1, 2. (a) Hi kwihi ku yelana loku nga kona exikarhi ka ku tshembeka eka Yehovha ni ku nga hlanganyeli eka tinyimpi ta misava leyi? (Vona xifaniso lexi nga eku sunguleni ka xihloko lexi.) (b) Vanhu vo tala va tshembeka eka yini, kambe vuyelo byi ve byihi?

MALANDZA ya Yehovha a ma hlanganyeli eka swilo leswi endlaka leswaku vanhu va avana, swo fana ni ku rhandza tiko, rixaka kumbe ndhavuko. Ha yini? Hikuva hi rhandza Yehovha, ha tshembeka eka yena naswona ha n’wi yingisa. (1 Yohane 5:3) Hi yingisa milawu ya Xikwembu, ku nga khathariseki ndhawu leyi hi tshamaka eka yona kumbe leyi hi humaka eka yona. Ku tshembeka eka Yehovha ni le ka Mfumo wakwe i swa nkoka swinene ku tlula swilo hinkwaswo. (Matewu 6:33) Hi yona mhaka leyi hi nga vulaka leswaku “a hi xiphemu xa misava.”—Hlaya Yohane 17:11, 15, 16; Esaya 2:4.

² Vanhu vo tala namuntlha va tshembeka eka matiko lawa va tshamaka eka wona, rixaka kumbe ndhavuko hambi ku ri eka xipano xa vona xa mintlango. Lexi twisaka ku vava, leswi swi endle leswaku vo tala va vona va phikizana, va vengana naswona minkarhi yin’wana va dlaya vanhu lava seketelaka vanhu lava va lwisanaka na vona. Hambileswi hi nga hlanganyeliki eka tinyimpi toleto, ti  nga hi khumba ti tlhela ti khumba ni mindyangu ya hina, naswona hi nga ha khomiwa hi ndlela yo biha swinene. Swi nga ha olova ku yima ni ntlawa wo karhi loko mfumo wu endla swiboho leswi hoxeke, hikuva Xikwembu xi hi endle hi ri ni vuswikoti byo tiva swilo leswi lulameke ni leswi nga lulamangiki. (Genesa 1:27; Deteronoma 32:4) U titwa njhani loko ku endleka swilo leswi nga lulamangiki? Xana wa swi kota ku nga yimi ni ntlawa wo karhi kumbe u yima ni ntlawa wo karhi?

3, 4. (a) Ha yini hi nga hlanganyeli etinyimpini? (b) Hi ta bula hi yini exihlokweni lexi?

³ Vanhu vo tala va yima ni ntlawa wa vanhu vo karhi loko ku ri ni tinyimpi hikuva mfumo wa va tiyisekisa leswaku i swilo leswi vaakatiko lavanene va faneleke va swi endla. Kambe hina hi yingisa Yesu. Hikwalaho a hi hlanganyeli eka tipolitiki naswona a hi yi enyimpini. (Matewu 26:52) Vakreste va ntiyiso a va teki xiphemu xin’wana xa misava ya Sathana xi antswa ku tlula xin’wana. (2 Vakorinto 2:11) A hi hlanganyeli eka tinyimpi ta misava leyi.—Hlaya Yohane 15:18, 19.

⁴ Tanihi leswi hi nga hetisekangiki, van’wana va hina va nga ha va va venga vanhu va tinxaka tin’wana. (Yeremiya 17:9; Vaefesa 4:22-24) Eka xihloko lexi, hi ta dyondza hi milawu leyi nga hi pfunaka ku lwisana ni ku hlula langutelo rolero leri hambanisaka vanhu. Hi ta tlhela hi bula hi ndlela leyi hi nga tshembekaka ha yona eka Mfumo wa Xikwembu hi ku tidyondzisa ku anakanya hi ndlela leyi Yehovha na Yesu va anakanyaka ha yona.

5, 6. Loko Yesu a ha ri laha misaveni, a a va teka njhani vanhu va tinxaka to hambanahambana, naswona ha yini?

⁵ Loko swi ku tikela ku nga yimi ni ntlawa wo karhi, tivutise, ‘Yesu a a ta va a endle yini?’ Loko Yesu a ha ri laha misaveni, vanhu va le Yudiya, Galeliya ni le Samariya a va nga twanani. Anakanya hi swikombiso swin’wana. Vayuda ni Vasamariya a va nga vulavurisani. (Yohane 4:9) Vafarisi ni Vasaduki a va nga pfumelelani eka swilo swo tala. (Mintirho 23:6-9) Vayuda lava dyondzeke Nawu a va anakanya leswaku va antswa ku tlula lava nga wu dyondzangiki. (Yohane 7:49) Nakambe vanhu vo tala a va venga valuvisi ni Varhoma. (Matewu 9:11) Kambe Yesu a nga hlanganyelanga eka timholovo toleto. Hambileswi a a yimela ntiyiso malunghana na Yehovha naswona a a swi tiva leswaku Israyele a ri ri tiko ro hlawuleka ra Xikwembu, a nga dyondzisanga vadyondzisiwa vakwe leswaku a va antswa ku tlula vanhu van’wana. (Yohane 4:22) Ematshan’weni ya sweswo, u va dyondzise ku rhandza vanhu hinkwavo.—Luka 10:27.

⁶ Ha yini Yesu a a nga teki ntlawa wun’wana wa vanhu tanihi lowu tlakukeke eka wun’wana? Hikwalaho ka ndlela leyi yena ni Tata wakwe va va tekaka ha yona vanhu. Yehovha u vumbe vanhu leswaku va tata misava va ri tinxaka to hambanahambana. (Genesa 1:27, 28) Hikwalaho, Yehovha na Yesu a va teki rixaka rin’wana, tiko kumbe ririmi ro karhi ri antswa ku tlula rin’wana. (Mintirho 10:34, 35; Nhlavutelo 7:9, 13, 14) Hi fanele hi tekelela xikombiso xa vona lexinene.—Matewu 5:43-48.

7, 8. (a) I mani loyi hi n’wi seketelaka naswona ha yini? (b) I yini leswi hi faneleke hi swi tsundzuka malunghana ni ku tlhantlhiwa ka swiphiqo swa vanhu?

 ⁷ Ha yini hi nga va seketeli valawuri kumbe mimfumo ya laha misaveni? Hikuva hi seketela Yehovha. Hi yena Mufumi wa hina. Entangeni wa Edeni, Sathana u vule leswaku Yehovha a nga va fumi kahle vanhu. Sathana a a lava vanhu va tshemba leswaku ndlela leyi yena a endlaka swilo ha yona a yi antswa ku tlula ya Xikwembu. Yehovha u lava hi tiendlela xiboho xa leswaku hi lava ku seketela mani. Kambe ku vuriwa yini hi wena? Xana u yingisa Yehovha hi leswi u tshembaka leswaku ndlela leyi a endlaka swilo ha yona ya antswa ku tlula ya wena? Xana wa khorwiseka leswaku ko va Mfumo wa yena ntsena lowu nga ta tlhantlha swiphiqo swa hina? Kumbe xana u anakanya leswaku vanhu va nga swi kota ku tifuma kahle handle ka nkongomiso wa Xikwembu?—Genesa 3:4, 5.

⁸ Hi xikombiso, loko munhu a ku vutisa leswaku u anakanya yini hi vandla ro karhi ra politiki, ntlawa wo karhi wa vanhu lava lwelaka timfanelo to karhi kumbe nhlangano wun’wana, u nga n’wi hlamula njhani? Yin’wana ya mintlawa yoleyo yi nga ha va yi tiyimiserile ku pfuna vanhu. Kambe ha swi tiva leswaku i Mfumo wa Yehovha ntsena lowu nga tlhantlhaka swiphiqo swa vanhu wu tlhela wu herisa ni vuhomboloki hinkwabyo. Hi tlhela hi yingisa nkongomiso wa Yehovha evandlheni, ematshan’weni yo va munhu ha un’we a tiendlela leswi a swi vonaka swi ri swinene. Leswi hi swona swi endlaka leswaku vandlha ri va ni vun’we.

9. Hi xihi xiphiqo lexi Vakreste van’wana va le nkarhini wa vaapostola a va ri na xona, naswona i yini leswi a va fanele va swi endla?

⁹ Enkarhini wa vaapostola, Vakreste van’wana va le Korinto a va kanetana va ku: “‘Mina ndzi wa Pawulo,’ ‘Kambe mina ndzi wa Apolosi,’ ‘Kambe mina ndzi wa Khefasi,’ ‘Kambe mina ndzi wa Kreste.’” Pawulo u tsemeke nhlana loko a twa sweswo. Lexi a ku ri xiphiqo lexikulu swinene, hikuva ku rhula ka vandlha a ku ri ekhombyeni. Kutani u vutise vamakwavo vakwe a ku: “Kreste u tshama a avanile?” Pawulo u va tshinyile a ku: “Ndza mi khongotela, vamakwerhu, hi vito ra Hosi ya hina Yesu Kreste leswaku hinkwenu mi vulavula hi ku twanana, ni leswaku ku nga tshuki ku va ni ku avana exikarhi ka n’wina, kambe mi hlangana hilaha ku faneleke emianakanyweni yin’we ni le ndleleni yin’we ya ku ehleketa.” Swi tano ninamuntlha. A ku fanelanga ku va ni ku avana evandlheni.—1 Vakorinto 1:10-13; hlaya Varhoma 16:17, 18.

10. Pawulo u va tsundzuxe yini Vakreste, naswona hi dyondza yini emhakeni yoleyo?

¹⁰ Pawulo u tsundzuxe Vakreste lava totiweke leswaku a va ta hanya etilweni ni leswaku a va nga fanelanga va karhateka hi “swilo leswi nga emisaveni.” (Vafilipiya 3:17-20) * (Vona nhlamuselo ya le hansi.) Vatotiwa i vayimeri va Xikwembu na Kreste. Loko muyimeri wa tiko ro karhi a ri etikweni rin’wana, a nga hlanganyeli eku tlhantlheni ka swiphiqo swa tiko rero ni le ka tipolitiki ta kona. Hilaha ku fanaka, a swi nge vi swinene loko vatotiwa vo hlanganyela eku tlhantlheni ka swiphiqo swa misava leyi ni  le ka tipolitiki ta kona. (2 Vakorinto 5:20) Lava nga ni ntshembo wo hanya hilaha ku nga heriki laha misaveni na vona va tshembeka eka Mfumo wa Xikwembu naswona a va hlanganyeli eka tinyimpi ta misava leyi.

11, 12. (a) Hi rihi langutelo leri hi faneleke hi ri papalata loko hi lava ku tshama hi tshembekile eka Mfumo wa Xikwembu? (b) Makwerhu un’wana wa xisati a a titwa njhani hi vanhu vo karhi, naswona i yini leswi n’wi pfuneke leswaku a cinca?

¹¹ Etindhawini to tala, vanhu va titwa va ntshunxekile ku vulavula hi swilo leswi va karhataka eka vanhu lava nga ni matimu ni ndhavuko lowu fanaka ni wa vona, naswona va vulavulaka ririmi leri fanaka ni ra vona. Hakanyingi va tinyungubyisa swinene hi tindhawu leti va humaka eka tona. Kambe a hi fanelanga hi tekelela langutelo rolero. Ematshan’weni ya sweswo, hi fanele hi cinca ndlela leyi hi anakanyaka ha yona naswona hi fanele hi letela mapfalo ya hina, leswaku eka swiyimo swin’wana ni swin’wana hi nga tikumi hi seketela tlhelo ro karhi. Hi nga swi endlisa ku yini sweswo?

¹² Hi xikombiso, Mirjeta * (vona nhlamuselo ya le hansi) u velekeriwe etikweni leri a ri vuriwa Yugoslavia. Endhawini leyi a kuleleke eka yona, vanhu va kona a va venga vanhu va le Serbia. Loko a dyondze hi Yehovha, u swi xiyile leswaku Yehovha u rhandza tinxaka hinkwato ni leswaku Sathana hi yena a lavaka leswaku vanhu va vengana. Hikwalaho u tikarhatele ku cinca ndlela leyi a a titwa ha yona. Kambe loko tinxaka to hambanahambana ta le ndhawini leyi a a tshama eka yona ti sungule ku lwa, Mirjeta u sungule ku tlhela a va ni langutelo leri hoxeke hi vanhu va le Serbia. A a nga swi lavi hambi ku ri ku va chumayela. A a swi tiva leswaku sweswo a swi hoxile, kutani u kombele Yehovha leswaku a n’wi pfuna a tshika ku va ni langutelo rolero. U tlhele a n’wi kombela leswaku a n’wi pfuna a sungula ku phayona. Mirjeta u ri: “Ndzi kume leswaku ku dzikisa mianakanyo entirhweni wo chumayela swa pfuna swinene. Loko ndzi ri ensin’wini ndzi ringeta ku tekelela rirhandzu ra Yehovha naswona ndzi vone langutelo ra mina leri hoxeke ri ya ri hunguteka.”

13. (a) I yini leswi humeleleke Zoila naswona u endle yini? (b) Hi nga dyondza yini eka leswi humeleleke Zoila?

¹³ Zoila i makwerhu wa xisati la humaka eMexico la rhurheleke eYuropa. Evandlheni leri a hlanganyelaka eka rona, ku ni vamakwerhu lava humaka etikweni rin’wana le Latin Amerika. Zoila u vula leswaku van’wana va vona a va endla xihlekiso hi tiko leri a humaka eka rona, ndhavuko wa rona ni vuyimbeleri bya kona. U khunguvanyekile, ivi hiloko a khongela eka Yehovha leswaku a n’wi pfuna leswaku a nga khunguvanyeki. A hi ta va hi endle yini loko a hi ri exiyin’weni xo fana ni xa yena? Vamakwerhu van’wana va ha hlundzuka loko va twa vanhu va vulavula ku biha hi ndhawu leyi va humaka eka yona. Hikwalaho a hi fanelanga hi vula kumbe ku endla swilo swo karhi leswi nga ta endla leswaku ntlawa wa vanhu vo karhi wu vonaka wu antswa ku tlula wun’wana. A hi swi lavi ku vanga ku avana evandlheni kumbe kun’wana.—Varhoma 14:19; 2 Vakorinto 6:3.

14. I yini leswi nga ku pfunaka leswaku u teka vanhu van’wana hilaha Yehovha a va tekaka hakona?

¹⁴ Hinkwerhu ha swi tiva leswaku malandza ya Yehovha ma ni vun’we, hikwalaho a hi fanelanga hi vona onge ndhawu kumbe tiko rin’wana ri tlakuke ku tlula rin’wana. Kambe swi nga ha endleka leswaku ndyangu wa ka n’wina ni lava u kuleke na vona va ku kucetele ku rhandza ndhawu leyi u humaka eka yona. Hikwalaho, swi nga endleka leswaku minkarhi yin’wana u anakanya hi ndlela leyi hoxeke hi vanhu  va le matikweni man’wana, va mindhavuko yin’wana, va tindzimi tin’wana ni va tinxaka tin’wana. I yini leswi nga ku pfunaka leswaku u cinca? I ku anakanyisisa hi ndlela leyi Yehovha a titwaka ha yona hi vanhu lava tinyungubyisaka hi tiko ra rikwavo kumbe lava anakanyaka leswaku va antswa ku tlula van’wana. Endla ndzavisiso lowu enteke hi mhaka leyi hi nkarhi wa dyondzo ya wena n’wini kumbe wa vugandzeri bya ndyangu. Endzhaku ka sweswo, kombela Yehovha leswaku a ku pfuna u titwa hi ndlela leyi a titwaka ha yona hi vanhu van’wana.—Hlaya Varhoma 12:2.

15, 16. (a) Van’wana va ta endla yini hikwalaho ka leswi hi endlaka swilo hi ndlela leyi hambaneke ni ya vona? (b) Vatswari va nga va pfuna njhani vana va vona leswaku va tshama va tshembekile eka Yehovha?

¹⁵ Hi lava ku tirhela Yehovha hi ripfalo leri baseke, hikwalaho minkarhi yin’wana hi ta endla swilo hi ndlela leyi hambaneke swinene ni ya vatirhikulorhi, lava hi nghenaka na vona xikolo, vaakelani kumbe maxaka ya hina. (1 Petro 2:19) Yesu u hi byerile leswaku van’wana va ta hi venga hikwalaho ka leswi hi endlaka swilo hi ndlela leyi hambaneke ni ya vona. Tsundzuka leswaku vo tala va lava va hi kanetaka a va tivi nchumu hi Mfumo wa Xikwembu. Hikwalaho a va swi twisisi leswaku ha yini swi ri swa nkoka swinene eka hina ku tshembeka eka Mfumo wa Xikwembu ematshan’weni yo tshembeka eka mimfumo ya vanhu.

¹⁶ Leswaku hi tshembeka eka Yehovha, hi fanele hi n’wi yingisa ku nga khathariseki leswi vanhu van’wana va nga ha swi endlaka kumbe ku swi vula eka hina. (Daniyele 3:16-18) Vantshwa  ngopfungopfu swi nga ha va tikela ku endla swilo hi ndlela leyi hambaneke ni ya van’wana. Vatswari, pfunani vana va n’wina leswaku va va ni xivindzi loko va ri exikolweni. Vana va n’wina va nga ha chava ku ala ku losa mujeko kumbe ku ala ku hlanganyela eka minkhuvo yin’wana ya tiko. Hi nkarhi wa vugandzeri bya n’wina bya ndyangu, mi nga dyondza hi ndlela leyi Yehovha a titwaka ha yona hi swilo leswi. Va dyondziseni ndlela yo hlamusela tidyondzo leti va pfumelaka eka tona hi ndlela leyi twisisekaka ni leyi xiximekaka. (Varhoma 1:16) Nakambe, loko swi laveka, pfunani vana va n’wina hi ku vulavula ni vadyondzisi va vona mi tlhela mi va hlamusela tidyondzo leti hi pfumelaka eka tona.

17. Hi rihi langutelo leri hi faneleke hi ri papalata, naswona ha yini?

¹⁷ Hakanyingi ha swi tsakela swakudya, ririmi, tindhawu to saseka ni mikhuva ya le ndhawini leyi hi kuleleke eka yona. Kambe, xana hi vona onge leswi hi swi rhandzaka minkarhi hinkwayo swi tlula leswi vanhu van’wana va swi rhandzaka? Yehovha u lava leswaku hi tsakela swilo swo hambanahambana leswi a swi tumbuluxeke. (Pisalema 104:24; Nhlavutelo 4:11) Kutani, ha yini hi fanele hi sindzisa leswaku ndlela leyi hi endlaka swilo ha yona ya antswa ku tlula ya van’wana?

18. Ha yini swi ri swinene ku teka van’wana hilaha Yehovha a va tekaka hakona?

¹⁸ Yehovha u lava leswaku vanhu va mixaka hinkwayo va dyondza ha yena, va n’wi gandzela va tlhela va hanya hilaha ku nga heriki. (Yohane 3:16; 1 Timotiya 2:3, 4) Hikwalaho loko vamakwerhu va ri ni mavonelo lama hambaneke ni ya hina, hi tiyimiserile ku va yingisa loko ntsena mavonelo ya vona ma amukeleka eka Yehovha. Loko hi endla tano, vutomi bya hina byi ta tsakisa naswona hi ta tshama hi ri ni vun’we ni vamakwerhu. Hilaha se hi buleke hakona, leswi hi tshembekaka eka Yehovha ni le ka Mfumo wakwe, a hi hlanganyeli eka tinyimpi ta misava leyi. Hi venga ku tikukumuxa ni ku phikizana loku nga kona emisaveni ya Sathana. Ha swi tlangela leswi Yehovha a hi dyondziseke ku rhandza ku rhula ni ku titsongahata! Hi titwa ku fana ni mupisalema loyi a nga te: “Waswivo! Mawaku ndlela leyi swi nga swinene ha yona ni ku tsakisa ha yona loko vamakwavo va tshama swin’we hi vun’we!”—Pisalema 133:1.