1. Hi byihi vuswikoti lebyi hi nga na byona leswi hi vumbiweke hi xifaniso xa Xikwembu?

VANHU va tala ku vula marito lama nge “swiendlo swa jaha leri swi fana ni swa tata wa rona.” Entiyisweni, vana vo tala va fana ni vatswari va vona. Phela, n’wana un’wana ni un’wana u tekelela timfanelo ta tata wakwe ni ta mana wakwe. Yehovha, Tata wa hina wa le tilweni i Munyiki wa vutomi. (Ps. 36:9) Kutani hina tanihi vana vakwe va nyama hi fana na yena hi tindlela to tala. Leswi hi vumbiweke hi xifaniso xa yena, hi ni vuswikoti byo anakanya, byo endla swiboho ni byo endla vunghana lebyikulu ni vanhu van’wana.—Gen. 1:26.

2. Swi nga kotekisa ku yini leswaku Yehovha a va Munghana wa hina?

² Yehovha a nga va Munghana wa hina lonkulu. Na hina hi nga kota ku va vanghana va yena hikwalaho ka leswi a hi rhandzaka ni loko hi va ni ripfumelo eka yena ni le ka N’wana wakwe. Yesu u te: “Xikwembu xi rhandze misava swinene xi kala xi nyikela hi N’wana wa xona la tswariweke a ri swakwe, leswaku un’wana ni un’wana loyi a kombisaka ripfumelo eka yena a nga lovisiwi kambe a va ni vutomi lebyi nga heriki.” (Yoh. 3:16) Ku ni swikombiso swo tala swa vanhu lava va tshameke va va vanghana lavakulu va Yehovha. A hi kambisiseni swimbirhi swa swona.

3, 4. I yini lexi endleke leswaku vunghana bya Abrahama na Yehovha byi hambana ni vuxaka bya Vaisrayele na Yehovha?

³ Yehovha u hlamusele kokwa wa Vaisrayele a ku i “Abrahama nakulorhi.” (Esa. 41:8) I yini lexi endleke leswaku wanuna yoloye wo tshembeka a va ni vunghana lebyikulu ni Muvumbi wakwe? A ku ri ripfumelo ra Abrahama.—Gen. 15:6; hlaya Yakobo 2:21-23.

⁴ Vatukulu va Abrahama lava veke tiko ra khale ra Israyele na vona Yehovha a a ri Tata wa vona tlhelo Munghana wa vona. Hambiswiritano, khombo ra kona vunghana bya vona ni Xikwembu byi vuye byi hela. Ha yini? Hikuva va tsandzekile ku tshama va ri karhi va ri ni ripfumelo eka switshembiso swa Yehovha.

5, 6. (a) Swi tise ku yini leswaku Yehovha a va Munghana wa wena? (b) I swivutiso swihi leswi hi faneleke hi tivutisa swona?

⁵ Loko u ya u dyondza hi Yehovha, ripfumelo ra wena ra tiya eka yena naswona u ya u n’wi rhandza swinene. Anakanya hi nkarhi lowu u nga dyondza ro sungula leswaku Xikwembu i Munhu wa xiviri, loyi u nga vaka munghana wa xona lonkulu. U tlhele u dyondza leswaku hinkwerhu ka hina hi tswariwe hi ri ni xidyoho hikwalaho ka leswi Adamu a nga yingisangiki. U tlhele u twisisa leswaku vanhu hinkwavo va hambanisiwe ni Xikwembu. (Kol. 1:21) Endzhaku ka sweswo u xiye leswaku Tata wa hina wa le tilweni la nga ni rirhandzu a hi munhu loyi a nga le kule swinene loyi a nga riki na mhaka na hina. Loko hi dyondze hi lunghiselelo rakwe ra gandzelo ra nkutsulo ra Yesu kutani hi va ni ripfumelo eka lunghiselelo rolero, hi sungule ku va ni xinghana ni Xikwembu.

⁶ Loko hi anakanya hi ndlela leyi hi n’wi tiveke ha yona Yehovha, hi fanele hi tivutisa swivutiso leswi: ‘Xana vunghana bya mina ni Xikwembu byi le ku kuleni? Xana ndlela leyi ndzi tshembaka Yehovha ha yona yi tiyile ni ndlela leyi ndzi n’wi rhandzaka ha yona tanihi Munghana wa mina la rhandzekaka ya kula siku ni siku?’ Munhu un’wana wa le minkarhini ya khale loyi a a ri ni vuxaka lebyikulu na Yehovha a ku ri Gidiyoni. Sweswi a hi kambisiseni xikombiso xakwe lexinene kutani hi xi landzela.

7-9. (a) Gidiyoni u ve ni ntokoto wihi wo hlamarisa, naswona byi ve byihi vuyelo bya wona? (Vona xifaniso lexi nga eku sunguleni ka xihloko lexi.) (b) Hi nga byi tiyisa njhani vunghana bya hina na Yehovha?

⁷ Muavanyisi Gidiyoni u tirhele Yehovha enkarhini wo tika endzhaku ka loko Vaisrayele va nghene eTikweni leri Tshembisiweke. Vaavanyisi ndzima 6 yi hlamusela leswaku ntsumi ya Yehovha yi endzele Gidiyoni le Ofira. Hi nkarhi wolowo Vaisrayele a va xungetiwa swinene hi Vamidiyani lava a va akelane na vona naswona a va va hlaserile ko hlayanyana. Hi yona mhaka Gidiyoni a a hula koroni exikamelweni xa madiriva ku nga ri enhoveni leswaku a ta yi susa a yi tumbeta hi ku hatlisa. Leswi Gidiyoni a a hlamarisiwe hi leswi ntsumi yi humeleleke eka yena yi tlhela yi n’wi vitana “wa matimba, wa vurhena,” u vutisile loko Yehovha, loyi a kutsuleke Vaisrayele etikweni ra Egipta, a a ta va pfuna hi nkarhi wolowo hakunene. Loko yi vulavulela Muvumbi, ntsumi yi tiyisekise Gidiyoni leswaku Yehovha a a ta n’wi pfuna.

⁸ Gidiyoni u tivutisile leswaku a a ta swi kotisa ku yini ku “ponisa Israyele exandleni xa Midiyani.” Yehovha u n’wi nyike nhlamulo leyi a yi ri erivaleni a ku: “Hikuva ndzi ta va na wena, kunene u ta dlaya Midiyani onge hiloko a ri munhu un’we.” (Vaav. 6:11-16) Gidiyoni u kombele xikombiso lexi humaka eka Xikwembu, kumbexana a ha tivutisa leswaku sweswo a swi ta endleka njhani. Xiya leswaku eka bulo leri Gidiyoni a a nga kanakani leswaku Yehovha a a ri Munhu wa xiviri.

⁹ Leswi humeleleke endzhaku ka leswi swi tiyise ripfumelo ra Gidiyoni swi tlhela swi n’wi endla a tshinela eka Xikwembu. Gidiyoni u lunghiselele swakudya kutani a swi nyika ntsumi. Loko swakudya swoleswo swi hisiwe hi ndzilo hi singita endzhaku ka loko ntsumi yi swi khumbe hi nhonga ya yona, Gidiyoni u swi xiyile leswaku ntsumi leyi hakunene a yi ri muyimeri wa Yehovha. Gidiyoni loyi a a hlamarile u te: “Oho, Yehovha, Hosi leyi Lawulaka, hikwalaho ka leswi ndzi voneke ntsumi ya Yehovha hi langutane hi swikandza!”  (Vaav. 6:17-22) Kambe xana xiendlakalo xolexo xi herise vunghana bya Gidiyoni ni Xikwembu? Nikatsongo! Xi byi tiyisile. Gidiyoni u tive Yehovha hi ndlela leyi endleke leswaku a titwa a ri ni ku rhula ni Xikwembu. Sweswo hi swi tiva hikwalaho ka vito leri Gidiyoni a ri thyeke alitari leyi a yi akeke kwalaho—“Yehovha-xalomu.” Vito rolero hi Xiheveru ri vula leswaku “Yehovha I Ku Rhula.” (Hlaya Vaavanyisi 6:23, 24.) Loko hi anakanyisisa hi leswi Yehovha a hi endlelaka swona siku ni siku, hi sungula ku swi xiya leswaku i Munghana wa ntiyiso. Ku khongela eka Xikwembu nkarhi na nkarhi swi endla hi titwa hi ri ni ku rhula lokukulu swi tlhela swi tiyisa vunghana bya hina na xona.

10. Hi ku ya hi Pisalema 15:3, 5, i yini leswi Yehovha a swi languteleke eka hina loko hi lava ku va vanghana vakwe?

¹⁰ Hambiswiritano, leswaku Yehovha a va Munghana wa hina, hi fanele hi fikelela swilaveko swo karhi. Eka Pisalema 15, Davhida u yimbelele hi leswi hi faneleke hi swi endla leswaku hi va ‘vaendzi entsongeni wa Yehovha,’ hileswaku, hi va vanghana va Xikwembu. (Ps. 15:1) A hi kambisiseni swilaveko swimbirhi—ku papalata ku lumbeta ni ku endla swilo hi ku tshembeka. Malunghana ni timhaka leti, Davhida u vule leswi malunghana ni muendzi entsongeni wa Yehovha: “A nga [lumbeti] hi ririmi rakwe. . . . A nga xi amukelanga xifumbarheriso leswaku ku hluriwa la pfumalaka nandzu.”—Ps. 15:3, 5.

11. Ha yini hi fanele hi papalata ku lumbeta van’wana?

¹¹ Eka pisalema yin’wana, Davhida u lemuxile a ku: “Hlayisani ririmi ra n’wina eka leswo biha.” (Ps. 34:13) Loko hi honisa ndzayo leyi leyi huhuteriweke, hi ta onha vunghana bya hina ni Tata wa hina wo lulama wa le tilweni. Entiyisweni, Sathana, nala lonkulu wa Yehovha u tiviwa hi ku lumbeta. Rito “Diyavulosi” ri huma eka rito ra Xigriki leri vulaka “mulumbeti.” Loko hi va ni vuxiyaxiya hi leswi hi swi vulaka eka van’wana ni leswi hi swi vulaka malunghana na vona, swi ta hi pfuna leswaku hi tshama hi ri vanghana va Yehovha. Hi fanele hi tivonela ngopfu-ngopfu langutelo leri hi nga na rona hi vamakwerhu lava vekiweke leswaku va rhangela evandlheni.—Hlaya Vaheveru 13:17; Yudha 8.

12, 13. (a) Ha yini hi fanele hi tshembeka eka swilo hinkwaswo? (b) Ku tshembeka ka hina ku nga ha va khumba njhani van’wana?

¹² Malandza ya Yehovha ma tiviwa hi ku va vanhu vo tshembeka ku nga ri vadyeleri. Muapostola Pawulo u tsale a ku: “Hambetani mi hi khongelela, hikuva ha tshemba leswaku hi ni ripfalo ro tshembeka, hileswi hi navelaka ku tikhoma hi ku tshembeka eka swilo hinkwaswo.” (Hev. 13:18) Leswi hi tiyimiseleke ku “tikhoma hi ku tshembeka eka swilo hinkwaswo,” hi papalata ku kanganyisa vamakwerhu lava nga Vakreste. Hi xikombiso, loko va hi tirhela, ha tiyiseka leswaku hi va khoma kahle naswona hi va hakela mali leyi hi twananeke yona. Tanihi Vakreste, ha tshembeka eka vanhu lava hi tirhelaka ni le ka vanhu van’wana. Naswona loko hi thoriwe hi Mukreste-kulorhi, a hi fanelanga hi lava ku khomiwa hi ndlela yo hlawuleka.

¹³ Minkarhi yo tala vanhu emisaveni va bumabumela Timbhoni ta Yehovha hikwalaho ka ku tshembeka ka tona. Hi xikombiso, mukongomisi wa khampani yin’wana leyikulu leyi tirhanaka ni ku aka u xiye leswaku Timbhoni ta Yehovha ti endla leswi ti swi tshembiseke. U te: “Minkarhi hinkwayo mi endla leswi ku twananiweke ha swona.” (Ps. 15:4) Ku tshembeka koloko ku hi pfuna ku hlayisa vunghana bya hina na Yehovha. Ku tlula kwalaho, ku yisa ku dzuneka eka Tata wa hina wa le tilweni la nga ni rirhandzu.

14, 15. Hi nga va pfuna njhani van’wana leswaku va va vanghana va Yehovha loko hi ri entirhweni wa nsimu?

¹⁴ Hambileswi vanhu vo tala lava hi hlanganaka na vona ensin’wini va nga ha pfumelaka leswaku Xikwembu xi kona, a va xi teki tanihi Munghana wa vona lonkulu. Hi nga va pfuna njhani? Xiya swileriso leswi Yesu a swi nyikeke vadyondzisiwa vakwe va 70 loko a va rhuma hi vambirhi-mbirhi  leswaku va ya chumayela: “Eka yindlu yin’wana ni yin’wana leyi mi nghenaka eka yona sungulani mi ku, ‘Onge ku rhula ku nga va ni yindlu leyi.’ Naswona loko nakulorhi wa ku rhula a ri kona, ku rhula ka n’wina ku ta va ehenhla ka yena. Kambe loko a nga ri kona, ku ta vuyela eka n’wina.” (Luka 10:5, 6) Vanhu va nga ha lava ku dyondza ntiyiso loko hi va ni xinghana eka vona. Loko hi va ni musa eka lava hi kanetaka, sweswo swi nga ha va pfuna ku ehlisa moya naswona va nga ha tiyimisela ku yingisela ntiyiso enkarhini lowu taka.

¹⁵ Loko hi hlangana ni vanhu lava ngheneke hi nhloko eka vukhongeri bya mavunwa kumbe lava rhandzaka mindhavuko leyi nga sekeriwangiki eMatsalweni, hi ya emahlweni hi va ni xinghana eka vona hi tlhela hi va lava rhuleke. Hi va amukela hi mandla mambirhi vanhu hinkwavo, ngopfu-ngopfu lava hetiweke matimba hi misava ya namuntlha ni lava lavaka ku dyondza leswi engetelekeke malunghana ni Xikwembu lexi hi xi gandzelaka. Swihloko leswi tlhandlamanaka leswi nge “Bibele Yi Hundzula Vutomi Bya Vanhu” swi hi nyika swikombiso swo tala leswinene swa vanhu vo tano.

16. Hi nga va vanghana va Yehovha tlhelo “vatirhi-kulobye” na yena hi ndlela yihi?

¹⁶ Vanhu lava tirhaka swin’we hakanyingi va va vanghana lavakulu. Vanhu hinkwavo lava tinyiketeleke eka Yehovha va ni lunghelo ra ku va vanghana va yena tlhelo “vatirhi-kulobye” na yena. (Hlaya 1 Vakorinto 3:9.) Loko hi ri karhi hi chumayela hi tlhela hi endla vadyondzisiwa, hi dyondza swo tala malunghana ni timfanelo leti hlamarisaka ta Tata wa hina wa le tilweni. Hi vona ndlela leyi moya wakwe lowo kwetsima wu hi pfunaka ha yona ku chumayela mahungu lamanene.

17. Swakudya swa moya leswi hi swi kumaka etinhlengeletanweni ni le mintsombanweni ya hina swi swi kombisa njhani leswaku Yehovha i Munghana wa hina?

¹⁷ Loko hi heta nkarhi wo tala entirhweni wo endla vadyondzisiwa, hi ta titwa hi tshinele swinene eka Yehovha. Hi xikombiso, hi xiya ndlela leyi Yehovha a va sivelaka ha yona vakaneti ku yimisa ntirho wa hina wo chumayela. Anakanya hi malembe ma nga ri mangani lama hundzeke. Hi swi vone kahle leswaku Xikwembu xa hi kongomisa. Hi hlamarisiwa hi ndlela leyi xi yaka emahlweni xi hi phamela swakudya swa moya leswi fuweke ha yona. Minongonoko ya mintsombano ni ya tinhlengeletano ta hina yi paluxa leswaku Tata wa hina hi rirhandzu u twisisa swiphiqo ni swilaveko swa hina. Ndyangu wun’wana wu tshame wu tsala papila ro tlangela ntsombano wu ku: “Nongonoko lowu wu fikelele timbilu ta hina hakunene. Hi yi vonile ndlela leyi Yehovha a n’wi rhandzaka ha yona un’wana ni un’wana wa hina ni leswaku u lava swilo swi hi fambela kahle.” Endzhaku ko ya entsombanweni wo hlawuleka le Ireland, mpatswa wun’wana lowu humaka eJarimani wu tlangele ndlela leyi wu amukeriweke hi malwandla ha yona wu tlhela wu khathaleriwa, kutani wu ku: “Kambe hi nkhensa swinene Yehovha na Hosi Yesu Kreste. Va hi rhambile leswaku hi va xiphemu xa tiko leri leri nga ni vun’we hakunene. A hi vulavuli hi vun’we ntsena  kambe hi tiphina hi byona siku ni siku. Mintokoto leyi hi veke na yona loko hi ye entsombanweni wo hlawuleka le Dublin yi ta tshama yi ri karhi yi hi tsundzuxa hi lunghelo ra risima leri hi nga na rona ro tirhela Xikwembu xa hina lexikulu swin’we na n’wina vamakwerhu hinkwenu.”

18. Hi nga tivutisa yini malunghana ni ndlela leyi hi vulavurisanaka na Yehovha ha yona?

¹⁸ Vunghana bya kula loko ku ri ni ku vulavurisana lokunene. Namuntlha, vanhu va tshamela ku tirhisa Internet va tiendlela vanghana va tlhela va rhumelelana marungula. Kambe, xana loko hi ringanisa, hi heta nkarhi wo tanihi kwihi hi ri karhi hi vulavurisana na Yehovha, Munghana wa hina lonkulu? Hakunene i “Mutwi wa xikhongelo.” (Ps. 65:2) Kambe hi ri teka kangani goza ro vulavurisana na yena?

19. Hi wihi mpfuno lowu hi nga na wona loko swi hi tikela ku tiphofula eka Tata wa hina wa le tilweni?

¹⁹ Malandza man’wana ya Xikwembu a swi ma oloveli ku tiphofula ni ku vula leswi ma karhataka. Kambe, Yehovha u lava hi endla tano loko hi khongela. (Ps. 119:145; Swir. 3:41) Hambiloko swi hi tikela ku tirhisa marito ku hlamusela ndlela leyi hi titwaka ha yona, hi ni mpfuno. Pawulo u tsalele Vakreste va le Rhoma a ku: “Xiphiqo xa leswi hi faneleke ku khongelela swona, hilaha hi fanelaka ku endla hakona, a hi xi tivi, kambe moya hi woxe wa hi kombelela hi ku konya loku nga phofuriwiki. Kambe loyi a lavisisaka timbilu u tiva leswi moya wu vulaka swona, hikuva wu kombelela vakwetsimi hi ku pfumelelana ni Xikwembu.” (Rhom. 8:26, 27) Loko hi anakanyisisa hi marito lama kumekaka etibukwini ta Bibele to tanihi Yobo, Tipisalema na Swivuriso swi ta hi pfuna leswaku hi phofula ndlela leyi hi titwaka ha yona eka Yehovha.

20, 21. Marito ya Pawulo lama nga eka Vafilipiya 4:6, 7 ma hi chavelela njhani?

²⁰ Loko hi langutane ni swiyimo swo tika, a hi tsundzukeni ndzayo leyi huhuteriweke leyi Pawulo a yi tsaleleke Vafilipiya leyi nge: “Mi nga vileli ha nchumu, kambe eka hinkwaswo tivisani Xikwembu swikombelo swa n’wina hi xikhongelo ni xikombelo swin’we ni ku nkhensa swikombelo swa n’wina.” Ku vulavula ko tano hi ku ntshunxeka ni Munghana wa hina lonkulu swi ta hi chavelela hakunene hikuva Pawulo u ya emahlweni a ku: “Ku rhula ka Xikwembu loku tlulaka miehleketo hinkwayo ku ta rindza timbilu ta n’wina ni matimba ya n’wina ya mianakanyo ha Kreste Yesu.” (Filp. 4:6, 7) Onge minkarhi hinkwayo hi nga teka “ku rhula ka Xikwembu” loku nga ringaniki na nchumu, loku rindzaka timbilu ta hina ni matimba ya hina ya ku anakanya ku ri ka nkoka swinene.

²¹ Xikhongelo xi hi pfuna ku va ni vunghana na Yehovha. Hikwalaho, a hi “[khongeleni] minkarhi hinkwayo.” (1 Tes. 5:17) Onge dyondzo leyi yi nga tiyisa vuxaka bya hina bya risima ni Xikwembu ni ku tiyimisela ka hina ku endla leswi xi lavaka hi swi endla. Naswona a hi tinyikeni nkarhi wo anakanyisisa hi mikateko leyi hi yi kumaka hileswi Yehovha a nga Tata wa hina hakunene, Xikwembu xa hina tlhelo Munghana wa hina.