1, 2. Ha yini vukanganyisi byi tinyike matimba namuntlha, naswona hi byihi vukanganyisi lebyi hi byi vonaka? (Vona xifaniso lexi nga eku sunguleni ka xihloko lexi.)

VUXISI, vukungundzwana ni vukanganyisi swi tinyike matimba emafambiselweni lawa ya swilo. Leswi a swi fanelanga swi hi hlamarisa. Bibele yi swi veka erivaleni leswaku Sathana Diyavulosi i mukanganyisi la nga ni vutshila naswona i mufumi wa mafambiselo lawa ya swilo. (1 Tim. 2:14; 1 Yoh. 5:19) Loko hi ri karhi hi tshinela emakumu ka mafambiselo lawa yo homboloka, Sathana u nyanya ku hlundzuka hikuva u salele hi “nkarhi wo koma” ntsena. (Nhlav. 12:12) Hikwalaho hi nga langutela leswaku lava kuceteriwaka hi Diyavulosi va ta ya emahlweni va nga tshembeki naswona va ta ringeta ku kanganyisa ngopfu-ngopfu lava kondletelaka vugandzeri bya ntiyiso.

² Loko swihaxa-mahungu swi vulavula hi malandza ya Yehovha ni tidyondzo ta wona swi pfa swi nga vuli ntiyiso hinkwawo kumbe swi vula mavunwa. Leswaku ku hangalasiwa switori leswi nga mavunwa, ku tirhisiwa tinhloko-mhaka ta maphepha-hungu, minongonoko ya le ka thelevhixini ni ti-Web site ta le ka Internet. Hikwalaho, vanhu van’wana va khunguvanyeka kumbe va hlundzuka hikuva va pfumela mavunwa wolawo va nga rhanganga va kambisisa ntiyiso wa mhaka.

3. I yini lexi nga hi pfunaka ku lwisana ni vukanganyisi?

³ Ha tsaka swinene leswi hi nga ni Rito ra Xikwembu, leri hi ‘pfunaka ku lulamisa swilo’ ni ku lwisana ni rhengu leri ra nala wa hina leri hetaka matimba. (2 Tim. 3:16) I swa nkoka leswaku hi dyondza swo karhi eka mapapila ya muapostola Pawulo laha Vakreste van’wana emutini wa Tesalonika hi nkarhi wa vaapostola a va kanganyisiwile, va amukela mavunwa. U va khutaze ku “nga ninginisiwi hi ku hatlisa emianakanyweni ya [vona].” (2 Tes. 2:1, 2) Hi nga dyondza yini eka xitsundzuxo xa Pawulo xa rirhandzu, naswona hi nga xi tirhisa njhani?

4. Vakreste va le Tesalonika va lemuxiwe njhani hi ku ta ka “siku ra Yehovha,” naswona hina hi lemuxiwa njhani?

⁴ Eka papila rakwe leri yaka evandlheni ra le Tesalonika, Pawulo u lemuxe hi ku ta ka “siku ra Yehovha.” A a nga lavi leswaku vamakwavo wa yena va pfilunganyeka naswona va va va nga lunghekanga. Ku ri na sweswo, u va khutaze ‘ku hiteka va hlayisa mianakanyo ya vona leyi hlutekeke’ tanihi “vana va ku vonakala.” (Hlaya 1 Vatesalonika 5:1-6.) Namuntlha hi rindzele ku lovisiwa ka Babilona Lonkulu, ku nga mfumo wa misava wa vukhongeri bya mavunwa. Ku lovisiwa ka yena ku ta va ku sungula ka siku lerikulu ra Yehovha. Nkateko wa kona, hi yi twisisa kahle ndlela leyi xikongomelo xa Yehovha xi nga ta hetiseka ha yona. Nakambe, nkarhi na nkarhi evandlheni hi kuma switsundzuxo leswi faneleke leswi hi pfunaka ku hlayisa mianakanyo ya hina leyi hlutekeke. Loko hi swi yingiserisisa kahle switsundzuxo swoleswo leswi phindha-phindhiwaka, hi nga tiyisa ku tiyimisela ka hina ku endlela Xikwembu “ntirho wo kwetsima, hi matimba ya [hina] ya ku anakanya.”—Rhom. 12:1.

5, 6. (a) Pawulo u vulavule hi yini eka papila rakwe ra vumbirhi leri yaka eka Vatesalonika? (b) I yini leswi Xikwembu xi nga ta swi endla ku nga ri khale hi ku tirhisa Yesu, naswona hi fanele hi tivutisa yini?

⁵ Endzhakunyana ka loko Pawulo a rhumele papila ra yena ro sungula eka Vakreste va le Tesalonika, u rhumele papila ra vumbirhi. Eka rona u vulavule hi nhlomulo lowu taka laha Hosi Yesu a nga ta lovisa “lava va nga xi tiviki Xikwembu ni lava va nga ma yingisiki mahungu lamanene.” (2 Tes. 1:6-8) Ndzima ya vumbirhi ya papila rolero yi kombisa leswaku van’wana evandlheni rolero a va ‘nyanyuriwe’ hi siku ra Yehovha, lerova va anakanya leswaku a ro va kwala nyongeni. (Hlaya 2 Vatesalonika 2:1, 2.) Vakreste volavo vo sungula a va nga yi twisisi kahle ndlela leyi xikongomelo xa Yehovha a xi ta hetiseka ha yona, hikuva Pawulo u swi pfumerile sweswo loko endzhakunyana a tsale leswi landzelaka malunghana ni vuprofeta: “Hi ni vutivi lebyi nga hetisekangiki naswona hi profeta hilaha ku nga hetisekangiki; kambe loko ku fika leswi hetisekeke, leswi nga hetisekangiki swi ta hela.” (1 Kor. 13:9, 10) Kambe switsundzuxo leswi huhuteriweke leswi tsariweke hi Pawulo, muapostola Petro ni hi vamakwerhu van’wana vo tshembeka lava totiweke va le nkarhini wolowo swi va endle leswaku va tshama va tshembekile.

⁶ Leswaku a lulamisa timhaka, Pawulo u huhuteriwe ku hlamusela leswaku a ku ta va ni vugwinehi lebyikulu ni “munhu wo kala nawu” emahlweni ka ku va ku fika siku ra Yehovha. *  Endzhaku ka sweswo, hi nkarhi lowu faneleke, Hosi Yesu u ta “herisa” hinkwavo lava kanganyisiweke. Muapostola loyi u hlamusele xivangelo xa ku avanyisiwa ka vona hi ndlela leyi; a vula leswaku “a va ku amukelanga ku rhandza ntiyiso.” (2 Tes. 2:3, 8-10) Hi fanele hi tivutisa swivutiso leswi: ‘Ndzi wu rhandza ku fikela kwihi ntiyiso? Xana ndza wu hlaya magazini lowu ni minkandziyiso yin’wana leyi lunghiseleriweke vandlha ra vanhu va Xikwembu emisaveni hinkwayo, leswaku ndzi ta tiva ndlela leyi hi ti twisisaka ha yona tidyondzo ta le Bibeleni sweswi?’

7, 8. (a) Vakreste vo sungula a va fanele va lwisana ni makhombo wahi? (b) Hi wihi nchumu lowu nga khombo lerikulu eka Vakreste va ntiyiso namuntlha?

⁷ Entiyisweni, Vakreste a va nga ta langutana ni makhombo ya vagwinehi ni tidyondzo ta vona ntsena. Pawulo u tsalele Timotiya leswaku “ku rhandza mali i rimitsu ra mixaka hinkwayo ya swilo swo biha.” Muapostola loyi u kombise leswaku “hi ku lwela ku fikelela rirhandzu leri, van’wana va lahlekisiwile eripfumelweni naswona va titlhave hinkwako-nkwako hi switlhavi swo tala.” (1 Tim. 6:10) “Mintirho ya nyama” na yona a yi ta va khombo leri tshamaka ri ri kona.—Gal. 5:19-21.

⁸ Kambe, u nga swi twisisa leswaku ha yini Pawulo a lemuxe Vatesalonika swinene malunghana ni nxungeto lowukulu lowu vavanuna lava kun’wana a va vitaneke “vaapostola va mavunwa,” a va ri na wona. Exikarhi ka vona a ku ri ni vavanuna lava a va vulavula “swilo leswi soholotiweke leswaku va tikokela vadyondzisiwa.” (2 Kor. 11:4, 13; Mint. 20:30) Endzhakunyana Yesu u bumabumele vandlha ra le Efesa hikuva a ri nga va “[tiyiseleli] vanhu vo biha.” Vaefesa volavo a va “ringa” vanhu lava entiyisweni a va ri vaapostola va mavunwa, vahembi. (Nhlav. 2:2) Lexi tsakisaka hileswaku eka papila rakwe ra vumbirhi leri yaka eka Vatesalonika, Pawulo u vule xikhutazo lexi: “Sweswi ha mi lerisa, vamakwerhu, hi vito ra Hosi Yesu Kreste, leswaku mi hambana ni makwerhu un’wana ni un’wana la fambaka hi ndlela leyi nga hlelekangiki.” Endzhaku ka sweswo u vulavule hi Vakreste lava a va “nga lavi ku tirha.” (2 Tes. 3:6, 10) Hikwalaho leswi a va fanele va papalata vanhu lava lolohaka naswona va nga laviki ku tirha, a swi ri swa nkoka swinene leswaku va papalata vanhu lava a va sungula ku gwineha! Ku va ni vunghana lebyikulu ni vanhu vo tano enkarhini wolowo a swi ri ni khombo swinene naswona a swi fanele swi papalatiwa—kutani swi tano ninamuntlha.—Swiv. 13:20.

9. Ha yini hi fanele hi tivonela loko un’wana a sungula ku mbambela malunghana ni timhaka to karhi leti nga hlamuseriwangiki kumbe a xopa-xopa vakulu ni van’wana?

⁹ Hi le kusuhi swinene ni nhlomulo lowukulu ni makumu ya mafambiselo lawa yo homboloka, hikwalaho switsundzuxo swoleswo leswi huhuteriweke leswi nyikeriweke eminkarhini ya vaapostola i swa nkoka swinene. Entiyisweni a hi swi lavi ku “hupa xikongomelo” xa musa lowu nga faneriwiki wa Yehovha kutani hi lahlekeriwa hi ntshembo wo hanya hilaha ku nga heriki, ku nga ha va etilweni kumbe emisaveni. (2 Kor. 6:1) Hi fanele hi tivonela loko munhu wo karhi la taka eminhlanganweni ya hina ya vandlha a ringeta ku hi yenga leswaku hi mbambela malunghana ni timhaka to karhi leti nga hlamuseriwangiki kumbe a xopa-xopa vakulu ni van’wana.—2 Tes. 3:13-15.

10. Vakreste va le Tesalonika va khutaziwe ku namarhela mindhavuko yihi?

¹⁰ Pawulo u khutaze vamakwavo va le Tesalonika leswaku va ‘yima va tiyile’ naswona va namarhela leswi va swi dyondzeke. (Hlaya 2 Vatesalonika 2:15.) A ku ri yini ‘mindhavuko’ leyi a va dyondzisiwe yona? Entiyisweni a ku nga ri mindhavuko leyi a yi dyondzisiwa hi vukhongeri bya mavunwa leyi a yi tekiwa onge i ya nkoka ku fana ni leswi a swi kumeka eMatsalweni. Ku ri na sweswo, Pawulo a a vulavula hi tidyondzo leti yena ni van’wana va ti kumeke eka Yesu swin’we ni leswi Xikwembu xi susumeteleke muapostola loyi leswaku a swi tsala, leswi swo tala  swa swona swi veke xiphemu xa Matsalwa lama huhuteriweke. Pawulo u bumabumele vamakwavo evandlheni ra le Korinto hikuva hilaha a tsaleke hakona, “eka swilo hinkwaswo ma ndzi anakanya naswona ma yi namarhela mindhavuko, hilaha ndzi yi hundziseleke hakona eka n’wina.” (1 Kor. 11:2) Tidyondzo toleto a ti huma eka xihlovo lexi tshembekaka kutani a ti ta tshembiwa hakunene.      

11. Van’wana va nga ha khumbiwa hi vukanganyisi hi tindlela tihi?

¹¹ Loko Pawulo a tsalela Vaheveru, u vulavule hi tindlela timbirhi leti Mukreste a nga ha heleriwaka hi ripfumelo ha tona kutani a tsandzeka ku yima a tiyile. (Hlaya Vaheveru 2:1; 3:12.) U vulavule hi ku “khukhuleka” ni hi “ku suka.” Byatso lebyi khukhulekaka eribuweni ra nambu byi rhanga byi khukhuleka katsongo. Hakatsongo-tsongo byi ya byi famba. Hi hala tlhelo, munhu la susaka byatso byakwe eribuweni u byi yisa ekule na rona hi swiendlo swakwe. Swikombiso leswi swimbirhi swi xi kombisa kahle xiyimo xa van’wana lava kanganyisiweke ivi va endla leswaku ku tiyiseka ka vona hi ntiyiso ku tsana.

12. Hi swihi swilo swa manguva lawa leswi nga onhaka vumoya bya hina?

¹² Swi nga ha endleka leswaku vanhu van’wana va le Tesalonika a va pfumele ku kanganyisiwa. Ku vuriwa yini hi namuntlha? Swilo leswi dyaka nkarhi swi tele. Anakanya hi tiawara leti vanhu va ti hetaka va ri karhi va burisana ni vanghana eka Internet, va hlaya va tlhela va hlamula marungula eka switirhisiwa swa elektroniki, va ri karhi va tihungasa, kumbe va hlalela mahungu ya leswi swa ha ku endlekaka eka mintlangu. Xin’wana xa swilo leswi xi nga ha kavanyeta Mukreste kutani xi n’wi endla a nga ha hiseki. Vuyelo byi nga ha va byihi? A nga ha tshika ku khongela swi huma embilwini, a nga ha va ni nkarhi wutsongo wo dyondza Rito ra Xikwembu, wo ya eminhlanganweni ni wo chumayela mahungu lamanene. Hi nga endla yini leswaku hi papalata ku ninginisiwa hi ku hatlisa emianakanyweni ya hina?

13. Hilaha ku profetiweke hakona, hi rihi langutelo leri vo tala va nga na rona naswona i yini lexi nga ta sirhelela ripfumelo ra hina?

¹³ Nchumu wun’we lowu hi faneleke hi wu endla i ku tsundzuka leswaku makumu ya misava ya Sathana ma tshinele ni leswaku loko hi hlawula ku heta nkarhi ni vanhu lava nga pfumeliki leswaku hi hanya “emasikwini ya makumu,” swi nga va ni khombo. Muapostola Petro u tsarile malunghana ni nkarhi lowu a ku: “Ku ta va ni vahlekuri lava hlekulaka, va famba hi ku ya hi ku navela ka vona va ku: ‘Byi kwihi vukona byakwe lebyi tshembisiweke? Hikuva, ku sukela siku vatata wa hina va etleleke ha rona eku feni, swilo hinkwaswo swa ha tshame hilaha a swi ri hakona eku sunguleni ka ntumbuluko.’” (2 Pet. 3:3, 4) Ku hlaya Rito ra Xikwembu siku ni siku swi ta hi pfuna ku tsundzuka leswaku hi hanya “emasikwini ya makumu.” Vugwinehi lebyi ku profetiweke ha byona byi sungule ku humelela khale naswona bya ha ri kona ninamuntlha. “Munhu wo kala nawu” wa ha ri kona naswona u kaneta malandza ya Xikwembu. Hikwalaho, a hi fanelanga hi rivala leswaku siku ra Yehovha ri tshinele.—Sof. 1:7.

14. Ku tshama hi khomekile entirhweni wa Xikwembu swi hi sirhelela njhani?

¹⁴ Ndlela yin’wana ya nkoka yo tshama hi xalamukile naswona hi papalata ku ninginisiwa eka mianakanyo ya hina i ku chumayela mahungu lamanene ya Mfumo nkarhi na nkarhi. Hikwalaho, loko Kreste Yesu, Nhloko ya vandlha, a lerise valandzeri vakwe leswaku va endla vanhu va matiko hinkwawo vadyondzisiwa, va va dyondzisa ku hlayisa swilo hinkwaswo leswi a swi dyondziseke, a a va nyika xitsundzuxo lexi a xi ta va sirhelela. (Mat. 28:19, 20) Leswaku hi yingisa xileriso lexi, hi fanele hi hiseka entirhweni wo chumayela. Xana u anakanya leswaku vamakwenu va le Tesalonika a va ta enerisiwa hi ku chumayela ni ku dyondzisa ntsena leswaku va hetisa nawu? Tsundzuka marito lawa Pawulo a va byeleke wona lama nge: “Mi nga wu timi ndzilo wa moya. Mi nga ku hlekuli ku profeta.” (1 Tes. 5:19, 20)  Vuprofeta lebyi hi byi dyondzaka hi tlhela hi byi byela vanhu van’wana bya tsakisa hakunene!

15. I swilo swihi leswi pfunaka leswi hi nga ha swi kambisisaka hi nkarhi wa vugandzeri bya hina bya ndyangu?

¹⁵ Swa twisiseka leswi hi lavaka ku pfuna mindyangu ya hina leswaku yi antswisa vuswikoti bya yona entirhweni wa nsimu. Vamakwerhu vo tala va xinuna ni va xisati va kume leswaku ndlela yin’wana yo endla sweswo i ku tirhisa xiphemu xa vugandzeri bya vona bya ndyangu leswaku va titoloveta ndlela leyi va nga chumayelaka ha yona. U nga ha kuma swi pfuna ku bula hi ndlela leyi swirho swa ndyangu swi nga hlelaka ha yona ku tlhelela eka lava kombiseke ku tsakela. Xana va ta vulavula hi yini eka riendzo leri landzelaka? Hi tihi tinhloko-mhaka leti nga ta endla vanhu lava endzeriwaka va lava ku dyondza leswi engetelekeke? Hi wihi nkarhi lowunene wo va endzela? Vo tala va tirhisa xiyenge xa vugandzeri bya vona bya ndyangu va lunghiselela minhlangano ya vandlha. Xana u nga endla leswi engetelekeke leswaku u lunghekela ku hlanganyela eka yona? Ku hlanganyela ka wena eka yona swi ta tiyisa ripfumelo ra wena xisweswo swi ku pfuna ku papalata ku ninginisiwa emianakanyweni ya wena. (Ps. 35:18) Vugandzeri bya ndyangu byi ta hi sirhelela leswaku hi nga mbambeli malunghana ni timhaka to karhi leti nga hlamuseriwangiki naswona hi nga vi na ku kanakana.

16. I ntshembo wihi lowu susumetelaka Vakreste lava totiweke leswaku va papalata ku ninginisiwa emianakanyweni ya vona?

¹⁶ Loko hi anakanyisisa hi ndlela leyi Yehovha a va katekiseke ha yona vanhu vakwe loko malembe ma ri karhi ma famba leswaku va kota ku twisisa vuprofeta bya le Bibeleni, hi nga swi vona leswaku hi yimeriwe hi hakelo leyikulu. Vatotiwa va ni ntshembo wo ya va na Kreste etilweni. Ntshembo wolowo wu va susumetela ku papalata ku ninginisiwa emianakanyweni ya vona! Entiyisweni hi nga ma tirhisa eka vona marito ya Pawulo lawa a ma tsaleleke Vatesalonika, lama nge: “Hi boheka ku nkhensa Xikwembu minkarhi hinkwayo hikwalaho ka n’wina, vamakwerhu lava rhandziwaka hi Yehovha, hikuva Xikwembu xi mi lange . . . hi ku mi kwetsimisa hi moya ni hi ripfumelo ra n’wina entiyisweni.”—2 Tes. 2:13.

17. I xikhutazo xihi lexi u xi kumaka eka marito lama nga le ka 2 Vatesalonika 3:1-5?

¹⁷ Naswona lava nga ni ntshembo wo hanya hi masiku emisaveni na vona va fanele va tikarhatela ku papalata ku ninginisiwa hi ku hatlisa emianakanyweni ya vona. Loko u ri ntshembo wo hanya laha misaveni, yingisa xikhutazo xa rirhandzu lexi Pawulo a xi tsaleleke vatotiwa-kulobye eTesalonika. (Hlaya 2 Vatesalonika 3:1-5.) Un’wana ni un’wana wa hina u fanele a ma tlangela swinene marito wolawo ya rirhandzu. Mapapila lawa a ma tsaleriwe Vatesalonika ma ni switsundzuxo swa nkoka malunghana ni ku mbambela hi timhaka to karhi leti nga hlamuseriwangiki kumbe ku pfumela eka swilo leswi kanakanisaka. Leswi Vakreste namuntlha va nga le kusuhi swinene ni makumu, va swi tlangela swinene switsundzuxo leswi.