1. Ha yini swi ri swinene leswi hi nga swi vonaka hi mahlo ya mianakanyo swilo leswi hi nga si swi vonaka? (Vona xifaniso lexi nga eku sunguleni ka xihloko lexi.)

YEHOVHA u hi nyike nyiko leyikulu swinene. I vuswikoti byo swi vona hi mahlo ya mianakanyo swilo leswi hi nga si swi vonaka. Vuswikoti lebyi byi hi pfuna leswaku hi swi langutela hi mahlo ngati swilo leswinene swa le nkarhini lowu taka ni ku kunguhata kahle hi tlhela hi papalata swiphiqo. Yehovha wa byi tiva vumundzuku, naswona u hi byela swin’wana swa swilo leswi hi nga swi langutelaka. Hambileswi hi nga taka hi nga swi voni, hi nga swi vona hi mahlo ya mianakanyo hi tlhela hi va ni ripfumelo ra leswaku swi ta endleka.—2 Vakorinto 4:18.

2, 3. (a) Swilo leswinene leswi hi swi vonaka hi mahlo ya mianakanyo swi nga hi pfuna njhani? (b) Hi swihi swivutiso leswi hi nga ta swi hlamula exihlokweni lexi?

² I ntiyiso leswaku minkarhi yin’wana hi anakanya hi swilo leswi nga taka swi nga pfuki swi endlekile. Hi xikombiso, xinhwanyatana xi nga ha anakanya leswaku xi gade phaphatana. I ntiyiso leswaku sweswo a swi nge koteki. Kambe Hana, mana wa Samuwele u anakanye hi swilo leswi a swi ta koteka. A a tshamela ku anakanya hi siku leri a nga ta yisa n’wana wakwe etabernakeleni leswaku a ya tirha ni vaprista. Lowu a wu nga ri norho. A  ku ri nchumu lowu a a endle xiboho xa leswaku u ta wu endla. Hikwalaho Hana a a kuma matimba yo hetisisa xitshembiso xakwe eka Yehovha hi ku tshamela ku anakanya hi siku rolero. (1 Samuwele 1:22) Naswona loko hi swi vona hi mahlo ya mianakanyo swilo leswi Yehovha a tshembiseke ku swi endla, hi anakanya hi swilo leswi nga ta humelela hakunene.—2 Petro 1:19-21.

³ Vanhu vo tala va Yehovha va le minkarhini ya ku tsariwa ka Bibele a va swi vona hi mahlo ya mianakanyo swilo leswi a swi tshembiseke. Ha yini a swi ri swinene leswaku va endla tano? Naswona ha yini swi ri swinene leswaku hi yi vona hi mahlo ya mianakanyo ndlela leyi vutomi bya hina byi nga ta va ha yona loko switshembiso swa Xikwembu swi hetiseka?

4. Ha yini Avele a anakanye hi vumundzuku lebyinene?

⁴ Avele a a ri munhu wo sungula loyi a a ri ni ripfumelo eka switshembiso swa Yehovha. A a swi tiva leswi Yehovha a swi byeleke nyoka endzhaku ka loko Adamu na Evha va dyohile a ku: “Ndzi ta veka vulala exikarhi ka wena ni wansati ni le xikarhi ka mbewu ya wena ni mbewu ya yena. Yi ta ku pfotlosa nhloko kutani wena u ta yi luma xirhendze.” (Genesa 3:14, 15) Avele a a nga swi tivi kahle leswaku leswi swi ta endleka njhani. Kambe u fanele a anakanye swinene hi leswi Xikwembu xi swi vuleke. Swi nga ha endleka Avele a tivutisile a ku, ‘I mani loyi a nga ta vavisiwa hi nyoka naswona a pfuna vanhu leswaku va tlhela va va lava hetisekeke?’ Avele a a tiyiseka leswaku xin’wana ni xin’wana lexi Yehovha a xi tshembiseke xi ta hetiseka, naswona loko a endla gandzelo, Yehovha u ri amukerile.—Hlaya Genesa 4:3-5; Vaheveru 11:4.

5. Ha yini a swi ri swinene leswaku Enoko a anakanya hi vumundzuku?

⁵ Munhu un’wana loyi a a ri ni ripfumelo leri tiyeke eka Xikwembu a ku ri Enoko. A a hanya exikarhi ka vanhu vo homboloka lava a va vula “swilo . . . leswi tsemaka nhlana” malunghana ni Xikwembu. Kambe Enoko a a ri ni xivindzi naswona u chumayele rungula leri humaka eka Xikwembu. U byele vanhu leswaku Yehovha a a ta lovisa vanhu vo homboloka. (Yudha 14, 15) I yini leswi n’wi pfuneke leswaku a endla tano? Swi nga ha endleka Enoko a anakanye hi ndlela leyi misava a yi ta va yi ri ha yona loko vanhu hinkwavo a va tirhela Yehovha.—Hlaya Vaheveru 11:5, 6.

6. Nowa a nga ha va a anakanye hi yini endzhaku ka Ndhambi?

⁶ Nowa a a ri ni ripfumelo eka Yehovha, hikwalaho a nga lovisiwanga hi nkarhi wa Ndhambi. (Vaheveru 11:7) Nowa u tlhele a endlela Yehovha magandzelo hi swiharhi hikwalaho ka leswi a a ri ni ripfumelo. (Genesa 8:20) Vanhu va tlhele va endla leswi hombolokeke endzhaku ka Ndhambi. Nimrodo u sungule ku fuma naswona a a lava leswaku vanhu va xandzukela Yehovha. (Genesa 10:8-12) Kambe Nowa u tshame a ri ni ripfumelo leri tiyeke. Ku fana na Avele, a a tiyiseka leswaku siku rin’wana Xikwembu xi ta herisa xidyoho ni rifu. Swi nga ha endleka leswaku Nowa u tlhele a anakanya hi nkarhi lowu ku nga ta va ku nga ha ri na vafumi lava nga ni tihanyi. Na hina hi nga wu vona hi mahlo ya mianakanyo nkarhi wolowo wo tsakisa, lowu se wu tshineleke swinene!—Varhoma 6:23.

7. Hi byihi vumundzuku lebyi Abrahama, Isaka na Yakobe a va ta byi langutela hi mahlo ngati?

⁷ Abrahama, Isaka na Yakobe va byi vone hi  mahlo ya mianakanyo vumundzuku lebyi tsakisaka. Yehovha a a va tshembise leswaku vanhu va matiko hinkwawo a va ta katekisiwa hikwalaho ka “mbewu” ya vona. (Genesa 22:18; 26:4; 28:14) Xikwembu a xi va tshembise ni leswaku mindyangu ya vona a yi ta va tiko lerikulu naswona a yi ta tshama eTikweni leri Tshembisiweke ro saseka. (Genesa 15:5-7) Leswi Abrahama, Isaka na Yakobe a va swi tiva leswaku switshembiso swa Yehovha swi ta hetiseka, va swi kotile ku vona mindyangu ya vona hi mahlo ya mianakanyo se yi tshama etikweni rolero. Entiyisweni, ku sukela loko Adamu na Evha va dyohile, Yehovha u pfune malandza yakwe yo tshembeka leswaku ma twisisa ndlela leyi vanhu va nga ta tlhela va va lava hetisekeke ha yona enkarhini lowu taka.

8. I yini leswi pfuneke Abrahama leswaku a va ni ripfumelo leri tiyeke naswona a yingisa?

⁸ Leswi Abrahama a a ri ni ripfumelo leri tiyeke, u yingise Yehovha hambiloko swi tika. Abrahama ni vanhu van’wana vo tshembeka a va swi kota ku swi vona kahle hi mahlo ya mianakanyo swilo leswi Yehovha a swi tshembiseke, hambileswi switshembiso sweswo swi nga hetisekangiki hi nkarhi wa vona. Bibele yi ri: “Va swi vone swi ri ekule swinene hiloko va swi amukela.” (Hlaya Vaheveru 11:8-13.) Abrahama a a swi tiva leswaku minkarhi hinkwayo Yehovha u swi hetisisile switshembiso swakwe enkarhini lowu hundzeke, hikwalaho a a tiyiseka leswaku switshembiso hinkwaswo swa Yehovha hi vumundzuku na swona swi ta hetiseka.

9. Leswi Abrahama a kombiseke ripfumelo eka switshembiso swa Xikwembu swi n’wi pfune njhani?

⁹ Leswi Abrahama a a ri ni ripfumelo eka leswi Yehovha a n’wi tshembiseke swona, u ye emahlweni a endla leswi Yehovha a n’wi kombeleke leswaku a swi endla. Hi xikombiso, u siye kaya rakwe emutini wa Ura naswona vutomi bya yena hinkwabyo a nga akanga yindlu emutini wo karhi. A a swi tiva leswaku miti leyi a yi ri ekusuhi ni laha a a tshama kona a yi nga ta tshama hilaha ku nga heriki hikuva valawuri va yona a va nga tirheli Yehovha. (Yoxuwa 24:2) Ku ri na sweswo, a a wu langutele hi mahlo ngati nkarhi lowu Yehovha ni mfumo wa yena va nga ta fuma misava hilaha ku nga heriki. Mfumo lowu i “muti lowu nga ni masungulo lama tiyeke, muti lowu muaki ni muendli wa wona ku nga Xikwembu.” (Vaheveru 11:10) Abrahama swin’we na Avele, Enoko, Nowa ni van’wana a va tshemba leswaku ku ta va ni ku pfuxiwa ka vafi. Nkarhi wun’wana ni wun’wana loko va anakanya hi ku hanya hilaha ku nga heriki emisaveni yo saseka, ripfumelo ra vona eka Yehovha a ri ya ri tiya.—Hlaya Vaheveru 11:15, 16.

10. Ha yini a swi ri swinene leswi Sara a byi languteleke hi mahlo ngati vumundzuku?

¹⁰ Sara, nsati wa Abrahama a a ri ni ripfumelo leri tiyeke eka switshembiso swa Yehovha. Hambiloko a ri ni malembe ya 90 naswona a nga ri na n’wana, a a wu langutele hi mahlo ngati nkarhi lowu a nga ta va ni n’wana ha wona. Sara u va vone hi mahlo ya mianakanyo vatukulu va yena loko va va tiko  lerikulu. (Vaheveru 11:11, 12) Ha yini a a tiyiseka hi sweswo? Hikuva Yehovha a a byele nuna wakwe a ku: “Ndzi ta n’wi katekisa ndzi tlhela ndzi ku nyika n’wana hi yena; ndzi ta n’wi katekisa naswona u ta va matiko; tihosi ta matiko ti ta huma eka yena.” (Genesa 17:16) Sara u kume n’wana wa jaha, ku nga Isaka, hilaha Yehovha a tshembiseke hakona. Singita leri ri n’wi khorwisile leswaku switshembiso hinkwaswo swa Yehovha swi ta hetiseka. Na hina hi nga tiyisa ripfumelo ra hina loko hi swi vona hi mahlo ya mianakanyo swilo hinkwaswo leswinene leswi Yehovha a hi tshembiseke swona.

11, 12. I yini leswi pfuneke Muxe ku rhandza Yehovha swinene?

¹¹ Muxe na yena a a ri ni ripfumelo eka switshembiso swa Yehovha. U kuriseriwe aEgipta a ri hosana. Kambe leswi Muxe a a rhandza Yehovha swinene ku tlula nchumu wihi ni wihi, a a nga lavi vulawuri kumbe rifuwo. Vatswari vakwe va Vaheveru a va n’wi dyondzise hi Yehovha, naswona a va n’wi dyondzise leswaku Yehovha u tshembise ku ntshunxa Vaheveru evuhlongeni kutani a va nyika Tiko leri Tshembisiweke. (Genesa 13:14, 15; Eksoda 2:5-10) Loko Muxe a tshamela ku anakanya hi switshembiso leswi, a a ya a rhandza Yehovha swinene.

¹² Bibele yi hi byela leswi Muxe a a tshamela ku anakanya ha swona, yi ku: “Hi ripfumelo Muxe, loko a kurile, u ale ku vuriwa n’wana wa N’wa-Faro, a hlawula ku xaniseka ni vanhu va Xikwembu ku ri ni ku tiphina hi xidyoho swa nkarhinyana, hikuva u langute ndzhukano wa Kreste wu ri rifuwo lerikulu ku tlula xuma xa le Egipta; hikuva a a languta swinene-nene eku nyikiweni ka hakelo.”—Vaheveru 11:24-26.

13. Ha yini a swi ri swinene leswaku Muxe a tshama a ri karhi a anakanya hi switshembiso swa Yehovha?

¹³ Muxe u fanele a anakanyisise hi xitshembiso xa Yehovha xo ntshunxa Vaheveru evuhlongeni. Ku fana ni malandza man’wana ya Yehovha, Muxe a a swi tiva ni leswaku Yehovha a a ta endla leswaku vanhu hinkwavo va nga ha fi. (Yobo 14:14, 15; Vaheveru 11:17-19) Hikwalaho Muxe a a yi twisisa ndlela leyi Yehovha a va rhandzaka ha yona vanhu. Sweswo swi endle Muxe a rhandza Yehovha swinene a tlhela a va ni ripfumelo leri tiyeke eka yena. Swi n’wi pfunile leswaku a ya emahlweni a tirhela Yehovha vutomi bya yena hinkwabyo. (Deteronoma 6:4, 5) Hambiloko Faro a lava ku n’wi dlaya, Muxe a a nga chavi. A a swi tiva leswaku Yehovha a a ta n’wi hakela enkarhini lowu taka.—Eksoda 10:28, 29.

14. I yini leswi vanhu van’wana va swi anakanyaka hi vumundzuku?

¹⁴ Vanhu vo tala va anakanya hi vumundzuku va tlhela va swi vona hi mahlo ya mianakanyo swilo leswi nga taka swi nga pfuki swi endlekile. Hi xikombiso, vanhu van’wana lava nga swisiwana va anakanya leswaku siku rin’wana va ta fuwa naswona va nga ha karhateki hi nchumu. Kambe Bibele yi vula leswaku emisaveni ya Sathana ku ta “tshama ku ri ni ku karhateka ni swilo swo biha.” (Pisalema 90:10) Kumbe van’wana va anakanya leswaku mfumo wa vanhu wu ta herisa swiphiqo swa vanhu. Kambe Bibele yi vula leswaku i mfumo wa Xikwembu ntsena wu nga swi endlaka sweswo. (Daniyele 2:44) Naswona vanhu vo tala va anakanya leswaku misava leyi a yi nge pfuki yi cincile. Kambe Bibele yi vula leswaku Xikwembu xi ta lovisa misava leyi yo homboloka. (Sofaniya 1:18; 1 Yohane 2:15-17) Lava va  anakanyaka swilo leswi nga fambisaniki ni leswi Yehovha a swi vulaka va ta khomiwa hi tingana swinene.

15. (a) Ha yini swi ri swinene leswaku hi anakanya hi vumundzuku lebyi Xikwembu xi hi tshembiseke byona? (b) Hi xihi xilo xin’wana lexi u xi languteleke hi mahlo ngati?

¹⁵ Yehovha u hi tshembise vumundzuku lebyi tsakisaka. Loko hi anakanya hi nkarhi wolowo, hi titwa hi tsakile naswona hi va ni xivindzi xo ya emahlweni hi n’wi tirhela. Xana wa tivona hi mahlo ya mianakanyo u ri karhi u tiphina hi swilo leswi Yehovha a ku tshembiseke swona, ku nga khathariseki leswaku hi le tilweni kumbe laha misaveni? Loko u ri ni ntshembo wo hanya hilaha ku nga heriki laha misaveni, tianakanye u ri karhi u tirha ni vanghana va wena leswaku mi endla misava leyi yi va ntanga wo saseka. Lava va langutelaka ntirho wolowo va khathala hi wena. Naswona vanhu hinkwavo lava u hanyaka na vona va rhandza Yehovha ku fana na wena. U hanye kahle naswona u ni matimba, naswona a wu karhateki hi nchumu. U tsakile hikuva u kota ku tirhisa vuswikoti bya wena leswaku u pfuna van’wana u tlhela u dzunisa Yehovha. Tianakanye u pfuna ni vanhu lava pfuxiweke eku feni leswaku va tiva Yehovha. (Yohane 17:3; Mintirho 24:15) Loko u vona swilo leswi hi mahlo ya mianakanyo, u va u nga ri eku lorheni. Hinkwaswo swi ta hetiseka hikwalaho ka leswi Bibele yi swi vulaka hi vumundzuku.—Esaya 11:9; 25:8; 33:24; 35:5-7; 65:22.

16, 17. Ha yini swi ri swinene ku vulavula hi vumundzuku lebyi Yehovha a hi tshembiseke byona?

¹⁶ Loko hi byela vamakwerhu hi swilo leswi hi nga ta tsakela ku swi endla emisaveni leyintshwa, ha pfunana leswaku hi byi vona kahle hi mahlo ya mianakanyo vumundzuku lebyi lebyi tsakisaka. A hi swi tivi kahle leswaku un’wana ni un’wana wa hina u ta va a endla yini. Kambe loko hi vulavula hi swilo leswi hi swi languteleke hi mahlo ngati, hi kombisa leswaku hi ni ripfumelo eka leswi Yehovha a hi tshembiseke swona. Loko hi endla tano, hi ta va hi khutazana leswaku hi ya emahlweni  hi tirhela Yehovha eminkarhini yo tika, hilaha muapostola Pawulo ni vamakwavo va le Rhoma va endleke hakona.—Varhoma 1:11, 12.

¹⁷ Loko u anakanya hi vumundzuku lebyi Yehovha a hi tshembiseke byona, a wu nge anakanyi ngopfu hi swiphiqo swa wena. Siku rin’wana, Petro a a karhatekile naswona u byele Yesu a ku: “Waswivo! Hi siye swilo hinkwaswo hi ku landzela; kahle-kahle hi ta kuma yini?” Yesu a a lava leswaku Petro ni vadyondzisiwa lavan’wana lava a va ri na yena va anakanya hi swilo leswi tsakisaka leswi a va ta swi endla enkarhini lowu taka. U te: “Loko N’wana wa munhu a tshama ehansi exiluvelweni xakwe lexi vangamaka, na n’wina lava mi ndzi landzeleke mi ta tshama eswiluvelweni swa 12, mi avanyisa tinyimba ta Israyele ta 12. Naswona un’wana ni un’wana la siyeke tindlu kumbe vamakwavo va xinuna kumbe vamakwavo va xisati kumbe tatana kumbe manana kumbe vana kumbe masimu hikwalaho ka vito ra mina u ta nyikiwa swo tala swinene ku tlula sweswo, naswona u ta dya ndzhaka ya vutomi lebyi nga heriki.” (Matewu 19:27-29) Hikwalaho Petro ni vadyondzisiwa lavan’wana a va tianakanya va ri karhi va fuma na Yesu etilweni naswona va pfuna vanhu lava yingisaka laha misaveni leswaku va va lava hetisekeke.

18. Ha yini swi ri swinene leswaku hi anakanya hi nkarhi lowu Xikwembu xi nga ta endla leswi xi swi tshembiseke?

¹⁸ Hi dyondze hi leswi pfuneke malandza ya Yehovha leswaku ma va ni ripfumelo leri tiyeke. Avele u xi vone hi mahlo ya mianakanyo xitshembiso xa Yehovha xa vumundzuku lebyinene, naswona hikwalaho ka leswi a veke ni ripfumelo eka xitshembiso xolexo, u tsakise Yehovha. Abrahama u anakanye hi nkarhi lowu switshembiso swa Yehovha malunghana ni “mbewu” swi nga ta hetiseka ha wona, hikwalaho u yingise Yehovha hambiloko swi tika swinene. (Genesa 3:15) Muxe a a yi langutele hi mahlo ngati hakelo leyi Yehovha a a n’wi tshembise yona, kutani leswi swi n’wi pfunile leswaku a rhandza Yehovha naswona a tshembeka. (Vaheveru 11:26) Loko hi anakanya hi nkarhi lowu Yehovha a nga ta endla swilo hinkwaswo leswi a swi tshembiseke, ripfumelo ra hina eka Yehovha ra tiya ni ndlela leyi hi n’wi rhandzaka ha yona ya kula. Exihlokweni lexi landzelaka, hi ta dyondza hi ndlela yin’wana leyi hi nga yi tirhisaka ha yona nyiko leyi ya ku vona swilo hi mahlo ya mianakanyo.