Tirhela Xikwembu Lexi Nyikaka Ntshunxeko

“Ku rhandza Xikwembu, hi kona ku hlayisa swileriso swa xona; kasi loko swi ri swileriso swa xona a swi tiki.”—1 YOH. 5:3.

XANA U NGA HLAMULA?

Sathana u ringeta njhani ku endla leswaku milawu ya Xikwembu yi vonaka onge ya tika?

Ha yini hi fanele hi tivonela swinene malunghana ni vanghana lava hi va hlawulaka?

I yini leswi nga ta hi pfuna leswaku hi tshama hi tshembekile eka Xikwembu lexi hi nyikaka ntshunxeko?

1. Yehovha u wu teka njhani ntshunxeko naswona sweswo u swi kombise njhani endleleni leyi a tirhisaneke ha yona na Adamu na Evha?

YEHOVHA hi yena ntsena loyi a nga ni ntshunxeko lowu nga pimanisiwiki na nchumu. Kambe a nga si tshama a wu tirhisa hi ndlela yo biha; hambi ku ri ku lawula xilo xin’wana ni xin’wana lexitsongo lexi malandza yakwe ma xi endlaka. Ematshan’weni ya sweswo, u ma nyike ntshunxeko wo tihlawulela lowu endlaka leswaku ma tiendlela swilo leswi nga ta enerisa ku navela ka wona hi ndlela leyinene. Hi xikombiso, u nyike Adamu na Evha nawu wun’we ntsena lowu a wu yirisa ku dya “murhi wa ku tiva leswinene ni leswo biha.” (Gen. 2:17) Hikwalaho, a va ta swi kota ku endla ku rhandza kakwe naswona va hambeta va tiphina hi ntshunxeko lowu a a va nyike wona.

2. Ha yini vatswari va hina vo sungula va lahlekeriwe hi ntshunxeko lowu Xikwembu a xi va nyike wona?

² Ha yini Xikwembu xi nyike Adamu na Evha ntshunxeko lowukulu swonghasi? Hikuva xi va vumbe hi xifaniso xa xona xi tlhela xi va nyika ripfalo. Xisweswo a xi langutele leswaku va endla leswinene hikwalaho ka leswi a va xi rhandza tanihi Muvumbi wa vona. (Gen. 1:27; Rhom. 2:15) Lexi vavisaka hileswaku vatswari va hina va tsandzekile ku tlangela Muvumbi wa vona swin’we ni ntshunxeko lowu a a va nyike wona. Ematshan’weni ya sweswo, va hlawule ntshunxeko lowu nga riki enawini lowu Sathana a va nyikeke wona, lowu a wu ta endla leswaku va tifuma. Kambe ematshan’weni yo kuma ntshunxeko lowu engetelekeke, va tiendle mahlonga ya xidyoho vona ku katsa ni vana va vona naswona sweswo swi va vangele ku xaniseka ni rifu.—Rhom. 5:12.

3, 4. Sathana u lava leswaku hi yi teka njhani milawu ya Yehovha?

³ Loko Sathana a kote ku kanganyisa vatswari va hina lava hetisekeke swin’we ni tintsumi to tala leswaku ti xandzukela vuhosi bya Xikwembu, na hina a nga swi kota ku hi kanganyisa. Wa ha tirhisa rhengu leri fanaka. U ringeta ku hi kanganyisa leswaku hi ehleketa leswaku milawu ya Xikwembu ya  tika naswona yi hi tsona ntsako. (1 Yoh. 5:3) Langutelo ro tano ri nga va ni nkucetelo lowukulu eka hina loko hi va ni vanghana lava ehleketaka tano. Makwerhu un’wana wa xisati loyi a nga ni malembe ya 24 loyi a tshameke a endla vumbhisa, u te: “Vanghana vo biha va nga ku kucetela ku endla swilo leswi nga riki swinene, ngopfu-ngopfu loko u chava ku vula vonelo ra wena leri hambaneke ni ra vona.” Kumbexana na wena u tshame u kuceteriwa hi vanghana va wena.

⁴ Lexi vavisaka hileswaku hambi ku ri vantshwa van’wana evandlheni ra Vukreste va nga va ni nkucetelo wo biha. Muntshwa un’wana loyi a nga Mbhoni u ri: “Vanghana van’wana va mina a va rhandzana ni vanhu lava nga riki Timbhoni. Kambe ndzi xiye leswaku loko ndzi ya ndzi heta nkarhi ndzi tihungasa na vona, a ndzi ya ndzi fana na vona. Vuxaka bya mina na Yehovha byi sungule ku tsana. A ndzi nga ha yi tsakeli minhlangano naswona a ku sale katsongo leswaku ndzi tshika ku ya ensin’wini. Sweswo swi ndzi endle ndzi xiya leswaku ndzi fanele ndzi dlaya xinghana na vona.” Xana wa swi tiva leswaku vanghana va wena va nga ku kucetela ku endla swilo wo biha? Xiya xikombiso lexi nga eBibeleni lexi nga ku pfunaka namuntlha.—Rhom. 15:4.

U KOKE TIMBILU TA VONA

5, 6. Absalomu u va kanganyise njhani vanhu van’wana naswona xana rhengu rakwe ri humelerile?

⁵ Bibele yi ni swikombiso swo tala swa vanhu lava kuceteleke van’wana ku endla swilo swo biha. Un’wana wa vona i Absalomu n’wana wa Hosi Davhida. Absalomu a a ri mpohlo. Hambiswiritano, ku fana na Sathana, hi ku famba ka nkarhi u pfumelele makwanga ma akela embilwini yakwe lerova a sungula ku navela vuhosi bya tata wakwe hambileswi a a nga ri mudyandzhaka. * Kutani hi vukanganyisi u tiendle onge u lava ku pfuna Vaisrayele-kulobye, a vula hi ndlela yo gega leswaku vayimeri va hosi a va na mhaka na vona. Ku fana ni leswi Diyavulosi a swi endleke entangeni wa Edeni, Absalomu u tiendle onge u lava ku pfuna vanhu kambe hi hala tlhelo a onha tata wakwe vito.—2 Sam. 15:1-5.

⁶ Xana rhengu ra Absalomu ri humelerile? Ina ri humelerile hi mpimo wo karhi hikuva Bibele yi ri: “Absalomu [u koke] timbilu ta vanhu va Israyele.” (2 Sam. 15:6) Hambiswiritano, eku heteleleni ku tikukumuxa kakwe ku n’wi khele matluka. Lexi vavisaka hileswi ku tikukumuxa koloko ku tlheleke ku n’wi vangela rifu yena swin’we ni vanhu va magidi lava a va xiseke.—2 Sam. 18:7, 14-17.

7. Hi nga dyondza yini emhakeni ya Absalomu? (Vona xifaniso lexi nga eka tluka 14.)

⁷ Ha yini Vaisrayele volavo va kanganyisiwe hi ku olova? Kumbexana a va navela swilo leswi Absalomu a a va tshembise swona. Kumbe swi nga ha endleka leswaku va kanganyisiwe hi ku languteka kakwe. Ku nga khathariseki xivangelo xa kona, kambe hi nga tiyiseka hi mhaka leyi: A va nga tshembekanga eka Yehovha ni le ka hosi leyi a a yi hlawurile. Namuntlha, Sathana u hambeta a tirhisa vanhu lava fanaka na Absalomu leswaku a koka timbilu ta malandza ya Yehovha. Va nga ha vula va ku, ‘Milawu ya Yehovha yi tsona vanhu ntsako. Nakambe languta vanhu hinkwavo lava nga n’wi tirheliki Yehovha, va titlonya hi vutomi.’ Xana u ta swi xiya leswaku marito wolawo ko va mavunwa ya rihlaza ntsena xisweswo u hambeta u tirhela Xikwembu hi ku tshembeka? Xana u ta swi xiya leswaku “nawu lowu hetisekeke” wa Yehovha, ku nga nawu wa Kreste, hi wona ntsena lowu nga endlaka leswaku u kuma ntshunxeko wa xiviri? (Yak. 1:25) Loko swi ri tano, kombisa leswaku wa wu rhandza nawu wolowo naswona u nga tshuki u ringeka ku tirhisa ntshunxeko wa wena wa Vukreste hi ndlela yo biha.—Hlaya 1 Petro 2:16.

8. Hi swihi swikombiso swa manguva lawa leswi kombisaka leswaku ku tlula milawu ya Yehovha a swi tisi ntsako?

⁸ Ngopfu-ngopfu Sathana u lava ku phasa vantshwa. Loko makwerhu un’wana wa xinuna loyi sweswi a nga ni malembe ya kwalomu ka 30 a vulavula  hi nkarhi lowu a a ha ri muntshwa u ri: “A ndzi ehleketa leswaku milawu ya Yehovha ya mahanyelo yi ndzi tsona ntsako ematshan’weni yo ndzi sirhelela.” Hikwalaho ka sweswo u endle vumbhisa. Kambe sweswo a swi n’wi tiselanga ntsako nikatsongo. U ri: “Ku ringana malembe yo tala ndzi titwe nandzu ni ku tisola swinene.” Loko makwerhu un’wana wa xisati a vulavula hi nkarhi lowu a a ha ri muntshwa u tsale a ku: “Loko u heta ku endla vumbhisa, u va ni gome naswona u titwa u ri xikangalafula. Hambileswi se ku hundzeke malembe ya 19, ndza ha xi tsundzuka xidyoho xexo.” Makwerhu un’wanyana wa xisati u te: “Mhaka ya leswaku xidyoho xa mina xi va twise ku vava vamakwerhu lava ndzi va rhandzaka swinene yi ndzi karhatile emianakanyweni, emintlhavekweni ni hi tlhelo ra moya. Swa vava ku hanya handle ko kongomisiwa hi Yehovha.” Sathana a nga swi lavi leswaku u ehleketa hi vuyelo byo tano lebyi vangiwaka hi xidyoho.

9. (a) Hi swihi swivutiso leswi nga hi pfunaka ku kambisisa ndlela leyi hi n’wi tekaka ha yona Yehovha swin’we ni milawu yakwe? (b) Ha yini swi ri swa nkoka ku va hi xi tiva kahle Xikwembu?

⁹ Lexi twisaka ku vava hileswi vantshwa vo tala evandlheni hambi ku ri vanhu lavakulu va dyondzeke ku vava leswaku ku tlula milawu ya Xikwembu hakanyingi swi tisa vuyelo byo biha. (Gal. 6:7, 8) Kutani tivutise: ‘Xana ndza ma xiya marhengu lawa Sathana a ma tirhisaka leswaku a ringeta ku ndzi kanganyisa? Xana ndzi teka Yehovha tanihi Munghana wa mina lonkulu, loyi minkarhi hinkwayo a ndzi byelaka ntiyiso naswona a languteleke leswaku ndzi endla swilo leswinene? Xana ndza tshemba leswaku a nge pfuki a ndzi sivele ku endla swilo leswinene ni leswi nga ta ndzi tisela ntsako?’ (Hlaya Esaya 48:17, 18.) Leswaku u kota ku hlamula hi ku tiyiseka u ku ina, u fanele u dyondza hi vuenti malunghana na Yehovha. U fanele u n’wi tiva kahle u tlhela u tiva milawu ya  Bibele leyi ku kombisaka leswaku Yehovha wa ku rhandza naswona a nga lavi ku ku tsona ntshunxeko.—Ps. 25:14.

KHONGELELA KU VA NI MBILU YO TLHARIHA NI LEYI YINGISAKA

10. Ha yini hi fanele hi tikarhatela ku tekelela Hosi Solomoni?

¹⁰ Loko Solomoni a ha ri jaha, u khongele hi ku titsongahata a ku: “Kambe mina ndzo va mufana lontsongo. A ndzi swi tivi ku huma ni ku nghena.” Hikwalaho u khongelele ku va ni mbilu yo tlhariha ni leyi yingisaka. (1 Tih. 3:7-9, 12) Yehovha u hlamule xikhongelo xexo lexi a xi huma embilwini naswona u ta endla leswi fanaka ni le ka wena, ku nga khathariseki leswaku u ntsongo kumbe u nkulu. I ntiyiso leswaku Yehovha a nge ku nyiki ku twisisa ni vutlhari hi singita. Kambe u ta ku endla u tlhariha ntsena loko u hisekela ku dyondza Rito rakwe, u khongelela moya lowo kwetsima ni ku tirhisa swiletelo ni nkongomiso lowu u wu kumaka evandlheni ra Vukreste. (Yak. 1:5) Entiyisweni, Yehovha u tirhisa tindlela teto leswaku a tlharihisa malandza yakwe lama ha riki vantshwa ku tlula vanhu hinkwavo lava nga n’wi yingisiki, hambi ku ri lava vuriwaka vanhu vo “tlhariha ni lava va nga ni ku twisisa” va misava leyi.—Luka 10:21; hlaya Pisalema 119:98-100.

11-13. (a) Hi tihi tidyondzo ta nkoka leti hi nga ti dyondzaka eka Pisalema 26:4, Swivuriso 13:20 na 1 Vakorinto 15:33? (b) U nga swi tirhisa njhani switsundzuxo leswi nga eka matsalwa lawa?

¹¹ Leswaku hi vona ndlela leyi swi nga swa nkoka ha yona ku dyondza Bibele ni ku anakanyisisa hi leswi hi swi dyondzaka leswaku hi ta n’wi tiva kahle Yehovha, a hi kambisiseni matsalwa lama landzelaka. Ha rin’we ra wona ri ni xitsundzuxo xa nkoka malunghana ni vanghana lava hi va hlawulaka: “A ndzi tshamanga ni vanhu lava nga riki na ntiyiso; naswona a ndzi ngheni ni vanhu lava va fihlaka leswi va nga swona.” (Ps. 26:4) “Loyi a fambaka ni vanhu vo tlhariha u ta tlhariha, kambe loyi a tirhisanaka ni lavo hunguka, a swi nge n’wi fambeli kahle.” (Swiv. 13:20) “Vunakulobye byo biha byi onha mikhuva leyi pfunaka.”—1 Kor. 15:33.

¹² Hi tihi tidyondzo ta nkoka leti hi nga ti dyondzaka eka matsalwa lama nga laha henhla? (1) Yehovha u lava leswaku hi va hlawula hi vutlhari vanghana va hina. U lava ku hi sirhelela leswaku hi nga endli swilo swo biha ni leswi nga ta onha vuxaka bya hina na yena. (2) Vanghana va hina va nga hi kucetela ku endla swilo leswinene kumbe swo biha; mhaka leyi i ntiyiso. Ndlela leyi matsalwa lawa ma tsariweke ha yona yi kombisa leswaku Yehovha u lava ku hi pfuna. Njhani? Xiya leswaku hinkwawo ka wona a ma tsariwanga tanihi xileriso lexi nge, “u nga tshuki u . . . ” Ematshan’weni ya sweswo, ma tsariwe tanihi marito lama baka nhloko ya mhaka. Entiyisweni, Yehovha u ri eka hina: ‘Mhaka leyi i ntiyiso. U ta endla yini? I yini leswi nga embilwini ya wena?’

¹³ Xo hetelela, leswi matsalwa lamanharhu ma tsariweke tanihi marito lama baka nhloko ya mhaka, ma ha tirha ninamuntlha naswona ma tirha eswiyin’weni swo tala. Hikwalaho, tivutise swivutiso swo tanihi leswi: Ndzi nga swi papalata njhani ku tihlanganisa ni vanhu lava “fihlaka leswi va nga swona”? Hi swihi swiyimo leswi ndzi nga ha tihlanganisaka na vona eka swona? (Swiv. 3:32; 6:12) I vamani “vanhu vo tlhariha” lava Yehovha a lavaka leswaku ndzi aka xinghana na vona? I vamani “lavo hunguka” lava a lavaka leswaku ndzi va papalata? (Ps. 111:10; 112:1; Swiv. 1:7) Hi yihi “mikhuva leyi pfunaka” leyi ndzi nga yi onhaka hi ku hlawula vanghana vo biha? Xana vanghana vo biha ndzi nga va kuma emisaveni ntsena? (2 Pet. 2:1-3) U nga swi hlamula njhani swivutiso leswi?

14. Mi nga byi antswisa njhani Vugandzeri bya n’wina bya Ndyangu bya nimadyambu?

¹⁴ Kutani leswi se u anakanyisiseke hi matsalwa wolawo manharhu, ha yini u nga tirhisi ndlela leyi fanaka leswaku u anakanyisisa hi matsalwa man’wana lama kombisaka ndlela leyi Xikwembu xi ti langutaka ha yona timhaka leti khumbaka wena swin’we ni ndyangu wa wena? * Vatswari, anakanyisisani hi ku bula hi timhaka to tano eka  Vugandzeri bya n’wina bya Ndyangu bya nimadyambu. Loko mi ri karhi mi endla tano, tsundzukani leswaku pakani ya n’wina i ku pfuna xirho ha xin’we xa ndyangu leswaku xi yi tlangela swinene ndlela leyi Xikwembu xi hi rhandzaka ha yona hilaha milawu ya xona yi swi kombisaka hakona. (Ps. 119:72) Entiyisweni, dyondzo yo tano yi fanele yi endla leswaku swirho hinkwaswo swa ndyangu swi tshinela eka Yehovha swi tlhela swi rhandzana.

15. U nga swi tiva njhani loko u sungula ku va ni mbilu leyi tlhariheke ni leyi yingisaka?

¹⁵ U nga swi tiva njhani loko u sungula ku va ni mbilu leyi tlhariheke ni leyi yingisaka? Ndlela yin’wana leyi u nga swi tivaka ha yona i ku pimanisa langutelo ra wena ni ra malandza yo tshembeka ya khale, yo kota Hosi Davhida loyi a tsaleke a ku: “Oho Xikwembu xanga, ndzi tsakisiwe hi ku endla ku rhandza ka wena, ni nawu wa wena wu le ndzeni ka swirho swa mina swa le ndzeni.” (Ps. 40:8) Nakambe mutsari wa Pisalema 119 u te: “Ndzi wu rhandza swinene nawu wa wena! Ndzi anakanya ha wona siku hinkwaro.” (Ps. 119:97) Rirhandzu ro tano a ho na swi pfuketana hi va na rona. Ematshan’weni ya sweswo, hi va na rona loko hi va ni dyondzo leyi dzikeke ya Bibele, hi khongela, hi anakanyisisa ni ku vona mikateko leyi hi yi kumaka hikwalaho ko namarhela milawu ya Xikwembu.—Ps. 34:8.

LWELA NTSHUNXEKO WA WENA WA VUKRESTE

16. I yini leswi hi faneleke hi swi tsundzuka loko hi lava ku hlula nyimpi ya hina yo lwela ntshunxeko wa xiviri?

¹⁶ I khale matiko ma lwa tinyimpi leti chavisaka leswaku ma kuma ntshunxeko. Kutani na wena u fanele u tiyimisela swinene ku lwela ntshunxeko wa wena wa Vukreste. Kambe tsundzuka leswaku valala va wena a hi Sathana, misava ni moya wakwe lowu nga ni chefu ntsena. U fanele u tlhela u lwisana ni ku nga hetiseki ka wena, ku katsa ni mbilu leyi kanganyisaka. (Yer. 17:9; Efe. 2:3) Kambe Yehovha a nga ku pfuna leswaku u hlula nyimpi yoleyo. Ku tlula kwalaho, nyimpi yin’wana ni yin’wana leyi u yi hlulaka, ku nga khathariseki leswaku i yitsongo kumbe i yikulu, yi ta endla leswaku u kuma vuyelo byimbirhi lebyi tsakisaka. Byo sungula, u ta tsakisa mbilu ya Yehovha. (Swiv. 27:11) Bya vumbirhi, loko u vona ndlela leyi “nawu lowu hetisekeke [wa Xikwembu] lowu fambisanaka ni ntshunxeko” wu ku vuyerisaka ha yona, u ta tiyimisela swinene ku hambeta u famba hi ‘gondzo ro khuma’ leri yisaka evuton’wini lebyi nga heriki. Enkarhini lowu taka, u ta tiphina swinene hi ntshunxeko lowukulu lowu Yehovha a wu tshembisaka malandza yakwe yo tshembeka.—Yak. 1:25; Mat. 7:13, 14.

17. Ha yini hi nga fanelanga hi hetiwa matimba hi ku nga hetiseki ka hina naswona hi wihi mpfuno lowu Yehovha a nga hi nyikaka wona?

¹⁷ I ntiyiso leswaku hi endla swihoxo minkarhi yin’wana. (Ekl. 7:20) Loko u endla xihoxo, u nga heli matimba kumbe u titeka u nga pfuni nchumu. Loko wo tshuka u khuguleka hi ndlela yo fanekisela, pfuka u yima kutani u kongoma emahlweni, hambiloko sweswo swi lava leswaku u ya kombela mpfuno eka vakulu. Yakobo u tsale a ku: “Xikhongelo [xa vona] xa ripfumelo xi ta hanyisa la nga pfukiki swinene, naswona Yehovha u ta n’wi pfuxa. Nakambe, loko a lo endla swidyoho, u ta rivaleriwa swona.” (Yak. 5:15) U nga tshuki u rivala leswaku Xikwembu xi ni tintswalo letikulu nileswaku xi ku kokele evandlheni ra xona hileswi xi voneke swilo leswinene eka wena. (Hlaya Pisalema 103:8, 9.) Kutani loko u hambeta u tirhela Yehovha hi mbilu leyi heleleke, a nge pfuki a ku fularherile.—1 Tikr. 28:9.

18. Hi nga hanya njhani hi ku pfumelelana ni xikhongelo xa Yesu lexi tsariweke eka Yohane 17:15?

¹⁸ Evusikwini byo hetelela bya le mahlweni ka rifu rakwe, Yesu u vule marito lawa lama nga rivalekiki loko a khongelela vaapostola vakwe vo tshembeka va 11, a ku: “Va [rindze] hikwalaho ka lowo homboloka.” (Yoh. 17:15) Yesu a a nga khongeleli vaapostola vakwe ntsena kambe ni valandzeri vakwe hinkwavo va namuntlha. Hikwalaho, hi nga tiyiseka leswaku Yehovha u ta xi hlamula xikhongelo xa Yesu hi ku va a hi rindza eminkarhini leyi ya mangava. “[Yehovha] i xitlhangu eka lava va fambaka hi vutshembeki . . . U ta rindza ndlela ya lavo tshembeka va yena.” (Swiv. 2:7, 8) I ntiyiso leswaku hi ta langutana ni swiphiqo loko hi famba hi vutshembeki, kambe ku endla tano hi swona ntsena leswi nga hi pfunaka leswaku hi kuma vutomi lebyi nga heriki ni ntshunxeko wa xiviri. (Rhom. 8:21) U nga pfumeleli munhu ni un’we leswaku a ku tshikisa ku famba hi vutshembeki.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

[Swivutiso Swa Dyondzo]

[Swifaniso leswi nga eka tluka 14]

Hi nga va vona njhani vanhu va manguva lawa lava fanaka na Absalomu naswona hi nga tisirhelela hi ndlela yihi eka vona?