“NCHUMU lowu nga rivalekiki!” Yoleyo i ndlela leyi vo tala va yi hlamuseleke ha yona “Creation Drama.” Yi fike hi nkarhi naswona lava yi voneke a va yi rivalanga. Hakunene, “Creation Drama” yi nyikele vumbhoni lebyikulu leswaku ku dzunisiwa Yehovha emahlweninyana ka ku va mfumo wa Hitler wu sungula ku xanisa vanhu va Yena le Yuropa hi ndlela ya tihanyi. Kambe a ku ri yini “Creation Drama”?

Hi 1914 yindlu-nkulu ya vanhu va Yehovha le Brooklyn, eNew York, le U.S.A., yi humese “Photo-Drama of Creation.” A ku ri tisilayidi leti tlangaka tiawara ta nhungu leti nga ni swifaniso ni swifaniso leswi tshukatshukaka, leswi nga ni mivalavala ni mpfumawulo. “Photo-Drama” yi hlalele hi vanhu va timiliyoni emisaveni hinkwayo. Nkandziyiso wo koma—“Eureka Drama”—na yona yi humesiwe hi 1914. Kambe hi va-1920, swilo leswi tirhiseriwaka tislayidi, tifilimi ni minkombiso ya tifilimi se a swi onhakile. Kambe vanhu vo tala a va lava ku vona “Photo-Drama.” Hi xikombiso, vaaki va le Ludwigsburg le Jarimani, va vutisile va ku: “Xana ‘Photo-Drama’ yi ta tlhela yi kombisiwa rini?” Xana a ku ta endliwa yini?

Leswaku ku ta enerisiwa xilaveko xa ku kombisiwa ka Drama leyi, hi va-1920 vayimeri va ndyangu wa Bethele le Magdeburg le Jarimani, va xave swiputsa swa swifaniso leswi tshukatshukaka ni leswi nga tshukatshukiki eka khampani yin’wana eParis, le Furwa, ni le Leipzig ni le Dresden. Swifaniso leswi swi hlanganisiwe ni tislayidi ta khale ta “Photo-Drama” leti a ta ha ri kahle.

Makwerhu Erich Frost, xiyimbeleri lexi nga ni vuswikoti, u qambhe risimu leri a ri ta fambisana ni tifilimi ni tislayidi loko ti tlanga. Xiphemu xa nhlamuselo ya kona a xi tekiwe ebukwini ya hina leyi nge Creation. Hi yona mhaka nkandziyiso lowu pfuxetiweke wa “Photo-Drama” wu nyikiweke vito lerintshwa ra “Creation Drama.”

Drama leyi leyintshwa a yi tlanga nkarhi lowu ringanaka ni wa “Photo-Drama”—tiawara ta nhungu—naswona vanhu va vone xiyenge xin’we madyambu hi ku landzelelana. Yi nyikele vuxokoxoko lebyi kokaka rinoko malunghana ni masiku yo tumbuluxa, yi kambisisa matimu ya le Bibeleni ni ya misava naswona yi hlamusele leswaku vukhongeri bya mavunwa byi tsandzekile ku endlela vanhu leswi a va anakanya leswaku byi ta va endlela swona. “Creation Drama” yi kombisiwe eAustria, eJarimani, eLuxemburg ni le Switzerland ni le tindhawini tin’wana laha vanhu va kona va vulavulaka Xijarimani.

Erich Frost u hlamuserile a ku: “Loko hi ri karhi hi tlanga Drama leyi, a ndzi khutaza vatirhi-kulorhi, ngopfu-ngopfu lava a hi yimbelela swin’we leswaku va tirhisa nkarhi wa vona wo wisa va famba hi  layini kutani va nyika vayingiseri tibuku ni swibukwana swa hina swo tsakisa. Hi fambise minkandziyiso yo tala hi ndlela yoleyo ku tlula leyi hi yi fambiseke hi yindlu ni yindlu.” Johannes Rauthe, loyi a hleleke ku kombisiwa ka drama leyi ePoland ni le Rhiphabliki ra Czech ra manguva lawa, u tsundzuka leswaku vanhu vo tala lava a va ri kona va siye tiadirese ta vona leswaku va ta endzeriwa. Tiadirese toleto ti ve xisekelo xa maendzo yo vuyela lama tswalaka mihandzu.

Hi va-1930, “Creation Drama” yi tlangeriwe vanhu lava a va tate tiholo naswona vanhu hinkwavo emadorobeni wolawo a va vulavula hi Timbhoni ta Yehovha. Hi 1933, kwalomu ka vanhu va miliyoni se a va yi vonile minkombiso leyi hleriweke hi hofisi ya hina ya rhavi le Jarimani. Käthe Krauss u ri: “Leswaku hi ya vona Drama leyi eka rin’wana ra masiku ya ntlhanu, a hi famba tikhilomitara ta khume ku ya, hi hundza emakhwatini ivi hi khandziya swintshabyana hi tlhela hi ehla hi hundza ni le minkoveni.” Else Billharz u ri: “‘Creation Drama’ yi veke xisekelo xa ku rhandza ka mina ntiyiso.”

Alfred Almendinger u hlamusela leswaku loko mana wa yena a ya vona Drama leyi, u “yi tsakele swinene lerova u xave Bibele kutani a lavisisa rito leri nge ‘pagatori.’” Tanihi leswi a a nga ta ri kuma eBibeleni, u tshike ku ya ekerekeni kutani a khuvuriwa. Erich Frost u ri: “Vanhu vo tala va amukele ntiyiso hikwalaho ko hlalela ‘Creation Drama.’”—3 Yoh. 1-3.

Loko vanhu vo tala va vona “Creation Drama,” nhlangano wa Manazi se a wu seketeriwa swinene le Yuropa naswona wu vanga swiphiqo. Ku sukela hi 1933, mintirho ya Timbhoni le Jarimani yi yirisiwile. Ku sukela hi nkarhi wolowo ku ta fikela loko ku hela nyimpi ya vumbirhi ya misava hi 1945, malandza ya Yehovha le Yuropa ma xanisiwe hi ndlela ya tihanyi. Erich Frost u hete malembe ya nhungu a ri ekhotsweni. Kambe u ponile naswona endzhakunyana u tirhe eBethele ya le Wiesbaden eJarimani. A swi ri swinene leswi “Creation Drama” leyi nga rivalekiki yi fikeke hi nkarhi leswaku yi tiyisa xivindzi xa Vakreste vo tala lava a va ta langutana ni miringo ya ripfumelo hi nkarhi wa Nyimpi ya Vumbirhi ya Misava!—Tolo a nga ha vuyi eJarimani.