JULIAN u tsundzuka ndlela leyi a titweke ha yona loko a twa xitiviso xa leswaku n’wana wa yena wa jaha a a nga ha ri Mbhoni ya Yehovha. U ri: “A swi tikomba onge vutomi bya mina a byi nge he yi emahlweni. A a ri mativula wa mina, naswona a hi ri vanghana lavakulu; swilo swo tala a hi swi endla swin’we.” Julian u vula leswaku n’wana wakwe a a tikhome kahle, hiloko a cinca a sungula ku endla swilo swo biha. Nsati wa Julian a a tshama a ri eku rileni, naswona Julian a a nga swi tivi leswaku a n’wi khongotela njhani. Julian u ri: “A hi tshamela ku tivutisa loko ku ri ni xihoxo xo karhi lexi hi xi endleke tanihi vatswari.”

Xana Bibele yi vula leswaku munhu u fanele a susiwa evandlheni hikwalaho ka swivangelo swihi? Naswona leswi swi vavaka swinene, ha yini hi nga vulaka leswaku ku susa munhu evandlheni swi kombisa rirhandzu?

Loko Mbhoni ya Yehovha leyi khuvuriweke yi endla xidyoho lexikulu kutani yi nga hundzuki, ya susiwa evandlheni.

Yehovha a nga langutelanga leswaku hi endla swilo hi ndlela leyi hetisekeke, kambe u langutele leswaku malandza yakwe ma yingisa milawu yakwe ma tlhela ma tshama ma ri lama kwetsimaka. Hi xikombiso, Yehovha u lerisa malandza yakwe leswaku ma papalata swidyoho leswikulu swo tanihi ku tikhoma loko biha hi tlhelo ra rimbewu, ku gandzela swifaniso swa hava, ku yiva, ku dyelela van’wana, ku dlaya ni ku tirhisana ni madimona.—1 Vakorinto 6:9, 10; Nhlavutelo 21:8.

Leswi Yehovha a swi languteleke eka hina swa twisiseka naswona swa hi sirhelela. Hi xikombiso, hinkwerhu ha swi lava ku hanya exikarhi ka vanhu lava rhuleke, lava xiximekaka va tlhela va tshembeka, kutani loko hi ri ni vamakwerhu va moya hi tiphina hi swilo sweswo. Ha yini va hanya hi ndlela yoleyo? Hikuva va tinyiketele eka Yehovha naswona va n’wi tshembise leswaku va ta hanya hi ku pfumelelana ni leswi a swi vulaka eBibeleni.

Kambe ku vuriwa yini loko Mukreste la khuvuriweke a endla xidyoho lexikulu hikwalaho ka leswi hina vanhu hi tsaneke? Sweswo swi humelerile eka malandza man’wana ya  Yehovha enkarhini lowu hundzeke, kambe Yehovha a nga ma fularhelanga hi ku helela. Hi xikombiso, hambileswi Hosi Davhida a endleke vuoswi a tlhela a dlaya, muprofeta Natani u byele Davhida leswaku Yehovha u n’wi rivalerile xidyoho xa yena.—2 Samuwele 12:13.

Ha yini Yehovha a rivalele Davhida? Hikuva Yehovha a a swi vona leswaku Davhida u hundzuke hi mbilu ya yena hinkwayo. (Pisalema 32:1-5) Ninamuntlha, munhu la dyoheke u ta rivaleriwa loko a hundzuka hi mbilu hinkwayo kutani a tshika ku endla swilo swo biha. (Mintirho 3:19; 26:20) Loko vakulu lava nga le ka komiti ya vuavanyisi va swi xiya leswaku munhu loyi a endleke xidyoho a nga hundzukanga hi mbilu hinkwayo, u fanele a susiwa evandlheni.

Loko xirho xa ndyangu wa wena kumbe munghana wa wena lonkulu a susiwile evandlheni, swi nga ha ku tikela ku amukela xiboho xolexo naswona u nga ha vona onge a xi kombisi rirhandzu. Hambiswiritano, Rito ra Yehovha ri swi kombisa kahle leswaku ku susa munhu evandlheni swi kombisa rirhandzu.

Yesu u vule leswaku “vutlhari byi kombisiwa byi ri lebyi lulameke hi mintirho ya byona.” (Matewu 11:19) A hi kambisiseni swivangelo swinharhu leswi endlaka ku susa munhu la nga hundzukiki ku va xiboho xa vutlhari.

Ku susa munhu evandlheni swi sirhelela vito ra Yehovha leswaku ri nga sandziwi. Leswi hi swi endlaka swi ta tisa ku dzuneka kumbe xisandzu evitweni ra Yehovha, hikuva leswi hi nga Timbhoni ta yena, hi byarha vito ra yena. (Esaya 43:10) Tanihi leswi mahanyelo ya n’wana ma nga yisaka ku dzuneka kumbe xisandzu eka vatswari va yena, ni mahanyelo ya malandza ya Yehovha ma nga yisa ku dzuneka eka Yehovha kumbe ma tisa xisandzu. Enkarhini wa Ezekiyele, vanhu va matiko a va teka Vayuda tanihi lava fambisanaka ni vito ra Yehovha. (Ezekiyele 36:19-23) Hilaha ku fanaka namuntlha, vanhu va teka Timbhoni ta Yehovha tanihi leti fambisanaka ni vito ra Yehovha. Hikwalaho loko hi yingisa milawu ya Yehovha, hi ta yisa ku dzuneka eka yena.

Muapostola Petro u tsundzuxe Vakreste a ku: “Tanihi vana lava yingisaka, tshikani ku hanya hi ku ya hi ku navela loku a mi ri na kona eku sunguleni hi ku pfumala ka n’wina vutivi, kambe, hi ku landza Mukwetsimi loyi a mi vitaneke, kwetsimani na n’wina eku tikhomeni ka n’wina hinkwako, hikuva ku tsariwile: ‘Mi fanele mi kwetsima, hikuva mina ndza kwetsima.’” (1 Petro 1:14-16) Hi xikombiso, loko hi tikhoma hi ndlela yo biha hi tlhelo ra rimbewu, hi ta tisa xisandzu evitweni ra Xikwembu. Kambe loko hi tshama hi ri ni mahanyelo lamanene, hi ta yisa ku dzuneka eka Yehovha.

Loko Mbhoni yin’wana ya Yehovha yi endla swilo swo biha, swi nga ha endleka vanhu lava yi tivaka va swi xiya leswi yi swi endlaka. Hikwalaho loko va swi twa leswaku munhu yoloye a nga ha ri Mbhoni ya Yehovha, va ta swi xiya leswaku vanhu va Yehovha va yingisa leswi Bibele yi swi vulaka naswona va hlayisa vandlha ri basile. Hi xikombiso, wanuna un’wana u te emihlanganweni le Switzerland ivi a vula leswaku u lava ku va xirho xa vandlha. Makwavo wa yena wa xisati a a susiwile evandlheni hikwalaho ko tikhoma hi ndlela yo biha naswona sweswi wanuna loyi a a lava ku va xirho xa nhlengeletano leyi “yi nga ma pfumeleliki mahanyelo yo biha.”

Ku susa munhu evandlheni swi endla vandlha ra Vakreste ri tshama ri basile. Muapostola Pawulo u lemuxe Vakorinto malunghana ni khombo ro pfumelela mudyohi la nga hundzukiki leswaku a ya emahlweni a ri xirho xa vandlha. U fanise nkucetelo wo biha wa vadyohi volavo ni comela lexi kukumuxaka mbila. Pawulo u te: “Comela xitsongo xi kukumuxa mbila hinkwayo.” Endzhaku ka sweswo u va tsundzuxile a ku: “Susani munhu wo homboloka exikarhi ka n’wina.”—1 Vakorinto 5:6, 11-13.

 “Munhu [yoloye] wo homboloka” a a endla vumbhisa a nga khomiwi hi tingana. Van’wana evandlheni se a va sungule ku nga ha vi na mhaka ni mahanyelo ya yena yo biha. (1 Vakorinto 5:1, 2) Sweswo a swi ri ni khombo hikuva mahanyelo yo biha lawa a ma tolovelekile eKorinto a ma ta khumba ni Vakreste van’wana. Hilaha ku fanaka ninamuntlha, loko vandlha ri honisa xidyoho lexikulu, van’wana va nga ha sungula ku teka milawu ya Yehovha tanihi leyi nga riki ya nkoka. (Eklesiasta 8:11) Tanihi leswi “maribye lama tumbeleke endzeni ka mati” ma nga endlaka leswaku xikepe xi tshoveka, vadyohi lava nga hundzukiki va nga dlaya ripfumelo ra van’wana evandlheni.—Yudha 4, 12.

Ku susa munhu evandlheni swi nga ha pfuna mudyohi ku xiya leswaku u hoxisile. Yesu u tshame a vulavula hi xifaniso xa jaha leri sukeke ekaya ka tata wa rona kutani ri ya tlanga hi ndzhaka ya rona ri tikhoma hi ndlela yo biha. Jaha rolero ri hetelele ri swi xiyile leswaku leswi a ri tshama ekule ni tata wa rona, vutomi bya rona a byi nga ri na xikongomelo. Hikwalaho ri hundzukile kutani ri endla xiboho xo tlhelela endyangwini wa ka vona. Tata wa rona a a tsake swinene loko a vona leswaku n’wana wa yena u cince langutelo rakwe, kutani u n’wi amukerile ekaya ka yena. (Luka 15:11-24) Xifaniso lexi xi hi pfuna ku twisisa ndlela leyi Yehovha a titwaka ha yona loko munhu a hundzuka. U ri: “Ku fa ka lowo homboloka a ndzi ku tsakeli, kambe ndzi tsakela leswaku lowo homboloka a tlhela endleleni yakwe, a ya emahlweni a hanya.”—Ezekiyele 33:11.

Vandlha ra Vakreste i ndyangu wa hina wa moya. Loko munhu a susiwa eka rona, a nga ha ri xiphemu xa ndyangu wolowo. Endzhaku ko kuma vuyelo bya ku tikhoma ka yena hi ndlela yo biha, a nga ha xiya xihoxo xakwe kutani a tsundzuka ndlela leyi a a tsake ha yona loko a ha ri ni vuxaka lebyinene na Yehovha ni vandlha. Sweswo swi nga ha n’wi khutaza ku tlhelela endyangwini wa ka vona wa moya.

Leswaku hi pfuna munhu la susiweke leswaku a tlhelela evandlheni, hi fanele hi n’wi kombisa rirhandzu hi ku va lava tiyisaka voko. Hi xikombiso, anakanya hi vavalangi vambirhi va tintshava lava yimeleke ku ta ponisiwa hi siku leri xirhami xi vuyisaka ni n’wana evukatini hi xixika. Leswi ku titimelaka ngopfu, muvalangi un’we wa karhala swinene ivi a lava ku etlela. Kambe loko a etlela endhawini yoleyo leyi nga ni gamboko, u ta fa. Munghana wakwe u n’wi ba hi mpama leswaku a ta tshama a xalamukile. Hambileswi ku biwa hi mpama swi vavaka, swi nga ponisa vutomi byakwe. Davhida u vulavule hi mhaka leyi fanaka loko a ku: “Loko lowo lulama a ndzi ba, ku ta va musa wa rirhandzu.” (Pisalema 141:5) Davhida u swi xiyile leswaku hambileswi ku layiwa swi vavaka, a swi ta n’wi pfuna.

Hakanyingi munhu u fanele a susiwa evandlheni leswaku a ta tlhelela eka Yehovha, ku fana ni munhu loyi a biweke hi mpama. N’wana wa Julian loyi ku vulavuriweke ha yena eku sunguleni ka xihloko lexi, u hundzukile kutani a tlhelela evandlheni endzhaku ka malembe ya khume a susiwile. Sweswi i nkulu wa vandlha. U ri: “Ku susiwa evandlheni swi ndzi endle ndzi kota ku vona vuyelo bya mahanyelo ya mina. A ndzi fanele ndzi tshinyiwa hi ndlela yoleyo.”—Vaheveru 12:7-11.

Swa vava loko munhu a susiwa evandlheni. Kambe sweswo a swi vuli swona leswaku a nge tlheleli eka Yehovha. I swa nkoka leswaku hinkwerhu hi pfumelela ndzayo yoleyo yi tirha. Hi nga swi endlisa ku yini sweswo?

Vakulu va ringeta ku tekelela rirhandzu ra Yehovha minkarhi hinkwayo, ngopfungopfu loko va fanele va byela munhu leswaku a nga ha ri Mbhoni ya Yehovha. Va n’wi byela hi musa va tlhela va swi veka erivaleni leswi a faneleke a swi endla leswaku a tlhelela eka Yehovha naswona a tlhela a va xirho xa vandlha.  Loko munhu la susiweke a kombisa leswaku u lava ku tlhelela evandlheni, vakulu va nga ha n’wi endzela nkarhi ni nkarhi leswaku va n’wi tsundzuxa leswi a nga swi endlaka leswaku a tlhelela eka Yehovha. *—Vona nhlamuselo ya le hansi.

Swirho swa ndyangu swi kombisa leswaku swi rhandza vandlha ni munhu la susiweke loko swi seketela xiboho lexi endliweke hi vakulu. Julian u ri: “A a ha ri n’wana wa mina, kambe mahanyelo yakwe a ma endle leswaku ku va ni rihlampfu exikarhi ka mina na yena.”

Hinkwavo evandlheni va kombisa leswaku va n’wi rhandza hakunene munhu la susiweke hi ku seketela ndlela leyi Yehovha a n’wi tshinyeke ha yona hi ku tirhisa vakulu. Leswi swi vula leswaku a va fanelanga va tinyika nkarhi wo va na yena naswona a va fanelanga va n’wi vulavurisa. (1 Vakorinto 5:11; 2 Yohane 10, 11) Nakambe, vandlha ri fanele ri wu kombisa rirhandzu lerikulu ri tlhela ri wu seketela ndyangu wa munhu la susiweke. Wolowo i nkarhi wo tika swinene endyangwini wolowo. A hi fanelanga hi va endla va titwa onge na vona va hlongoriwile evandlheni.—Varhoma 12:13, 15.

Julian u gimeta hi ku: “Ku susiwa evandlheni i lunghiselelo leri hi faneleke hi va na rona, leri hi pfunaka ku hanya hi milawu ya Yehovha. Hambileswi ri endlaka hi twa ku vava, hi ku famba ka nkarhi ri tisa vuyelo lebyinene. Loko a ndzi lo honisa mahanyelo yo biha ya n’wana wa mina, a a ta va a nga hundzukanga.”