1. Hi byihi vuswikoti lebyi nga hi pfunaka leswaku hi tekelela Yehovha?

YEHOVHA u hi vumbe hi ri ni vuswikoti byo twisisa ndlela leyi vanhu van’wana va titwaka ha yona, hambiloko hi nga si tshama hi va exiyin’weni lexi va nga eka xona. (Hlaya Vaefesa 5:1, 2.) Vuswikoti lebyi byi nga hi pfuna njhani leswaku hi tekelela Yehovha? Naswona ha yini hi fanele hi tivonela eka ndlela leyi hi byi tirhisaka ha yona vuswikoti lebyi?

2. Yehovha u titwa njhani loko hi xaniseka?

² Yehovha u hi tshembise vumundzuku lebyi tsakisaka laha hi nga ta ka hi nga ha xaniseki. Vatotiwa ni “tinyimpfu tin’wana” va nga langutela ku kuma vutomi lebyi heriki, etilweni kumbe laha misaveni. (Yohane 10:16; 17:3; 1 Vakorinto 15:53) Kambe Yehovha wa ku twisisa ku vava loku hi ku twaka loko hi humeleriwa hi swilo swo biha namuntlha. Enkarhini lowu hundzeke, Yehovha a a twa ku vava loko vanhu vakwe va xanisiwa aEgipta. “Na yena a a ri emaxangwini.” (Esaya 63:9) Naswona endzhaku ka malembe yo tala, loko vanhu vakwe va pfuxa tempele yakwe naswona va chava valala va vona, Yehovha u yi twisisile ndlela leyi a va titwa ha  yona. U va byele marito lawa: “Loyi a mi khumbaka u khumba ndzololo ya tihlo ranga.” (Zakariya 2:8) Tanihi leswi manana a rhandzaka n’wana wa yena, Yehovha na yena u rhandza malandza yakwe naswona u lava ku ma pfuna. (Esaya 49:15) Hi va hi tekelela ndlela leyi Yehovha a kombisaka rirhandzu ha yona loko hi ringeta ku twisisa ndlela leyi van’wana va titwaka ha yona, hi ku tianakanya hi ri exiyin’weni xa vona.—Pisalema 103:13, 14.

3. Yesu a a titwa njhani hi vanhu?

³ Yesu a a twisisa ndlela leyi vanhu a va titwa ha yona loko va xaniseka, hambileswi a a nga si tshama a va exiyin’weni lexi a va ri eka xona. Hi xikombiso, a a swi tiva leswaku vanhu vo tala a va hanya ku vava. Varhangeri va vukhongeri a va va hembela va tlhela va veka milawu yo tala leyi a yi nga humi eka Xikwembu. Vanhu a va va chava varhangeri lava. (Matewu 23:4; Marka 7:1-5; Yohane 7:13) Hambileswi Yesu a a nga va chavi naswona a a nga pfumeli eka mavunwa ya vona, a a yi twisisa ndlela leyi vanhu a va titwa ha yona. Yesu u twe ku vava swinene loko a vona ndlela yo biha leyi a va khomiwa ha yona. A va nga ri na munhu loyi a a ta va pfuna, a va “fana ni tinyimpfu leti nga riki na murisi.” (Matewu 9:36) Yesu u dyondze eka Tata wakwe ku rhandza vanhu ni ku va ni “tintswalo ni nsovo.”—Pisalema 103:8.

4. Yesu u endle yini loko a vona vanhu va xaniseka?

⁴ Loko Yesu a vona vanhu va xaniseka, u va pfunile hikuva a a va rhandza. A a tekelele Tata wakwe. Hi xikombiso, siku rin’wana endzhaku ka loko vaapostola va Yesu va fambe mpfhuka wo leha va ya chumayela, a va karhele naswona a va lava ku wisa endhawini leyi rhuleke. Kambe Yesu u vone vanhu vo tala va n’wi rindzile. U swi twisisile leswaku a va lava leswaku a va pfuna, hikwalaho u “[sungule] ku [va] dyondzisa swilo swo tala.”—Marka 6:30, 31, 34.

5, 6. Hi fanele hi endla yini loko hi lava ku kombisa rirhandzu ku fana na Yehovha? Vula xikombiso. (Vona xifaniso lexi nga eku sunguleni ka xihloko lexi.)

⁵ Hi fanele hi endla yini loko hi lava ku kombisa rirhandzu ku fana na Yehovha? Anakanya hi xiyimo lexi. Ku ni makwerhu wa xinuna la ha riki muntshwa la vuriwaka Alan. U anakanya hi makwerhu wa xinuna wo karhi la dyuhaleke loyi a nga swi kotiki kahle ku famba naswona a nga voniki kahle. Alan u anakanya hi marito ya Yesu lama nge: “Leswi mi lavaka vanhu va swi endla eka n’wina, swi endleni eka vona hilaha ku fanaka.” (Luka 6:31) Hikwalaho Alan wa tivutisa, ‘I yini leswi ndzi lavaka leswaku van’wana va swi endla eka mina?’ U ri, ‘Ndzi lava leswaku va tlanga na mina bolo!’ Kambe makwerhu loyi la dyuhaleke a nga swi koti ku tsutsuma ni ku tlanga bolo. Hikwalaho, leswi Alan a faneleke a tivutisa swona hi leswi, ‘Loko a ndzi ri makwerhu loyi, a ndzi ta lava leswaku van’wana va ndzi endlela yini?’

⁶ Hambileswi Alan a ha riki ntsongo, u ringeta ku anakanya ndlela leyi a a ta titwa ha yona loko a a dyuharile. U tinyika nkarhi wa ku va ni makwerhu loyi la dyuhaleke kutani a n’wi yingiserisisa loko a vulavula. Kutani u sungula ku swi xiya leswaku swa n’wi tikela makwerhu loyi ku hlaya Bibele ni ku famba hi yindlu ni yindlu ensin’wini. Alan u vona ndlela leyi a nga n’wi pfunaka ha yona naswona u lava ku endla leswi a nga swi kotaka leswaku a n’wi pfuna. Loko hi twisisa ndlela leyi vanhu van’wana va titwaka ha yona kutani hi va kombisa rirhandzu, hi ta va hi tekelela Yehovha.—1 Vakorinto 12:26.

7. I yini lexi nga hi pfunaka ku twisisa leswi vamakwerhu va langutanaka na swona?

 ⁷ A hi minkarhi hinkwayo swi olovaka ku twisisa leswi vanhu van’wana va langutanaka na swona, ngopfungopfu loko hi nga si tshama hi va exiyin’weni lexi va nga eka xona. Hi xikombiso, vamakwerhu vo tala va twa ku vava hikwalaho ka leswi va vabyaka kumbe hi leswi va vavisekeke kumbe hikwalaho ka leswi va dyuhalaka. Van’wana va dya mbitsi va xeva hi nhlomulo hikwalaho ka ntshikilelo wa mianakanyo kumbe ku vilela ngopfu kumbe hikwalaho ka leswi va tshameke va khomiwa hi ndlela yo biha enkarhini lowu hundzeke. Van’wana va kurisa vana va ri voxe kumbe va ni swirho swa ndyangu leswi nga tirheliki Yehovha. Munhu un’wana ni un’wana u ni swiphiqo, naswona swo tala swa swiphiqo swoleswo swi hambanile ni swa hina. Kambe hi lava ku kombisa van’wana rirhandzu hi tlhela hi va pfuna. Hikwalaho, hi nga endla yini? Munhu ha un’we a nga ha lava ku pfuniwa hi ndlela leyi hambaneke ni ya un’wana. Hikwalaho loko hi yingiserisisa hi tlhela hi ringeta ku twisisa ndlela leyi munhu yoloye a titwaka ha yona, hi ta swi tiva leswaku hi nga n’wi pfuna njhani. Kumbexana hi nga n’wi tsundzuxa ndlela leyi Yehovha a titwaka ha yona hi xiphiqo xa yena. Kumbe hi nga kota ku n’wi pfuna hi tindlela tin’wana. Loko hi endla tano, hi ta va hi tekelela Yehovha.—Hlaya Varhoma 12:15; 1 Petro 3:8.

8. I yini lexi pfuneke Yesu leswaku a va ni musa?

⁸ Yehovha u ni musa eka vanhu hinkwavo. (Luka 6:35) Naswona Yesu u tekelele Tata wakwe. I yini lexi pfuneke Yesu ku va ni musa eka vanhu loko a ha ri laha misaveni? U anakanye hi ndlela leyi a va ta titwa ha yona malunghana ni leswi a a ta swi vula kumbe ku swi endla. Hi xikombiso, wansati un’wana loyi a tshameke a endla swilo swo tala swo biha u ye eka Yesu. A a rila swinene lerova mihloti yakwe yi thonele emilengeni ya Yesu. Yesu u swi xiyile leswaku a a tisola swinene hi swilo swo biha leswi a tshameke a swi endla ni leswaku a a hundzukile. U swi xiyile leswaku loko a nga n’wi kombisi musa, a a ta karhateka ku tlula ndlela leyi a a karhateke ha yona. Hikwalaho u n’wi bumabumerile hikwalaho ka swilo leswinene leswi a swi endleke kutani a n’wi rivalela. Yesu u tlhele a vulavula hi musa ni Mufarisi loyi a khunguvanyisiweke hi swilo leswi Yesu a swi endleleke wansati loyi.—Luka 7:36-48.

9. I yini lexi nga hi pfunaka leswaku hi va ni musa ku fana na Yehovha? Vula xikombiso.

⁹ Hi nga wu tekelela njhani musa wa Yehovha? Hi fanele hi anakanya hi nga si vula kumbe ku endla nchumu wo karhi leswaku hi ta  va ni musa eka van’wana naswona hi nga va twisi ku vava. Pawulo u tsale leswaku Mukreste a nga ‘fanelanga a lwa, kambe u fanele a olova eka hinkwavo.’ (2 Timotiya 2:24) Hi xikombiso, anakanya hi ndlela leyi u nga wu kombisaka ha yona musa eka swiyimo leswi: U ta endla yini loko muthori wa wena a nga wu endli kahle ntirho wa yena? Loko makwerhu loyi a nga ni tin’hweti to tala a nga ti eHolweni ya Mfumo a ta emihlanganweni, u ta ku yini eka yena? U nga wu kombisa njhani musa loko u ri eku chumayeleni ivi n’wini wa muti a vula leswaku u khomeke swinene a nge swi koti ku vulavula na wena? Loko nsati wa wena a ku vutisa leswaku ha yini u nga n’wi byelanga hi swilo swo karhi leswi u swi endleke, xana u ta vulavula na yena hi ndlela ya musa? Hi fanele hi anakanya hi ndlela leyi van’wana va titwaka ha yona ni ndlela leyi marito ya hina ma nga va khumbaka ha yona. Kutani hi ta swi tiva leswi hi faneleke hi swi vula kumbe hi swi endla leswaku hi ta va ni musa ku fana na Yehovha.—Hlaya Swivuriso 15:28.

10, 11. I yini lexi nga hi pfunaka ku tekelela vutlhari bya Yehovha? Vula xikombiso.

¹⁰ Yehovha u tlharihe swinene naswona a nga hlawula ku vona leswi nga ta endleka enkarhini lowu taka. Hambileswi hi nga swi tiviki leswi nga ta endleka enkarhini lowu taka, na hina hi nga tlhariha. Njhani? Loko hi nga si endla xiboho, hi nga anakanya ndlela leyi xi nga hi khumbaka ha yona hina kumbe van’wana. A hi fanelanga hi fana ni Vaisrayele. A va swi ehleketanga leswi a swi ta va humelela loko va nga yingisi Yehovha. Naswona a va ehleketanga hi vuxaka bya vona na yena ni hi swilo hinkwaswo leswi a va endleleke swona. Leswi Muxe a swi xiyeke leswi, a a swi tiva leswaku Vaisrayele a va ta endla swilo swo biha. U te: “I tiko leri xitsundzuxo xi lovaka eka rona, naswona exikarhi ka vona a ku na ku twisisa. Mawaku loko a va tlharihile! A va ta anakanyisisa hi swilo leswi. A va ta ehleketisisa hi makumu ya vona endzhaku.”—Deteronoma 31:29, 30; 32:28, 29.

¹¹ Hi xikombiso, loko u rhandzana ni munhu wo karhi, u fanele u tsundzuka leswaku loko u kala u rhandzana ni munhu swa tika ku lawula ndlela leyi u titwaka ha yona ni ku navela ka wena ka timhaka ta masangu. Hikwalaho u nga endli nchumu lowu nga onhaka vuxaka bya wena bya risima na Yehovha! Ku ri na sweswo, kombisa vutlhari kutani u papalata khombo. Yingisa ndzayo ya Yehovha ya vutlhari leyi nge: “U tlharihile la voneke khombo kutani a tumbela, kambe la nga riki na ntokoto u ye emahlweni kutani u fanele a xupuriwa.”—Swivuriso 22:3.

12. Swilo leswi hi swi anakanyaka swi nga hi vavisa njhani?

¹² Munhu la tlhariheke u lawula swilo leswi a swi anakanyaka. Leswi hi swi anakanyaka swi nga hi pfuna kumbe swi hi vavisa, tanihi leswi ndzilo wu nga hi pfunaka kumbe wu hi vavisa. Loko hi wu tirhisa kahle ndzilo wu nga hi pfuna loko hi sweka swakudya. Kambe loko hi nga wu lawuli, wu nga hisa yindlu ya  hina kumbexana wu tlhela wu hi dlaya. Swi tano ni hi swilo leswi hi swi anakanyaka. Loko hi anakanya hi swilo leswi hi swi dyondzaka eka Yehovha, ha vuyeriwa. Kambe loko hi tshamela ku anakanya hi ku tikhoma loko biha hi tlhelo ra rimbewu naswona hi tianakanya hi endla swilo swo biha, hi ta swi navela swinene swilo sweswo lerova hi nga ha hetelela hi swi endlile. Sweswo swi nga ha herisa vuxaka bya hina na Yehovha.—Hlaya Yakobo 1:14, 15.

13. I yini leswi Evha a swi anakanyeke malunghana ni vutomi byakwe?

¹³ Hi nga dyondza swo karhi eka Evha, wansati wo sungula. Yehovha u lerise Adamu na Evha leswaku a va nga fanelanga va dya mihandzu ya “murhi wa ku tiva leswinene ni leswo biha.” (Genesa 2:16, 17) Kambe Sathana u byele Evha a ku: “Entiyisweni mi nga ka mi nga fi. Hikuva Xikwembu xi tiva leswaku siku mi nga ta dya eka wona, mahlo ya n’wina ma ta pfuleka kutani mi ta fana ni Xikwembu, mi ta tiva leswinene ni leswo biha.” Evha u anakanye ndlela leyi vutomi byakwe byi nga ta tsakisa ha yona loko a tiendlela xiboho malunghana ni leswi nga swinene ni leswo biha. A a tshamela ku anakanya hi mhaka yoleyo ivi “a vona leswaku murhi a wu fanelekela ku dyiwa nileswaku a wu navetisa mahlo.” Ku humelele yini endzhaku ka sweswo? “A teka mbhandzu wa wona a dya. Endzhaku ka sweswo a teka wun’wana a nyika nuna wakwe loko a ri na yena, na yena a dya.” (Genesa 3:1-6) Hikwalaho, ‘xidyoho xi nghene emisaveni ni rifu hikwalaho ka xidyoho.’ (Varhoma 5:12) Evha a a nga fanelanga a tshamele ku anakanya hi ku endla swilo leswo biha.

14. Hi swihi switsundzuxo leswi Bibele yi hi nyikaka swona malunghana ni ku tikhoma loko biha hi tlhelo ra rimbewu?

¹⁴ Xidyoho lexi Evha a xi endleke a ku nga ri ku tikhoma loko biha hi tlhelo ra rimbewu. Kambe Bibele yi hi lemuxa hi ku kongoma leswaku hi nga tshameli ku anakanya hi ri karhi hi endla swilo swihi ni swihi leswi thyakeke hi tlhelo ra rimbewu. Yesu u te: “Un’wana ni un’wana la tshamelaka ku languta wansati lerova a n’wi navela, ana se u endle vuoswi na yena embilwini yakwe.” (Matewu 5:28) Nakambe Pawulo u lemuxile a ku: “Mi nga kunguhati malunghana ni ku navela ka nyama.”—Varhoma 13:14.

15. Hi fanele hi tihlayisela xuma kwihi naswona ha yini?

¹⁵ Bibele yi tlhela yi vula leswaku hi fanele hi tikarhatela ku tsakisa Yehovha ku nga ri ku tshamela ku anakanya hi ku va ni rifuwo. Hambiloko munhu a ri ni mali yo tala, mali yoleyo a yi nge n’wi sirheleli. (Swivuriso 18:11) Yesu u vule leswaku munhu u va a ri xiphukuphuku loko a tihlayisela xuma xo tala kambe a nga rhangisi Yehovha evuton’wini byakwe. “A nga fuwanga eka Xikwembu.” (Luka 12:16-21) Loko hi tihlayisela “xuma etilweni” hi ku endla swilo leswi tsakisaka Yehovha, ha n’wi tsakisa naswona na hina ha tsaka. (Matewu 6:20; Swivuriso 27:11) Naswona ku va ni vuxaka lebyinene na Yehovha i swa nkoka swinene ku tlula nchumu wihi ni wihi.

16. I yini lexi nga hi pfunaka loko hi vilerisiwa hi mhaka yo karhi?

¹⁶ Loko hi tikarhatela ku va lava fuweke emisaveni leyi, swi ta hi vangela mivilelo yo tala. (Matewu 6:19) Yesu u vule leswaku lava va tshamelaka ku vilela hi mali swi ta va tikela ku rhangisa Mfumo wa Xikwembu evuton’wini bya vona. (Matewu 13:18, 19, 22) Nakambe vanhu van’wana va tshamela ku vilela hi swilo swo biha leswi nga ha va humelelaka. Kambe loko hi tshamela ku vilela, hi nga ha khomiwa hi vuvabyi kumbe hi sungula ku nga  ha vi na ripfumelo eka Yehovha. Ku ri na sweswo, hi fanele hi khorwiseka leswaku Yehovha u ta hi pfuna. Bibele yi vula leswaku “ku vilela embilwini ya munhu hi kona loku nga ta yi tshova, kambe rito lerinene ra yi tsakisa.” (Swivuriso 12:25) Hikwalaho loko u vilerisiwa hi mhaka yo karhi, vulavula ni munhu wo karhi la tirhelaka Yehovha naswona a ku tivaka kahle. Mutswari wa wena, nuna kumbe nsati wa wena kumbe munghana wa wena lonkulu a nga ku khutaza leswaku u tshemba Yehovha naswona a nga ku pfuna leswaku u nga vileli ngopfu.

17. Yehovha a nga hi pfuna njhani loko hi vilerisiwa hi mhaka yo karhi?

¹⁷ Yehovha u yi twisisa kahle ndlela leyi hi titwaka ha yona ku tlula munhu wihi ni wihi naswona a nga hi pfuna leswaku hi titwa hi rhurile loko hi vilerisiwa hi mhaka yo karhi. Pawulo u tsarile: “Mi nga vileli ha nchumu, kambe eka hinkwaswo tivisani Xikwembu swikombelo swa n’wina hi xikhongelo ni xikombelo swin’we ni ku nkhensa swikombelo swa n’wina; kutani ku rhula ka Xikwembu loku tlulaka miehleketo hinkwayo ku ta rindza timbilu ta n’wina ni matimba ya n’wina ya mianakanyo ha Kreste Yesu.” (Vafilipiya 4:6, 7) Hikwalaho loko u vilerisiwa hi mhaka yo karhi, anakanya hi mpfuno lowu Yehovha a ku nyikaka wona leswaku u hlayisa vunghana bya wena na yena byi tiyile, wo tanihi lowu humaka eka vamakwenu va xinuna ni va xisati, vakulu, hlonga ro tshembeka, tintsumi na Yesu.

18. Vuswikoti bya hina byo anakanya byi nga hi pfuna njhani?

¹⁸ Hilaha hi dyondzeke hakona, hi va hi tekelela Yehovha loko hi tirhisa vuswikoti bya hina byo twisisa ndlela leyi vanhu van’wana va titwaka ha yona. (1 Timotiya 1:11; 1 Yohane 4:8) Hi ta tsaka loko hi kombisa van’wana rirhandzu ni musa, ni loko hi anakanya hi vuyelo bya swilo leswi hi swi endlaka, ni loko hi papalata ku tshamela ku vilela. A hi anakanyeni ndlela leyi vutomi byi nga ta va ha yona ehansi ka Mfumo wa Xikwembu kutani hi tikarhatela ku tekelela Yehovha.—Varhoma 12:12.