1. (a) Vanhu va angula njhani loko va nyikiwa switsundzuxo, naswona ha yini? (b) Ku tikukumuxa ku nga yi khumba njhani ndlela leyi munhu a yi tekaka ha yona ndzayo?

VANHU va angula hi tindlela to hambana-hambana loko va nyikiwa ndzayo. Van’wana va nga ha amukela ndzayo leyi humaka eka munhu la nga ni vulawuri, kasi leyi humaka eka munhu la nga ntangha ya vona kumbe loyi a nga riki na vulawuri byo tala va nga ha yi ala. Loko van’wana va nyikiwa ndzayo kumbe xitsundzuxo, va nga ha angula hi tindlela to hambana-hambana. Va nga ha va ni gome, va hlunama, va khomiwa hi tingana kumbe va nga ha khutazeka, va titwa va tlhontlhiwa kumbe va lava ku antswisa. Ha yini vanhu va angula hi tindlela to hambana? Xivangelo xin’wana i ku tikukumuxa. Entiyisweni, moya wa ku tikurisa wu nga endla munhu a anakanya leswaku ndzayo yoleyo a yi tirhi eka yena, kutani a yi ala ivi a nga vuyeriwi eka ndzetelo wa nkoka.—Swiv. 16:18.

2. Ha yini Vakreste va ntiyiso va tlangela ndzayo leyi humaka eRitweni ra Xikwembu?

² Hi hala tlhelo, Vakreste va ntiyiso va yi tlangela ndzayo leyi pfunaka, ngopfu-ngopfu loko yi sekeriwe eRitweni ra Xikwembu. Switsundzuxo swa Yehovha swi hi nyika vutlhari bya nkoka, swa hi dyondzisa swi tlhela swi hi pfuna ku papalata mintlhamu yo tanihi ku rhandza rifuwo, ku tikhoma hi ndlela yo biha hi tlhelo ra rimbewu ni ku tirhisa swidzidziharisi kumbe byala hi ndlela yo biha. (Swiv. 20:1; 2 Kor. 7:1; 1 Tes. 4:3-5; 1 Tim. 6:6-11) Ku tlula kwalaho, ha tsaka hikwalaho ka “xiyimo lexinene xa mbilu” lexi hi vaka na xona hikwalaho ko yingisa switsundzuxo swa Xikwembu.—Esa. 65:14.

3. I langutelo rihi ra mupisalema leri swi nga vaka swinene leswaku hi ri tekelela?

 ³ Leswaku hi hlayisa vuxaka bya hina bya risima ni Tata wa hina wa le tilweni, hi fanele hi ya emahlweni hi tirhisa swiletelo swa vutlhari swa Yehovha evuton’wini bya hina. Hi fanele hi tekelela langutelo leri fanaka ni ra mupisalema loyi a tsaleke a ku: “Ndzi teke switsundzuxo swa wena swi ri ndzhaka ya mina hilaha ku nga riki na makumu, hikuva swi endla mbilu ya mina yi khana.” (Ps. 119:111) Xana na hina hi tsakela swileriso swa Yehovha, kumbe minkarhi yin’wana hi swi teka tanihi leswi tikaka? Hambiloko minkarhi yin’wana swi hi tikela ku amukela ndzayo, a hi fanelanga hi hela matimba. Hi nga tiyisa ku byi tshemba ka hina hilaha ku tiyeke vutlhari lebyi tlakukeke bya Xikwembu! A hi kambisiseni tindlela tinharhu to endla sweswo.

4. Hi wihi nchumu wun’we lowu nga hundzukangiki evuton’wini bya Davhida?

⁴ Swilo swi n’wi fambele kahle evuton’wini Hosi Davhida swi tlhela swi nga n’wi fambeli kahle, kambe ku ni nchumu wun’we lowu nga hundzukangiki—minkarhi hinkwayo a a tshemba Muvumbi wa yena hi ku helela. U te: “Oho Yehovha, ndzi tlakusela moya-xiviri wa mina eka wena. Oho Xikwembu xanga, ndzi tshemba wena.” (Ps. 25:1, 2) I yini lexi pfuneke Davhida ku tshemba Tata wa yena wa le tilweni hi ndlela yoleyo?

5, 6. Rito ra Xikwembu ri hi byela yini malunghana ni vuxaka lebyi Davhida a a ri na byona na Yehovha?

⁵ Vanhu vo tala va khongela eka Xikwembu loko va ri ni swiphiqo leswikulu ntsena. Ku vuriwa yini loko munghana kumbe xaka ra wena ri vulavula na wena ntsena loko ri lava mali kumbe loko ri lava u ri endlela swo karhi? Hi ku famba ka nkarhi, u nga ha sungula ku tivutisa loko munghana lowa wena a ku rhandza hakunene. Kambe, Davhida a a nga ri tano. Vuxaka bya yena na Yehovha a a byi kombisa leswaku a a ri ni ripfumelo naswona a a rhandza Xikwembu vutomi bya yena hinkwabyo—loko swilo swi famba kahle ni loko swi nga fambi kahle.—Ps. 40:8.

⁶ Xiya marito ya Davhida yo dzunisa ni yo nkhensa Yehovha lama nge: “Oho Yehovha Hosi ya hina, vito ra wena i rikulu swinene emisaveni hinkwayo, wena loyi xindzhuti xa wena xi tlakukeke ehenhla-henhla ka matilo!” (Ps. 8:1) Xana wa byi vona vuxaka lebyikulu lebyi Davhida a a ri na byona ni Tata wa yena wa le tilweni? Davhida u tsakisiwe swinene hi vukulu bya Yehovha ni ku vangama ka yena lerova u susumeteleke ku n’wi dzunisa “siku hinkwaro.”—Ps. 35:28.

7. Hi vuyeriwa njhani hi ku tshinela eka Xikwembu hi xikhongelo?

⁷ Ku fana na Davhida, hi fanele hi vulavula na Yehovha nkarhi na nkarhi leswaku hi tiyisa ndlela leyi hi n’wi tshembaka ha yona. Bibele yi ri: “Tshinelani eka Xikwembu, kutani xi ta tshinela eka n’wina.” (Yak. 4:8) Ku tshinela eka Xikwembu hi xikhongelo i ndlela yin’wana ya nkoka leyi hi kumaka moya lowo kwetsima ha yona.—Hlaya 1 Yohane 3:22.

8. Ha yini hi fanele hi papalata ku phindha-phindha marito lama fanaka loko hi khongela?

⁸ Loko u khongela, xana u tolovele ku phindha-phindha marito lama fanaka? Loko swi ri tano, loko u nga si khongela, tinyike nkarhi wutsongo u anakanya hi leswi u lavaka ku swi vula. Loko a ho phindha-phindha marito lama fanaka eka munghana wa hina kumbe eka xaka ra hina nkarhi hinkwawo loko hi vulavula na rona, xana a swi ta ri tsakisa? A ri nga ha ta hi yingisa. Ina, Yehovha a nge tshiki ku yingisa xikhongelo lexi humaka embilwini xa un’wana wa malandza ya yena yo tshembeka. Kambe hi fanele hi papalata ku vula swilo leswi fanaka nkarhi hinkwawo loko hi khongela.

9, 10. (a) Hi nga ha katsa yini eka swikhongelo swa hina? (b) I yini leswi nga hi pfunaka ku khongela swi huma embilwini?

⁹ Swi le rivaleni leswaku loko hi lava ku tshinela eka Xikwembu a hi nge khongeli hi swilo leswi tolovelekeke. Loko hi ya hi tiphofula eka Yehovha, hi ta tshinela eka yena naswona hi ta ya hi n’wi tshemba. Kambe, hi fanele hi katsa yini eka swikhongelo swa hina? Rito ra Xikwembu ra hlamula: “Eka hinkwaswo tivisani Xikwembu swikombelo swa n’wina hi xikhongelo ni xikombelo  swin’we ni ku nkhensa swikombelo swa n’wina.” (Filp. 4:6) Entiyisweni, hi nga khongela hi nchumu wun’wana ni wun’wana lowu khumbaka vuxaka bya hina ni Xikwembu kumbe vutomi bya hina tanihi malandza ya xona.

¹⁰ Hi nga dyondza swo tala eka swikhongelo swa vavanuna ni vavasati vo tshembeka leswi tsariweke eBibeleni. (1 Sam. 1:10, 11; Mint. 4:24-31) Tipisalema ti ni swikhongelo ni tinsimu to tala leti yaka eka Yehovha leti humaka embilwini. Swikhongelo ni tinsimu leti swi katsa swa vanhu lava a va ri ni nhlomulo ni lava a va tsake swinene. Ku kambisisa marito wolawo lama vuriweke hi vanhu vo tshembeka swi nga hi pfuna leswaku hi khongela hi ndlela leyi nga ni xikongomelo eka Yehovha.

11. Ha yini hi fanele hi anakanyisisa hi xitsundzuxo xa Xikwembu?

¹¹ Davhida u te: “Xitsundzuxo xa Yehovha xa tshembeka, xi tlharihisa la nga riki na ntokoto.” (Ps. 19:7) Ina, hambiloko hi nga ri na ntokoto, hi nga va vo tlhariha loko hi yingisa swileriso swa Xikwembu. Kambe, ndzayo yin’wana ya le Matsalweni yi lava leswaku hi anakanyisisa ha yona loko hi ta vuyeriwa swinene eka yona. Sweswo swi nga ha vuriwa malunghana ni ku tshama hi tshembekile loko hi ringiwa ku endla nchumu lowu hoxeke exikolweni kumbe entirhweni, ku yingisa milawu ya Xikwembu malunghana ni ngati ni ku nga hlanganyeli etimhakeni ta nyimpi ni ku tirhisa milawu ya Bibele loko hi hlawula swiambalo ni loko hi tilunghisa. Ku anakanyisisa hi ndzayo ya Xikwembu swi ta hi pfuna leswaku hi lunghekela swiyimo swo tano. Kutani hi nga endla xiboho xa leswi hi nga ta swi endla loko swi nga si humelela. Ku tilulamisela hi ndlela yoleyo swi nga hi pfuna ku papalata swihoxo leswi twisaka ku vava.—Swiv. 15:28.

12. Hi nga hlayisa switsundzuxo swa Xikwembu loko hi anakanyisisa hi yini?

¹² Loko ha ha rindzele ku hetiseka ka switshembiso swa Xikwembu, xana ndlela leyi hi hanyaka ha yona yi kombisa leswaku hi tshama hi xalamukile hi tlhelo ra moya? Hi xikombiso, xana ha tshemba hakunene leswaku Babilona Lonkulu u ta lovisiwa ku nga ri khale? Xana mikateko ya le nkarhini lowu taka, yo tanihi vutomi lebyi nga heriki emisaveni leyi nga paradeyisi, ya ha ri ya nkoka eka hina ku fana ni loko hi yi twa ro sungula? Xana ha ha hisekela ntirho wa nsimu ematshan’weni yo rhangisa ku navela ka hina? Ku vuriwa yini hi ntshembo wa ku pfuxiwa ka vafi, ku kwetsimisiwa ka vito ra Yehovha ni ku lweriwa ka vuhosi bya yena? Xana timhaka toleto ta ha ri ta nkoka eka hina? Ku anakanyisisa hi swivutiso leswi swi nga hi pfuna ku endla hilaha mupisalema a vuleke hakona, hi teka “switsundzuxo swa [Xikwembu] swi ri ndzhaka ya [hina] hilaha ku nga riki na makumu.”—Ps. 119:111.

13. Ha yini Vakreste va lembe-xidzana ro sungula swi va tikerile ku twisisa swilo swin’wana? Nyika xikombiso.

¹³ Ku ni swilo swin’wana leswi ku vulavuriweke ha swona eBibeleni leswi hi nga ha vaka hi nga swi twisisi hi ku helela hikuva a ku si va nkarhi wa Yehovha wo swi hlamusela. Yesu u byele vaapostola va yena hi ku phindha-phindha leswaku u ta boheka ku xanisiwa ni ku dlayiwa. (Hlaya Matewu 12:40; 16:21.) Kambe vaapostola a va nga swi twisisi leswaku a a vula yini. Va swi twisise endzhaku ka ku fa ni ku pfuxiwa ka yena loko a ambale miri wa nyama, a humelela eka vadyondzisiwa vo hlayanyana kutani a “pfula mianakanyo ya vona hi ku helela leswaku va twisisa nhlamuselo ya Matsalwa.” (Luka 24:44-46; Mint. 1:3) Hilaha ku fanaka, valandzeri va Kreste va swi twisise endzhaku ka loko moya lowo kwetsima wu chululeriwe eka vona hi Pentekosta ya 33 C.E., leswaku Mfumo wa Xikwembu a wu ta simekiwa etilweni.—Mint. 1:6-8.

14. Eku sunguleni ka lembe-xidzana ra vu-20, i xikombiso xihi lexinene lexi vamakwerhu vo tala va xi vekeke hambileswi a va ri ni ku langutela loku hoxeke hi masiku yo hetelela?

¹⁴ Hilaha ku fanaka, eku sunguleni ka lembe-xidzana ra vu-20, Vakreste va ntiyiso a va ri ni ku langutela loku hoxeke malunghana ni leswi a swi ta endleka “emasikwini yo hetelela.” (2 Tim. 3:1) Hi xikombiso, hi 1914, van’wana a va anakanya leswaku a va ta tekeriwa etilweni ku nga ri khale. Loko sweswo swi nga endlekanga, Vakreste volavo va ye emahlweni va dyondza Matsalwa kutani va swi xiya leswaku a ku fanele ku rhanga ku endliwa ntirho lowukulu wo chumayela. (Mar. 13:10) Hikwalaho, hi 1922, J. F. Rutherford, loyi hi nkarhi wolowo  a a rhangela entirhweni wo chumayela, u byele lava a va hlengeletane entsombanweni wa matiko le Cedar Point, eOhio, le U.S.A. a ku: “Vonani, Hosi ya fuma! N’wina mi vayimeri va yona. Hikwalaho, twarisani, twarisani, twarisani Hosi ni mfumo wa yona.” Ku sukela hi nkarhi wolowo ku ya emahlweni, malandza ya Yehovha ya manguva lawa ma tiviwa hi ku chumayela “mahungu lamanene ya mfumo.”—Mat. 4:23; 24:14.

15. Hi vuyeriwa njhani hi ku anakanyisisa hi ndlela leyi Xikwembu xi tirhisaneke ha yona ni vanhu va xona?

¹⁵ Loko hi anakanyisisa hi ndlela yo hlamarisa leyi Yehovha a tirhisaneke ha yona ni vanhu va yena enkarhini lowu hundzeke ni namuntlha, hi ya hi byi tshemba swinene vuswikoti bya yena byo hetisisa ku rhandza ka yena ni xikongomelo xa yena enkarhini lowu taka. Hi nkarhi lowu fanaka, switsundzuxo swa Xikwembu swi hi pfuna leswaku hi tshama hi ri karhi hi anakanya hi vuprofeta bya xona lebyi hi rindzeleke leswaku byi hetiseka. Hi nga tiyiseka leswaku loko hi endla tano swi ta hi pfuna leswaku hi tshemba switshembiso swa xona.

16. Hi yihi mikateko leyi hi yi kumaka loko hi hiseka swinene entirhweni wa nsimu?

¹⁶ Yehovha, Xikwembu xa hina i Xikwembu xa matimba swinene, Xikwembu lexi tekaka goza. Mupisalema u vutisile a ku: “I mani la nga ni matimba ku fana na wena, Wena Yah?” U tlhele a ku: “Voko ra wena ri ni ntamu, voko ra wena ra xinene ri tlakusiwile.” (Ps. 89:8, 13) Hi ku pfumelelana ni sweswo, Yehovha u tlangela a tlhela a katekisa matshalatshala lawa hi ma endlaka leswaku hi yisa timhaka ta Mfumo emahlweni. Wa swi vona leswaku malandza yakwe—ku nga khathariseki leswaku i ya xinuna kumbe i ya xisati, ma ha ri mantshwa kumbe se ma dyuharile—a ma khondli mavoko kutani ma dya “xinkwa xa vulolo.” (Swiv. 31:27) Hi tekelela Muvumbi wa hina, kutani hi tshama hi khomekile hi mintirho ya le nhlengeletanweni yakwe. Ku tirhela Xikwembu hi mbilu hinkwayo swa hi vuyerisa, naswona swi n’wi tsakisa swinene Yehovha lerova a katekisa ntirho wa hina wa nsimu.—Hlaya Pisalema 62:12.

17, 18. Ha yini hi nga vulaka leswaku swiendlo swa hina swa ripfumelo swi hi pfuna leswaku hi tiyisa ndlela leyi hi tshembaka xitsundzuxo xa Yehovha ha yona? Nyika xikombiso.

 ¹⁷ Swiendlo swa hina swa ripfumelo swi hi pfuna njhani ku tiyisa ndlela leyi hi tshembaka Yehovha ha yona? Anakanya hi rungula ra le Matsalweni ra ku nghena ka Vaisrayele eTikweni leri Tshembisiweke. Yehovha a a lerise vaprista lava rhwaleke areka ya ntwanano leswaku va ya nghena eNambyeni wa Yordani. Hambiswiritano, loko vanhu va ri karhi va tshinela, va swi xiyile leswaku timpfula ta ximun’wana a ti endle leswaku nambu wolowo wu tala wu khapa-khapa. Xana Vaisrayele a va ta endla yini? Xana a va ta dzima mixaxa eribuweni ra nambu kutani va rindza mavhiki kumbe ku tlula leswaku mati lama khapa-khapaka ma hunguteka? Doo, va tshembe Yehovha hi ku helela kutani va landzela swileriso swa yena. Vuyelo byi ve byihi? Rungula ra kona ri hlayeka hi ndlela leyi: “Xikan’we-kan’we loko mikondzo ya vaprista yi khumbe mati, nambu wu yima ku khuluka, . . . vaprista va yima endhawini leyi omeke exikarhi ka nambu ekusuhi ni le Yeriko loko vanhu hinkwavo va ri ku peleni.” (Yox. 3:12-17; Contemporary English Version) Anakanya ndlela leyi a swi tsakisa ha yona ku vona mati lawa a ma khuluka ma hlengeletana! Entiyisweni, ripfumelo ra Vaisrayele eka Yehovha ri tiyisiwile hikuva va tshembe swileriso swa yena.

¹⁸ I ntiyiso leswaku Yehovha a nga ha endleli vanhu va yena masingita yo tano namuntlha, kambe wa swi katekisa swiendlo swa vona swa ripfumelo. Matimba lama tirhaka ya Xikwembu ma va nyika matimba leswaku va endla ntirho lowu va averiweke wona wo chumayela rungula ra Mfumo emisaveni hinkwayo. Naswona Mbhoni leyikulu ya Yehovha, ku nga Kreste Yesu la pfuxiweke eku feni, u tiyisekise vadyondzisiwa va yena leswaku u ta va seketela entirhweni lowu wa nkoka, a ku: “Hikokwalaho fambani mi ya endla vanhu va matiko hinkwawo va va vadyondzisiwa . . . Ndzi na n’wina masiku hinkwawo ku fikela emakumu ka mafambiselo ya swilo.” (Mat. 28:19, 20) Timbhoni to tala leti a ti ri ni tingana kumbe leti a ti chava ku vulavula ni van’wana ti vula leswaku moya lowo kwetsima wa Xikwembu wu ti nyike xivindzi xo vulavula ni vanhu lava ti nga va tiviki ensin’wini.—Hlaya Pisalema 119:46; 2 Vakorinto 4:7.

19. Hi xihi xitiyisekiso lexi hi nga na xona hambiloko hi ri ni ku tsana ko karhi?

¹⁹ Vamakwerhu van’wana va xinuna ni va xisati a va ha swi koti ku endla leswi a va ta tsakela ku swi endla entirhweni wa Xikwembu hileswi va vabyaka kumbe va dyuhaleke. Kambe, va nga tiyiseka leswaku “Tatana la nga ni tintswalo letikulu tlhelo Xikwembu xa nchavelelo hinkwawo” u twisisa swiyimo swa Mukreste un’wana ni un’wana wa ntiyiso. (2 Kor. 1:3) Wa swi tlangela hinkwaswo leswi hi swi endlaka leswaku hi yisa timhaka ta Mfumo emahlweni. Hinkwerhu hi fanele hi tsundzuka leswaku ku ponisiwa ka hina ku titshege swinene hi ku va ni ripfumelo eka gandzelo ra nkutsulo ra Kreste ivi hi endla leswi hi nga kotaka ku swi endla.—Hev. 10:39.

20, 21. Hi tihi tindlela tin’wana leti hi kombisaka ha tona leswaku hi tshemba Yehovha?

²⁰ Vugandzeri bya hina byi katsa ku tirhisa nkarhi, matimba ni rifuwo ra hina hilaha hi nga kotaka hakona. Ina, hi lava ku “endla ntirho wa muevhangeli” hi timbilu ta hina hinkwato. (2 Tim. 4:5) Ntiyiso wa mhaka hileswaku ha swi tsakela ku swi endla sweswo hikuva swi pfuna van’wana ku “fikelela vutivi lebyi kongomeke bya ntiyiso.” (1 Tim. 2:4) Swi le rivaleni leswaku ku fundzha ni ku dzunisa Yehovha swi hi endla hi fuwa hi tlhelo ra moya. (Swiv. 10:22) Naswona swi hi pfuna ku n’wi tshemba hi ku helela Muvumbi wa hina, ku nga khathariseki leswaku ku humelela yini.—Rhom. 8:35-39.

²¹ Hilaha se hi buleke hakona, ku tshemba nkongomiso wa vutlhari wa Yehovha a swo tiendlekela; hi fanele hi tirha hi matimba leswaku hi wu tshemba. Hikwalaho titshege hi Yehovha hi xikhongelo hilaha u nga kotaka hakona. Anakanyisisa hi ndlela leyi Yehovha a ku hetisiseke ha yona ku rhandza ka yena enkarhini lowu hundzeke ni ndlela leyi a nga ta ku hetisisa ha yona enkarhini lowu taka. Naswona yana emahlweni u tiyisa ndlela leyi u tshembaka Yehovha ha yona hi swiendlo swa vugandzeri. Hakunene, switsundzuxo swa Yehovha swi ta tshama hilaha ku nga heriki. Na wena u nga hanya hilaha ku nga heriki!