Yehovha U Hlengeleta Ndyangu Wakwe
Yehovha U Hlengeleta Ndyangu Wakwe
‘Ndza mi kombela leswaku mi hlayisa vun’we bya moya.’—EFE. 4:1, 3.
A WU TA HLAMURISA KU YINI?
Hi xihi xikongomelo xa vukongomisi bya Xikwembu?
Hi nga “hlayisa vun’we bya moya” hi ndlela yihi?
I yini leswi nga hi pfunaka leswaku hi ‘kombana musa’?
1, 2. Hi xihi xikongomelo xa Yehovha hi misava ni vanhu?
U EHLEKETA yini loko u twa rito leri nge ndyangu? Xana u ehleketa hi rirhandzu ni ntsako? Xana u ehleketa hi ndyangu lowu khomisanaka leswaku wu fikelela pakani yo karhi? Kumbe, xana u ehleketa hi ndhawu leyi sirhelelekeke leyi munhu a nga kulelaka eka yona, leyi a nga dyondzaka eka yona ni ku vula mavonelo yakwe eka yona? U nga ha ehleketa tano loko u kulele endyangwini lowu nga ni rirhandzu. Yehovha hi yena Musunguri wa ndyangu. (Efe. 3:14, 15) Xikongomelo xakwe a ku ri leswaku swivumbiwa swakwe hinkwaswo swa le tilweni ni swa laha misaveni swi sirheleleka, swi tshembana swi tlhela swi va ni vun’we bya xiviri.
2 Endzhaku ka loko vanhu va dyohile, a va ha vanga xiphemu xa ndyangu wa Xikwembu wa vuako hinkwabyo, kambe sweswo a swi xi cincanga xikongomelo xa xona. Xi ta endla leswaku misava ya Paradeyisi yi tala hi vana va Adamu na Evha. (Gen. 1:28; Esa. 45:18) Xi endle malunghiselelo hinkwawo leswaku xi hetisisa xikongomelo xexo. Yo tala ya malunghiselelo wolawo hi hlaya ha wona ebukwini ya Bibele ya Vaefesa, leyi vulavulaka ngopfu hi vun’we. A hi kambisiseni tindzimana tin’wana ebukwini yoleyo kutani hi vona ndlela leyi hi nga fambisanaka ha yona ni xikongomelo xa Yehovha xo hlanganisa swivumbiwa swakwe swa le tilweni ni swa laha misaveni leswaku swi va ndyangu wun’we.
VUKONGOMISI NI LESWI BYI SWI ENDLAKA
3. I yini vukongomisi bya Xikwembu lebyi ku vulavuriwaka hi byona eka Vaefesa 1:10 naswona xiphemu xa byona xo sungula xi sungule rini ku tirha?
3 Muxe u byele Vaisrayele a ku: “Yehovha Xikwembu xa hina i Yehovha un’we.” (Det. 6:4) Swiendlo ni xikongomelo xa Yehovha swa fambisana. Xisweswo, “eku heleni ka minkarhi leyi vekiweke,” Xikwembu xi sungule ku tirhisa “vukongomisi,” ku nga lunghiselelo leri nga ta hlanganisa swivumbiwa swa xona hinkwaswo. (Hlaya Vaefesa 1:8-10.) Vukongomisi lebyi byi ta hetisisa xikongomelo xa byona hi swiphemu swimbirhi. Xiphemu xo sungula xi lunghiselela vandlha ra vatotiwa leswaku va kuma vutomi etilweni ehansi ka vulawuri bya Yesu Kreste loyi a nga Nhloko ya vona ya moya. Xiphemu lexi xi sungule hi Pentekosta ya 33 C.E. loko Yehovha a sungula ku hlengeleta lava nga ta fuma na Kreste etilweni. (Mint. 2:1-4) Tanihi leswi vatotiwa va vuriwaka lava lulameke naswona va faneriwaka hi ku kuma vutomi hikwalaho ka gandzelo ra nkutsulo ra Kreste, va swi tiva leswaku va tekiwa tanihi “vana va Xikwembu.”—Rhom. 3:23, 24; 5:1; 8:15-17.
4, 5. I yini xiphemu xa vumbirhi xa vukongomisi?
4 Xiphemu xa vumbirhi xi hlomisela vanhu lava nga ta tshama eParadeyisini laha misaveni ehansi ka Mfumo wa Mesiya. “Ntshungu lowukulu” wu vumba xiyenge xo sungula xa vanhu volavo. (Nhlav. 7:9, 13-17; 21:1-5) Hi nkarhi wa Mfumo wa Gidi ra Malembe, ntshungu lowukulu wu ta joyiniwa hi vanhu va tibiliyoni lava nga ta pfuxiwa. (Nhlav. 20:12, 13) Ehleketa hi tindlela to tala leti nga ta hi pfulekela hina swin’we ni lava pfuxiweke to kombisa leswaku hi ni vun’we! Loko malembe ya gidi ma hela, “swilo swa le misaveni” swi ta ringiwa eka ndzingo wo hetelela. Lava nga ta hlula ndzingo wolowo va ta tekiwa tanihi “vana va Xikwembu” va laha misaveni.—Rhom. 8:21; Nhlav. 20:7, 8.
5 Swiphemu haswimbirhi swa vukongomisi bya Xikwembu swi le ku endlekeni namuntlha, etilweni ni laha misaveni. Kambe hi nga swi kombisa njhani leswaku hi fambisana ni vukongomisi bya Xikwembu sweswi?
“HLAYISA VUN’WE BYA MOYA”
6. Matsalwa ma swi kombisa njhani leswaku Vakreste va fanele va hlengeletana?
6 Matsalwa ma kombisa leswaku Vakreste va fanele va hlengeletana hi ndlela ya xiviri. (1 Kor. 14:23; Hev. 10:24, 25) Vun’we bya xiviri a hi vi na byona loko hi heta nkarhi swin’we endhawini yin’we ku fana ni vanhu lava yaka exitediyamu. Ematshan’weni ya sweswo, hi va na byona loko hi tirhisa swileriso swa Yehovha hi tlhela hi pfumelela moya wakwe lowo kwetsima leswaku wu hi kongomisa.
7. Swi vula yini “ku hlayisa vun’we bya moya”?
7 Hambileswi Yehovha a tekaka vatotiwa va ri lava lulameke tanihi vana ni lava tinyimpfu tin’wana tanihi vanghana hikwalaho ka gandzelo ra nkutsulo ra Kreste, ku tlulana milenge ku ta tshama ku ri kona ntsendze loko ha ha hanya eka mafambiselo lawa ya swilo. (Rhom. 5:9; Yak. 2:23) Loko a swi nga ri tano, a hi nga ta khutaziwa leswaku hi hambeta hi “lehiselana mbilu.” Hi nga swi kotisa ku yini ku va ni vun’we? Hi fanele hi hlakulela “mianakanyo yo titsongahata hi ku helela ni hi ku rhula.” Ku tlula kwalaho, Pawulo u hi khutaze leswaku hi tiyimisela hi mbilu hinkwayo “ku hlayisa vun’we bya moya exibohweni lexi hlanganisaka xa ku rhula.” (Hlaya Vaefesa 4:1-3.) Ku tirhisa ndzayo leyi swi katsa ku pfumelela moya wa Xikwembu leswaku wu hi kongomisa ni ku hi pfuna leswaku hi kombisa timfanelo ta wona evuton’wini bya hina. Ku hambana ni mintirho ya nyama leyi minkarhi hinkwayo yi vangaka ku avana, timfanelo ta moya ti hi pfuna leswaku hi lulamisa timholovo ni vamakwerhu.
8. Mintirho ya nyama yi vanga ku avana hi ndlela yihi?
8 Xiya ndlela leyi “mintirho ya nyama” yi vangaka ku avana ha yona. (Hlaya Vagalatiya 5:19-21.) Vumbhisa byi hambanisa muendli wa byona na Yehovha swin’we ni vandlha kasi vuoswi byi nga hambanisa vana ni vatswari hi ndlela yo vava naswona byi nga hambanisa loyi a byi endleke ni munghana wakwe wa vukati loyi a nga riki na nandzu. Thyaka ri endla leswaku munhu a nga vi na vun’we ni Xikwembu swin’we ni vanhu lava n’wi rhandzaka. Munhu loyi a ringetaka ku hlanganisa swilo swimbirhi wa swi tiva leswaku swilo sweswo swi fanele swi va leswi baseke leswaku swi kota ku namarhelana kahle. Ku tikhoma ko biha ku kombisa leswaku munhu a nga yi xiximi hi ku helela milawu ya Xikwembu. Mintirho leyin’wana ya nyama na yona yi endla leswaku vanhu va hambana yi tlhela yi va hambanisa ni Xikwembu. Yehovha wa swi venga swiendlo sweswo.
9. Hi nga tikambisisa njhani ku vona loko hi ‘tiyimisele hi mbilu hinkwayo ku hlayisa vun’we bya moya exibohweni lexi hlanganisaka xa ku rhula’?
9 Kutani un’wana ni un’wana wa hina u fanele a tivutisa a ku: ‘Ndzi tiyimisele ku fikela kwihi “ku hlayisa vun’we bya moya exibohweni lexi hlanganisaka xa ku rhula”? Xana ndzi endla yini loko ndzi tlulane milenge ni makwerhu un’wana? Xana ndzi byela vanghana va mina vo tala hi mhaka yoleyo leswaku va ta yima na mina? Xana ndzi langutele leswaku vakulu va ndzi lulamisela mholovo yoleyo ematshan’weni yo va mina ndzi tikarhatela ku ya kondletela ku rhula ni makwerhu yoloye? Naswona loko ndzi tiva leswaku makwerhu un’wana u ni mhaka leyi a lavaka ku yi lulamisa na mina, xana ndza n’wi papalata leswaku hi nga yi lulamisi?’ Xana sweswo swi kombisa leswaku hi fambisana ni xikongomelo xa Yehovha xo hlengeleta hi vuntshwa swilo hinkwaswo eka Kreste?
10, 11. (a) I swa nkoka ku fikela kwihi ku va ni ku rhula ni vamakwerhu? (b) I yini leswi hi nga swi endlaka leswaku hi va ni ku rhula nileswaku hi katekisiwa hi Yehovha?
10 Yesu u te: “Hikwalaho, loko u tisa nyiko ya wena ealitarini kutani u tsundzuka kwalaho leswaku ku ni mhaka leyi makwenu a ku hehlaka ha yona, siya nyiko ya wena kwalaho mahlweni ka alitari, u famba; u rhanga u ya endla ku rhula ni makwenu, kutani loko u vuya, u nyikela nyiko ya wena. Lulamisa timhaka hi ku hatlisa.” (Mat. 5:23-25) Yakobo u tsale leswaku “mbewu ya mbhandzu wa ku lulama, yi byaleriwa lava endlaka ku rhula ehansi ka swiyimo swa ku rhula.” (Yak. 3:17, 18) Hikwalaho, a hi nge swi koti ku tshama hi ri ni mahanyelo lamanene loko hi nga ri na ku rhula ni van’wana.
11 Hi xikombiso, ku ringanyetiwa leswaku ematikweni man’wana lama tshameke ma va ni tinyimpi, ndhawu leyi engetelekeke leyi endlaka tiphesente ta 35 a yi ta tirhiseriwa ku rima eka yona loko vaaki a va nga chavi leswaku ku ni tibomo leti fuhlekiweke eka yona. Loko tibomo leti fuhlekiweke ti buluka, vanhu va tshika ku rima emasin’wini, vaaki va ndhawu va lahlekeriwa hi mintirho kutani a swi vi kona swakudya leswi rhumeriwaka emadorobeni. Hi ndlela leyi fanaka, a hi nge swi koti ku endla nhluvuko hi tlhelo ra moya loko vumunhu bya hina byi endla leswaku hi nga vi na ku rhula ni vamakwerhu. Kambe loko hi hatla hi rivalela vamakwerhu naswona hi va endlela swilo leswinene, hinkwerhu hi ta va ni ku rhula naswona Yehovha u ta hi katekisa.
12. Vakulu va nga hi pfuna njhani leswaku hi va ni vun’we?
12 Ku tlula kwalaho, “tinyiko leti nga vanhu” ti nga hi susumetela leswaku hi kondletela ku rhula ni vanhu van’wana. Ti nyikiwe vutihlamuleri byo hi pfuna leswaku hi “fikelela vun’we eka ripfumelo.” (Efe. 4:8, 13) Loko vakulu va tirha swin’we na hina entirhweni wo kwetsima naswona va hi nyika ndzayo leyi sekeriweke eRitweni ra Xikwembu, va hi pfuna leswaku hi antswisa vumunhu bya hina lebyintshwa. (Efe. 4:22-24) Xana u teka ndzayo leyi va ku nyikaka yona tanihi matshalatshala lawa Yehovha a ku endlelaka wona yo ku hlomisela ku ya hanya emisaveni leyintshwa ehansi ka mfumo wa N’wana wakwe? Vakulu, xana mi ringeta ku ololoxa van’wana hi xikongomelo xexo?—Gal. 6:1.
“KOMBANANI MUSA”
13. Ku ta humelela yini loko hi nga yi yingisi ndzayo leyi kumekaka eka Vaefesa 4:25-32?
13 Vaefesa 4:25-29 yi boxa mikhuva leyi hi faneleke hi yi papalata hi ku helela. Mikhuva yoleyo yi katsa ku vulavula mavunwa, ku kariha kumbe ku loloha ni ku vula marito lama boleke ematshan’weni yo vula marito lamanene ni lama akaka. Loko munhu a nga yi yingisi ndzayo leyi, u ta hlunamisa moya wa Xikwembu hikuva moya lowo kwetsima hi wona lowu kondletelaka ku rhula. (Efe. 4:30) Nakambe i swa nkoka ku endla leswi Pawulo a tlheleke a swi tsala: “Ku leva hinkwako ni ku hlundzuka ni vukarhi ni huwa ni mavulavulelo ya nhlambha a swi susiwe eka n’wina swin’we ni vubihi hinkwabyo. Kambe kombanani musa, mi tsetselelana swinene, mi rivalelana hi ku ntshunxeka tanihi leswi Xikwembu na xona xi mi rivaleleke hi ku ntshunxeka hi Kreste.”—Efe. 4:31, 32.
14. (a) Xi vula yini xiga lexi nge ‘vanani ni musa’? (b) I yini leswi nga ta hi pfuna leswaku hi va ni musa?
14 Xiga lexi nge ‘vanani ni musa’ xi kombisa leswaku swi nga ha endleka leswaku hi mpimo wo karhi a hi nga wu kombisi kahle musa, xisweswo swi nga ha lava leswaku hi antswisa. Kutani hi fanele hi tidyondzisa ku anakanyela mintlhaveko ya van’wana ematshan’weni yo tianakanyela hina vini. (Filp. 2:4) Swi nga ha endleka minkarhi yin’wana hi lava ku vula mafenya kumbe mhaka leyi nga ta hi endla hi vonaka onge hi tlharihile, kambe xana mhaka ya kona yi ta kombisa leswaku hi ni musa? Ku anakanyisisa hi yinhla leyi ka ha ri emahlweni swi ta hi pfuna leswaku hi ‘va ni musa.’
DYONDZA KU VA NI RIRHANDZU NI XICHAVO ENDYANGWINI
15. Hi yihi mfanelo leyi Kreste a yi kombiseke loko a tirhisana ni vandlha leyi Pawulo a yi boxeke eka Vaefesa 5:28?
15 Bibele yi fanisa vuxaka lebyi Kreste a nga na byona ni vandlha ni lebyi nga kona exikarhi ka wanuna ni wansati. Leswi swi fanele swi hi pfuna ku twisisa leswaku wanuna u fanele a kongomisa, a rhandza a tlhela a khathalela nsati wakwe kasi wansati u fanele a tiveka ehansi ka nuna wakwe evukatini. (Efe. 5:22-33) Pawulo u tsale a ku: “Hi ndlela leyi vavanuna va fanele ku rhandza vasati va vona ku fana ni mimiri ya vona.” Hi yihi “ndlela” leyi a a vulavula ha yona? (Efe. 5:28) Marito lawa a ma vuleke emahlweninyana ka wolawo ma hi pfuna ku hlamula xivutiso xexo. U vule leswaku ‘Kreste na yena u rhandze vandlha kutani a tinyiketa hikwalaho ka rona ni ku ri basisa hi ku ri hlantswa hi mati a tirhisa rito.’ Hikwalaho, loko wanuna a lava ku hanya hi ku pfumelelana ni xikongomelo xa Yehovha xo hlengeleta hi vuntshwa swilo hinkwaswo eka Kreste, u fanele a tikarhatela ku wundla ndyangu wakwe hi tlhelo ra moya.
16. Hi byihi vuyelo lebyi vaka kona loko vatswari va hetisisa vutihlamuleri bya vona bya le Matsalweni emindyangwini ya vona?
16 Vatswari va fanele va tsundzuka leswaku vutihlamuleri bya vona byo kurisa vana va byarhisiwe byona hi Yehovha. Lexi twisaka ku vava hileswaku vanhu vo tala namuntlha a va na xona “xinakulobye xa ntumbuluko.” (2 Tim. 3:1, 3) Vatatana vo tala va honisa vutihlamuleri bya vona naswona sweswo swi hlundzukisa vana va vona ni ku va vangela maxangu. Kambe Pawulo u tsundzuxe vatatana lava nga Vakreste a ku: “Mi nga karhati vana va n’wina, kambe hambetani mi va kurisa hi ku tshinya ni nkongomiso wa mianakanyo wa Yehovha.” (Efe. 6:4) Kambe vana va sungula ekaya ku dyondza hi rirhandzu ni ndlela leyi va nga byi xiximaka ha yona vulawuri. Vatswari lava va va dyondziseke kahle vana va vona timhaka leti, va hanya hi ku pfumelelana ni nkongomiso wa Yehovha. Loko hi endla leswaku mindyangu ya hina yi va ndhawu leyi nga ni rirhandzu naswona hi tshika ku hlundzuka ni vukarhi ni mavulavulelo ya nhlambha, hi va hi dyondzisa vana va hina dyondzo ya nkoka malunghana ni ku kombisa rirhandzu swin’we ni ku xixima vulawuri. Leswi swi ta va hlomisela ku ya hanya emisaveni leyintshwa ya Xikwembu.
17. I yini leswi lavekaka leswaku hi kota ku lwisana na Diyavulosi?
17 Hi fanele hi tiva leswaku Diyavulosi, loyi eku sunguleni a kavanyeteke vun’we bya vuako hinkwabyo, u ta lwisana swinene ni matshalatshala ya hina yo endla ku rhandza ka Xikwembu. A swi kanakanisi leswaku ku rhandza ka Sathana ku le ku endlekeni hikuva vanhu va dlaya vukati, va tshama swin’we va nga tekananga naswona vasodoma va pfumeleriwa ku tekana ximfumo. Kambe hina a hi fanelanga hi tekelela mahanyelo ya misava ya namuntlha. Hi fanele hi tekelela Kreste. (Efe. 4:17-21) Xisweswo, hi khutaziwa leswaku hi ‘ambala mahavelo hinkwawo lama humaka eka Xikwembu’ leswaku hi kota ku lwisana na Diyavulosi ni madimona yakwe.—Hlaya Vaefesa 6:10-13.
‘HAMBETANI MI FAMBA ERIRHANDZWINI’
18. Hi wihi nchumu lowu hi faneleke hi va na wona leswaku hi kota ku va ni vun’we?
18 Leswaku hi kota ku va ni vun’we hi fanele hi rhandzana. Leswi hi rhandzaka ‘Hosi yin’we,’ ‘Xikwembu xin’we’ swin’we ni vamakwerhu, hi tiyimisele “ku hlayisa vun’we bya moya exibohweni lexi hlanganisaka xa ku rhula.” (Efe. 4:3-6) Yesu u khongele hi rirhandzu ro tano a ku: “A ndzi endli xikombelo malunghana ni lava ntsena, kambe ndzi kombelela ni lava pfumelaka eka mina hi rito ra vona; leswaku hinkwavo va va un’we, tanihi leswi wena, Tatana, u nga ni vun’we na mina ni leswi na mina ndzi nga ni vun’we na wena, leswaku na vona va va ni vun’we na hina . . . Kutani ndzi va tivise vito ra wena naswona ndzi ta ri tivisa, leswaku rirhandzu leri u ndzi rhandzeke ha rona ri va eka vona kutani mina ndzi va ni vun’we na vona.”—Yoh. 17:20, 21, 26.
19. I yini leswi u tiyimiseleke ku swi endla?
19 Loko ku ri ni mukhuva lowu hi lwisanaka na wona hikwalaho ka ku nga hetiseki ka hina, rirhandzu ri nga hi susumetela leswaku hi khongela hilaha mupisalema a endleke hakona a ku: “Endla mbilu ya mina yi va ni vun’we leswaku yi chava vito ra wena.” (Ps. 86:11) A hi tiyimiseleni ku lwisana ni marhengu ya Diyavulosi yo hi hambanisa ni Tata wa hina wa rirhandzu swin’we ni vanhu lava a va amukelaka. Tirhani hi matimba leswaku mi va “vatekeleri va Xikwembu, mi hambeta mi famba erirhandzwini” loko mi ri endyangwini, ensin’wini ni le vandlheni.—Efe. 5:1, 2.
[Swivutiso Swa Dyondzo]
[Xifaniso lexi nga eka tluka 29]
U siya nyiko yakwe ealitarini, a famba a ya endla ku rhula ni makwavo
[Xifaniso lexi nga eka tluka 31]
Vatswari dyondzisani vana va n’wina ku va ni xichavo
