‘Endlani Leswi Leswaku Mi Ndzi Tsundzuka’
“Kuteloko a nkhensile, a . . . phema [xinkwa], a ku: ‘Leswi swi vula miri wa mina hikwalaho ka n’wina. Tshamani mi ri karhi mi endla leswi leswaku mi ndzi tsundzuka.’”—1 KOR. 11:24.
1, 2. Xana vaapostola a va tiva yini hi ta riendzo ro hetelela ra Yesu ro ya eYerusalema?
‘VARINDZI va le Yerusalema va vone n’weti wu ri karhi wu hlometela. Huvo ya Sanedri a ya ha ku byeriwa mhaka leyi naswona a ya ha ku tivisa ku sungula ka n’hweti leyintshwa, ku nga Nisani. A ku vonaka mindzilo leyi kombisaka sweswo naswona vanhu a va ri karhi va hangalasa mhaka leyi. Vaapostola a va swi tiva leswaku Paseka yi le kusuhi nileswaku Yesu a a lava ku ya fika le Yerusalema emahlweni ka siku ra Paseka.’
2 Hi nkarhi wolowo, Yesu ni vaapostola vakwe a va ri le Periya (entsungeni wa Yordani) eriendzweni rakwe ro hetelela ro ya eYerusalema. (Mat. 19:1; 20:17, 29; Mar. 10:1, 32, 46) Loko siku ro sungula ra n’hweti ya Xiyuda ya Nisani se ri tiveka, a ku ta va ni Paseka endzhaku ka masiku ya 13, endzhaku ka ku pela ka dyambu hi Nisani 14.
3. Ha yini swi fanerile leswaku Vakreste va teka siku ra Paseka ri hlawulekile?
3 Siku ra Xilalelo xa Hosi, leri fambisanaka ni siku ra Paseka, ri ta va endzhaku ka ku pela ka dyambu hi April 14, 2014. Siku rero ri ta va ri hlawulekile eka Vakreste va ntiyiso ni le ka lava tsakelaka. Ha yini? Hikwalaho ka leswi hi swi hlayaka eka 1 Vakorinto 11:23-25, leyi nge: “Yesu, evusikwini lebyi a a ta nyiketiwa ha byona u teke xinkwa, kuteloko a nkhensile, a xi phema, a ku: ‘Leswi swi vula miri wa mina hikwalaho ka n’wina. Tshamani mi ri karhi mi endla leswi leswaku mi ndzi tsundzuka.’ A endla hilaha ku fanaka ni hi xinwelo.”
4. (a) Hi swihi swivutiso leswi hi nga tivutisaka swona malunghana ni Xitsundzuxo? (b) Hi ri tivisa ku yini siku ra Xitsundzuxo ra lembe ni lembe? (Vona bokisi leri nge “Xitsundzuxo Xa 2014.”)
4 Ha tshemba leswaku u ta va kona eka xiendlakalo xo hlawuleka lexi Yesu a byeleke valandzeri vakwe leswaku va xi tsundzuka lembe ni lembe. Tivutise ka ha ri sweswi: ‘Xana ndzi fanele ndzi ri lunghiselela njhani siku rero? I yini leswi nga ta tirhisiwa? Xi ta fambisiwa njhani xiendlakalo xexo? Xana xiendlakalo xexo ni swilo leswi nga ta tirhisiwa swi ta ndzi khumba njhani?’
SWIFANEKISELO
5. Yesu u byele vaapostola leswaku va endla yini loko va lunghiselela Paseka?
5 Loko Yesu a byele vaapostola leswaku va lunghiselela kamara leyi a yi ta tirhiseriwa ku dyela Paseka, a nga va byelanga leswaku va khavisa hi swilo swo tala; ematshan’weni ya sweswo, kumbexana a a lava leswaku va kuma ndhawu leyi fanelekaka, leyi baseke ni leyi pfulekeke leyi nga ta ringana vanhu lava rhambiweke. (Hlaya Marka 14:12-16.) A va ta lunghiselela swilo leswi a swi laveka, ku katsa ni xinkwa xo kala comela ni vhinyo yo tshwuka. Endzhaku ko dya Paseka, Yesu u vulavule hi swifanekiselo leswimbirhi.
6. (a) Endzhaku ka Paseka, Yesu u vule yini malunghana ni xinkwa? (b) Ku tirhisiwa xinkwa xa njhani eXitsundzuxweni?
6 Muapostola Matewu a a ri kona eka xiendlakalo xexo naswona endzhaku u tsale a ku: “Yesu a teka xinkwa, loko a nkhensile, a xi phema ivi a nyika vadyondzisiwa, a ku: ‘Tekani, mi dya.’” (Mat. 26:26) A ku ri xinkwa xo kala comela, xo fana ni lexi a xi tirhisiwa hi Paseka. (Eks. 12:8; Det. 16:3) Xinkwa xexo a xi endliwe hi mapa ya koroni ni mati, a xi nga cheriwanga comela kumbe munyu. Leswi a xi nga cheriwanga comela, a xi nga ta kukumuka. A xi omile, xi phemeka hi ku olova. Namuntlha, loko ku lunghiseleriwa Xitsundzuxo, vakulu va vandlha va nga ha kombela un’wana leswaku a endla xinkwa xa muxaka lowu, xi nga ha endliwa hi mapa ya koroni ni mati naswona xi nga ha bakiwa hi pani leyi totiwekenyana mafurha. (Loko mapa ya koroni ma nga ri kona, ku nga ha tirhisiwa mapa ya rhayisi, ya maxalana, ya mavele kumbe ya tindzoho tin’wana.) Kumbe ku nga ha tirhisiwa xinkwa xa Vayuda lexi vuriwaka matzoth, lexi nga cheriwangiki maxalana lama virisiweke, mandza kumbe tinyala.
7. I vhinyo ya muxaka muni leyi Yesu a vulavuleke ha yona, naswona ku nga ha tirhisiwa vhinyo ya njhani namuntlha eXitsundzuxweni?
7 Matewu u ye emahlweni a ku: “[Yesu] a teka xinwelo, loko a nkhensile, a va nyika xona, a ku: ‘Nwanani eka xona, hinkwenu ka n’wina.’” (Mat. 26:27, 28) Yesu a a tamele vhinyo yo tshwuka eka xinwelo xexo. (A ku nga ri juzi ya madiriva lama ha ku khiwaka hikuva nguva ya wona a yi hundze khale.) Vhinyo a yi nga tirhisiwi hi Paseka yo sungula le Egipta, kambe Yesu a nga alanga leswaku yi tirhisiwa hi Paseka yoleyo. U tirhise yin’wana ya yona hi siku ra Xilalelo xa Hosi. Hikwalaho, Vakreste na vona va yi tirhisa vhinyo hi siku ra Xitsundzuxo. I vhinyo ya muxaka muni leyi faneleke yi tirhisiwa? Vhinyo leyi tirhisiwaka eXitsundzuxweni a yi fanelanga yi cheriwa burendhi kumbe swichela-chelana swin’wana. A ku nga laveki ku engeteriwa nchumu engatini ya Yesu leswaku yi va ya nkoka swinene. Hikwalaho, ku fanele ku tirhisiwa vhinyo yo tshwuka leyi nga cheriwangiki nchumu, leyi endliweke ekaya kumbe leyi xaviweke yo tanihi Beaujolais, Burgundy kumbe Chianti.
LESWI XINKWA NI VHINYO SWI YIMELAKA SWONA
8. Ha yini Vakreste va teka xinkwa ni vhinyo swi ri swa nkoka?
8 Muapostola Pawulo u swi veke erivaleni leswaku vaapostola swin’we ni Vakreste a va fanele va va kona eka Xilalelo xa Hosi. U tsalele vapfumeri-kulobye va le Korinto a ku: “Leswi ndzi swi hundziseleke ni le ka n’wina ndzi swi amukele eka Hosi, leswaku Hosi Yesu . . . u teke xinkwa, kuteloko a nkhensile, a xi phema a ku: ‘Leswi swi vula miri wa mina hikwalaho ka n’wina. Tshamani mi ri karhi mi endla leswi leswaku mi ndzi tsundzuka.’” (1 Kor. 11:23, 24) Hikwalaho, ninamuntlha Vakreste va va ni Xitsundzuxo lembe ni lembe naswona va swi teka swi ri swa nkoka leswi xinkwa ni vhinyo swi yimelaka swona.
9. Vanhu van’wana va ni langutelo rihi malunghana ni xinkwa lexi Yesu a xi tirhiseke?
9 Vanhu van’wana lava nghenaka kereke va vula leswaku loko Yesu a ku: ‘Lowu i miri wa mina,’ a a vula miri wakwe wa xiviri kutani va tshemba leswaku xinkwa xexo xi hundzuke miri wakwe hi singita. Kambe a swi tano. * Yesu hi byakwe a a ri emahlweni ka vaapostola vo tshembeka, ni xinkwa xo kala comela lexi a va ta xi dya a xi ri kwalaho. Swi le rivaleni leswaku Yesu a a vula leswaku xinkwa xi fanekisela miri wakwe. Hakanyingi a a tirhisa swifaniso loko a dyondzisa.—Yoh. 2:19-21; 4:13, 14; 10:7; 15:1.
10. Xinkwa lexi tirhisiwaka eXilalelweni xa Hosi xi yimela yini?
10 Xinkwa lexi vaapostola a va xi vona naswona a va ri ekusuhi ni ku xi dya a xi yimela miri wa Yesu. Miri wihi? Enkarhini lowu hundzeke, Vakreste va ntiyiso a va vona onge xinkwa a xi yimela vandlha ra Vakreste lava totiweke, lava Bibele yi va vitanaka “miri wa Kreste.” Leswi endleke leswaku va swi tekisisa xileswi, hileswi Yesu a phemeke xinkwa xi va swiphemu swo tala kambe marhambu yakwe ma nga tshoviwangiki. (Efe. 4:12; Rhom. 12:4, 5; 1 Kor. 10:16, 17; 12:27) Kambe endzhaku ko endla vulavisisi lebyi engetelekeke, va kume leswaku xinkwa xi yimela miri wa Yesu wa nyama. Yesu u ‘xaniseke a ri wa nyama,’ a tlhela a beleriwa emhandzini ya nxaniso. Hikwalaho, eXilalelweni xa Hosi, xinkwa xi yimela miri wa Yesu wa nyama lowu ‘byarheke swidyoho swa hina.’—1 Pet. 2:21-24; 4:1; Yoh. 19:33-36; Hev. 10:5-7.
11, 12. (a) Yesu u vule yini malunghana ni vhinyo? (b) Vhinyo leyi tirhisiweke eka Xilalelo xa Hosi yi yimela yini?
11 Sweswo swi hi pfuna ku twisisa leswi Yesu a tshameke a swi vula malunghana ni vhinyo. Ha hlaya: “A endla hilaha ku fanaka ni hi xinwelo, endzhaku ka loko a dye xilalelo, a ku: ‘Xinwelo lexi xi vula ntwanano lowuntshwa hikwalaho ka ngati ya mina.’” (1 Kor. 11:25) Tibibele to tala ti ni marito yo fana ni ya vuhundzuluxeri bya rito hi rito bya Robert Young lebyi nge: “Xinwelo lexi i ntwanano lowuntshwa engatini ya mina.” (Rito hi lo voyamisa.) Xana xinwelo lexi Yesu a a xi khomile a ku ri ntwanano lowuntshwa? Doo! Rito leri nge “xinwelo” ri vula leswi a swi ri endzeni ka xona, ku nga vhinyo. Yesu u vule leswaku vhinyo yi yimela yini? Ngati yakwe leyi halatiweke.
12 Eka Evhangeli ya Marka, hi kuma marito ya Yesu lama nge: “Leswi swi vula ‘ngati ya ntwanano’ ya mina, leyi nga ta halateriwa vo tala.” (Mar. 14:24) Ngati ya Yesu a yi ta “halateriwa vo tala leswaku va rivaleriwa swidyoho.” (Mat. 26:28) Hikwalaho, vhinyo yo tshwuka yi yi yimela kahle ngati ya xiviri ya Yesu. Hikwalaho ka ngati yoleyo, hi nga ntshunxiwa hi nkutsulo, ku nga “ku rivaleriwa ka swivi swa hina.”—Hlaya Vaefesa 1:7.
Vaapostola va nwe vhinyo leyi a yi yimela ngati ya Yesu ya ntwanano (Vona tindzimana 11, 12)
KU TSUNDZUKA RIFU RA KRESTE
13. Hlamusela ndlela leyi Xitsundzuxo xa rifu ra Kreste xa lembe ni lembe xi tsundzukiwaka ha yona.
13 Loko ku ri leswaku wa sungula ku ta eXitsundzuxweni xa Timbhoni ta Yehovha, i yini leswi u nga swi langutelaka? Ndhawu leyi ti nga ta hlangana eka yona yi ta va yi languteka, yi basile leswaku hinkwavo lava teke eXitsundzuxweni va xi tsakela. Ku nga ha va ku khavisiwe hi swiluva swi nga ri swingani, kambe a wu nge kumi swilo swo tala onge hi le nkhubyeni. Nkulu la fanelekaka u ta nyikela nkulumo hi ndlela leyi twalaka ni leyi xiximekaka malunghana ni leswi Bibele yi swi vulaka hi Xitsundzuxo. U ta pfuna hinkwavo leswaku va tiva leswaku Kreste u hi ferile tanihi nkutsulo leswaku hi ta kuma vutomi. (Hlaya Varhoma 5:8-10.) Xivulavuri xi ta tlhela xi hlamusela laha Vakreste vo tala va nga ta hanya kona swin’we ni laha van’wana lava nga riki vangani va nga ta hanya kona.
14. Ku ta buriwa hi yini enkulumeni ya Xitsundzuxo?
14 Valandzeri va Kreste va nga ri vangani, tanihi vaapostola vakwe vo tshembeka, va ni ntshembo wo fuma na Kreste etilweni. (Luka 12:32; 22:19, 20; Nhlav. 14:1) Vakreste vo tala lava tirhelaka Xikwembu hi ku tshembeka enkarhini wa hina va ni ntshembo wo hanya hilaha ku nga heriki emisaveni leyi nga paradeyisi. Kutani, ku rhandza ka Xikwembu ku ta endleka emisaveni ni le tilweni, ku nga nchumu lowu Vakreste va nga ni nkarhi wo leha va ri karhi va wu khongelela. (Mat. 6:10) Naswona Matsalwa ma hlamusela leswaku vanhu va ta tsakela vutomi hilaha ku nga heriki.—Esa. 11:6-9; 35:5, 6; 65:21-23.
15, 16. Ku endliwa yini hi xinkwa xo kala comela eXilalelweni xa Hosi?
15 Loko xivulavuri xi ri ekusuhi ni ku heta nkulumo, xi ta hlamusela leswaku nkarhi se wu fikile wa leswaku ku endliwa leswi Yesu a byeleke vaapostola vakwe leswaku va swi endla. Hilaha swi hlamuseriweke hakona laha henhla, ku ta fambisiwa swifanekiselo swimbirhi, xinkwa xo kala comela ni vhinyo yo tshwuka. Swi nga vekiwa etafuleni leri nga le kusuhi ni xivulavuri. Xivulavuri xi ta bula hi rungula leri nga eBibeleni leri hlamuselaka leswi Yesu a swi vuleke ni leswi a swi endleke loko a simeka Xitsundzuxo. Hi xikombiso, eka Matewu hi hlaya rungula leri nge: “Yesu a teka xinkwa, loko a nkhensile, a xi phema ivi a nyika vadyondzisiwa, a ku: ‘Tekani, mi dya. Leswi swi vula miri wa mina.’” (Mat. 26:26) Yesu u pheme xinkwa xo kala comela leswaku a xi nyika vaapostola vakwe hinkwavo. Exitsundzuxweni hi April 14 u ta vona xinkwa lexi phemiweke xi vekiwe etipuletini.
16 Ku ta tirhisiwa tipuleti leti ringaneleke leswaku xinkwa xi fambisiwa hi nkarhi wo koma eka hinkwavo lava nga kona. A xi nge fambisiwi hi ndlela yo karhi leyi nga tolovelekangiki. Ku ta endliwa xikhongelo xo koma, endzhaku ka xona ku fambisiwa tipuleti hi ndlela leyi hlelekeke hi ku ya hi xiyimo xa ndhawu. Swi nga ha endleka ku ri ni vamakwerhu va nga ri vangani (kumbexana ku ri hava) lava dyaka xinkwa, hilaha a swi ri hakona emavandlheni yo tala loko ku fambisiwa xinkwa eXitsundzuxweni hi 2013.
17. Nkongomiso wa Yesu wo fambisa vhinyo wu landzeleriwa njhani eXitsundzuxweni?
17 Endzhaku ka sweswo, xivulavuri xi ta bula hi leswi Matewu a swi hlamuseleke loko a ku: “[Yesu] a teka xinwelo, loko a nkhensile, a va nyika xona, a ku: ‘Nwanani eka xona, hinkwenu ka n’wina; hikuva leswi swi vula “ngati ya ntwanano” ya mina, leyi nga ta halateriwa vo tala leswaku va rivaleriwa swidyoho.’” (Mat. 26:27, 28) Ku ta landzeriwa xikombiso lexi, kutani ku tlhela ku khongeriwa ivi vhinyo yo tshwuka yi fambiseriwa hinkwavo lava nga kona.
18. Ha yini swi ri swa nkoka ku va kona eXitsundzuxweni hambiloko ku ri ni vamakwerhu va nga ri vangani lava dyaka kumbe va nga ri kona?
18 Vo tala va lava teke eXitsundzuxweni a va dyi swifanekiselo leswi fambisiwaka hikuva Yesu u kombise leswaku ku fanele ku dya ntsena lava nga ta fuma na yena eMfun’weni wakwe wa le tilweni. (Hlaya Luka 22:28-30; 2 Tim. 4:18) Lavan’wana hinkwavo va ta hlalela hi ndlela yo xiximeka. Hambiswiritano, ku va kona eXilalelweni xa Hosi i swa nkoka, swi kombisa ndlela leyi va ri tekaka ri ri ra risima ha yona gandzelo ra Yesu. Hi nkarhi wa Xitsundzuxo, va nga ha anakanya hi mikateko leyi va nga ha yi kumaka hikwalaho ka gandzelo ra Yesu ra nkutsulo. Va ni ntshembo wo va exikarhi ka “ntshungu lowukulu” lowu nga ta pona ‘nhlomulo lowukulu’ lowu taka. Volavo i vagandzeri lava nga ta va va “hlantswe tinguvu ta vona to leha va ti endla to basa hi ngati ya Xinyimpfana.”—Nhlav. 7:9, 14-17.
19. U nga endla yini leswaku u lunghiselela eXilalelweni xa Hosi ni ku vuyeriwa eka xona?
19 Timbhoni ta Yehovha emisaveni hinkwayo ta xi lunghiselela Xitsundzuxo lexi. Hi sungula ku rhambela vanhu vo tala eXitsundzuxweni ka ha sele mavhiki yo hlayanyana. Ku engetela kwalaho, loko ka ha sele masikunyana leswaku ku va ni Xitsundzuxo, vo tala va hina hi ta hlaya rungula ra Bibele leri vulavulaka hi leswi Yesu a swi endleke ni leswi humeleleke hi lembe ra 33 C.E. Hi va hi hlele swiyimo swa hina ka ha ri na nkarhi leswaku hi va kona eXitsundzuxweni. I swinene ku fika ka ha ri na nkarhi, ku nga si yimbeleriwa risimu ro pfula ni xikhongelo ku endlela leswaku hi amukela vaendzi ni ku yingisela nkulumo hinkwayo. Hinkwerhu ka hina, swirho swa vandlha ni vaendzi, hi ta vuyeriwa swinene loko hi pfula Tibibele ta hina hi fambisana ni xivulavuri loko xi ri karhi xi hlaya ni ku hlamusela matsalwa. Xa nkoka swinene, loko hi va kona eXitsundzuxweni hi kombisa leswaku hi ri tlangela swinene gandzelo ra Yesu ra nkutsulo naswona hi yingisa xileriso xakwe lexi nge: “Tshamani mi ri karhi mi endla leswi leswaku mi ndzi tsundzuka.”—1 Kor. 11:24.
^ ndzim. 9 Heinrich Meyer, xidyondzi xa le Jarimani u ri: “Leswi a va swi vona leswaku Yesu a a ha hanya, ni leswaku ngati Yakwe a yi nga si halatiwa, ku hava ni un’we wa vaendzi [vaapostola] loyi a a ehleketa . . . leswaku entiyisweni a a dya nyama ni ku nwa ngati ya xiviri ya Hosi, [xisweswo] Yesu hi Byakwe a a nga langutelanga leswaku va ehleketa leswaku marito lawa A ma vuleke ma tumbete swo karhi.”
