1, 2. Yesu u dyondzise vaapostola va yena dyondzo yihi hi vusiku bya yena byo hetelela laha misaveni?

A KU ri vusiku byo hetelela bya Yesu laha emisaveni, naswona u byi hete ni vaapostola va yena ekamareni ra le henhla ra yindlu yin’wana eYerusalema. Loko va ri karhi va dya xilalelo, Yesu u suke a yima kutani a vekela etlhelo tinguvu ta yena ta le handle. U tikhame hi thawula. Hiloko a chela mati exibyeni kutani a sungula ku hlambisa vadyondzisiwa va yena milenge ivi a yi sula hi thawula. Endzhaku ka sweswo u tlhele a ambala tinguvu ta yena ta le handle. Ha yini Yesu a endle xiendlo lexi xo titsongahata?—Yoh. 13:3-5.

² Yesu u hlamuserile a ku: “Xana ma swi tiva leswi ndzi mi endleke swona? . . . Hikokwalaho, loko mina, hambileswi ndzi nga Hosi ni Mudyondzisi, ndzi mi hlambise milenge, na n’wina mi fanele ku hlambisana milenge. Hikuva ndzi mi vekele ntila, leswaku, hilaha ndzi endleke hakona eka n’wina, na n’wina mi endla hakona.” (Yoh. 13:12-15) Hi ku tiyimisela ku endla xiendlo lexi xa xiyimo xa le hansi, Yesu u dyondzise vaapostola va yena dyondzo leyi a va nga ta yi rivala, leyi a yi ta va khutaza ku titsongahata ku sukela hi nkarhi wolowo ku ya emahlweni.

3. (a) Yesu u wu kandziyise njhani kambirhi nkoka wa ku titsongahata? (b) Ku ta tlhuvutsiwa yini exihlokweni lexi?

³ Loko Yesu a hlambisa vaapostola va yena milenge, a ku nga ri ro sungula a kandziyisa nkoka wa ku titsongahata. Siku rin’wana loko van’wana va vaapostola va yena va phikizana hileswaku i mani lonkulu exikarhi ka vona, Yesu u teke n’wana lontsongo a n’wi yimisa etlhelo ka yena, kutani A va byela a ku: “Mani na mani la amukelaka n’wana loyi lontsongo hi ku landza vito ra mina wa ndzi amukela na mina, naswona mani na mani loyi a ndzi amukelaka wa n’wi amukela ni loyi a ndzi rhumeke. Hikuva loyi a tikhomaka tanihi lontsongo exikarhi ka n’wina hinkwenu hi yena lonkulu.” (Luka 9:46-48) Hi ku xiya leswaku Vafarisi a va lava xikhundlha, Yesu endzhakunyana evutirhelini bya yena u te: “Un’wana ni un’wana loyi a titlakusaka  u ta tsongahatiwa kasi loyi a titsongahataka u ta tlakusiwa.” (Luka 14:11) Swi le rivaleni leswaku Yesu u lava leswaku valandzeri va yena va titsongahata, hileswaku va tiveka ehansi, va nga tikukumuxi naswona va nga tikurisi. A hi xi kambisiseni hi vukheta xikombiso xa yena xa ku titsongahata, hi ri ni xikongomelo xo n’wi tekelela. Hi ta tlhela hi vona ndlela leyi mfanelo leyi yi n’wi vuyerisaka ha yona loyi a yi kombisaka yi tlhela yi vuyerisa ni van’wana.

4. N’wana la tswariweke a ri swakwe wa Xikwembu u ku kombise njhani ku titsongahata loko a nga si ta laha misaveni?

⁴ N’wana wa Xikwembu la tswariweke a ri swakwe u kombise ku titsongahata ni loko a nga si ta laha misaveni. Loko Yesu a nga si va munhu wa nyama, u hete malembe yo tala swinene a ri ni Tata wa yena wa le tilweni. Buku ya Bibele ya Esaya yi vulavula hi vuxaka lebyikulu lebyi N’wana a a ri na byona na Tata wa yena, yi ku: “Yehovha, Hosi leyi Lawulaka u ndzi nyike ririmi ra lava dyondzisiweke, leswaku ndzi tiva ku angula loyi a karhaleke. Mixo wun’wana ni wun’wana wa pfuka; u pfuxa ndleve ya mina leswaku yi twa ku fana ni lava dyondzisiweke. Yehovha, Hosi leyi Lawulaka u pfule ndleve ya mina, kutani loko ku ri mina, a ndzi xandzukanga. A ndzi hundzulukelanga eka tlhelo lerin’wana.” (Esa. 50:4, 5) N’wana wa Xikwembu u kombise moya wo titsongahata naswona u yingiserisisile loko Yehovha a n’wi dyondzisa. A a tiyimiserile ku dyondza eka Xikwembu xa ntiyiso. Yesu u fanele a langute ndlela leyi Yehovha a va kombiseke musa ha yona hi ku titsongahata vanhu lava nga ni xidyoho!

5. Loko Yesu a ri Mikayele ntsumi leyikulu, xana u xi veke njhani xikombiso xa ku titsongahata ni xichavo loko a ve ni njhekanjhekisano na Diyavulosi?

⁵ A ku nga ri swivumbiwa hinkwaswo etilweni leswi a swi ri ni langutelo leri fanaka ni ra N’wana wa Xikwembu la tswariweke a ri swakwe. Ematshan’weni yo navela ku dyondza eka Yehovha, ntsumi leyi veke Sathana Diyavulosi yi pfumele ku kuceteriwa hi mikhuva leyi a yi hambane ni ku titsongahata, ku nga ku titeka yi ri ya nkoka ni ku tikukumuxa, kutani yi xandzukela Yehovha. Hi hala tlhelo, Yesu a a enerisekile hi xikhundlha xa yena etilweni naswona a nga tirhisanga vulawuri bya yena hi ndlela yo biha. Loko Yesu a ri Mikayele ntsumi leyikulu, a nga endlanga swilo leswi a a nga ri na mfanelo yo swi endla loko a ve ni ‘njhekanjhekisano na Diyavulosi hi ntsumbu wa Muxe.’ Ku ri na sweswo, N’wana wa Xikwembu u kombise ku titsongahata ni xichavo. A a swi tsakela ku rindzela Yehovha, Muavanyisi la Tlakukeke wa vuako hinkwabyo, leswaku A endla swilo hi ndlela leyi faneleke ni hi nkarhi lowu faneleke.—Hlaya Yudha 9.

6. Yesu u ku kombise njhani ku titsongahata hi ku amukela xiavelo xa ku va Mesiya?

⁶ A swi kanakanisi leswaku swilo leswi Yesu a swi dyondzeke loko a nga si ta laha misaveni a swi katsa vuprofeta lebyi a byi profeta hi vuxokoxoko bya vutomi bya yena loko a ta va a ri laha misaveni tanihi Mesiya. Hikwalaho, a a swi tiva leswaku u ta xaniseka. Kambe, Yesu u xi amukerile xiavelo xa ku ta hanya laha misaveni kutani a fa tanihi Mesiya la tshembisiweke. Ha yini? Loko muapostola Pawulo a kandziyisa ku titsongahata ka N’wana wa Xikwembu la tswariweke a ri swakwe, u tsarile a ku: “Hambileswi a a ri ni xivumbeko xa Xikwembu, a nga [ehleketangi] hi ku lwa, ku nga ku lwela ku ringana ni Xikwembu. E-e, kambe u tichulurile kutani a teka xivumbeko xa hlonga, a fana ni vanhu.”—Filp. 2:6, 7.

7, 8. Yesu u kombise ku titsongahata evutsongwanini bya yena ni le vutirhelini bya yena bya laha misaveni hi tindlela tihi?

⁷ Pawulo u tsarile: “Loko [Yesu] a tikuma a ri eka xiyimo lexi fanaka ni xa munhu, u titsongahatile kutani a yingisa ku ya fika eku feni, ina, rifu emhandzini ya nxaniso.” (Filp. 2:8) Ku sukela evutsongwanini bya yena ku ya emahlweni, Yesu u hi vekele xikombiso xa ku titsongahata. Hambileswi a kurisiweke hi vatswari lava nga hetisekangiki—Yosefa na Mariya—Yesu hi ku titsongahata u “[hambete] a tiveka ehansi ka vona.” (Luka 2: 51) Mawaku xikombiso lexinene eka vana, lava nga ta katekisiwa hi Xikwembu loko va titsongahata eka vatswari va vona hi ku swi rhandza!

⁸ Loko se a ri munhu lonkulu, Yesu u kombise leswaku wa titsongahata hi ku rhangisa ku endla ku rhandza ka Yehovha ku nga ri ka yena. (Yoh. 4:34) Hi nkarhi wa vutirheli bya yena, Yesu Kreste u tirhise vito ra Xikwembu naswona u pfune vanhu va timbilu letinene leswaku va va ni vutivi lebyi kongomeke bya timfanelo ta Yehovha ni xikongomelo xa Yena hi vanhu. Yesu u tlhele a hanya hi ku pfumelelana ni leswi a a swi dyondzisa malunghana na Yehovha. Hi xikombiso, eka xikhongelo xa xikombiso, yinhla yo sungula leyi Yesu a yi boxeke a ku ri leyi nge: “Tata wa hina la nge matilweni, vito ra wena a ri kwetsimisiwe.” (Mat. 6:9) Hikwalaho Yesu u lerise valandzeri va yena leswaku nchumu wa nkoka lowu a va fanele va wu endla a ku ri ku kwetsimisa vito ra Yehovha. Yena u swi endlile sweswo. Loko a ri kusuhi ni ku heta vutirheli bya yena bya laha misaveni, Yesu u khongerile eka Yehovha a ku: “Ndzi va tivise vito ra wena [vaapostola] naswona ndzi ta ri tivisa.” (Yoh. 17:26) Ku tlula kwalaho, evutirhelini bya yena hinkwabyo bya laha misaveni Yesu u vule leswaku a a nga ta endla nchumu handle ko pfuniwa hi Yehovha.—Yoh. 5:19.

9. Zakariya u profete yini malunghana na Mesiya, naswona Yesu u byi hetisise njhani vuprofeta byolebyo?

⁹ Zakariya u profetile malunghana na Mesiya a ku: “Tsaka ngopfu, Wena nhwanyana wa Siyoni. Huwelela hi ku hlula, Wena nhwanyana wa Yerusalema. Waswivo! Hosi ya wena yi ta eka wena. Yi lulamile, ina, yi ponisiwile; ya titsongahata, yi gade mbhongolo, yi le henhla ka xifuwo lexi kuleke kahle, n’wana wa mbhongolo ya ntswele.” (Zak. 9:9) Vuprofeta lebyi byi hetiseke loko Yesu a nghena eYerusalema emahlweni ka Paseka hi lembe ra 33 C.E. Ntshungu wu andlale tinguvu ta wona ta le handle swin’we ni marhavi ya mirhi egondzweni. Hakunene, muti hinkwawo a wu tsakile loko a nghena. Niloko vanhu va n’wi dzunisa tanihi Hosi, Yesu u titsongahatile.—Mat. 21:4-11.

10. Yesu u kombise yini hi ku yingisa ku fikela loko a fa?

¹⁰ Loko Yesu Kreste a ri laha misaveni, u titsongahatile a tlhela a yingisa ku kondza a fa emhandzini ya nxaniso. Hikwalaho u swi kombise hi ndlela leyinene leswaku vanhu va nga swi kota ku tshama va tshembekile eka Yehovha  hambiloko va ringiwa hi ndlela leyikulu. Yesu u tlhele a kombisa leswaku Sathana a a hemba loko a vula leswaku vanhu va tirhela Yehovha hikwalaho ka swivangelo swa vutianakanyi. (Yobo 1:9-11; 2:4) Hi ku yingisa Tata wa yena hi ndlela leyi hetisekeke, Kreste u lwele mfanelo ya Yehovha yo fuma naswona u kombise leswaku a a tshemba leswaku ndlela ya Yehovha yo fuma i yinene ngopfu. Yehovha u fanele a tsake swinene loko a vona N’wana wa yena la titsongahataka a tshembeka hi ndlela leyi hetisekeke.—Hlaya Swivuriso 27:11.

11. Gandzelo ra nkutsulo ra Yesu Kreste ri endle leswaku lava kombisaka ripfumelo eka yena va kuma yini?

¹¹ Hikwalaho ka ku fa ka yena emhandzini ya nxaniso, Yesu u tlhele a endla leswaku swi koteka leswaku vanhu va ponisiwa eka xidyoho ni rifu. (Mat. 20:28) Hikwalaho ka gandzelo ra Yesu, Yehovha a nga hi rivalela swidyoho swa hina hi ku ya hi swilaveko swa yena swo lulama kutani a nyika vanhu nkarhi wa ku hanya hilaha ku nga heriki. Pawulo u tsarile a ku: “Hikwalaho ka xiendlo xin’we ntsena xa ku tsetselela, vanhu va mixaka hinkwayo va vuriwa lava lulameleke vutomi.” (Rhom. 5:18) Rifu ra Yesu ri endle leswaku swi koteka leswaku Vakreste lava totiweke hi moya va kuma vutomi lebyi nga heriki etilweni kutani “tinyimpfu tin’wana” ti kuma vutomi lebyi nga heriki emisaveni.—Yoh. 10:16; Rhom. 8:16, 17.

12. Yesu u swi kombise njhani leswaku u rhurile naswona wa titsongahata loko a tirhisana ni vanhu lava nga hetisekangiki?

¹² Yesu u rhambe vanhu hinkwavo lava “tirhaka hi matimba ni lava tikeriwaka” leswaku va ta eka yena. U te: “Tlhandlekani joko ra mina ehenhla ka n’wina mi tlhela mi dyondza eka mina, hikuva ndzi ni moya wo rhula ni mbilu yo titsongahata, kutani mi ta kumela mimoya-xiviri ya n’wina ku phyuphya.” (Mat. 11:28, 29) Mfanelo ya ku titsongahata ni ya ku va la rhuleke yi susumetele Yesu ku va ni musa ni ku nga yi hi nghohe loko a tirhisana ni vanhu lava nga hetisekangiki. A a nga langutelanga leswaku vadyondzisiwa va yena va endla swilo leswi va tsandzekaka ku swi endla. Yesu u va bumabumerile a tlhela a va khutaza. A nga va endlanga va titwa va nga faneleki kumbe va ri swikangalafula. Entiyisweni Yesu a a nga ri na tihanyi kumbe a tshikilela vanhu. Ku ri na sweswo, u tiyisekise valandzeri va yena leswaku loko va tshinela eka yena kutani va endla leswi a va dyondzisaka swona, a va ta phyuphya, hikuva joko ra yena a ri olova ni ndzhwalo wa yena a wu vevuka. Hi yona mhaka vanhu va xinuna ni va xisati, lavatsongo ni lavakulu a va titwa va ntshunxekile loko va ri na yena.—Mat. 11:30.

13. Yesu u wu kombise njhani ntwela-vusiwana eka vanhu lava pfumalaka?

¹³ Loko a hlangana ni vanhu lava tolovelekeke va le Israyele, Yesu u va twele vusiwana hikwalaho ka ku pfumala ka vona naswona u enerise swilaveko swa vona hi ndlela ya rirhandzu. Ekusuhi ni le Yeriko, u hlangane ni mukomberi la feke mahlo loyi a a vuriwa Bartimiya a ri ni munghana wa yena la feke mahlo loyi vito ra yena ri nga boxiwangiki. Va tshamele ku kombela Yesu leswaku a va pfuna, kambe ntshungu wu va byele leswaku  va miyela. A swi ta olova leswaku a honisa swikombelo swa vavanuna volavo lava feke mahlo! Ku ri na sweswo, Yesu u kombele leswaku va tisiwa eka yena, kutani a va twela vusiwana, a endla leswaku va tlhela va vona. Ina, Yesu u tekelele Tata wa yena, Yehovha, hi ku kombisa ku titsongahata ni musa eka vanhu lava nga vadyohi.—Mat. 20:29-34; Mar. 10:46-52.

14. Hi swihi swilo leswinene leswi veke kona hikwalaho ka ku titsongahata ka Yesu?

¹⁴ Langutelo ra ku titsongahata ra Yesu Kreste ri endle leswaku vo tala va kuma ntsako ni mikateko. Yehovha u tsakile loko a vona N’wana wa yena la rhandzekaka a titsongahatela ku endla ku rhandza ka Xikwembu. Vaapostola ni vadyondzisiwa va phyuphyisiwe hi moya wo rhula wa Yesu ni mbilu ya yena yo titsongahata. Xikombiso xa yena, tidyondzo ta yena ni ku va bumabumela ka yena hi rirhandzu swi va susumetele leswaku va endla nhluvuko hi tlhelo ra moya. Vanhu lava tolovelekeke va vuyeriwile eka ku titsongahata ka Yesu hikuva va kume mpfuno wa yena, va dyondzisiwe hi yena va tlhela va khutaziwa hi yena. Entiyisweni, hikwalaho ka gandzelo ra Yesu ra nkutsulo, vanhu hinkwavo lava kombisaka ripfumelo eka yena va ta kuma mikateko hilaha ku nga heriki.

15. Yesu u vuyeriwe njhani hikwalaho ko titsongahata?

¹⁵ Ku vuriwa yini hi Yesu? Xana ku titsongahata ka yena ku n’wi vuyerisile? Ina, hikuva Yesu u byele vadyondzisiwa va yena a ku: “Mani na mani la titsongahataka u ta tlakusiwa.” (Mat. 23:12) Marito wolawo ma hetisekile eka yena. Pawulo wa hlamusela: “Xikwembu xi . . . tlakusele [Yesu] exiyin’weni lexi tlakukeke kutani hi musa xi n’wi nyika vito leri nga ehenhla ka mavito man’wana hinkwawo, leswaku matsolo hinkwawo ya lava nga etilweni ni lava nga emisaveni ni lava nga ehansi ka misava, ma nkhinsama hi vito ra Yesu, naswona ririmi rin’wana ni rin’wana ri fanele ku twarisa erivaleni leswaku Yesu Kreste i Hosi leswaku ku vangamisiwa Xikwembu Tatana.” Hikwalaho ka ku titsongahata ka Yesu ni ku tshembeka ka yena loko a ha ri laha misaveni, Yehovha Xikwembu u tlakuse N’wana wa yena, a n’wi nyika vulawuri ehenhla ka swivumbiwa hinkwaswo swa le tilweni ni swa laha misaveni.—Filp. 2:9-11.

16. I yini lexi kombisaka leswaku N’wana wa Xikwembu u ta hambeta a titsongahata?

¹⁶ N’wana wa Xikwembu u ta hambeta a titsongahata. Loko a profeta hi ndlela leyi Yesu a nga ta lwisana ha yona ni valala va Yena a ri exikhundlheni xa yena lexi tlakukeke xa le tilweni, mupisalema u yimbelerile a ku: “Humelela hi ku vangama ka wena; famba hi ndlela ya ntiyiso ni ku titsongahata ni ku lulama.” (Ps. 45:4) EArmagedoni, Yesu Kreste u ta lwela lava titsongahataka ni lava lulameke ni lava rhandzaka ntiyiso. Naswona ku ta humelela yini emakumu ka Mfumo wa yena wa Gidi ra Malembe loko Hosi leyi nga Mesiya yi “herise hulumendhe hinkwayo ni vulawuri ni vuhosi hinkwabyo”? Xana u ta kombisa ku titsongahata? Ina, hikuva u ta “nyiketa mfumo eka Xikwembu tlhelo Tata wa yena.”—Hlaya 1 Vakorinto 15:24-28.

17, 18. (a) Ha yini swi ri swa nkoka leswaku malandza ya Yehovha ma landzela xikombiso xa Yesu xo titsongahata? (b) Ku ta tlhuvutsiwa yini exihlokweni lexi landzelaka?

¹⁷ Ku vuriwa yini hi hina? Xana hi ta landzela xikombiso lexi vekiweke hi Yesu kutani hi titsongahata? Xana swilo swi ta hi fambela njhani loko Hosi Yesu Kreste a tisa ndzoviso eArmagedoni? Ndlela leyi a fambaka ha yona yi kombisa leswaku u ta ponisa ntsena vanhu lava titsongahataka va tlhela va lulama. Kutani, ku va ni mfanelo ya ku titsongahata i swa nkoka leswaku hi ponisiwa. Ku tlula kwalaho, tanihi leswi ku titsongahata ka Yesu Kreste ku vuyeriseke yena ni van’wana, ku titsongahata ka hina ku ta vuyerisa hina ni van’wana hi tindlela to hambana-hambana.

¹⁸ I yini lexi nga hi pfunaka leswaku hi landzela xikombiso xa Yesu xa ku titsongahata? Hi nga tikarhatela ku va lava titsongahataka hi ndlela yihi ku nga khathariseki swiphiqo leswi hi nga ha langutanaka na swona? Swivutiso leswi swi ta tlhuvutsiwa exihlokweni lexi landzelaka.