1, 2. Ha yini Yesu a a rhandza Marta, kambe hi xihi xihoxo lexi a xi endleke lexi kombiseke leswaku a a nga hetisekanga?

LOKO u anakanya hi Marta makwavo wa Lazaro, u anakanya leswaku a a ri munhu wa muxaka muni? Bibele yi kombisa leswaku Marta a a ri munghana lonkulu wa Yesu, naswona yi vula leswaku Yesu a a n’wi rhandza. Entiyisweni a a ku nga ri yena ntsena wansati loyi Yesu a a n’wi rhandza a tlhela a n’wi xixima. Hi xikombiso, Mariya makwavo wa Marta na yena a ri munghana lonkulu wa Yesu. Naswona Yesu a a rhandza mana wakwe, Mariya. (Yohane 11:5; 19:25-27) Kutani ha yini Yesu a a rhandza Marta?

² Yesu a a rhandza Marta hikuva a a ri ni musa a tlhela a hanana naswona a a tirha hi matimba. Kambe xa nkoka swinene, Yesu a a n’wi rhandza hileswi a a ri ni ripfumelo leri tiyeke. A a swi pfumela hinkwaswo leswi Yesu a a swi dyondzisa, naswona a a nga kanakani leswaku a a ri Mesiya la tshembisiweke. (Yohane 11:21-27) Nilokoswiritano, Marta a a nga hetisekanga. A a swi endla swihoxo ku fana na hina hinkwerhu. Hi xikombiso, siku rin’wana loko Yesu a va endzerile, Marta u hlundzukele Mariya makwavo wa yena ivi a byela Yesu leswaku a n’wi tshinya. Marta u te: “Hosi,  xana a swi na mhaka eka wena leswi makwerhu a ndzi siyeke ndzi ri swanga ndzi tirha swin’wana? Hikokwalaho, n’wi byele leswaku a ta ndzi pfuna.” (Hlaya Luka 10:38-42.) Ha yini Marta a vule marito wolawo, naswona hi nga dyondza yini eka ndlela leyi Yesu a n’wi hlamuleke ha yona?

3, 4. I yini leswi Mariya a swi endleke leswi tsakiseke Yesu, naswona Marta u dyondze yini? (Vona xifaniso lexi nga eku sunguleni ka xihloko lexi.)

³ Yesu a a swi tlangela leswi Marta na Mariya a va n’wi rhambile ekaya ra vona, naswona a a lava ku tirhisa nkarhi wolowo leswaku a va dyondzisa ntiyiso wa risima. Mariya u nambe a tshama ekusuhi na yena, ‘a yingisa rito ra Yesu.’ A a lava ku dyondza swo tala eka Mudyondzisi Lonkulu. Marta na yena a a ta va a hlawule ku yingisela Yesu. Naswona a a ta va a n’wi bumabumerile hi ku va a tshike ku endla leswi a a swi endla leswaku a ta n’wi yingisela.

⁴ Kambe Marta u kavanyetiwile. A a khomekile hi ku lunghiselela Yesu swakudya swo hlawuleka a tlhela a endla swilo swin’wana swo tala leswaku Yesu a ta tsakela ku va endzela. Loko a vona leswaku Mariya a a nga n’wi pfuni, u hlundzukile ivi a byela Yesu. A a swi tiva leswaku Marta a a ringeta ku endla swilo swo tala ngopfu, hikwalaho hi musa u te: “Marta, Marta, u vilela ni ku karhatekela swilo swo tala.” U tlhele a ringanyeta leswaku swakudya swo olova a swi ta va swi ringanile. Endzhaku ka sweswo, Yesu u bumabumele Mariya hileswi a n’wi yingiserisiseke. U te: “Loko ku ri Mariya, u hlawule xiavelo lexinene, naswona a nge tekeriwi xona.” Mariya a nga ha va a swi rivarile swakudya leswi a swi dyeke hi siku rero, kambe a swi kanakanisi leswaku a nga swi rivalanga swilo leswi a swi dyondzeke eka Yesu ni ndlela leyi a n’wi bumabumeleke ha yona. Endzhaku ka malembe ya 60, muapostola Yohane u tsale a ku: “Yesu a a rhandza Marta ni makwavo wa xisati.” (Yohane 11:5) Marito lawa ma kombisa leswaku Marta u swi amukerile loko Yesu a n’wi tshinya hi ndlela ya rirhandzu naswona u tirhele Yehovha hi ku tshembeka vutomi byakwe hinkwabyo.

5. Ha yini swi tika swinene namuntlha ku dzikisa mianakanyo ya hina eka swilo swa nkoka swinene, naswona hi xihi xivutiso lexi hi nga ta xi hlamula?

⁵ Ha swi xiya leswaku namuntlha ku ni swilo swo tala leswi nga hi kavanyetaka ku tirhela Yehovha ku tlula leswi a swi ri kona enkarhini wa ku tsariwa ka Bibele. Xihondzo xo Rindza xa September 15, 1958, xi lemukise vamakwerhu leswaku va nga pfumeleli thekinoloji yi va kavanyeta ku tirhela Yehovha. Ni hi nkarhi wolowo, siku ni siku a ku endliwa nchumu lowuntshwa. Swilo swo tanihi timagazini to saseka, xiyanimoya, tifilimi ni thelevhixini se a swi dumile. Xihondzo xo Rindza xolexo xi vule leswaku loko mafambiselo lawa ma ri karhi ma ya emakumu, “a swi kanakanisi leswaku swilo leswi kavanyetaka swi ta tala.” Namuntlha, ku ni swilo swo tala swinene leswi nga hi kavanyetaka, ku tlula enkarhini lowu hundzeke. I yini leswi hi nga swi endlaka leswaku hi ta fana na Mariya hi tlhela hi dzikisa mianakanyo ya hina eku gandzeleni Yehovha?

6. Vanhu va Yehovha va yi tirhise njhani thekinoloji?

⁶ Vanhu va Yehovha va tirhise thekinoloji ya misava leyi leswaku va chumayela mahungu lamanene. Hi xikombiso, emahlweni ka nyimpi yo sungula ya misava ni loko yi ri karhi yi ya emahlweni, va kombe vanhu “Photo-Drama of Creation.” Va chumayele vanhu va timiliyoni ematikweni yo tala hi ku tirhisa tisilayidi ni tifilimi to koma leti a ti ri ni mivalavala ni mpfumawulo. Loko “Photo-Drama” yi hela  a yi kombisa nkarhi wo rhula loko Yesu Kreste a ta va se a fuma misava. Hi ku famba ka nkarhi, vanhu va Yehovha va tirhise xiyanimoya ku haxa rungula ra Mfumo eka vanhu va timiliyoni emisaveni hinkwayo. Namuntlha, hi tirhisa tikhompyuta ni Internet leswaku hi fikelela vanhu kun’wana ni kun’wana laha va kumekaka kona, ni le tindhawini ta le kule swinene.

7. (a) Ha yini swi ri ni khombo ku tirhisa misava leyi hi xitalo? (b) I yini leswi hi faneleke hi tivonela eka swona? (Vona nhlamuselo ya le hansi.)

⁷ Bibele ya hi lemukisa leswaku hi nga tirhisi misava hi xitalo. Leswi swi katsa ku heta nkarhi wo tala hi endla swilo leswi misava yi hi tshembisaka swona. (Hlaya 1 Vakorinto 7:29-31.) Swin’wana swa swilo sweswo a swi bihanga, kambe swi nga hi dyela nkarhi wa hina wo tala. Hi xikombiso, hi nga ha tsakela ku tihungasa, ku hlaya tibuku, ku hlalela thelevhixini, ku endzela tindhawu leti tsakisaka, ku xava swilo ni ku kumisisa switirhisiwa swa elektroniki leswa ha ku endliwaka. Vo tala va tsakela ku vulavurisana hi ku tirhisa Internet, ku rhumelelana marungula ni ti e-mail kumbe va tshamela ku languta mahungu kumbe vuyelo bya swa mintlangu. Kambe van’wana va nga ha godzomberiwa hi ku endla swilo sweswo. * (Vona nhlamuselo ya le hansi.) (Eklesiasta 3:1, 6) Loko hi tirhisa nkarhi wa hina wo tala eka swilo leswi nga riki swa nkoka, hi ta tshika ku endla swilo leswi nga swa nkoka swinene, ku nga ku gandzela Yehovha.—Hlaya Vaefesa 5:15-17.

8. Ha yini swi ri swa nkoka swinene leswaku hi nga rhandzi swilo leswi nga emisaveni?

⁸ Sathana u ringeta hilaha a nga kotaka hakona leswaku a hi yenga hi kokiwa hi swilo leswi nga emisaveni yakwe a tlhela a hi kavanyeta ku tirhela Yehovha. Sathana u swi endlile swoleswo enkarhini wa vaapostola, naswona wa ha swi endla ninamuntlha. (2 Timotiya 4:10) Hikwalaho hi fanele hi tshama hi ri karhi hi kambisisa ndlela leyi hi titwaka ha yona hi swilo leswi nga kona emisaveni ivi hi endla mindzulamiso laha ku faneleke. Bibele yi hi  byela leswaku a hi fanelanga hi rhandza swilo leswi nga emisaveni. Ku ri na sweswo hi fanele hi tshama hi ri karhi hi n’wi rhandza swinene Yehovha. Loko hi endla tano, swi ta hi olovela ku yingisa Yehovha ni ku tshama hi ri ekusuhi na yena.—1 Yohane 2:15-17.

9. Yesu u dyondzise vadyondzisiwa vakwe ku dzikisa mianakanyo eka yini, naswona u va vekele xikombiso hi ndlela yihi?

⁹ Tanihi leswi hi musa a dyondziseke Marta leswaku a nga kavanyetiwi hi swilo swo tala, Yesu u dyondzise vadyondzisiwa vakwe ku endla leswi fanaka. U va khutaze ku dzikisa mianakanyo eka ku tirhela Yehovha ni le ka Mfumo wakwe. (Hlaya Matewu 6:22, 33.) Yesu u veke xikombiso lexinene emhakeni yoleyo. A a nga ri na swilo swo tala, naswona a a nga ri na yindlu kumbe ndhawu.—Luka 9:58; 19:33-35.

10. Hi xihi xikombiso lexinene lexi Yesu a hi vekeleke xona?

¹⁰ Yesu a nga pfumelelanga nchumu leswaku wu n’wi kavanyeta entirhweni wakwe wo chumayela. Hi xikombiso, endzhakunyana ka loko a sungule ku chumayela, mintshungu eKapernawume a a yi lava leswaku Yesu a heta nkarhi wo tala emutini wa yona. Xana u endle yini? A a anakanya swinene hi ntirho wa yena. U te: “Ni le ka miti yin’wana ndzi fanele ku vula mahungu lamanene ya mfumo wa Xikwembu, hikuva hi swona leswi ndzi rhumeriweke swona.” (Luka 4:42-44) Yesu u fambe mpfhuka wo leha a ya chumayela mahungu lamanene a tlhela a dyondzisa vanhu vo tala swinene. A a ri munhu la hetisekeke, kambe na yena a a karhala naswona a a fanele a wisa hikuva a a tirha hi matimba.—Luka 8:23; Yohane 4:6.

11. Yesu u endle yini loko wanuna un’wana a n’wi vutise hi xiphiqo xa yena n’wini? Hi yihi dyondzo leyi Yesu a yi dyondziseke vadyondzisiwa vakwe?

¹¹ Endzhakunyana, loko Yesu a ri karhi a dyondzisa vadyondzisiwa vakwe dyondzo ya nkoka, wanuna un’wana u n’wi nghene enon’wini ivi a ku: “Mudyondzisi, byela makwerhu leswaku a ndzi avela ndzhaka.” Yesu a nga ringetanga ku tlhantlha xiphiqo xa wanuna loyi. A nga pfumelanga ku kavanyetiwa loko a ri karhi a dyondzisa vadyondzisiwa vakwe. Entiyisweni, u tirhise nkarhi wolowo leswaku a va dyondzisa leswaku loko va tshamela ku anakanya hi ku va ni swilo swo tala, a va ta kavanyeteka loko va ri karhi va tirhela Xikwembu.—Luka 12:13-15.

12, 13. (a) I yini leswi Yesu a swi endleke leswi tsakiseke Magriki man’wana lawa a ma ri eYerusalema? (b) Yesu u te yini loko Filipi a n’wi kombele leswaku a ya hlangana ni vanhu volavo?

¹² Yesu a a ri ni ntshikilelo lowukulu eka masiku yo hetelela ya vutomi byakwe laha misaveni. (Matewu 26:38; Yohane 12:27) A a swi tiva leswaku a a ta xanisiwa hi ndlela yo vava a tlhela a dlayiwa. Nakambe a a swi tiva leswaku a a ri ni ntirho wo tala lowu a a fanele a wu endla loko a nga si fa. Hi xikombiso, hi Sonto, hi Nisani 9, Yesu u nghene eYerusalema a gade mbhongolo. Mintshungu yi n’wi amukele tanihi Hosi ya yona. (Luka 19:38) Hi siku leri tlhandlamaka, Yesu hi xivindzi u hlongole vavanuna  va makwanga etempeleni lava a va xavisa swilo va swi durhisa xisweswo va dyelela vanhu.—Luka 19:45, 46.

¹³ Vanhu van’wana va Magriki, lava a va te eYerusalema leswaku va ta tlangela Paseka, va vone leswi Yesu a swi endleke kutani swi va tsakisa. Hikwalaho va vutise muapostola Filipi loko swi nga koteka leswaku va hlangana na Yesu. Kambe Yesu a a nga ringeti ku kuma vanhu lava a va ta n’wi seketela va tlhela va n’wi lwela eka valala vakwe. A a swi tiva leswi a swi ri swa nkoka swinene. A a tshama a ri karhi a anakanya hi ku endla ku rhandza ka Yehovha, hi leswaku, a nyikela vutomi byakwe byi va gandzelo. Hikwalaho u tsundzuxe vadyondzisiwa vakwe leswaku a a ta dlayiwa ku nga ri khale ni leswaku valandzeri vakwe hinkwavo va fanele va tiyimisela ku nyikela hi vutomi bya vona. U te: “Loyi a rhandzaka moya-xiviri wakwe wa wu lovisa, kambe loyi a vengaka moya-xiviri wakwe emisaveni leyi u ta wu hlayisela vutomi lebyi nga heriki.” Kambe Yesu u tlhele a tshembisa leswaku “Tatana u ta . . . xixima” valandzeri va Yesu kutani a va nyika vutomi lebyi nga heriki. Filipi u byele Magriki wolawo rungula leri leri khutazaka.—Yohane 12:20-26.

14. Hambileswi Yesu a a rhangisa ntirho wo chumayela evuton’wini byakwe, i yini lexi a a tiyiseka leswaku wa xi endla?

¹⁴ Loko Yesu a ha ri laha misaveni, ntirho wa yena wa nkoka a ku ri ku chumayela mahungu lamanene. Hambileswi a a teka ku chumayela swi ri swa nkoka, a a nga tshameli ku anakanya hi ku chumayela. Hi xikombiso, u ye enkhubyeni wun’we wa vukati, laha a fikeke a hundzula mati ma va vhinyo leyinene. (Yohane 2:2, 6-10) U tlhele a ya dya swakudya emakaya ya vanghana vakwe ni le ka vanhu van’wana lava a va tsakela mahungu lamanene. (Luka 5:29; Yohane 12:2) Xa nkoka swinene, minkarhi hinkwayo Yesu a a tinyika nkarhi wo khongela, wo anakanyisisa ni wo wisa.—Matewu 14:23; Marka 1:35; 6:31, 32.

15. Muapostola Pawulo u vule leswaku Vakreste va fanele va endla yini, naswona u xi veke njhani xikombiso lexinene?

¹⁵ Muapostola Pawulo u vule leswaku Vakreste va fana ni vanhu lava tsutsumaka eka mphikizano wa mpfhuka wo leha ni leswaku loko va ta kota ku fika emakumu va fanele va cukumeta nchumu wihi ni wihi lowu nga ha va kavanyetaka kumbe ku va tshikisa mphikizano. (Hlaya Vaheveru 12:1.) Pawulo u hi vekele xikombiso lexinene. A a ta va a fuwile a tlhela a va murhangeri wa vukhongeri wa Muyuda loyi a a dumile, kambe u tshike ntirho wolowo leswaku a ta dzikisa mianakanyo eka “swilo swa nkoka swinene.” U tirhe hi matimba entirhweni wo chumayela a tlhela a ya etindhawini to tala, ku katsa ni le Siriya, Asia Minor, Makedoniya ni le Yudiya. Pawulo a a yi langutele hi mahlongati hakelo yakwe ya ku ya hanya hilaha ku nga heriki etilweni. U te: “Ku rivala swilo swa le ndzhaku ni ku nava ndzi ya emahlweni eka swilo swa le mahlweni, ndzi lwela ku fikelela pakani ya hakelo.” (Vafilipiya 1:10; 3:8, 13, 14) Pawulo a a nga ri na nsati, kutani sweswo swi n’wi pfunile leswaku a “tirhela Hosi nkarhi hinkwawo [a] nga rivatiwi hi nchumu.”—1 Vakorinto 7:32-35.

16, 17. Hi nga xi tekelela njhani xikombiso xa Pawulo ku nga khathariseki leswaku hi nghenele vukati kumbe a hi byi nghenelanga? Mark na Claire va swi endlise ku yini sweswo?

 ¹⁶ Malandza man’wana ya Yehovha namuntlha ma hlawula ku nga ngheneli vukati ku fana na Pawulo, leswaku ma ta endla leswi engetelekeke entirhweni wa Yehovha. (Matewu 19:11, 12) Vanhu lava nga byi nghenelangiki vukati a va na vutihlamuleri byo tala bya ndyangu ku fana ni lava byi ngheneleke. Kambe hinkwerhu ka hina, ku nga khathariseki leswaku hi nghenele vukati kumbe a hi byi nghenelanga, hi nga ‘hluvula ntiko wun’wana ni wun’wana’ lowu nga hi kavanyetaka ku tirhela Yehovha. Swi nga ha lava leswaku hi tshika swilo leswi a hi tolovele ku swi endla leswaku hi ta papalata ku tlanga hi nkarhi ivi hi kota ku endla leswi engetelekeke entirhweni wa Yehovha.

¹⁷ Hi xikombiso, Mark na Claire, lava kuleleke le Wales, va sungule ku phayona loko va heta xikolo. Va ye emahlweni va phayona endzhaku ka loko va tekanile. Kambe a va lava ku endla leswi engetelekeke. Mark u ri: “Hi kote ku olovisa vutomi bya hina hi ku suka endlwini ya hina leyi a yi ri ni makamara manharhu yo etlela eka wona hi tlhela hi tshika ntirho wo tihanyisa lowu a hi nga tirhi nkarhi hinkwawo, leswaku hi ta nghenela ntirho wo aka ematikweni yo hambanahambana.” Emalembeni ya 20 lama hundzeke, va ye ematikweni yo tala ya laha Afrika leswaku va ya pfuneta ku aka Tiholo ta Mfumo. Minkarhi yin’wana a va ri ni swimalana ntsena, kambe Yehovha a a va khathalela minkarhi hinkwayo. Claire u ri: “Hi titwa hi enerisekile swinene hi ku va hi tirhela Yehovha siku ni siku. Hi tiendlele vanghana vo tala ematikweni lawa hi yeke eka wona, naswona a hi pfumali nchumu. Swilo switsongo leswi hi swi tshikeke a hi nchumu loko swi pimanisiwa ni ntsako lowu hi wu kumaka hi leswi hi tirhelaka Yehovha nkarhi hinkwawo.” Vamakwerhu vo tala lava nga le ntirhweni wa nkarhi hinkwawo va titwa hi ndlela yoleyo na vona. *—Vona nhlamuselo ya le hansi.

18. Hi swihi swivutiso leswi hi nga tivutisaka swona?

¹⁸ Xana u vona onge u nga hiseka swinene loko u ri karhi u tirhela Yehovha? Xana ku ni swilo leswi ku kavanyetaka leswaku u nga rhangisi swilo swa nkoka swinene? Loko swi ri tano, xana u nga endla yini? Kumbexana u nga antswisa ndlela leyi u dyondzaka Bibele ha yona. Xihloko lexi landzelaka xi ta ku hlamusela ndlela leyi u nga swi endlaka ha yona sweswo.