U Nga Wu Kuma Ntsako Hambiloko U Twisiwa Ku Vava eMbilwini

XANA u kona munhu loyi a nga si tshamaka a twisiwa ku vava? Doo, hambi ku ri Tata wa hina wa le tilweni Yehovha Xikwembu, u twisiwe ku vava. Hi xikombiso, u kutsule Vaisrayele evuhlongeni le Egipta kutani a va katekisa swinene. Kambe, Bibele yi ri: “A va ringa Xikwembu hi ku phindha-phindha, a va twisa ni Mukwetsimi wa Israyele ku vava.” (Pisalema 78:41) Hambiswiritano, minkarhi hinkwayo Yehovha i “Xikwembu lexi tsakeke.”—1 Timotiya 1:11.

Swi tele swilo leswi nga hi twisaka ku vava. Xana hi nga endla yini leswaku swi nga hi heteli ntsako? Hi nga dyondza yini eka ndlela leyi Yehovha Xikwembu a langutaneke ni swiyimo leswi n’wi twiseke ku vava?

Swilo Leswi Hi Twisaka Ku Vava

Rito ra Xikwembu ri vula leswaku “nkarhi ni xiendlakalo lexi nga languteriwangiki” swa hi wela hinkwerhu. (Eklesiasta 9:11) Hi xitshuketa, hi nga ha twisiwa ku vava hi vugevenga lebyi endlekaka, timhangu, kumbe vuvabyi. Nakambe Bibele yi ri: “Ku langutela loku tlheriseriwaka endzhaku ku vabyisa mbilu.” (Swivuriso 13:12) Ku langutela nchumu lowunene swa hi tsakisa swinene, kambe loko wu hlwela ku endleka wu nga hi heta matimba. Hi xikombiso, Duncan, * loyi a a lava ku ya emahlweni ni ntirho wa vurhumiwa, u kume leswaku yena ni nkatakwe a va boheka ku tlhelela ekaya endzhaku ka malembe yo tala va ri varhumiwa. U ri: “A ku ri ro sungula evuton’wini bya mina ndzi titwa ndzi nga ri na vuyo. A ndzi nga tivi leswaku ndzi nga endla yini. A ku ri hava nchumu lowu a wu vonaka wu ri wa nkoka evuton’wini bya mina.” Ku vava loku vangiwaka hi ku hela matimba ku nga teka nkarhi wo leha. Claire u ri: “Ndzi onhakeriwe hi khwiri leri a ri ri ni tin’hweti ta nkombo. Hambileswi sweswo swi endlekeke khale, kambe ni sweswi loko ndzi vona xifanyetana xi nyikela nkulumo exitejini, embilwini ya mina ndzi tibyela leswaku, ‘Xifanyetana xa mina a xi ta va xi ringana ni xifanyetana lexi.’”

Nakambe u nga twa ku vava loko u tshikana ni munhu loyi u n’wi rhandzaka, vukati byi hohloka, n’wana a xandzuka, munghana wa wena a nga tshembeki kumbe a nga swi tlangeli leswi u n’wi endlelaka swona. Leswi hi hanyaka ni vanhu lava nga hetisekangiki naswona minkarhi leyi hi  hanyaka eka yona yi tikaka, hi ta tshamela ku hetiwa matimba hi tindlela to hambana-hambana.

Hi nga ha twa ku vava loko hi tsandzeka ku fikelela swilo swo karhi leswi hi swi lavaka. Hi xikombiso, loko munhu a tsandzeka ku pasa xikambelo, ku kuma ntirho kumbe a ariwa hi munhu loyi a n’wi rhandzaka, a nga ha titwa a nga pfuni nchumu. Hi nga ha va ni gome ni loko hi vona munhu loyi hi n’wi rhandzaka a tshika ku va Mukreste. Mary u ri: “N’wana wa mina a a vonaka a tirhela Yehovha kahle. A ndzi anakanya leswaku ndzi n’wi vekele xikombiso lexinene. Kambe loko a sungula ku fularhela Yehovha Xikwembu ni tindlela leti hi n’wi dyondziseke tona, ndzi tivone ndzi ri la tsandzekeke ku dyondzisa n’wana wa mina. Hinkwaswo leswi ndzi swi endleke evuton’wini bya mina a ndzi vona swi nga pfuni nchumu. Swi ndzi hete matimba swinene.”

Hi nga endla yini leswaku hi kota ku langutana ni ku hetiwa matimba hi ndlela leyi? Leswaku u kuma nhlamulo, xiya leswi Yehovha a swi endleke loko a twisiwe ku vava.

Ehleketisisa Hi Ntlhantlho Wa Kona

Yehovha Xikwembu u khathalele vanhu vo sungula hi rirhandzu, kambe a va nkhensanga, va lo xandzuka. (Genesa ndzima 2 na 3) N’wana wa vona Kayini u sungule ku va ni ntshiva. Kayini u honise ndzayo ya Yehovha, kutani a dlaya makwavo. (Genesa 4:1-8) Sweswo swi n’wi twise ku vava Yehovha.

Kambe sweswo a swi endlaka leswaku Yehovha a tshama a ri ni gome. Leswi xikongomelo xakwe a ku ri leswaku vanhu lava hetisekeke va tata misava, u ye emahlweni a xi hetisisa. (Yohane 5:17) Hikwalaho ka sweswo, u endle lunghiselelo ro nyikela gandzelo ra nkutsulo ni ku tisa Mfumo wakwe. (Matewu 6:9, 10; Varhoma 5:18, 19) Yehovha Xikwembu a nga dzikanga ngopfu eka xiphiqo xexo hi xoxe kambe u dzike eka ndlela leyi a a ta xi tlhantlha ha yona.

Rito ra Xikwembu ri hi khutaza ku anakanyisisa hi swilo leswinene ku nga ri hi swilo leswi hi tsandzekeke ku swi fikelela. Ri ri: “Swilo swin’wana ni swin’wana swa ntiyiso, swilo swin’wana ni swin’wana swa ntikelo lowukulu, swilo swin’wana ni swin’wana swo lulama, swilo swin’wana ni swin’wana swo tenga, swilo swin’wana ni swin’wana leswi rhandzekaka, swilo swin’wana ni swin’wana leswi ku vulavuriwaka kahle ha swona, hinkwaswo leswi nga kona swa vunene ni hinkwaswo leswi nga kona leswi dzunekaka, hambetani mi xiya swilo leswi.”—Vafilipiya 4:8.

Langutelo Lerinene Hi Ku Hetiwa Matimba

Ku nga endleka nchumu wo karhi lowu nga byi cincaka ngopfu vutomi bya hina. Hi xikombiso, hi nga ha tikuma hi heleriwe hi ntirho, hi tshikana ni munhu loyi hi tekaneke na yena kumbe hi lahlekeriwa hi malunghelo lawa a hi ri na wona. Rihanyo ra hina ri nga ha tsana, hi nga tekeriwa yindlu kumbe hi nga ha vi na vanghana. Xana hi nga endla yini loko hi langutane ni swiyimo swo fana ni leswi?

Van’wana va kume leswaku ku rhangisa swilo swa nkoka evuton’wini bya vona swa pfuna. Duncan, loyi ku vulavuriweke ha yena eku sunguleni u ri: “Loko mina ni nsati wa mina hi xiya leswaku a swi nge he koteki leswaku hi tlhela hi hanya vutomi lebyi a hi hanya byona eku sunguleni, swi hi twise ku vava swinene. Hi hetelele hi tivekele tipakani timbirhi: ku khathalela Manana ni ku ya emahlweni ni ntirho wa nkarhi hinkwawo wo chumayela loko swi koteka. Loko hi lava ku endla swiboho swo karhi a hi kambisisa ndlela leyi a swi ta ti khumba ha yona tipakani leti hi ti vekeleke tona. Ku endla leswi swi hi olovisele vutomi.”

Vo tala va hina va tala ku tivona nandzu swinene loko va hetiwa matimba. Hi xikombiso, matshalatshala hinkwawo lawa hi nga ma endlaka leswaku hi kurisa n’wana hi ndlela leyinene, hi fanelekela ntirho wo karhi, kumbe hi chumayela mahungu lamanene etikweni rimbe ma nga ha va nyuku wa mbyana. Kutani hi nga tibyela hi ku, ‘A ndzi pfuni nchumu.’ Tanihi leswi ku dyoha ka vatswari hina vo sungula swi nga vuliki leswaku Xikwembu xi tsandzekile, na hina a swi vuli swona leswaku a hi pfuni nchumu hileswi hi tsandzekeke ku fikelela nchumu wo karhi.—Deteronoma 32:4, 5.

 Hi nga ha hlundzuka loko van’wana va hi twisa ku vava. Yehovha a nga tano. Hosi Davhida u twe ku vava endzhaku ka loko a endle vuoswi ni leswi a leriseke leswaku ku dlayiwa nuna wa nsati loyi a endleke vuoswi na yena. Kambe Yehovha u swi vonile leswaku Davhida u hundzuke hi mbilu hinkwayo xisweswo u ye emahlweni a n’wi tirhisa tanihi nandza wakwe. Hilaha ku fanaka, Hosi Yehoxafati wo tshembeka u endle xihoxo hi ku endla ntwanano ni valala va Xikwembu. Muprofeta wa Yehovha u te: “Hikwalaho ka leswi Yehovha u ku hlundzukerile. Nilokoswiritano, ku ni swilo leswinene leswi kumiweke eka wena.” (2 Tikronika 19:2, 3) Yehovha u swi xiyile leswaku xihoxo xin’we a xi endli leswaku Yehoxafati a va muxengi. Na hina loko hi rivalela vanghana va hina loko va hi dyohela, swi ta endla leswaku va nga hi lahlekeli. Vanghana lava hi twisaka ku vava swi nga ha endleka leswaku va ha ri ni timfanelo letinene.—Vakolosa 3:13.

Ku twisiwa ku vava swi nga ha tekiwa tanihi ntokoto lowu nga hi pfunaka loko hi ri karhi hi lwela pakani ya hina. Hi nga ha hela matimba swinene loko hi endla xidyoho. Kambe hi nga swi kota ku langutana ni xiyimo lexi loko hi endla leswi faneleke kutani hi ya emahlweni. Loko Hosi Davhida a twe ku vava swinene hikwalaho ka xidyoho xakwe u tsale a ku: “Marhambu ya mina ma hlakala hikwalaho ka ku konya ka mina siku hinkwaro. . . . Eku heteleleni ndzi  phofule xidyoho xa mina eka wena [Yehovha] . . . , naswona wena u ndzi rivalele nandzu wa swidyoho swa mina.” (Pisalema 32:3-5) Loko hi xiya leswaku hi dyohele Xikwembu, hi fanele hi kombela ndzivalelo eka xona kutani hi cinca mahanyelo ya hina ivi hi tiyimisela ku yingisa ndzayo ya xona evuton’wini bya hina.—1 Yohane 2:1, 2.

Tilunghiselele Ku Langutana Ni Ku Twisiwa Ku Vava Sweswi

A swi kanakanisi leswaku hinkwerhu ka hina hi ta twisiwa ku vava hi tindlela to karhi enkarhini lowu taka. Hi nga endla yini leswaku hi tilunghiselela ku langutana ni ku twisiwa ku vava? Bruno, wanuna loyi a nga ni malembe a ri Mukreste loyi a langutaneke ni xiendlakalo lexi cinceke vutomi bya yena u vule marito yo karhi lama tsakisaka. U te: “Lexi ndzi pfuneke ku langutana ni ku twisiwa ku vava i ku ya emahlweni ndzi endla leswi a ndzi swi endla ku nga ku tiyisa vuxaka bya mina ni Xikwembu. Ndzi dyondze leswaku ha yini Xikwembu xi pfumelela mafambiselo lawa yo biha ya swilo leswaku ma hambeta ma va kona. Ndzi tiyise vuxaka bya mina na Yehovha eka malembe yo tala lama hundzeke. Ku endla tano swi ndzi pfunile swinene. Ku tiva leswaku Yehovha u na mina swi ndzi pfunile ku tiyisela ntshikilelo lowu a ndzi langutane na wona.”

Loko hi ri karhi hi anakanya hi vumundzuku bya hina, i swa nkoka ku tiva leswi: Hambileswi hi nga ha titwisaka ku vava ni ku twisa van’wana ku vava, Xikwembu a xi nge pfuki xi hi twise ku vava. Entiyisweni Xikwembu xi vula leswaku vito ra xona Yehovha ri vula leswaku “Ndzi ta tikombisa ndzi ri lexi ndzi nga ta tikombisa ndzi ri xona.” (Eksoda 3:14) Leswi swi hi nyika matimba ya ku tiva leswaku Yehovha u ta endla xin’wana ni xin’wana lexi lavekaka leswaku swikongomelo swa yena swi hetiseka. U tshembise leswaku u ta tirhisa Mfumo wakwe ku endla leswaku ku rhandza ka yena ku “endlek[a] emisaveni, hilaha ku endlekaka hakona etilweni.” Hikwalaho muapostola Pawulo u tsarile: “Ndza kholwa leswaku rifu ni vutomi ni tintsumi ni tihulumendhe . . . ni xivumbiwa xihi ni xihi xin’wana a swi nge swi koti ku hi hambanisa ni rirhandzu ra Xikwembu leri nga eka Kreste Yesu.”—Matewu 6:10; Varhoma 8:38, 39.

Hi nga tiyiseka leswaku xitshembiso xa Xikwembu lexi vuriweke hi muprofeta Esaya xi ta hetiseka: “Ndzi tumbuluxa matilo lamantshwa ni misava leyintshwa; swilo swo sungula a swi nge tsundzukiwi, hambi embilwini a swi nge ti.” (Esaya 65:17) Wolowo ku ta va nkarhi lowunene hakunene, loko hi nga ha tsundzuki swiendlo hinkwaswo leswi hi twiseke ku vava!

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Nkomiso eka tluka 13]

Ku tsandzeka ro sungula loko u ringeta ku endla nchumu wo karhi a swi vuli leswaku se u tsandzekile

[Nkomiso eka tluka 14]

Rito ra Xikwembu ri hi khutaza ku anakanyisisa hi swilo leswinene ku nga ri leswi hi tsandzekeke ku swi fikelela

[Swifaniso eka tluka 15]

Xikwembu xi tshama xi tsakile hambileswi vanhu va xi twisaka ku vava hikuva swikongomelo swa xona swi ta hetiseka hakunene

[Xifaniso eka tluka 16]

Ku tivekela tipakani to kurisa vunghana bya wena ni Xikwembu swi ta ku pfuna ku langutana ni ku hetiwa matimba