1-3. Ha yini makwerhu un’wana wa xisati a a tiyiseka leswaku Yehovha a a swi tiva leswi yena a a swi lava?

MAKWERHU wa xisati la vuriwaka Lana, loyi a nga phayona ra nkarhi hinkwawo, a nge pfuki a swi rivarile leswi humeleleke loko a endzele eJarimani hi 2012. Wa swi xiya leswaku Yehovha u hlamule swikhongelo swa yena swimbirhi. Loko a ri karhi a famba hi xitimela a ya erivaleni ra swihahampfhuka, u kombele Yehovha leswaku a n’wi pfuna a kuma munhu loyi a nga ta n’wi chumayela. Loko a fika u kume leswaku xihahampfhuka lexi a a ta famba hi xona a xi ta famba hi siku leri tlhandlamaka. Lana u kombele Yehovha leswaku a n’wi pfuna hikuva a a sele ni mali yitsongo naswona a a lava ndhawu yo etlela eka yona vusiku byebyo.

² Loko Lana a heta ku khongela, u twe munhu a ku, “Xewani Lana, u lava yini laha?” A ku ri jaha leri a tshameke a nghena na rona xikolo. A ri famba ni mana wa rona ni kokwa wa rona wa xisati, lava a va ri heleketile tanihi leswi a ri ta eAfrika Dzonga. Loko Lana a va hlamusele xiyimo xa yena, manana loyi na kokwana loyi va n’wi amukele hi mandla mambirhi endlwini ya vona. Va fike va n’wi  vutisa swivutiso swo tala malunghana ni tidyondzo leti a pfumelaka eka tona ni hi ntirho wakwe wa vuphayona.

³ Hi mixo lowu landzelaka loko va heta ku dya swakudya swo fihlula, Lana u va hlamule swivutiso swa vona swo tala swa le Bibeleni. Lana u kombele adirese ya vona leswaku un’wana a ta ya emahlweni a hlamula swivutiso swa vona. Lana u fike ekaya a hlayisekile naswona wa ha phayona. U swi xiyile leswaku Yehovha u yingise swikhongelo swakwe, a a swi tiva leswi yena a a swi lava naswona u n’wi pfunile.—Pisalema 65:2.

4. Hi swihi swilaveko leswi hi nga ta bula ha swona?

⁴ Loko ho tshuka hi va ni xiphiqo, swa olova leswaku hi kombela ku pfuniwa hi Yehovha, naswona u tiyimiserile ku twa swikhongelo swa hina. (Pisalema 34:15; Swivuriso 15:8) Kambe xikhongelo xa Yesu xa xikombiso xi hi dyondzisa leswaku ku ni swilaveko swa nkoka swinene leswi hi faneleke hi swi khongelela. Exihlokweni lexi, hi ta bula hi ndlela leyi swikombelo swa mune swo hetelela eka xikhongelo xa xikombiso swi nga hi pfunaka ha yona leswaku hi tshembeka eka Yehovha.—Hlaya Matewu 6:11-13.

5, 6. Ha yini Yesu a hi dyondzise ku kombela “xinkwa xa hina” hambiloko hi ri ni swakudya swo tala?

⁵ Yesu u hi dyondzise leswaku hi kombela “xinkwa xa hina” ku nga ri “xinkwa xa mina” ntsena. Victor, mulanguteri wa muganga wa laha Afrika, u ri: “Minkarhi yo tala ndzi khensa Yehovha hi mbilu hinkwayo hi leswi mina ni nsati wa mina hi nga bohekiki ku vilela swinene malunghana ni laha hi nga ta swi kuma kona swakudya, ni leswaku i mani la nga ta hi hakelela rhente ya hina. Vamakwerhu va hi khathalela hi musa siku ni siku. Kambe ndzi khongelela leswaku lava va hi pfunaka va kota ku langutana ni swiphiqo swa ikhonomi leswi va nga na swona.”

⁶ Hi nga ha va hi ri ni swakudya swo tala, kambe vamakwerhu vo tala i swisiwana. Nakambe, van’wana va hlaseriwe hi makhombo yo karhi. Hi nga va khongelela hi tlhela hi va pfuna. Hi xikombiso, hi nga va avela leswi hi nga na swona. Hi nga tlhela hi nyikela nkarhi ni nkarhi eka ntirho wa misava hinkwayo wa vanhu va Yehovha. Ha swi tiva leswaku minyikelo ya hina yi pfuna vamakwerhu lava pfumalaka.—1 Yohane 3:17.

7. Yesu u hi dyondzise njhani leswaku “[hi] nga tshuki [hi] vilela hi siku leri tlhandlamaka”?

⁷ Endzhaku ka loko Yesu a hi dyondzise xikhongelo xa xikombiso, u hi dyondzise ku nga dzikisi mianakanyo ya hina eka rifuwo. U vule leswaku loko Yehovha a khathalela swiluva swa le nhoveni, “xana a . . . nge mi ambexi ngopfu, n’wina mi nga ni ripfumelo leritsongo? Xisweswo mi nga tshuki mi vilela kutani mi ku, . . . ‘Xana hi ta ambala yini?’” Endzhaku ka sweswo u tlhele a ku: “Mi nga tshuki mi vilela hi siku leri tlhandlamaka.” (Matewu 6:30-34) A hi fanelanga hi vilela hi swilaveko swa hina swa le nkarhini lowu taka. Ku ri na sweswo, hi fanele hi eneriseka hi swilo swa siku ni siku leswi hi swi pfumalaka. Hi xikombiso, hi nga khongelela ku kuma ndhawu yo tshama eka yona, ntirho leswaku hi ta kota ku khathalela ndyangu wa hina ni vutlhari bya leswaku hi kota ku endla swiboho leswinene malunghana ni rihanyo ra hina. Kambe ku ni nchumu wun’wana wa nkoka swinene lowu hi faneleke hi wu khongelela.

8. Marito ya Yesu malunghana ni xinkwa xa hina xa siku ni siku ma hi tsundzuxa yini? (Vona xifaniso lexi nga eku sunguleni ka xihloko lexi.)

 ⁸ Marito ya Yesu malunghana ni xinkwa xa hina xa siku ni siku ma hi tsundzuxa mhaka yin’wana leyi a tshameke a yi vula a ku: “Munhu a nga fanelanga a hanya hi xinkwa ntsena, kambe u fanele ku hanya ni hi rito rin’wana ni rin’wana leri humaka enon’wini wa Yehovha.” (Matewu 4:4) Hikwalaho hi fanele hi khongelela leswaku Yehovha a ya emahlweni a hi dyondzisa naswona a hi nyika leswi hi swi pfumalaka leswaku hi tshama hi ri ekusuhi na yena.

9. Ha yini swidyoho swa hina swi fana ni milandzu?

⁹ Yesu u te: “Hi rivalele milandzu ya hina.” Siku rin’wana u te: “U hi rivalela swidyoho swa hina.” (Matewu 6:12; Luka 11:4) U vule marito wolawo hikuva swidyoho swa hina swi fana ni milandzu. Hi 1951, Xihondzo xo Rindza xi hlamusele leswaku loko hi dyoha, swi fana ni loko hi ri ni nandzu eka Yehovha. Hi kolota Yehovha ku n’wi rhandza ni ku n’wi yingisa. Hikwalaho loko hi dyohela Xikwembu, a hi xi nyiki leswi hi xi kolotaka swona. Xihondzo xo Rindza xolexo xi vule leswaku loko Yehovha a a swi lava a a ta herisa vunghana bya hina na yena. Xi tlhele xi ku: “Ku dyoha swi kombisa ku nga xi rhandzi Xikwembu.”—1 Yohane 5:3.

10. Ha yini Yehovha a kota ku hi rivalela swidyoho swa hina, naswona hi fanele hi titwa njhani hi mhaka yoleyo?

¹⁰ Ha swi tlangela swinene leswi Yehovha a  lunghiseleleke gandzelo ra nkutsulo ra Yesu leswaku hi ta rivaleriwa swidyoho swa hina. Siku ni siku hi lava ku rivaleriwa hi Yehovha. Yesu u hi fele malembe ya kwalomu ka 2 000 lama hundzeke, kambe ha ha vuyeriwa eka nkutsulo namuntlha. Hi fanele hi khensa Yehovha minkarhi hinkwayo hikwalaho ka nyiko leyi ya risima. A nga kona eka hina loyi a a ta kota ku hakela nkutsulo lowu a wu laveka leswaku hi ta ntshunxiwa eka xidyoho ni rifu. (Hlaya Pisalema 49:7-9; 1 Petro 1:18, 19.) Marito lama nga eka xikhongelo xa xikombiso lama nge, “u hi rivalela swidyoho swa hina” ma hi tsundzuxa leswaku tanihi leswi hi lavaka nkutsulo, ni vamakwerhu va wu lava. Yehovha u lava leswaku na hina hi anakanya ha vona ni hi vuxaka bya vona na yena. Leswi swi katsa ku hatla hi va rivalela loko va hi dyohela. Hi ntolovelo leswi va vaka va hi dyohele swona ku va ku ri swihoxo leswitsongo, kambe loko hi rivalela vamakwerhu, hi kombisa leswaku ha va rhandza. Hi tlhela hi kombisa leswaku ha swi tlangela leswi Yehovha a hi rivalelaka.—Vakolosa 3:13.

11. Ha yini swi ri swa nkoka ku rivalela van’wana?

¹¹ Leswi hi nga hetisekangiki, minkarhi yin’wana swi nga ha hi tikela ku rivalela lava va hi dyoheleke. (Levhitika 19:18) Loko hi sungula ku vulavula hi leswi va hi endleke swona, van’wana evandlheni va nga ha yi nghena mhaka yoleyo, kutani sweswo swi nga endla leswaku evandlheni ku nga vi na vun’we. Loko hi pfumelela mhaka yoleyo leswaku yi ya emahlweni, hi ta va hi kombisa leswaku a hi yi teki yi ri ya nkoka nyiko ya Xikwembu ya nkutsulo naswona a hi nge vuyeriwi eka yona. (Matewu 18:35) Loko hi nga va rivaleli van’wana, Yehovha a nge hi rivaleli. (Hlaya Matewu 6:14, 15.) Nakambe, loko hi lava leswaku Yehovha a hi rivalela, a hi fanelanga hi tshamela ku endla swilo leswi a swi vengaka.—1 Yohane 3:4, 6.

12, 13. (a) I yini leswi humeleleke Yesu endzhaku ka loko a khuvuriwile? (b) Ha yini hi nga fanelanga hi vona van’wana nandzu loko hi pfumele ku ringiwa? (c) I yini leswi Yesu a swi kombiseke hi ku tshama a tshembekile ku fikela loko a fa?

¹² Marito lama nga eka xikhongelo xa xikombiso lama nge, “u nga hi nghenisi endzingweni” ma hi tsundzuxa leswi humeleleke eka Yesu endzhakunyana ka loko a khuvuriwile. Moya wa Xikwembu wu n’wi yise emananga “leswaku a ya ringiwa hi Diyavulosi.” (Matewu 4:1; 6:13) Ha yini Yehovha a pfumelele mhaka yoleyo? Yehovha u rhumele Yesu laha misaveni leswaku a ta lulamisa ntlhontlho lowu veke kona loko Adamu na Evha va fularhele vuhosi bya Yena. Ku xandzuka ka vona ku tlakuse swivutiso leswi a swi ta hlamuleka endzhaku ka nkarhi wo leha. Hi xikombiso, xana a ku ri ni leswi a swi hoxile malunghana ni ndlela leyi Yehovha a a vumbe vanhu ha yona? Xana munhu la hetisekeke a a ta swi kota ku tshama a tshembekile eka Yehovha loko a ringiwa hi “lowo homboloka”? Naswona xana vanhu a swi ta va fambela kahle loko va tifuma? (Genesa 3:4, 5) Enkarhini lowu taka, loko swivutiso leswi hinkwaswo swi ta va swi hlamuriwe hi ndlela leyi enerisaka Yehovha, swivumbiwa hinkwaswo etilweni ni laha misaveni swi ta va swi swi tiva leswaku ndlela leyi Yehovha a fumaka ha yona i yinene ngopfu.

¹³ Yehovha wa kwetsima, hikwalaho a nga ringi munhu hi swilo swo biha. I Sathana loyi a nga “Muringi.” (Matewu 4:3) Sathana u ringeta ku hi ringa hi tindlela to tala. Kambe hi nga tihlawulela.  Un’wana ni un’wana wa hina a nga endla xiboho xa leswaku u ta lwisana ni ndzingo kumbe u ta pfumela ku hluriwa hi wona. (Hlaya Yakobo 1:13-15.) Loko Yesu a ringiwa hi Sathana, u nambe a kanetana ni leswi a a swi vula hi ku tshaha Rito ra Xikwembu. Yesu a a tshembekile eka Xikwembu. Hambiswiritano, Sathana a nga lan’wanga. U rindze “ku fikela nkarhi wun’wana lowu fanelekaka” leswaku a ta ringa Yesu. (Luka 4:13) Kambe ku nga khathariseki leswi Sathana a swi endleke, Yesu minkarhi hinkwayo u yingise Xikwembu tanihi Mufumi wakwe. U kombise leswaku munhu la hetisekeke a nga tshembeka eka Yehovha ni le swiyin’weni swo tika swinene. Kambe Sathana u ringeta ku ringa valandzeri va Yesu, ku katsa na wena, leswaku va nga yingisi Yehovha.

14. I yini leswi hi faneleke hi swi endla leswaku hi lwisana ni ndzingo?

¹⁴ Swivutiso leswi tlakusiweke malunghana ni vuhosi bya Yehovha swa ha lava ku hlamuriwa. Hikwalaho, Yehovha u pfumelela Sathana leswaku a hi ringa swa sweswi. Yehovha a nga hi “nghenisi endzingweni.” Entiyisweni, wa tiyiseka leswaku hi nga tshama hi tshembekile eka yena, naswona u lava ku hi pfuna. Kambe a nga hi sindzisi ku endla leswi lulameke. Wa wu xixima ntshunxeko wa hina wa ku tihlawulela. Hikwalaho u hi pfumelela ku tiendlela xiboho xa loko hi ta tshembeka kumbe hi ta ka hi nga tshembeki. Leswaku hi nga hluriwi hi ndzingo, hi fanele hi endla swilo swimbirhi: hi fanele hi tshama hi ri ekusuhi na Yehovha naswona minkarhi hinkwayo hi khongelela mpfuno wakwe. Yehovha u swi hlamula njhani swikhongelo swa hina swa leswaku hi lwisana ni ndzingo?

15, 16. (a) Hi yihi miringo yin’wana leyi hi faneleke hi lwisana na yona? (b) I mani loyi a faneleke a voniwa nandzu loko hi pfumela ku ringiwa?

 ¹⁵ Yehovha u hi nyika moya wakwe lowo kwetsima lowu nga ni matimba leswaku wu hi pfuna hi lwisana ni miringo ya Sathana. Yehovha u tlhele a hi nyika Bibele ni vandlha leswaku a hi lemukisa malunghana ni makhombo. Hi xikombiso, wa hi lemuxa leswaku hi nga tirhisi nkarhi wa hina wo tala, mali ni matimba ya hina eka swilo leswi hi nga swi pfumaliki. Espen na Janne va tshama etikweni rin’wana leri fuweke le Yuropa. Va ve maphayona ya nkarhi hinkwawo ku ringana malembe yo tala exiphen’wini xa tiko rolero laha a ku ri ni xilaveko xa vahuweleri. Loko va va ni n’wana, va boheke ku tshika ku phayona naswona sweswi va ni vana vambirhi. Espen u ri: “Minkarhi yo tala hi khongela eka Yehovha hi kombela leswaku hi nga ngheni endzingweni, leswi sweswi hi nga ha swi kotiki ku heta nkarhi wo tala hi endla mintirho ya nhlengeletano yakwe hilaha a hi kota ku endla hakona enkarhini lowu hundzeke. Hi kombela Yehovha leswaku a hi pfuna hi tshama hi ri ni vuxaka lebyi tiyeke na yena hi tlhela hi hisekela ntirho wa nsimu.”

¹⁶ Ndzingo wun’wana lowu hi faneleke hi lwisana na wona i ku hlalela swifaniso swo navetisa timhaka ta masangu. Loko hi pfumela ku ringiwa hi ndzingo lowu, a hi nge n’wi voni nandzu Sathana. Ha yini? Hikuva Sathana ni misava yakwe a va nge hi sindzisi ku endla nchumu lowu hoxeke. Van’wana va hlalela swifaniso swo navetisa timhaka ta masangu hileswi va nga swi laviki ku fularhela mianakanyo yo biha. Kambe vamakwerhu vo tala va lwisane ni ndzingo lowu, kutani na hina hi nga swi kota.—1 Vakorinto 10:12, 13.

17. (a) Hi nga swi kombisa njhani leswaku hi lava Yehovha a “hi [kutsula] eka lowo homboloka”? (b) Hi kwihi ku ntshunxiwa loku nga ekusuhi?

¹⁷ Hi nga swi kombisa njhani leswaku hi lava Yehovha a “hi [kutsula] eka lowo homboloka”? A hi fanelanga hi va “xiphemu xa misava” naswona a hi fanelanga hi “[rhandza] misava kumbe swilo leswi nga emisaveni.” (Yohane 15:19; 1 Yohane 2:15-17) Hi ta va hi ntshunxekile loko Yehovha a ta va a lovise Sathana ni misava leyi yo homboloka! Kambe kukondza nkarhi wolowo wu fika, hi fanele hi tsundzuka leswaku Sathana u “hlundzukile swinene, hi ku tiva leswaku u ni nkarhi wo koma.” U ta endla leswi a nga ta swi kota leswaku a hi tshikisa ku tirhela Yehovha. Hikwalaho hi fanele hi tshama hi ri karhi hi khongelela leswaku Yehovha a hi sirhelela eka Sathana.—Nhlavutelo 12:12, 17.

18. Hi fanele hi endla yini leswaku hi ta pona loko misava ya Sathana yi lovisiwa?

¹⁸ Xana wa swi lava ku hanya emisaveni leyi Sathana a nga ta va a nga ha ri kona? Kutani yana emahlweni u khongelela leswaku Mfumo wa Xikwembu wu ta, leswaku vito ra Xikwembu ri kwetsimisiwa ni leswaku ku rhandza ka xona ku endliwa laha misaveni. Minkarhi hinkwayo titshege hi Yehovha leswaku a ku khathalela ni leswaku a ku nyika swilo hinkwaswo leswi u swi lavaka leswaku u ta tshama u tshembekile eka yena. Endla hinkwaswo leswi u nga swi kotaka leswaku u hanya hi ku pfumelelana ni xikhongelo xa xikombiso.