Xana I “Vito Leri Nga Fanelangiki Ri Vuriwa”?

VUNGHENO lebyi nga ni xivumbeko xo fana ni vurha lebyi leheke 192 wa timitara lebyi nga etlhelo ka nambu lowu nga edorobeni ra St. Louis, exifundzheni xa Missouri, i ribye ra xitsundzuxo leri leheke ku tlula hinkwawo lama nga kona eUnited States. Ekusuhi ni tlhelo lerin’wana ra ribye leri ra xitsundzuxo ku ni kereke leyi nga lehangiki ngopfu, leyi hi ntolovelo yi vitaniwaka Kereke ya Khale.

Loko xibukwana xin’wana lexi kandziyisiweke hi kereke leyi xi hlamusela ndlela leyi vungheno bya kereke byi akiweke ha yona, xi ri: “Exikarhi ka rikupakupa ra yona ro saseka ku ni maletere ya Xiheveru ya vito ra Xikwembu leri nga fanelangiki ri vuriwa lama kovotliweke ma tlhela ma funengetiwa hi nsuku.” (The Story of the Old Cathedral) Hilaha xifaniso xi kombisaka hakona, maletere ya mune ya Xiheveru יהוה (YHWH), kumbe Tetragrammaton, lama yimelaka vito ra Xikwembu, ma vonaka kahle.

Loko kereke leyi yi akiwa hi 1834, vafundhisi va le dorobeni ra St. Louis va fanele va teke vito leri leri tsariweke hi maletere ya mune ya Xiheveru ri ri ra nkoka. Kutani ha yini vito ra Xikwembu ri tekiwa ri ri “leri nga fanelangiki ri vuriwa,” kumbe “leri nga fanelangiki ri vitaniwa”?

Buku yin’wana yi hlamusela leswi endlekeke endzhaku ka loko Vayuda va vuye hi le vuhlongeni eBabilona hi lembe-xidzana ra vutsevu B.C.E. Yi ri: “Vito leri nge Yahweh [Tetragrammaton leyi engeteriweke maletere lama nga switwari] ri sungule ku tekiwa ri ri nchumu lowu kwetsimaka swinene ku va ri vuriwa hi marito lama tlakukeke naswona ri sungule ku siviwa hi rito leri nge ADONAI [Hosi] kumbe ELOHIM [Xikwembu]. . . . Hi ku famba ka nkarhi, sweswo swi endle leswaku vanhu va rivala mavitanelo lama faneleke ya vito leri ri nge Yahweh.” (New Catholic Encyclopedia) Xisweswo, vanhu va tshike ku tirhisa vito ra Xikwembu. Eku heteleleni, a va nga ha ma tivi mavitanelo ya khale lama faneleke ya vito ra Xikwembu kutani va sungula ku ka va nga ha ri tirhisi.

Hambileswi hi nga tiyisekiki kahle leswaku vito ra Xikwembu a ri vitaniwa njhani, nchumu wa nkoka hileswaku ku ri tirhisa swi hi tshineta ekusuhi na xona. Xana u nga swi tsakela leswaku vanghana va wena va ku vitana “nkulukumba” kumbe “manana” kumbe u nga tsakela leswaku va ku vitana hi vito ra wena? Hambiloko va vulavula ririmi rin’wana naswona va nga ri vitani kahle vito ra wena, u ta tama u tsakela leswaku va ku vitana hi rona ematshan’weni ya leswaku va ku vitana hi xithopo, a swi tano ke? Swi tano hi Xikwembu. Xi lava leswaku hi xi vitana hi vito ra xona, ku nga Yehovha.

Hi Xitsonga, mavitanelo lama nge “Yehovha” ma tolovelekile. Xana a swi nga ta va swinene eka hinkwavo lava rhandzaka Xikwembu ku xi vitana hi vito ra xona xisweswo va tshinela eka xona? Bibele yi ri: “Tshinelani eka Xikwembu, kutani xi ta tshinela eka n’wina.”—Yakobo 4:8.