1, 2. Yehovha u hi dyondzise njhani leswaku hi n’wi rhandza?

NDLELA leyinene leyi tatana a nga dyondzisaka vana vakwe ha yona i ku va vekela xikombiso. Loko a kombisa vana vakwe rirhandzu, u va dyondzisa ku va ni rirhandzu. A nga kona loyi a tshameke a hi rhandza hi ndlela leyi Yehovha, Tata wa hina a hi rhandzaka ha yona. Hikwalaho hi dyondza ndlela yo va ni rirhandzu ‘hikuva hi yena a nga sungula a hi rhandza.’—1 Yohane 4:19.

² Yehovha u swi kombise njhani leswaku hi yena a nga ‘sungula a hi rhandza’? Bibele yi ri: “Hileswi Kreste a hi feleke, loko ha ha ri vadyohi.” (Varhoma 5:8) Yehovha, Tata wa hina la hi rhandzaka u nyikele hi N’wana wakwe leswaku a hi kutsula eka xidyoho ni rifu. Nyiko leyi ya risima yi endle leswaku hi kota ku tshinela eka Yehovha hi tlhela hi kombisa leswaku ha n’wi rhandza. Yehovha u veke xikombiso hikwalaho ka gandzelo rolero lerikulu leri a ri endleke. U hi dyondzise leswaku hi fanele hi kombisa rirhandzu hi ku va lava hananaka.—1 Yohane 4:10.

3, 4. Hi swi kombisa njhani leswaku ha xi rhandza Xikwembu?

³ Mfanelo leyikulu ya Yehovha i rirhandzu. Kutani ha swi twisisa leswaku ha yini Yesu a vule leswaku xileriso xa nkoka swinene hi  lexi nge: “U fanele u rhandza Yehovha Xikwembu xa wena hi mbilu ya wena hinkwayo ni hi moya-xiviri wa wena hinkwawo ni hi mianakanyo ya wena hinkwayo ni hi ntamu wa wena hinkwawo.” (Marka 12:30) Yehovha u lava leswaku hi n’wi rhandza hi ‘timbilu ta hina hinkwato.’ Yehovha u twa ku vava loko hi rhandza munhu un’wana kumbe nchumu wo karhi ku n’wi tlula. Kambe hi fanele hi n’wi rhandza swi huma embilwini. Nakambe Yehovha u langutele leswaku hi n’wi rhandza hi ‘mianakanyo ya hina hinkwayo’ ni hi ‘ntamu wa hina hinkwawo.’ Leswi swi vula leswaku ndlela leyi hi n’wi rhandzaka ha yona Yehovha yi khumba ndlela leyi hi anakanyaka ha yona ni maendlelo ya hina ya swilo.—Hlaya Mikiya 6:8.

⁴ Kutani hi fanele hi rhandza Yehovha hi ku helela ni hi swilo hinkwaswo leswi hi nga na swona. Hi kombisa leswaku ha n’wi rhandza hakunene loko hi n’wi rhangisa evuton’wini bya hina. Exihlokweni lexi hundzeke, hi bule hi tindlela ta mune leti Yehovha a kombisaka ha tona leswaku u va rhandza swinene vana vakwe. Sweswi a hi kambisiseni ndlela leyi hi nga yi kurisaka ha yona ndlela leyi hi n’wi rhandzaka ha yona Yehovha hi tlhela hi kombisa leswaku ha n’wi rhandza.

5. Loko hi anakanya hi swilo hinkwaswo leswi Yehovha a hi endleleke swona, hi tiyimisele ku endla yini?

⁵ Loko munhu un’wana a ku nyika nyiko, a swi kanakanisi leswaku wa khensa. Naswona leswi u tekaka nyiko yoleyo yi ri ya nkoka, u tlhela u yi tirhisa. Yakobo u tsarile: “Nyiko yin’wana ni yin’wana leyinene ni nyiko yin’wana ni yin’wana leyi hetisekeke yi huma ehenhla, hikuva yi xika hi le ka Tata wa mavoningo ya le xibakabakeni, naswona yena a nga cinca-cinci ku fana ni ku hundzuluka ka ndzhuti.” (Yakobo 1:17) Ha swi tlangela swinene leswi Yehovha a hi nyikeke hinkwaswo leswi hi swi lavaka leswaku hi hanya naswona hi tsaka. Ha yi xiya ndlela leyi a hi rhandzaka ha yona naswona na hina hi lava ku kombisa leswaku ha n’wi rhandza. Xana u titwa hi ndlela yoleyo?

6. I yini leswi Vaisrayele a va fanele va swi endla loko va lava leswaku Yehovha a ya emahlweni a va katekisa?

⁶ Yehovha u nyike Vaisrayele swilo swo tala leswinene. Ku ringana madzana ya malembe, u va kongomise hi milawu yakwe a tlhela a va nyika hinkwaswo leswi a va swi lava leswaku va hanya. (Deteronoma 4:7, 8) Naswona Vaisrayele a va ta kombisa leswaku va khensa Yehovha hi ku yingisa milawu yoleyo. Hi xikombiso, loko va nyikela magandzelo eka Yehovha, a va fanele va n’wi nyika ‘mihandzu leyinene leyi wupfeke ku sungula.’ (Eksoda 23:19) Vaisrayele a va swi tiva leswaku Yehovha a a ta ya emahlweni a va katekisa loko va n’wi yingisa va tlhela va nyikela hileswi va nga swi kotaka.—Hlaya Deteronoma 8:7-11.

7. Hi nga swi tirhisa njhani ‘swilo swa hina swa nkoka’ ku kombisa leswaku ha n’wi rhandza Yehovha?

⁷ Na hina hi nga kombisa Yehovha leswaku ha n’wi rhandza hi ku nyikela hi ‘swilo swa hina swa nkoka.’ (Swivuriso 3:9) Sweswo hi swi endla hi ku tirhisa leswi hi nga na swona leswaku hi n’wi dzunisa. Hi xikombiso, hi nga nyikela leswaku hi seketela ntirho wa Mfumo emavandlheni ya hina ni le misaveni hinkwayo. Ku nga khathariseki leswaku hi ni swo tala kumbe leswitsongo, hinkwerhu hi nga tirhisa swilo leswi hi nga na swona ku kombisa leswaku ha n’wi rhandza Yehovha. (2 Vakorinto 8:12) Kambe ku ni tindlela tin’wana leti hi nga kombisaka ha tona leswaku ha n’wi rhandza Yehovha.

8, 9. Hi yihi ndlela yin’wana leyi hi kombisaka Yehovha ha yona leswaku ha n’wi rhandza? I yini leswi Mike ni ndyangu wakwe va swi endleke?

⁸ Yehovha u hi dyondzise leswaku hi ya emahlweni  hi lava Mfumo ku sungula naswona hi nga vileli hi swakudya ni swiambalo. Tata wa hina u hi tshembisa ku hi nyika leswi hi swi lavaka. (Matewu 6:31-33) Ha n’wi tshemba Yehovha naswona ha swi tiva leswaku u ta xi hetisisa xitshembiso xexo. Phela, loko u rhandza munhu hakunene, wa n’wi tshemba. Entiyisweni loko hi ya hi tshemba Yehovha, hi ya hi swi kombisa leswaku ha n’wi rhandza. (Pisalema 143:8) Kutani hi nga ha tivutisa: ‘Xana leswi ndzi swi kunguhataka ni ndlela leyi ndzi tirhisaka nkarhi ni matimba ya mina ha yona swi kombisa leswaku ndzi rhandza Yehovha hakunene? Siku ni siku, xana ndza tshemba leswaku Yehovha u ta enerisa swilaveko swa mina?’

⁹ Mike ni ndyangu wakwe a va tshemba Yehovha. Ku sukela loko Mike a ha ri ntsongo, a a navela ku ya chumayela etikweni rin’wana. Niloko se a tekile naswona a ri ni vana vambirhi, a ha ri ni ku navela koloko. Loko Mike ni ndyangu wakwe va hlaye hi vamakwerhu van’wana lava tirhaka laha ku nga ni xilaveko lexikulu, va endle xiboho xo hanya vutomi byo olova. Va xavise yindlu ya vona ivi va rhurhela endlwini leyitsongo. Mike u tlhele a hunguta ni nhlayo ya vanhu lava a a va basisela eka bindzu rakwe ro basisa ivi a kuma ndlela yo ri fambisa a ri etikweni rin’wana hi ku tirhisa Internet. Hikwalaho ka sweswo, Mike ni ndyangu wakwe va kote ku rhurhela etikweni rin’wana naswona va tiphinile swinene hi ku tirha nsimu ya kwalaho. Mike u te: “Hi vone ku hetiseka ka marito ya Yesu lama nga eka Matewu 6:33.”

10. Ha yini swi ri swinene ku anakanyisisa hi leswi hi swi dyondzaka hi Yehovha, ku fana na Hosi Davhida?

¹⁰ Hosi Davhida u tshame a tsala a ku: “Matilo ma twarisa ku vangama ka Xikwembu; ni xibakabaka xi vula ntirho wa mavoko ya xona.” U tlhele a ku: “Nawu wa Yehovha wu hetisekile, wu vuyisa moya-xiviri. Xitsundzuxo xa Yehovha xa tshembeka, xi tlharihisa la nga riki na ntokoto.” Loko Davhida a ri karhi a anakanyisisa hi milawu ya Yehovha ya vutlhari ni hi swilo swo saseka leswi a swi tumbuluxeke, u tshinele eka Yehovha naswona a a lava ku n’wi kombisa leswaku wa n’wi rhandza. Davhida u te: “Marito ya nomu wa mina ni ku anakanyisisa ka mbilu ya mina a ku tsakise emahlweni ka wena, Wena Yehovha Ribye ra mina ni Mukutsuri wa mina.”—Pisalema 19:1, 7, 14.

11. Hi nga byi tirhisa njhani vutivi lebyi Yehovha a hi nyikaka byona ku kombisa leswaku ha n’wi rhandza? (Vona xifaniso lexi nga eku sunguleni ka xihloko lexi.)

¹¹ Namuntlha Yehovha u hi dyondzisa swo tala hi yena, hi xikongomelo xakwe, hi swivumbiwa swakwe ni hi Rito rakwe. Misava yi khutaza vanhu leswaku va dyondzeka, kambe hakanyingi dyondzo ya le henhla yi endla leswaku va nga ha xi rhandzi Xikwembu. Ku hambana ni sweswo, Yehovha u lava leswaku hi va ni vutivi naswona u tlhela a hi pfuna leswaku hi va ni vutlhari. U lava leswaku hi tirhisa leswi hi swi dyondzaka leswaku ku pfuneka hina hi tlhela hi pfuna ni van’wana. (Swivuriso 4:5-7) Hi xikombiso, u lava leswaku hi avela van’wana “vutivi lebyi kongomeke bya ntiyiso” ni ku va pfuna leswaku va ta ponisiwa. (1 Timotiya 2:4) Hi kombisa leswaku hi rhandza Yehovha ni vanhu hi ku dyondzisa vanhu vo tala swinene hi Mfumo wa Xikwembu hilaha hi nga kotaka  hakona ni leswi wu nga ta swi endlela vanhu.—Hlaya Pisalema 66:16, 17.

12. Makwerhu un’wana wa xisati la ha riki muntshwa u vule yini hi nyiko leyi humaka eka Yehovha?

¹² Vantshwa na vona va nga anakanyisisa hi swilo hinkwaswo leswi Yehovha a va nyikeke swona ni leswi a va dyondziseke swona. Shannon wa ha tsundzuka ndlela leyi a titweke ha yona enhlengeletanweni ya xifundzha leyi a tshameke a ya eka yona loko a ha ri ni malembe ya 11 naswona makwavo wakwe wa xisati a a ha ri ni malembe ya khume. Hi nkarhi wa Nhlengeletano ya Xifundzha leyi a yi ri ni nhlokomhaka leyi nge “Ku Chava Xikwembu,” vantshwa hinkwavo, ku katsa na Shannon ni makwavo wakwe, va komberiwe ku tshama endhawini yo karhi. Eku sunguleni a a chuhile. Kambe u hlamarisiwe hiloko muntshwa un’wana ni un’wana a nyikiwa buku leyi nge, Swivutiso Leswi Vantshwa Va Swi Vutisaka—Tinhlamulo Leti Tirhaka. Nyiko yoleyo yo saseka yi endle leswaku a titwa njhani hi Yehovha? U ri: “Hi nkarhi wolowo ndzi sungule ku swi xiya leswaku Yehovha i wa xiviri ni leswaku wa ndzi rhandza swinene. Hakunene ha tsaka leswi Yehovha, Xikwembu xa hina lexikulu a hi nyikaka tinyiko to tano letinene ni leti hetisekeke!”

13, 14. Hi fanele hi angula njhani loko Yehovha a hi tshinya naswona ha yini?

¹³ Bibele ya hi tsundzuxa: “Loyi Yehovha a n’wi rhandzaka wa n’wi tshinya, hilaha tatana a endlaka hakona eka n’wana wakwe la n’wi  tsakisaka.” (Swivuriso 3:12) Loko hi amukela ndzayo ya Yehovha hi tlhela hi pfumela leswaku a hi letela, hi dyondza ku endla leswi lulameke naswona hi va ni ku rhula. I ntiyiso leswaku “ku hava ku tshinyiwa loku vonakaka ku tsakisa enkarhini wolowo, kambe ku tisa gome.” (Vaheveru 12:11) Hambiswiritano, hi fanele hi angula njhani loko Yehovha a hi tshinya? A hi fanelanga hi honisa ndzayo ya Yehovha kumbe hi khunguvanyeka loko hi nga swi tsakeli leswi hi byeriwaka swona. Ha n’wi rhandza Yehovha, hikwalaho ha n’wi yingisa hi tlhela hi endla mindzulamiso loko swi fanerile.

¹⁴ Enkarhini wa Malakiya, Vayuda vo tala a va nga n’wi yingisi Yehovha. A va nga ri na mhaka ni leswaku magandzelo lawa a va ma nyikela a ma nga n’wi tsakisi. Hikwalaho ka sweswo, Yehovha u va tshinyile. (Hlaya Malakiya 1:12, 13.) Entiyisweni Yehovha u va tshinye ko tala, kambe a va n’wi yingisanga. Hikwalaho u te: “Ndzi ta rhumela ndzhukano eka n’wina, kutani ndzi ta rhukana mikateko ya n’wina.” (Malakiya 2:1, 2) Swi le rivaleni leswaku loko hi nga yi yingisi ndzayo ya Yehovha kumbe hi vona onge a hi ya nkoka, hi ta lahlekeriwa hi vuxaka bya hina na yena.

15. Hi yihi mianakanyo leyi hi faneleke hi yi papalata?

¹⁵ Misava ya Sathana yi khutaza vanhu leswaku va tikukumuxa va tlhela va nga va anakanyeli van’wana. Vanhu vo tala a va swi lavi ku tsundzuxiwa kumbe ku byeriwa leswi va faneleke va swi endla. Van’wana va yingisa xitsundzuxo ntsena hi leswi va bohekaka ku xi yingisa. A hi fanelanga hi endla tano. Bibele yi hi byela leswaku hi “[tshika] ku titwananisa ni mafambiselo lawa ya swilo.” Ematshan’weni ya sweswo, hi fanele hi twisisa leswi Yehovha a swi languteleke eka hina hi tlhela hi endla leswi n’wi tsakisaka. (Varhoma 12:2) U tirhisa nhlengeletano yakwe leswaku a hi nyika ndzayo hi nkarhi lowu faneleke. Hi xikombiso, hi tsundzuxiwa hi ndlela leyi hi faneleke hi tikhoma ha yona loko hi ri ni vanhu va rimbewu leri hambaneke ni ra hina, ndlela yo hlawula vanghana ni ndlela leyi hi nga wisaka ni ku tihungasa ha yona. Loko hi amukela ndzayo ya Yehovha hi ku swi rhandza hi tlhela hi endla ku cinca leswaku hi n’wi tsakisa, hi kombisa leswaku ha wu tlangela nkongomiso  wakwe ni leswaku ha n’wi rhandza hakunene.—Yohane 14:31; Varhoma 6:17.

16, 17. (a) Ha yini hi fanele hi tiva leswi Yehovha a swi anakanyaka hi mhaka yo karhi hi nga si endla swiboho? (b) I yini leswi Vaisrayele va swi endleke ematshan’weni yo tshemba Yehovha?

¹⁶ Vana lavatsongo va tshemba leswaku vatswari va vona va ta va pfuna va tlhela va va sirhelela. Hambi ku ri vanhu lavakulu va nga ha kombela vatswari va vona leswaku va va pfuna. Va swi tiva leswaku hambileswi va nga tiendlelaka swiboho, vatswari va vona va nga va nyika xitsundzuxo lexinene. Yehovha, Tata wa hina u hi pfumelela leswaku hi tiendlela swiboho. Kambe hikwalaho ka leswi hi n’wi tshembaka hi tlhela hi n’wi rhandza, minkarhi hinkwayo hi kombela mpfuno eka yena hi tlhela hi endla leswi hi nga swi kotaka leswaku hi tiva leswi a swi anakanyaka hi mhaka yo karhi hi nga si endla xiboho. Loko hi n’wi tshemba, u ta hi nyika moya wakwe lowo kwetsima leswaku wu hi pfuna ku endla swilo leswinene.—Vafilipiya 2:13.

¹⁷ Enkarhini wa Samuwele, Vaisrayele va hluriwe hi Vafilista. Ematshan’weni yo vutisa Yehovha leswi a va fanele va swi endla, va te: “A hi tekeni areka ya ntwanano wa Yehovha yi suka eXilo, leswaku yi va exikarhi ka hina, yi hi ponisa exandleni xa valala va hina.” Byi ve byihi vuyelo bya xiboho xexo? “Ku dlaya ku va lokukulu, lerova eIsrayele ku dlayiwa vavanuna va 30 000 lava fambaka hi milenge. Areka ya Xikwembu yi tekiwile.” (1 Samuwele 4:2-4, 10, 11) Vaisrayele a va ehleketa leswaku loko va teka Areka va famba na yona, Yehovha a a ta va pfuna ni ku va sirhelela. Kambe a va wu kombelanga mpfuno wa Yehovha kumbe va ringeta ku tiva leswi a a swi anakanya hi mhaka yoleyo. Ematshan’weni ya sweswo, va endle leswi a va ehleketa leswaku a swi lulamile naswona va xaniseke ngopfu.—Hlaya Swivuriso 14:12.

18. Bibele yi ku dyondzisa yini hi ku tshemba Yehovha?

¹⁸ Mupisalema loyi a a rhandza Yehovha swinene a tlhela a n’wi tshemba u tsarile: “Rindzela Xikwembu, hikuva ndza ha ta xi dzunisa leswi xi nga ku ponisiwa ka mina lokukulu. Oho Xikwembu xanga, moya-xiviri wa mina wu ni gome endzeni ka mina. Hi yona mhaka leyi ndzi ku tsundzukaka.” (Pisalema 42:5, 6) Xana na wena u titwa tano hi Yehovha? Xana u titwa u ri munghana wa yena lonkulu naswona wa n’wi tshemba? U nga dyondza ku n’wi tshemba swinene. Bibele yi ri: “Tshemba Yehovha hi mbilu ya wena hinkwayo naswona u nga titshegi hi ku twisisa ka wena n’wini. N’wi tivise tindlela ta wena hinkwato, kutani yena u ta lulamisa tindlela ta wena.”—Swivuriso 3:5, 6.

19. U ta swi kombisa njhani leswaku wa n’wi rhandza Yehovha?

¹⁹ Leswi Yehovha a hi rhandzeke ku sungula, u hi dyondzise ndlela leyi hi faneleke hi n’wi rhandza ha yona. Minkarhi hinkwayo, a hi anakanyisiseni hi swilo leswi a hi endleleke swona ni ndlela leyi a hi rhandzaka ha yona. Naswona a hi kombiseni leswaku ha n’wi rhandza hi mbilu hinkwayo, hi moyaxiviri hinkwawo, hi mianakanyo hinkwayo ni hi ntamu wa hina hinkwawo.—Marka 12:30.