani Yesu naswona vito leri nge Yudasi ri tirhisiwa hi ndlela yihi namuntlha?

⁶ Xikombiso xo hetelela i xa Yudasi Iskariyota. Ehleketa leswi muxengi yoloye a swi endleke eka Kreste. Eka Paseka yo hetelela leyi Yesu a yi tlangeleke ni vaapostola vakwe va 12, u va byele a ku: “Ndzi tiyisile ndzi ri eka n’wina, Un’wana wa n’wina u ta ndzi xenga.” (Mat. 26:21) Endzhakunyana evusikwini byebyo, Yesu u byele Petro, Yakobo na Yohane entangeni wa Getsemani a ku: “Maswivo! Muxengi wa mina u tshinele.” Hiloko Yudasi a humelela entangeni wolowo a famba ni ntshungu kutani “a ya eka Yesu hi ku kongoma a ku: ‘Xewani, Rabi,’ hiloko a n’wi ntswontswa swinene hi rirhandzu.” (Mat. 26:46-50; Luka 22:47, 52) Yudasi u ‘xenge ngati yo lulama’ naswona u nyikete Yesu eka valala vakwe. U n’wi xenge hi mali muni? Hi swiphemu swa silivhere swa 30. (Mat. 27:3-5) Ku sukela kwalaho, vanhu va tirhisa vito leri nge Yudasi ku hlamusela munhu loyi a nga “muxengi,” ngopfu-ngopfu loyi a xengaka munghana wakwe. *

7. Hi dyondze yini eka vutomi bya (a) Absalomu na Yudasi (b) na Delila?

⁷ Hi dyondze yini eka swikombiso leswi swo biha? Absalomu na Yudasi va fe hi ndlela leyi khomisaka tingana hileswi va xengeke vanhu lava totiweke  hi Yehovha. (2 Sam. 18:9, 14-17; Mint. 1:18-20) Minkarhi hinkwayo loko vanhu va twa vito leri nge Delila, va ehleketa hi vuxisi ni rirhandzu rakwe ra vukanganyisi. (Ps. 119:158) Hakunene i swa nkoka ku papalata mboyamelo wihi ni wihi wa makwanga kumbe wa ku navela xikhundlha, lowu nga dlayaka vuxaka bya hina na Yehovha! Tidyondzo leti i ta nkoka swinene hikuva ti nga hi pfuna leswaku hi papalata nchumu wihi ni wihi lowu nga endlaka leswaku hi nga tshembeki.

TEKELELA LAVA TIKOMBISEKE VA TSHEMBEKILE

8, 9. (a) Ha yini Yonathani a tshembise Davhida leswaku u ta tshembeka eka yena? (b) Hi nga n’wi tekelela njhani Yonathani?

⁸ Nakambe Bibele yi vulavula hi vanhu vo tala lava tshembekeke. A hi kambisiseni swikombiso swa vavanuna vambirhi kutani hi xiya leswi hi nga swi dyondzaka eka vona. Hi ta rhanga hi wanuna loyi a tikombiseke a tshembekile eka Davhida. A swi kanakanisi leswaku Yonathani, mativula ya Hosi Sawulo, a a ta va a ve hosi ya Israyele. Kambe Yehovha u hlawule Davhida leswaku a va hosi ya Israyele leyi a yi ta tlhandlama Sawulo. Yonathani u xixime xiboho xexo. A nga n’wi vondzokanga Davhida lerova a n’wi teka tanihi nala. Ematshan’weni ya sweswo, ‘moya-xiviri wakwe wu namarhelane ni moya-xiviri wa Davhida’ naswona Yonathani u tshembise leswaku u ta tshembeka eka yena. U kale a kombisa leswaku u xixima Davhida tanihi hosi hi ku n’wi nyika tinguvu, banga, vurha ni vamba rakwe. (1 Sam. 18:1-4) Yonathani u endle hinkwaswo leswi a swi ri ematimbeni yakwe leswaku “a tiyisa voko” ra Davhida, hambi ku ri ku hoxa vutomi byakwe ekhombyeni leswaku a n’wi sirhelela eka Sawulo. Yonathani u byele Davhida hi ku tshembeka a ku: “Wena u ta va hosi ya Israyele, mina ndzi ta va wa vumbirhi eka wena.” (1 Sam. 20:30-34; 23:16, 17) A swi hlamarisi leswi endzhaku ka rifu ra Yonathani, Davhida a yimbeleleke risimu ra xirilo leri eka rona a hlamuseleke ndlela leyi a a n’wi rhandza ha yona ni gome leri a veke na rona.—2 Sam. 1:17, 26.

⁹ Yonathani a a swi tiva leswaku i mani loyi a faneleke a tshembeka eka yena. U titsongahate hi ku helela eka Yehovha, Hosi leyi Lawulaka, naswona u seketele Davhida hi mbilu hinkwayo tanihi mutotiwa wa Yehovha. Ninamuntlha, hambiloko hi nga nyikiwanga malunghelo yo hlawuleka evandlheni, hi fanele hi seketela vamakwerhu lava vekiweke leswaku va hi rhangela.—1 Tes. 5:12, 13; Hev. 13:17, 24.

10, 11. (a) Ha yini Petro a nga fambanga a siya Yesu? (b) Hi nga n’wi tekelela njhani Petro naswona hi fanele hi susumeteleka ku endla yini?

¹⁰ Xikombiso xin’wana lexinene lexi hi nga ta xi kambisisa i xa muapostola Petro, loyi a vuleke leswaku u ta tshembeka eka Yesu. Loko Kreste a tirhise xifaniso lexi nga tolovelekangiki leswaku a kandziyisa ndlela leyi swi nga swa nkoka ha yona ku kombisa ripfumelo eka nyama ni ngati yakwe leyi a yi ta nyikeriwa ku nga ri khale leswaku yi va gandzelo, vo tala va vadyondzisiwa vakwe va vule leswaku mhaka yoleyo yi tsema nhlana ivi va famba va n’wi siya. (Yoh. 6:53-60, 66) Kutani Yesu u vutise vaapostola vakwe va 12 a ku: “N’wina a mi swi lavi ku famba, a hi swona ke?” Petro u hlamule  a ku: “Hosi, xana hi ta ya eka mani? Hi wena u nga ni marito ya vutomi lebyi nga heriki; naswona hi khorwile ni ku tiva leswaku u Mukwetsimi wa Xikwembu.” (Yoh. 6:67-69) Xana leswi swi vula leswaku Petro a a swi twisisa hinkwaswo leswi Yesu a ha ku heta ku swi vula malunghana ni gandzelo leri a a ta ri nyikela ku nga ri khale? Nikatsongo. Hambiswiritano, Petro a a tiyimisele ku tshembeka eka N’wana wa Xikwembu loyi a totiweke.

¹¹ Petro a a nga ehleketi leswaku leswi Yesu a swi vuleke swi hoxile nileswaku endzhaku ka nkarhi U ta swi xiya sweswo ivi A swi lulamisa. Petro a a titsongahata naswona a a swi tiva leswaku Yesu u ni “marito ya vutomi lebyi nga heriki.” Hilaha ku fanaka namuntlha, i yini leswi hi swi endlaka loko hi hlaya hi mhaka yo karhi eminkandziyisweni ya “mulanguteri wo tshembeka” leyi swi hi tikelaka ku yi twisisa kumbe leyi vulaka leswi hambaneke ni leswi hina hi swi ehleketaka? Hi fanele hi tikarhatela ku twisisa mhaka yoleyo ematshan’weni yo ehleketa leswaku yi ta lulamisiwa leswaku yi ta fambisana ni leswi hina hi swi ehleketaka.—Hlaya Luka 12:42.

TSHAMA U TSHEMBEKILE EKA MUNGHANA WA WENA WA VUKATI

12, 13. Swi nga endlekisa ku yini leswaku munghana wa vukati a xenga lowun’wana naswona ha yini malembe ya munhu ma nga ri xivangelo xo tiyimelela ha xona?

¹² Vuxengi hinkwabyo i nchumu wo biha naswona a byi fanelanga byi pfumeleriwa leswaku byi kavanyeta ku rhula ni vun’we bya mindyangu ya Vakreste ni bya vandlha. Hikwalaho ka sweswo, a hi kambisiseni ndlela leyi hi nga tshamaka hi tshembekile ha yona eka vanghana va hina va vukati ni le ka Xikwembu.

¹³ Vuoswi i xin’wana xa swiendlo swa vuxengi lexi vavaka swinene. Munghana wa vukati loyi a osweke u tshova vutshembeki byakwe naswona u sungula ku rhandza munhu un’wana. Hi xitshuketa munghana wa vukati loyi a dyoheriweke u sala a ri yexe naswona vutomi byakwe bya cinca hi ku helela. Swi endlekisa ku yini sweswo exikarhi ka vanhu lava a va rhandzana swinene eku sunguleni? Hakanyingi sweswo swi sungula loko vatekani va nga ha khathalelani hi tlhelo ra mintlhaveko. Gabriella Turnaturi, Profesa wa Dyondzo ya Ntshamisano, u vula leswaku vatekani “va nga endla vuoswi loko va tshika ku endla hinkwaswo leswi va nga swi kotaka leswaku va tiyisa vuxaka bya vona.” Leswi swi nga endleka hambi ku ri eka vatekani lava kuleke, lava nga ni malembe yo tala va tekanile. Hi xikombiso, wanuna un’wana loyi a nga ni malembe ya 50 u tshike nsati wakwe wo tshembeka loyi se a va ri ni malembe ya 25 va tekanile leswaku a ya tshama ni xigangu xakwe. Van’wana va vula leswaku sweswo swi tolovelekile eka vanhu lava kuleke. Kambe sweswo a swi vuli swona leswaku vuoswi bya amukeleka exikarhi ka vatekani lava kuleke hikuva ku endla tano i ku xenga munghana wa vukati. *

14. (a) Yehovha u titwa njhani hi vanhu lava nga tshembekiki eka vanghana va vona va vukati? (b) I yini leswi Yesu a swi vuleke malunghana ni ku nga tshembeki evukatini?

¹⁴ Yehovha u titwa njhani hi vanhu lava tshikaka vanghana va vona va vukati handle ka xivangelo xa Matsalwa? Xikwembu xa hina ‘xi venga ku dlaya vukati,’ naswona xi tshinye vanhu lava a va khoma vanghana va vona va vukati hi ndlela ya tihanyi va tlhela va va tshika. (Hlaya Malakiya 2:13-16.) Hi ku pfumelelana ni Tata wakwe, Yesu u dyondzise leswaku munhu a nga fanelanga a hlongola kumbe a tshika munghana wakwe wa vukati loyi a nga riki na nandzu kutani a hambeta a tihanyela onge hiloko ku nga endlekanga nchumu.—Hlaya Matewu 19:3-6, 9.

15. Vanhu lava ngheneleke vukati va nga tshama va tshembekile eka varhandziwa va vona hi ndlela yihi?

¹⁵ Vanhu lava ngheneleke vukati va nga tshama va tshembekile eka vanghana va vona va vukati hi ndlela yihi? Rito ra Xikwembu ri ri: “Tsaka hi nsati [kumbe hi nuna] wa vuntshwa bya wena” naswona “Hanya vutomi ni nsati [kumbe nuna] loyi u n’wi rhandzaka.” (Swiv. 5:18; Ekl. 9:9) Loko vatekani va ri karhi va kula, va fanele va endla hinkwaswo leswi va nga swi kotaka leswaku vuxaka bya  vona byi tshama byi tiyile, hi tlhelo ra nyama ni ra mintlhaveko. Leswi swi vula leswaku va fanele va kombisana musa, va khathala hi swilaveko swa vona naswona va heta nkarhi swin’we. Va fanele va tikarhatela ku sirhelela vukati bya vona ni vuxaka bya vona na Yehovha. Leswaku va endla tano, va fanele va dyondza Bibele swin’we, va famba swin’we ensin’wini nkarhi ni nkarhi naswona va khongela swin’we va kombela mikateko eka Yehovha.

TSHAMA U TSHEMBEKILE EKA YEHOVHA

16, 17. (a) Ku tshembeka ka hina eka Xikwembu ku nga ringiwa njhani endyangwini ni le vandlheni? (b) Hi xihi xikombiso lexi kombisaka leswaku ku yingisa xileriso xa Xikwembu xo tshika ku tihlanganisa ni maxaka lama susiweke evandlheni swi nga va ni vuyelo lebyinene?

¹⁶ Ku ni swirho swa vandlha leswi tshameke swi endla swidyoho leswikulu kutani swi ‘tshinyiwa hi rilondzo, leswaku swi hanya eripfumelweni.’ (Tito 1:13) Kambe swin’wana swi kale swi susiwa evandlheni hikwalaho ka mahanyelo ya swona. Hambiswiritano, ndzayo yi pfune swirho swa vandlha leswi ‘leteriweke hi yona’ leswaku swi lunghisa vuxaka bya swona na Yehovha. (Hev. 12:11) I yini leswi hi nga ta swi endla loko hi ri ni xaka kumbe munghana lonkulu loyi a susiweke evandlheni? Leswi hi nga ta swi endla exiyin’weni xexo swi ta kombisa loko hi tshembeka eka munhu yoloye kumbe eka Xikwembu. Yehovha u hi langutile ku vona loko hi ta xi yingisa xileriso xakwe lexi vulaka leswaku hi nga tihlanganisi ni munhu wihi ni wihi loyi a susiweke evandlheni.—Hlaya 1 Vakorinto 5:11-13.

¹⁷ Xiya xikombiso xin’wana lexi kombisaka vuyelo lebyinene lebyi nga vaka kona loko ndyangu wu xi yingisa hi ku tshembeka xileriso xa Yehovha xa ku nga tihlanganisi ni maxaka lama susiweke evandlheni. Jaha rin’wana ri hete malembe lama tlulaka khume ri susiwile naswona hi nkarhi wolowo ndyangu hinkwawo wu ‘tshike ku tihlanganisa’ na rona. Minkarhi yin’wana a ri ringeta ku tihungasa ni ndyangu wa ka vona, kambe swirho hinkwaswo swa wona swi tshame swi tshembekile hi ku nga tihlanganisi na rona. Endzhaku ka loko ri vuyiseriwile evandlheni, ri vule leswaku minkarhi hinkwayo a ri swi navela ku va swin’we ni ndyangu wa ka vona, ngopfu-ngopfu nivusiku loko ri ri roxe. Kambe ri vule leswaku loko ndyangu wa ka vona a wu lo tihungasa na rona hambi swa xinkarhana, a swi ta va swi enerise ku navela ka rona ko lava ku va na wona. Hambiswiritano, leswi ndyangu hinkwawo wu nga tihlanganisangiki na rona hi ku helela, ku navela ka rona ko lava ku tihlanganisa na wona hi kona loku ri susumeteleke ku lunghisa vuxaka bya rona na Yehovha. Tsundzuka xikombiso lexi loko wo tshuka u ringeka ku tshova xileriso xa Xikwembu xo tshika ku tihlanganisa ni maxaka lama susiweke evandlheni.

18. Leswi se hi vulavuleke hi vanhu vo tshembeka ni lava nga tshembekangiki, i yini leswi wena u tiyimiseleke ku swi endla?

¹⁸ Hi hanya emisaveni leyi vanhu va kona va nga tshembekangiki naswona va xenganaka Kambe evandlheni, hi nga kuma vanhu vo tshembeka lava hi nga va tekelelaka. Mahanyelo ya vona ma va vulavulela hi ndlela yo fanekisela ma ku: “N’wina mi timbhoni, ni Xikwembu i mbhoni, ta ndlela leyi hi tikombeke hi tshembeka ha yona ni ku lulama ni ku pfumala xisandzu eka n’wina vapfumeri.” (1 Tes. 2:10) Onge hinkwerhu hi nga tikarhatela ku tshama hi tshembekile eka Xikwembu ni le ka vanhu van’wana.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

[Swivutiso Swa Dyondzo]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 10]

Petro a a tshembekile eka N’wana wa Xikwembu loyi a totiweke hambileswi van’wana va fambeke va N’wi siya