“Ku Ni Hakelo Ya Xiendlo Xa N’wina”

HOSI ASA loyi a a rhangele vuthu rakwe, u tsutsumele enkoveni lowu enteke a suka etintshaveni ta Yudiya a ya etindhawini leti nga rivala eribuweni. Laha nkova lowu wu fikaka wu pfuleka, Asa u yimile a koka moya. Le hansi ka yena a ku ri ni nxaxa wa valala—naswona a va tele! Masocha lawa ya Vaetiyopiya a ma ri miliyoni. Vuthu ra Asa a ri tlulanyana hafu ya vavanuna volavo vo tala.

Eka nyimpi leyi a yo va kwala nyongeni, xana Asa u endle yini? Xana u nyike tindhuna takwe swileriso? Xana u khutaze vuthu ra yena? Xana u tsalele vandyangu wa yena mapapila? Nikatsongo! Leswi Asa a a langutane ni xiyimo lexi xo tika, u khongerile.

Loko hi nga si kambisisa xikhongelo xexo ni leswi endlekeke hi nkarhi wolowo, a hi buleni hi leswaku Asa a a ri munhu wa njhani. I yini lexi vangeleke leswaku a endla hilaha a endleke hakona? Xana a swi fanerile leswaku a lava mpfuno eka Xikwembu? Xana rungula leri ra Asa ri hi byela yini hi ndlela leyi Yehovha a yi katekisaka ha yona mintirho ya malandza ya Yena?

MATIMU YA ASA

Emalembeni ya 20 lama landzeleke endzhaku ka loko Israyele ri avanile ri va mimfumo yimbirhi, Yuda a ri thyakisiwe swinene hi vugandzeri bya mavunwa. Loko Asa a va hosi hi 977 B.C.E., hambi tindhuna leti tlakukeke emfun’weni a ti gandzela swikwembu swo veleka swa Vakanana. Kambe Bibele yi vula leswaku Asa u “[endle] leswinene ni leswi swi lulameke ematihlweni ya Yehovha Xikwembu xakwe.” Asa u “[suse] tialitari timbe ni tindhawu leti tlakukeke, a hahlula tinsika to kwetsima ni ku tsema timhandzi to kwetsima.” (2 Tikr. 14:2, 3) Nakambe Asa u suse ‘tinghwavava ta xinuna ta le tempeleni’ eYuda, leti a ti endla vusodoma tanihi xiphemu xa vugandzeri bya tona bya mavunwa. Asa a nga endlanga sweswo ntsena. U tlhele a khutaza vanhu leswaku va “lavisisa Yehovha Xikwembu xa vatata wa vona” ni ku hlayisa “nawu ni xileriso” xa Xikwembu.—1 Tih. 15:12, 13; 2 Tikr. 14:4.

Leswi a tsakisiweke hi ndlela leyi Asa a a hisekela vugandzeri bya ntiyiso ha yona, Yehovha u n’wi katekisile hi ku endla leswaku ku va ni ku rhula emfun’weni wa yena ku ringana malembe yo tala. Hikwalaho hosi leyi yi te: “Hi lavisise Yehovha Xikwembu xa hina. Hi lavisisile, naswona u hi wisisile ematlhelo hinkwawo.” Vanhu va wu tirhise kahle nkarhi lowu hikuva va tiyise makhumbi ya miti ya mfumo wa Yuda. Rungula ra le Bibeleni ri ri: “Va aka, kutani va humelela.”—2 Tikr. 14:1, 6, 7.

ERIVALENI RA NYIMPI

Loko hi kambisisa matimu ya Asa, a hi fanelanga hi hlamala hileswi a khongeleke loko a jamelane ni vuthu lerikulu leri boxiweke eMatsalweni. Asa a a swi tiva leswaku Xikwembu xa yi hakela mintirho leyi fambisanaka ni ripfumelo. Hosi leyi yi khongelele mpfuno wa Yehovha exikhongelweni xa yona. Asa u swi xiyile leswaku loko a titshega hi Xikwembu naswona xi n’wi seketela, a swi nga khathariseki leswaku valala va yena va tele kumbe va ni matimba ku fikela kwihi. Nyimpi leyi a yi khumba ni vito ra Yehovha, hi yona mhaka leyi Asa a khongeleke eka Xikwembu. Hosi leyi yi khongele yi ku: “Hi pfune, Wena Yehovha Xikwembu xa hina, hikuva hi titshege hi wena, naswona hi te hi vito ra wena ku lwa ni ntshungu lowu. Oho Yehovha, u Xikwembu xa hina. U nga tshuki u pfumelela munhu wa nyama a va ni matimba ku lwa na wena.” (2 Tikr. 14:11) A swi fana niloko yi ku: ‘Vaetiyopiya va lwa na wena, Yehovha. U nga pfumeleli vanhu lava va tsaneke va hlula vanhu va wena kutani va nyamisa vito ra wena.’ Hiloko “Yehovha a  hlula Vaetiyopiya emahlweni ka Asa ni le mahlweni ka Yuda, Vaetiyopiya va baleka.”—2 Tikr. 14:12.

Namuntlha, vanhu va Yehovha va langutana ni valala vo tala lava nga ni matimba. A hi nge lwi na vona hi matlhari ku fana ni le rivaleni ra nyimpi. Kambe, hi nga tiyiseka leswaku Yehovha u ta endla leswaku malandza ya yena yo tshembeka lama xiximaka vito ra yena, ma hlula. Un’wana ni un’wana wa hina a nga ha boheka ku lwa nyimpi leyi tekaka nkarhi wo leha ni leyi tikaka a lwisana ni swilo swo tanihi mianakanyo leyi hoxeke ya misava, ku tsana ka hina kumbe nchumu wihi na wihi lowu nga onhaka vuxaka bya mindyangu ya hina ni Xikwembu. Hambiswiritano, hi nga kuma xikhutazo eka xikhongelo xa Asa, ku nga khathariseki miringo leyi hi langutanaka na yona. I Yehovha la endleke leswaku Asa a hlula. Leswi swi kombise leswi nga languteriwaka hi vanhu hinkwavo lava titshegaka hi Xikwembu. A nga kona mufumi la nga munhu la nga lwaka na Yehovha.

XIKHUTAZO NI XILEMUKISO

Loko Asa a vuya hi le nyimpini u hlangane na Azariya. Muprofeta loyi u n’wi khutazile a tlhela a n’wi lemukisa a ku: “Ndzi yingise, Wena Asa ni tiko ra Yuda hinkwaro na Benjamini! Yehovha u na n’wina ntsena loko n’wina mi ri na yena; naswona loko mi n’wi lavisisa, u ta endla leswaku n’wina mi n’wi kuma, kambe loko mi n’wi tshika, na yena u ta mi tshika. . . . Vanani ni xivindzi naswona mi nga tshiki mavoko ya n’wina ma lelemela, hikuva ku ni hakelo ya xiendlo xa n’wina.”—2 Tikr. 15:1, 2, 7.

Marito lawa ma nga tiyisa ripfumelo ra hina. Ma kombisa leswaku Yehovha u ta va na hina ntsena loko hi n’wi tirhela hi ku tshembeka. Loko hi khongela eka yena hi kombela mpfuno, hi nga tiyiseka leswaku wa hi twa. Azariya u te: “Vanani ni xivindzi.” Hakanyingi hi fanele hi va ni xivindzi lexikulu leswaku hi endla leswi lulameke kambe ha swi tiva leswaku hi nga endla tano hi ku pfuniwa hi Yehovha.

Leswi Maka kokwa wa xisati wa Asa a a endle “mhandzi yo kwetsima [a] yi endlele xifaniso xa hava lexi nyenyetsaka,” Asa a a langutane ni ntirho wo tika wo n’wi susa eka xikhundlha xa yena xa le vuhosini tanihi “wansati la xiximiwaka.” U swi kotile ku n’wi susa a tlhela a hisa ni xifaniso xa yena. (1 Tih. 15:13) Asa u katekisiwile hikwalaho ka ku tiyimisela ni xivindzi xa yena. Na hina hi fanele hi yingisa Yehovha ni milawu ya yena yo lulama hi ku tshembeka ku nga khathariseki leswaku maxaka ya hina ma tshembekile eka Xikwembu kumbe a ma tshembekanga. Loko hi endla tano, Yehovha u ta hi hakela hikwalaho ka mintirho ya hina yo tshembeka.

Xiphemu xa hakelo ya Asa a ku ri ku vona Vaisrayele vo tala lava humaka emfun’weni wa le n’walungwini lowu gwineheke va tlhelela eYuda loko va vona leswaku Yehovha a a ri na yena. A va byi tlangela swinene vugandzeri byo tenga lerova va hlawule ku siya makaya ya vona leswaku va ta hanya ni malandza ya Yehovha. Kutani Asa ni Vayuda hinkwavo hi ntsako va nghene eka ‘ntwanano wa ku lavisisa Yehovha hi timbilu ni hi moya-xiviri wa vona hinkwawo.’ Vuyelo byi ve byihi? Xikwembu xi ‘endle leswaku va xi kuma; Yehovha a ya emahlweni a va nyika ku rhula ematlhelo hinkwawo.’ (2 Tikr. 15:9-15) Ha tsaka swinene loko lava rhandzaka ku lulama va amukela vugandzeri byo tenga bya Yehovha!

Hambiswiritano, nakambe a a ku ri ni xilemukiso eka marito ya muprofeta Azariya. U lemukise a ku: “Loko mi n’wi tshika [Yehovha], na yena u ta mi tshika.” Hi nga tshuki hi swi endla sweswo, hikuva vuyelo bya kona byi nga va ni khombo! (2 Pet. 2:20-22) Matsalwa a ma boxi leswaku ha yini Yehovha a lemukise  Asa kambe hosi leyi yi tsandzekile ku yingisa xilemukiso lexi.

“U ENDLE HI VUPHUKUPHUKU”

Elembeni ra vu-36 ra ku fuma ka Asa, Hosi Baxa wa le Israyele u sungule ku lwa ni Vayuda. Kumbexana leswaku a sivela vanhu lava fumiwaka hi yena ku seketela Asa ni vugandzeri byo tenga, Baxa u tiyise makhumbi ya muti wa Rhama lowu a wu ri endzilakaneni, lowu a ku ri tikhilomitara ta nhungu ku ya eka wona loko u suka eYerusalema. Ematshan’weni yo va Asa a lava mpfuno wa Xikwembu hilaha a endleke hakona loko a langutane ni vuthu ra Vaetiyopiya, u lave mpfuno eka vanhu. U rhumele nyiko eka hosi ya Siriya, a yi kombela leswaku yi hlasela mfumo wa Israyele wa le n’walungwini. Loko Vasiriya va sungule ku hlasela, Baxa u tshike ku tiyisa makhumbi ya muti wa Rhama.—2 Tikr. 16:1-5.

Leswi endliweke hi Asa a swi n’wi tsakisanga Yehovha naswona u rhumele muprofeta Hanane leswaku a n’wi byela leswaku a swi n’wi tsakisanga. Leswi a swi voneke leswi Xikwembu xi swi endleke eka Vaetiyopiya, Asa a a fanele a swi xiyile leswaku “mahlo [ya Yehovha] ma famba-famba emisaveni hinkwayo leswaku a kombisa ntamu wakwe eka lava mbilu ya vona yi hetisekeke eka yena.” Kumbexana Asa u kume switsundzuxo leswi hoxeke kumbe a a teka Baxa ni vuthu rakwe va nga ri na matimba lamakulu kutani a anakanya leswaku a a ta swi kota ku va hlula hi matimba ya yena. Kambe Asa u tshembe mianakanyo ya vanhu a nga titsheganga hi Yehovha. Hanane u te: “U endle hi vuphukuphuku eka leswi, hikuva ku sukela sweswi u ta hlaseriwa hi tinyimpi.”—2 Tikr. 16:7-9.

Asa u angule hi ndlela yo biha. U karihile kutani a hoxa muprofeta Hanane ekhotsweni. (2 Tikr. 16:10) Xana Asa a nga va anakanye a ku, ‘Xana ndzi fanele ndzi tshinyiwa endzhaku ka loko ndzi tshembekile ku ringana malembe yo tala?’ Sweswi leswi se a a dyuharile, xana a a nga ha ma tirhisi kahle matimba yena ya ku anakanya? Bibele a yi swi boxi.

Elembeni ra vu-39 ra ku fuma ka yena, Asa u sungule ku vabya swinene a khomiwe hi vuvabyi bya milenge. Bibele yi ri: “Hambiloko a vabya, a nga n’wi lavisisanga Yehovha kambe u lave vatshunguri.” Swi tikomba onge vuxaka bya Asa na Yehovha a byi nga ha tiyanga ku fana ni le ku sunguleni. Hi lembe ra vu-41 ra ku fuma ka yena, u file a ri eka xiyimo xexo naswona a ri ni langutelo rero.—2 Tikr. 16:12-14.

Nilokoswiritano, timfanelo ta Asa letinene ni ku hisekela ka yena vugandzeri byo tenga a swi tlula swihoxo swa yena. A nga tshikanga ku tirhela Yehovha. (1 Tih. 15:14) Kutani, xana matimu ya yena ma hi dyondzisa yini? Ma nga hi pfuna ku xiya leswaku hi fanele hi anakanyisisa hi ndlela leyi Yehovha a hi pfuneke ha yona enkarhini lowu hundzeke, hikuva sweswo swi ta hi susumetela leswaku hi khongelela mpfuno wa yena loko hi langutana ni miringo leyintshwa. Kambe, a hi fanelanga hi anakanya leswaku a hi yi lavi ndzayo ya le Matsalweni hileswi se hi nga ni malembe yo tala hi tirhela Xikwembu hi ku tshembeka. Ku nga khathariseki leswaku hi ni nkarhi wo tanihi kwihi hi tirhela Yehovha, u ta hi tshinya loko hi dyoha. Hi fanele hi amukela ku tshinyiwa koloko hi moya wo rhula leswaku ku ta hi vuyerisa. Xa nkoka swinene, Tata wa hina wa le tilweni u ta va na hina ntsena loko hi n’wi tirhela hi ku tshembeka. Mahlo ya Yehovha ma lavisisa lava tshembekaka eka yena emisaveni hinkwayo. Wa va hakela hi ku va a kombisa matimba ya yena eka vona. Yehovha u endle tano eka Asa, ni le ka hina A nga endla tano.

[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 9]

Yehovha u hakela vanhu vo tshembeka lava lwaka nyimpi ya moya

[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 10]

Hi lava xivindzi leswaku hi endla leswi lulameke ematihlweni ya Yehovha