ENTIYISWENI, nhlayo yoleyo leyitsongo ya lava va yingiseleke nkulumo ya mina hi 1957 a yi ndzi vilerisanga. Ndzi munhu la nga ni tingana swinene. Kahle-kahle, loko ndza ha ri ntsongo, a ndzi tumbela loko ku te vaendzi ekaya, hambiloko ndzi va tiva.

U nga ha hlamala ku tiva leswaku swiavelo swo tala leswi ndzi veke na swona enhlengeletanweni ya Yehovha a swi lava leswaku ndzi tirhisana ni vanhu van’wana vo tala—vanghana ni vanhu lava ndzi nga va tiviki. Hambiswiritano, ndzi ye emahlweni ndzi lwisana ni ku va ni tingana ni ku nga titshembi, hikwalaho a ndzi tidzunisi hi leswi ndzi koteke ku swi endla kahle swiavelo sweswo. Ematshan’weni ya sweswo, ndzi vone ntiyiso wa xitshembiso xa Yehovha lexi nge: “Ndzi ta ku nyika matimba. Ndzi ta ku pfuna. Kunene ndzi ta ku khoma swi tiya hi voko ra mina ra xinene ra ku lulama.” (Esa. 41:10) Yehovha u ndzi pfune swinene hi ku tirhisa nseketelo wa Vakreste-kulorhi. I nge ndzi mi tshwetanyana hi van’wana va vona, ndzi ta sungula hi loko ndza ha ri ntsongo.

Siku rin’wana hi Sonto nimixo hi va-1940 a ri xe kahle, ivi hi loko Elsie Huntingford a endzela ndyangu wa ka hina epurasini edzonga-vupela-dyambu bya Ontario. Manana u yile a ya pfula nyangwa loko Tatana—loyi a a ri ni tingana ku fana na mina—a tshame na mina endzeni ka yindlu a ri  karhi a yingisela. Leswi Tatana a a anakanya leswaku Makwerhu wa xisati Huntingford i muxavisi ni leswaku Manana a a ta xava swilo leswi hi nga swi laviki, Tatana u ye enyangweni a ya n’wi byela leswaku a hi swi tsakeli ku xava. Makwerhu wa xisati Huntingford u n’wi vutisile a ku: “Xana a mi yi tsakeli dyondzo ya Bibele?” Tatana u te: “Ha yi tsakela.”

Makwerhu wa xisati Huntingford a a hi endzele hi nkarhi lowunene. Vatswari va mina a va ri swirho swa Kereke ya United ya le Canada kambe a va ha ku yi tshika. Ha yini? Hikuva mufundhisi a a tsale mavito ya vanhu lava nyikeleke hi ku ya hi mali leyi va nyikeleke ha yona, ivi a ma nameka endzeni ka kereke. Vatswari va mina lava a va ri swisiwana, hi ntolovelo mavito ya vona a ma va emakumu naswona vakulukumba va kereke a va va byela leswaku va fanele va nyikela hi mali yo tala. Leswi un’wana wa vakulukumba volavo a a nga swi lavi ku heleriwa hi ntirho wakwe, u pfumerile leswaku leswi a a swi dyondzisa a ku nga ri swona leswi a a pfumela eka swona. Hikwalaho, hi tshike kereke yoleyo kambe hi ye emahlweni hi lava ndlela yo enerisa xilaveko xa hina xa moya.

Leswi ntirho wa Timbhoni ta Yehovha a wu yirisiwile eCanada, Makwerhu wa xisati Huntingford u dyondze ni ndyangu wa ka hina a tirhisa Bibele ntsena ni tinotsi tin’wana leti a a ri na tona eka xibukwana xin’wana xa ntima. Loko a xiye leswaku a hi nge n’wi xavisi eka valawuri, u hi nyike minkandziyiso leyi sekeriweke eBibeleni. A hi yi tumbeta endhawini leyi a yi nga ta kumeka hi ku olova endzhaku ka dyondzo yin’wana ni yin’wana. *

Ku nga khathariseki nkaneto ni swiphiqo swin’wana, Makwerhu wa xisati Huntingford u chumayele mahungu lamanene hi ku hiseka. Ku hiseka kakwe ku ndzi tsakisile naswona ku ndzi susumetele ku endla xiboho xo tirhela Yehovha. Endzhaku ka lembe vatswari va mina va khuvuriwile tanihi Timbhoni ta Yehovha, ndzi kombise ku tinyiketela ka mina eka Xikwembu. Ndzi khuvuriwe hi February 27, 1949, eka nchumu wa nsimbi lowu van’wamapurasi a va chelela swifuwo mati eka wona. A ndzi ri ni malembe ya 17. Endzhaku ka sweswo, a ndzi tiyimisele ku nghenela ntirho wa nkarhi hinkwawo.

Ndzi kanakanile ku namba ndzi teka vuphayona. Ndzi tirhe ebangi ni le hofisini ku ringana nkarhi wo karhi hikuva a ndzi tibyele leswaku a ndzi fanele ndzi va ni mali yo tihanyisa ha yona loko se ndzi phayona.  Tanihi muntshwa loyi a a nga ri na ntokoto, loko ndzi kuma mali a ndzi yi tirhisa hi nkarhi wolowo yi hela. Kutani makwerhu loyi a vuriwaka Ted Sargent u ndzi khutaze leswaku ndzi va ni xivindzi ndzi tlhela ndzi tshemba Yehovha. (1 Tikr. 28:10) Hikwalaho ka xikhutazo xexo, ndzi sungule ku phayona hi November 1951. A ndzo va ni tidolara ta 40 ntsena, xikanyakanya lexi tirhisiweke ni bege leyintshwa. Kambe Yehovha minkarhi hinkwayo a a tiyiseka leswaku ndzi kuma hinkwaswo leswi ndzi swi pfumalaka. Ndza tsaka swinene hileswi Ted a ndzi khutazeke leswaku ndzi teka vuphayona! Sweswo swi endle leswaku ndzi kuma mikateko yo tala.

Siku rin’wana nimadyambu loko n’hweti ya August yi ri kusuhi ni ku hela hi 1952, ndzi kume riqingho leri humaka eToronto. Rhavi ra Timbhoni ta Yehovha ra le Canada ri ndzi rhambile leswaku ndzi ya sungula ku tirha eBethele hi September. Hambileswi a ndzi ri ni tingana naswona a ndzi nga si tshama ndzi endzela rhavi, a ndzi tsakile hikuva maphayona man’wana ma ndzi byele swilo swo tsakisa hi Bethele. Hi nkarhi wolowo ndzi titwe ndzi amukelekile.

Endzhaku ka malembe mambirhi ndzi ri eBethele, ndzi sive Bill Yacos loyi a a ri muhlanganisi wa huvo ya vakulu wa le vandlheni rin’wana ra le Toronto. Leswi a ndzo va ni malembe ya 23 ntsena, a ndzi titwa ndzi ri mufana loyi a nga riki na ntokoto wa le purasini. Kambe Makwerhu Yacos hi ku titsongahata ni hi rirhandzu u ndzi kombe leswi a ndzi fanele ndzi swi endla. Naswona Yehovha u ndzi pfunile hakunene.

Makwerhu Yacos—a a ri makwerhu loyi a ri ni miri a tlhela a koma naswona a tshama a ri eku n’wayiteleni—a a rhandza vanhu. A a rhandza vamakwerhu kasi na vona a va n’wi rhandza. A a va endzela emakaya ya vona nkarhi na nkarhi ku nga ri loko va ri ni swiphiqo ntsena. Bill Yacos u ndzi khutaze leswaku ndzi endla leswi fanaka ni ku tirha ni vamakwerhu va xinuna ni va xisati evutirhelini bya nsimu. U te: “Ken, kombisa vamakwerhu leswaku wa khathala hi vona. Sweswo swi ta funengeta swihoxo swo tala.”

Yehovha u ndzi pfune hi ndlela yo hlawuleka ku sukela hi January 1957. Hi n’hweti yoleyo ndzi tekane na Evelyn, la thwaseke eka ntlawa wa vu-14 wa le Xikolweni xa Giliyadi. Loko hi nga si tekana, a a tirha ensin’wini leyi eka yona ku vulavuriwaka Xifurwa exifundzheni xa Quebec. Eminkarhini yoleyo xifundzha xa Quebec a xi lawuriwa swinene hi Kereke ya Rhoma Khatoliki. Kutani Evelyn a a kume xiavelo lexi tikaka swinene, kambe u tirhele Yehovha hi ku tshembeka naswona a nga tshikanga ku chumayela.

Na mina Evelyn u ndzi seketele hi ndlela yo tshembeka. (Efe. 5:31) Entiyisweni, ku tshembeka kakwe ku vonake kahle endzhakunyana ka loko hi tekanile. A hi kunguhate ku endzela eFlorida, le U.S.A., kambe endzhaku ka siku ra mucato wa hina, rhavi ri ndzi kombele leswaku ndzi ya eka nhlangano lowu a wu ta teka vhiki eBethele ya le Canada. Kahle-kahle, nhlangano wolowo wu kavanyete makungu ya hina, kambe mina na Evelyn a hi lava ku endla xin’wana ni xin’wana lexi Yehovha a hi kombelaka leswaku hi xi endla. Hikwalaho, a ha ha fambanga. Hi vhiki rolero, u tirhe nsimu ekusuhi ni le rhavini. Hambileswi nsimu yoleyo a yi hambanile swinene ni ya le Quebec, u tiyiserile.

Loko vhiki rolero ri hela, ndzi averiwe ku va mulanguteri wa xifundzha le n’walungwini wa Ontario, ndzi nga swi langutelanga. A ndza ha ku teka, ndzi ri ni  malembe ya 25 ntsena naswona ndzi nga ri na ntokoto, kambe hi fambe hi ri karhi hi tshembe Yehovha. Hi khandziye xitimela xa nivusiku hi nkarhi lowu ku titimelaka swinene eCanada swin’we ni valanguteri va swifundzha vo tala lava a va ri ni ntokoto lava a va tlhelela eswiavelweni swa vona. Va hi khutaze swinene! Makwerhu un’wana u hi byele leswaku hi ya etlela endhawini leyi ku etleriwaka eka yona exitimeleni leyi a a yi hakelerile, leswaku hi nga boheki ku tshama etorokisini vusiku hinkwabyo. Hi siku leri tlhandlamaka nimixo loko hi ri ni masiku ya 15 ntsena hi tekanile, hi endzele ntlawa lowutsongo lowu a wu ri eHornepayne, hilaha ndzi hlamuseleke hakona eku sunguleni.

A ka ha ta va ni ku cinca lokukulu eka swiavelo swa mina na Evelyn. Loko ndza ha ri mulanguteri wa muganga eku heleni ka 1960, ndzi kume xirhambo xo ya eka ntlawa wa vu-36 wa Xikolo xa Giliyadi, lexi a xi ta teka tin’hweti ta khume naswona a xi ta sungula eku sunguleni ka February 1961 eBrooklyn, le New York. Entiyisweni a ndzi tsake ngopfu, kambe ntsako wa mina wu hungutekile hileswi Evelyn a a nga rhambiwanga. Ematshan’weni ya sweswo, ku fana ni vasati van’wana lava a va ri eka xiyimo lexi fanaka, Evelyn u komberiwe ku tsala papila leri vulaka leswaku a a tiyimiserile leswaku hi hambana ku ringana tin’hweti ta khume. Evelyn u ririle, kambe hi pfumelelanile leswaku ndzi fanele ndzi ya exikolweni xexo naswona a a tsakile leswaku ndzi ta kuma ndzetelo lowu wa nkoka eGiliyadi.

Loko Evelyn a ha ndzi rindzile, u tirhe erhavini ra le Canada. U ve nilunghelo ro hlawuleka ro tshama ekamareni rin’we na Margaret Lovell, makwerhu un’wana wa xisati la totiweke la rhandzekaka. Entiyisweni, mina na Evelyn a hi kumbukana swinene. Hambiswiritano, hi ku pfuniwa hi Yehovha hi swi toloverile swiavelo swa hina swa nkarhinyana. Ndzi khumbiwe swinene hi ku tiyimisela kakwe ku titsona nkarhi wa leswaku hi va swin’we leswaku hi ta tirhisiwa swinene hi Yehovha ni hi nhlengeletano yakwe.

Loko ndzi ri ni tin’hweti tinharhu ndzi ri eGiliyadi, Makwerhu Nathan Knorr, loyi hi nkarhi wolowo a a rhangela entirhweni wo chumayela emisaveni hinkwayo, u ndzi nyike xirhambo lexi a ndzi nga xi langutelanga. U ndzi vutisile loko ndzi ta swi kota ku tshika Xikolo xa Giliyadi kutani ndzi tlhelela eCanada leswaku ndzi ya tirha swa xinkarhana tanihi Muleteri wa Xikolo xa Vutirheli bya Mfumo erhavini. Makwerhu Knorr u ndzi byele leswaku a ndzi nga boheki ku amukela xirhambo lexi. U vule leswaku loko ndzi swi tsakela ndzi nga heta Xikolo xa Giliyadi, kumbexana endzhaku ka sweswo ndzi averiwa ku endla ntirho wa vurhumiwa. U tlhele a vula leswaku loko ndzi endla xiboho xo tlhelela eCanada, swi nga ha endleka ndzi nga ha vitaniwi nakambe eGiliyadi nileswaku hi ku famba ka nkarhi, kumbexana a ndzi ta tlheriseriwa ensin’wini le Canada. U swi tshikele mina leswaku ndzi endla xiboho endzhaku ka loko ndzi vulavule ni nsati wa mina.

Leswi Evelyn se a ndzi byerile ndlela leyi a titwaka ha yona hi mintirho ya Xikwembu, ndzi nambe ndzi byela Makwerhu Knorr ndzi ku, “Swin’wana ni swin’wana leswi nhlengeletano ya Yehovha yi lavaka leswaku hi swi endla, hi tiyimiserile ku swi endla.” Minkarhi hinkwayo a hi tibyele leswaku hi fanele hi ya kun’wana ni kun’wana laha nhlengeletano ya Yehovha a yi hi avela leswaku hi ya kona, hambiloko hi nga xi tsakeli xiavelo xa kona.

Hikwalaho, hi April 1961, ndzi suke eBrooklyn ndzi  tlhelela eCanada leswaku ndzi ya dyondzisa eXikolweni xa Vutirheli bya Mfumo. Endzhakunyana, hi ve swirho swa ndyangu wa Bethele. Kutani lexi ndzi hlamariseke, ndzi kume xirhambo xo ya eka ntlawa wa vu-40 wa Giliyadi, lowu a wu ta sungula hi 1965. Evelyn a a fanele a tlhela a tsala papila a pfumela leswaku hi hambana. Kambe leswi hi tsakiseke, endzhaku ka mavhiki ma nga ri mangani, u kume xirhambo xo famba na mina exikolweni.

Endzhaku ka loko hi fikile eXikolweni xa Giliyadi, Makwerhu Knorr u hi byele leswaku swichudeni leswi tsariseke eka mintlawa ya Xifurwa, laha na hina a hi tsarise kona, swi ta rhumeriwa eAfrika. Hambiswiritano, eka nongonoko wa ku thwasa ka hina, hi averiwe ku tlhelela eCanada! Ndzi hlawuriwe leswaku ndzi va mulanguteri lontshwa wa rhavi (loyi sweswi a vuriwaka muhlanganisi wa Komiti ya Rhavi). Leswi a ndzo va ni malembe ya 34 ntsena, ndzi byele Makwerhu Knorr ndzi ku, “Ndza ha ri ntsongo.” Kambe u ndzi khutazile. Ku sukela eku sunguleni, loko ndzi nga si endla swiboho leswikulu, a ndzi ringeta ku tihlanganisa ni vamakwerhu va le Bethele lava kuleke va tlhela va va ni ntokoto swinene.

EBethele ndzi kume nkarhi wo tala wo dyondza eka van’wana. Ndza swi xixima swirho leswin’wana swa Komiti ya Rhavi ni ku tlangela ntirho lowu swi wu endlaka. Ndzi tlhele ndzi dyondza swo tala eka vamakwerhu va xinuna ni va xisati lavanene va madzana lava nga Vakreste—lavatsongo ni lavakulu—lava hi tshameke hi va na vona laha rhavini ni va le mavandlheni yo hambana-hambana lawa hi tshameke hi tirha eka wona.

Ntirho wa le Bethele wu tlhele wu ndzi pfumelela ku dyondzisa van’wana ni ku tiyisa ripfumelo ra vona. Muapostola Pawulo u byele Timotiya a ku: “Tshama eka swilo leswi u swi dyondzeke.” U tlhele a ku: “Swilo leswi u swi tweke eka mina hi ku seketeriwa hi timbhoni to tala, swilo leswi swi nyike vanhu vo tshembeka, lava, na vona, va nga ta faneleka kahle ku swi dyondzisa van’wana.” (2 Tim. 2:2; 3:14) Minkarhi yin’wana Vakreste-kulorhi va ndzi vutisa leswi ndzi swi dyondzeke eka malembe ya 57 lawa ndzi nga na wona ndzi tirha eBethele. Ndzi va hlamula hi ku olova ndzi ku, “Leswi nhlengeletano ya Yehovha yi lavaka u swi endla swi endle handle ko dya nkarhi naswona u swi endla hi ku tirhandzela, u titshega hi Yehovha leswaku a ku pfuna.”

Eka mina swi tikomba onge ndzi fike tolo eBethele tanihi jaha leri nga ni tingana naswona ri nga riki na ntokoto. Nilokoswiritano, eka malembe lawa hinkwawo, Yehovha u ‘khome voko ra mina ra xinene.’ U ya emahlweni a ndzi tiyisekisa, ngopfu-ngopfu hi ku tirhisa musa ni mpfuno lowu fikaka hi nkarhi wa vapfumeri-kulorhi, a ku: “U nga chavi. Mina ndzi ta ku pfuna.”—Esa. 41:13.