1, 2. (a) Hi xihi xiboho lexi Muxe a xi endleke loko a ri ni malembe ya 40? (Vona xifaniso lexi nga eku sunguleni ka xihloko lexi.) (b) Ha yini Muxe a hlawule ku xaniseka ni vanhu va Xikwembu?

MUXE a a byi tiva vumundzuku lebyi a a ta va na byona aEgipta. U vone tiyindlu letikulu to saseka ta vanhu lava fuweke. A a wundliwa hi ndyangu wa hosi. “U leteriwe hi vutlhari hinkwabyo bya Vaegipta,” leswi kumbexana a swi katsa ntivo-vuxongi, ntivo-tinyeleti, tinhlayo ni tisayense tin’wana. (Mint. 7:22) A swi ta n’wi olovela ku va ni mali, vulawuri ni lunghelo rin’wana leri Muegipta la tolovelekeke a a nga ta pfuka a ve na rona.

² Kambe, loko Muxe a ri ni malembe ya 40 u endle xiboho lexi faneleke xi hlamarise ndyangu wa le vuhosini wa le Egipta lowu a wu n’wi wundla. A nga hlawulanga vutomi lebyinene bya Muegipta la tolovelekeke kambe u hlawule vutomi bya mahlonga. Ha yini? Muxe a a ri ni ripfumelo. (Hlaya Vaheveru 11:24-26.) Hi ripfumelo, Muxe a a nga voni swilo swa le misaveni ya nkarhi wa yena ntsena. Leswi a a ri munhu wa moya, Muxe a a ri ni ripfumelo eka “Loyi a nga vonakiki,” ku nga Yehovha, ni le ku hetisekeni ka switshembiso swa Xikwembu.—Hev. 11:27.

3. Hi swihi swivutiso swinharhu leswi nga ta hlamuriwa exihlokweni lexi?

³ Na hina a hi fanelanga hi vona ntsena leswi mahlo ya hina ya nyama ma kotaka ku vona swona. Hi fanele hi va “muxaka lowu nga ni ripfumelo.” (Hev. 10:38, 39) Leswaku hi kota ku tiyisa ripfumelo ra hina, a hi kambisiseni leswi tsariweke malunghana na Muxe eka Vaheveru 11:24-26. Loko hi ri karhi hi endla tano, lava tinhlamulo ta swivutiso leswi: Ripfumelo ri n’wi pfune njhani Muxe ku fularhela ku navela ka nyama? Ripfumelo  ri n’wi pfune njhani ku tlangela lunghelo rakwe ro tirhela Yehovha loko a rhukaniwa? Naswona ha yini Muxe a “[langute] swinene-nene eku nyikiweni ka hakelo”?

4. I yini leswi Muxe a swi xiyeke malunghana ni “ku tiphina hi xidyoho”?

⁴ Hi mahlo ya ripfumelo, Muxe u swi xiyile leswaku “ku tiphina hi xidyoho” a swi ri swa xinkarhana. Van’wana a va ta va va tibyele leswaku hambileswi vanhu va le Egipta a va gandzela swikwembu swa hava va tlhela va rhandza vungoma, tiko rolero a ri ri mfumo wa misava kasi vanhu va Yehovha a va ri mahlonga va xanisiwa! Kambe Muxe a a swi tiva leswaku Xikwembu xi nga xi cinca xiyimo xolexo. Hambileswi swilo a swi tikomba swi va fambela kahle vanhu lava a va tiyimisele ku enerisa ku navela ka vona, Muxe a a ri ni ripfumelo ra leswaku lavo homboloka va ta lovisiwa. Hikwalaho, a nga yengiwanga hi “ku tiphina hi xidyoho swa nkarhinyana.”

5. I yini leswi nga ta hi pfuna ku lwisana ni “ku tiphina hi xidyoho swa nkarhinyana”?

⁵ U nga lwisana njhani ni “ku tiphina hi xidyoho swa nkarhinyana”? U nga rivali leswaku ntsako lowu munhu a wu kumaka hi ku dyoha i wa xinkarhana. Swi vone hi mahlo ya ripfumelo leswaku “misava ya hundza ni ku navela ka yona.” (1 Yoh. 2:15-17) Anakanyisisa hi vumundzuku bya vadyohi lava nga hundzukiki. Va le “[ndhawini] leyi rhetaka . . . va hetiwe hi ku chava ka xitshuketa!” (Ps. 73:18, 19) Loko u ringiwa leswaku u dyoha, tivutise, ‘Xana ndzi lava vumundzuku bya njhani?’

6. (a) Ha yini Muxe a arile “ku vuriwa n’wana wa N’wa-Faro”? (b) Ha yini u anakanya leswaku Muxe u endle xiboho lexinene?

⁶ Ripfumelo ra Muxe ri tlhele ri n’wi kongomisa loko a hlawula ntirho. “Hi ripfumelo Muxe, loko a kurile, u ale ku vuriwa n’wana wa N’wa-Faro.” (Hev. 11:24) Muxe a nga tibyelanga leswaku a nga tirhela Xikwembu a ri karhi a tirha endlwini ya vuhosi kutani a tirhisa mali ni lunghelo leri a a ri na rona leswaku a pfuna vamakwavo vakwe va Vaisrayele. Ku ri na sweswo, Muxe a a tiyimiserile ku rhandza Yehovha hi mbilu yakwe hinkwayo, moya-xiviri wakwe hinkwawo ni hi matimba yakwe hinkwawo. (Det. 6:5) Xiboho lexi Muxe a xi endleke xi n’wi pfune swinene. Swi nga si ya kwihi, rifuwo ro tala ra le Egipta leri a ri sukeleke ri phangiwile hi Vaisrayele! (Eks. 12:35, 36) Faro u tsongahatiwile kutani a dlayiwa. (Ps. 136:15) Muxe u kutsuriwile naswona u tirhisiwe hi Xikwembu leswaku a rhangela tiko hinkwaro ra Israyele ri ya endhawini leyi hlayisekeke. Vutomi byakwe a byi ri ni xikongomelo.

7. (a) Hi ku ya hi Matewu 6:19-21, ha yini hi fanele hi kunguhatela vumundzuku lebyi nga heriki? (b) Hlamusela ntokoto lowu kombisaka ku hambana exikarhi ka ku kunguhatela vumundzuku bya nkarhinyana ni lebyi nga heriki.

⁷ Loko u ri nandza wa Yehovha la ha riki muntshwa, ripfumelo ri nga ku pfuna njhani ku hlawula ntirho? U ta va u tlharihile loko u kunguhatela vumundzuku. Kambe xana ku tshemba switshembiso swa Xikwembu swi ta ku susumetela ku kunguhatela vumundzuku bya nkarhinyana kumbe lebyi nga heriki? (Hlaya Matewu 6:19-21.) Mucini wa ncino wa ballet la vuriwaka Sophie a a langutane ni xivutiso xolexo. Tikhampani ta ncino wa ballet etikweni hinkwaro ra United States ti n’wi tshembise ku n’wi hakelela ku yisa tidyondzo takwe emahlweni ni ku n’wi nyika swikhundlha leswi vo tala a va swi navela eka khampani ya tona. U ri: “A swi tsakisa ku naveriwa hi vanhu van’wana. Entiyisweni a ndzi titwa ndzi antswa ku tlula vacini lavan’wana. Kambe a ndzi nga tsakanga.” Hiloko Sophie a hlalela vhidiyo leyi nge Young People Ask—What Will I Do With My Life? U ri: “Ndzi swi xiyile leswaku misava yi endle leswaku swilo swi ndzi fambela kahle naswona vaseketeri va mina a va ndzi navela kambe a ndzi nga ha gandzeli Yehovha hi mbilu ya mina hinkwayo. Ndzi khongele eka yena hi mbilu ya mina hinkwayo. Endzhaku ka sweswo ndzi tshike ntirho wa mina wa ku cina.” Xana u titwa njhani hi xiboho xakwe? U ri: “A ndzi byi naveli vutomi bya mina bya khale. Namuntlha ndzi tsake hi ku helela. Ndza phayona ni nuna wa mina. A hi dumanga naswona a hi na swilo swo tala leswi vonakaka. Kambe hi ni vuxaka lebyinene na Yehovha, hi ni swichudeni swa Bibele naswona hi endla leswi engetelekeke entirhweni wa Yena. A ndzi tisoli.”

8. Hi yihi ndzayo ya le Bibeleni leyi nga pfunaka muntshwa ku endla xiboho malunghana ni leswi a nga ta swi endla hi vutomi byakwe?

⁸ Yehovha wa swi tiva leswi nga ta ku vuyerisa.  Muxe u te: “Xana i yini leswi Yehovha Xikwembu xa wena a swi lavaka eka wena loko ku nga ri ku chava Yehovha Xikwembu xa wena, leswaku u famba etindleleni takwe hinkwato ni ku n’wi rhandza ni ku tirhela Yehovha Xikwembu xa wena hi mbilu ya wena hinkwayo ni hi moya-xiviri wa wena hinkwawo; ku hlayisa swileriso swa Yehovha ni milawu yakwe leyi ndzi ku lerisaka yona namuntlha, leswaku swi ku fambela kahle?” (Det. 10:12, 13) Loko wa ha ri muntshwa, hlawula ntirho lowu nga ta endla leswaku u kota ku rhandza Yehovha naswona u n’wi tirhela “hi mbilu ya wena hinkwayo ni hi moya-xiviri wa wena hinkwawo.” U nga tiyiseka leswaku loko u endla tano swilo swi ta “ku fambela kahle.”

9. Hlamusela leswaku ha yini swi nga ha vaka swi n’wi tikerile Muxe ku endla xiavelo xakwe.

⁹ Muxe “u langute ndzhukano wa Kreste wu ri rifuwo lerikulu ku tlula xuma xa le Egipta.” (Hev. 11:26) Muxe u lerisiwe ku va “Kreste,” kumbe Mutotiwa hileswi a hlawuriweke hi Yehovha leswaku a rhangela Vaisrayele va huma aEgipta. Muxe a a swi tiva leswaku a swi ta tika ku endla xiavelo lexi ni leswaku a a ta ‘rhukaniwa.’ Muisrayele un’wana u tshame a n’wi sandza a ku: “I mani la ku vekeke hosana ni muavanyisi wa hina?” (Eks. 2:13, 14) Endzhakunyana, Muxe u vutise Yehovha a ku: “Xana Faro u ta ndzi yingisisa ku yini?” (Eks. 6:12) Leswaku a lunghekela ku rhukaniwa, Muxe u khongele eka Yehovha a n’wi byela ku chava ni ku vilela ka yena. Yehovha u n’wi pfune njhani Muxe ku endla xiavelo lexi xo tika?

10. Yehovha u n’wi pfune njhani Muxe ku lunghekela xiavelo xakwe?

¹⁰ Xo sungula, Yehovha u tiyisekise Muxe a ku: “Ndzi ta va na wena.” (Eks. 3:12) Xa vumbirhi, Yehovha u n’wi nyike ntshembo ni xivindzi hi ku n’wi hlamusela swin’wana leswi vito Rakwe ri vulaka swona: “Ndzi ta tikombisa ndzi ri lexi ndzi nga ta tikombisa ndzi ri xona.” * (Eks. 3:14) Xa vunharhu, u nyike Muxe matimba yo endla masingita lama kombiseke leswaku Muxe a a rhumiwe hi Xikwembu hakunene. (Eks. 4:2-5) Xa vumune, Yehovha u hlawule Aroni leswaku a va muvulavuleri wa Muxe ni leswaku a n’wi pfuna ku endla xiavelo xakwe. (Eks. 4:14-16) Loko Muxe a ri kusuhi ni ku fa, a a khorwiseka leswaku Xikwembu xi pfuna malandza ya xona leswaku ma kota ku endla xiavelo xihi na xihi lexi xi ma nyikaka xona, lerova u byele Yoxuwa mutlhandlami wakwe hi ku tiyiseka a ku: “Yehovha hi yena la fambaka emahlweni ka wena. Yena u ta hambeta a va na wena. A nge ku tshiki kumbe a ku siya hilaha ku heleleke. U nga tshuki u chava kumbe u chavisiwa.”—Det. 31:8.

11. Ha yini Muxe a a xi teka xi ri xa nkoka xiavelo xakwe?

¹¹ Hi ku seketeriwa hi Yehovha, Muxe a a xi teka xi ri xa nkoka xiavelo xakwe xo tika, a a xi teka xi ri “[xikulu] ku tlula xuma xa le Egipta.” A swi ta pfuna yini ku tirhela Faro ematshan’weni ya ku tirhela Xikwembu xa Matimba Hinkwawo? A swi ri ni nkoka wihi ku va hosana ya le Egipta loko swi pimanisiwa ni ku va “Kreste” kumbe mutotiwa wa Yehovha? Muxe u hakeriwile hikwalaho ko va ni langutelo lerinene. U ve ni vuxaka lebyikulu na Yehovha, loyi a endleke leswaku a kota ku kombisa ‘ku xiximeka lokukulu ngopfu’ loko a rhangela Vaisrayele leswaku va ya nghena eTikweni leri Tshembisiweke.—Det. 34:10-12.

12. I malunghelo wahi lawa Yehovha a hi nyikeke wona lawa hi faneleke hi ma tlangela?

¹² Hilaha ku fanaka hi nyikiwe xiavelo xo karhi. Hi ku tirhisa N’wana wakwe, Yehovha u hi avele ku endla vutirheli, hilaha a endleke hakona eka muapostola Pawulo ni le ka van’wana. (Hlaya 1 Timotiya 1:12-14.) Hinkwerhu ka hina hi ni lunghelo ra ku chumayela mahungu lamanene. (Mat. 24:14; 28:19, 20) Van’wana i vatirheli va nkarhi hinkwawo. Vamakwerhu va xinuna lava wupfeke lava khuvuriweke va tirhela van’wana evandlheni va ri malandza ya vutirheli van’wana va ri vakulu. Hambiswiritano, ndyangu wa wena ni van’wana lava nga riki vapfumeri va nga ha vutisa leswaku malunghelo wolawo u nga na wona i ya nkoka ku fikela kwihi kumbe va kala va ku rhukana hikwalaho ka ku tinyikela ka wena. (Mat. 10:34-37) Loko va kala va swi kota ku ku heta matimba, u nga ha sungula ku tivutisa loko leswi u titsonaka swona leswaku u tirhela  Yehovha swi ri swa nkoka kumbe loko u nga swi kota hakunene ku endla xiavelo xa wena. Loko wo humeleriwa hi sweswo, ripfumelo ri nga ku pfuna njhani leswaku u tiyisela?

13. Yehovha u hi pfuna njhani leswaku hi endla swiavelo swa hina?

¹³ Kombela Yehovha leswaku a ku seketela u ri ni ripfumelo ra leswaku u ta ku pfuna. N’wi byele leswi ku chavisaka ni leswi ku vilerisaka. Phela, i Yehovha la ku nyikeke xiavelo xexo, kutani u ta ku pfuna leswaku u kota ku xi endla. Njhani? Hi ndlela leyi a pfuneke Muxe ha yona. Xo sungula, Yehovha wa ku tiyisekisa: “Ndzi ta ku nyika matimba. Kunene ndzi ta ku pfuna. Kunene ndzi ta ku khoma swi tiya hi voko ra mina ra xinene ra ku lulama.” (Esa. 41:10) Xa vumbirhi, wa ku tsundzuxa leswaku switshembiso swakwe swa tshembeka: “Ndzi swi vurile; ndzi ta tlhela ndzi swi tisa. Ndzi swi vumbile, ndzi ta tlhela ndzi swi endla.” (Esa. 46:11) Xa vunharhu, Yehovha u ku nyika “matimba lama tlulaka lama tolovelekeke” leswaku u kota ku endla vutirheli bya wena. (2 Kor. 4:7) Xa vumune, leswaku a ku pfuna u tiyisela exiavelweni xa wena, Tata wa hina la khathalelaka u ku nyike vamakwerhu emisaveni hinkwayo lava nga vagandzeri va ntiyiso lava ‘hambetaka va chavelelana ni ku akana.’ (1 Tes. 5:11) Loko Yehovha a ri karhi a ku pfuna leswaku u endla xiavelo xa wena, ripfumelo ra wena eka yena ri ta kula naswona u ta teka malunghelo lawa u nga na wona entirhweni wa yena ma ri ya nkoka ku tlula nchumu wihi na wihi lowu misava leyi yi nga ku nyikaka wona.

14. Ha yini Muxe a a tiyiseka leswaku u ta hakeriwa?

¹⁴ Muxe “a a languta swinene-nene eku nyikiweni ka hakelo.” (Hev. 11:26) Muxe u pfumelele vutivi byitsongo lebyi a a ri na byona leswaku byi n’wi kongomisa ku endla swiboho hambileswi a ku ri ni swilo swo tala malunghana ni vumundzuku leswi a a nga swi tivi. Ku fana ni kokwa wakwe Abrahama, Muxe a a tiyiseka leswaku Yehovha a nga va pfuxa vafi. (Luka 20:37, 38; Hev. 11:17-19) Ku tshemba ka Muxe switshembiso swa Xikwembu swi n’wi pfunile leswaku a nga ehleketi leswaku malembe ya 40 lawa a ma heteke a ri mubaleki ni malembe ya 40 lawa a ma heteke emananga a a lo tlanga hi vutomi byakwe. Hambileswi a a nga swi tivi leswaku Xikwembu a xi ta swi hetisisa njhani switshembiso swa xona hinkwaswo, mahlo yakwe ya ripfumelo a ma vona hakelo leyi nga vonakiki.

15, 16. (a) Ha yini hi fanele hi languta swinene-nene eka hakelo ya hina? (b) I mikateko yihi leyi nga ta kumeka ehansi ka Mfumo wa Xikwembu leyi u yi languteleke hi mahlo-ngati?

¹⁵ Xana u languta “swinene-nene eku nyikiweni  ka hakelo” ya wena? Ku fana na Muxe, na hina a hi swi tivi kahle leswaku switshembiso swa Xikwembu swi ta hetiseka njhani. Hi xikombiso, a hi “swi tivi leswaku nkarhi lowu vekiweke [wa nhlomulo lowukulu] wu [ta] fika rini.” (Mar. 13:32, 33) Kambe, hi tiva swo tala malunghana ni Paradeyisi ya le nkarhini lowu taka ku tlula leswi a swi tiviwa hi Muxe. Hambileswi hi nga riki na vuxokoxoko hinkwabyo, hi ni switshembiso leswi eneleke malunghana ni ndlela leyi vutomi byi nga ta va byi ri ha yona ehansi ka Mfumo wa Xikwembu lowu hi nga langutaka “swinene-nene” eka wona. Loko hi yi vona kahle hi mahlo ya mianakanyo misava yoleyo leyintshwa hi ta susumeteleka ku lava Mfumo wolowo ku sungula. Njhani? Anakanya hi mhaka leyi: Xana a wu ta yi xava yindlu leyi u nga tiviki swo tala malunghana na yona? A wu nga ta yi xava. Hilaha ku fanaka, a hi nga ta tirhisa vutomi bya hina leswaku hi va ni ntshembo lowu nga riki wa xiviri. Hi ripfumelo, hi fanele hi vona xifaniso lexi vonakaka kahle xa ndlela leyi hi nga ta va hi hanya ha yona ehansi ka Mfumo wolowo.

¹⁶ Leswaku u wu vona kahle Mfumo wa Xikwembu hi mianakanyo ya wena, languta “swinene-nene” eka vutomi bya wena loko u ta va se u hanya eParadeyisini. Tivone hi mahlo ya mianakanyo. Hi xikombiso, loko u dyondza hi vutomi bya vanhu va le Bibeleni lava hanyeke emahlweni ka Vukreste, anakanya hi leswi u nga ha va vutisaka swona loko va pfuxiwa eku feni. Anakanya hi leswi va nga ha ku vutisaka swona malunghana ni vutomi bya wena emasikwini yo hetelela. Anakanya hi ndlela leyi u nga ta tsaka ha yona loko u hlangana ni maxaka ya wena ya khale swinene ni loko u ma dyondzisa hi swilo hinkwaswo leswi Xikwembu xi va endleleke swona. Anakanya hi ndlela leyi u nga ta tsaka ha yona loko u ri karhi u dyondza hi swiharhi swo tala loko u ri karhi u swi hlalela emisaveni yo rhula. Anakanyisisa hi ndlela leyi vuxaka bya wena na Yehovha byi nga ta kula ha yona loko u ri karhi u va la hetisekeke hakatsongo-tsongo.

17. Xana ku yi vona kahle hi mahlo ya mianakanyo hakelo ya hina ya le nkarhini lowu taka swi hi pfuna njhani namuntlha?

¹⁷ Loko hi yi vona kahle hi mahlo ya mianakanyo hakelo ya hina ya le nkarhini lowu taka hi kota ku tiyisela, ku tsaka ni ku endla swiboho hi ri karhi hi swi tiva leswaku hi ta hanya hilaha ku nga heriki. Pawulo u tsalele Vakreste lava totiweke a ku: “Loko hi ri ni ntshembo eka lexi hi nga xi voniki, hi hambeta hi xi rindzela hi ku tiyisela.” (Rhom. 8:25) Marito lawa ma tirha eka Vakreste hinkwavo lava nga ni ntshembo wo hanya hilaha ku nga heriki. Hambileswi hi nga si yi kumaka hakelo ya hina, ripfumelo ra hina ri tiyile swinene lerova hi lehisa mbilu hi rindzela ‘ku nyikiwa hakelo.’ Ku fana na Muxe, a hi anakanyi leswaku hi tlange hi malembe lawa hi ma heteke hi ri karhi hi tirhela Yehovha. Ku ri na sweswo, ha khorwiseka leswaku “swilo leswi voniwaka i swa nkarhinyana, kambe swilo leswi nga voniwiki i swa hilaha ku nga heriki.”—Hlaya 2 Vakorinto 4:16-18.

18, 19. (a) Ha yini hi fanele hi lwa hi matimba leswaku hi tshama hi ri ni ripfumelo leri tiyeke? (b) Hi ta kambisisa yini exihlokweni lexi landzelaka?

¹⁸ Ripfumelo ri endla leswaku hi kota ku twisisa “vumbhoni lebyi tiyeke bya leswi nga swa xiviri hambiloko swi nga voniwi.” (Hev. 11:1) Munhu wa nyama a nga yi voni ndlela leyi swi nga swa risima ha yona ku tirhela Yehovha. Eka munhu wo tano, rifuwo ra moya “i vuphukuphuku.” (1 Kor. 2:14) Hambiswiritano, hi ni ntshembo wo tiphina hi ku hanya hilaha ku nga heriki ni ku vona ku pfuxiwa ka vafi, ku nga swilo leswi vanhu emisaveni leyi va nga swi anakanyiki. Ku fana ni vativi va filosofi va le nkarhini wa Pawulo lava a va n’wi vitana “jakatsa” leri nga tiviki nchumu, vanhu vo tala namuntlha va anakanya leswaku ntshembo lowu hi wu chumayelaka a wu twali.—Mint. 17:18.

¹⁹ Leswi hi hanyaka ni vanhu lava nga riki na ripfumelo, hi fanele hi lwa hi matimba leswaku hi tshama hi ri ni ripfumelo leri tiyeke. Kombela Yehovha leswaku “ripfumelo ra wena ri nga heli.” (Luka 22:32) Tshama u ri karhi u anakanya hi vuyelo bya xidyoho, lunghelo ra ku tirhela Yehovha ni ntshembo wa vutomi lebyi nga heriki. Kambe ripfumelo ra Muxe ri n’wi pfune ku nga voni swilo swoleswo ntsena. Exihlokweni lexi landzelaka, hi ta kambisisa ndlela leyi ripfumelo ri n’wi pfuneke ha yona ku vona “Loyi a nga vonakiki.”—Hev. 11:27.