Loko Hi Feriwa Hi Munhu Loyi Hi N’wi Rhandzaka

Hi Ravumbirhi nivusiku, July 17, 2007, kwalomu ka awara ya nkombo, xihaha-mpfhuka lexi rhwaleke vanhu xi rhete xi huma endleleni erivaleni ra swihaha-mpfhuka leri tshamaka ri ri bizi swinene ku tlula timbala hinkwato ta swihaha-mpfhuka ta le Brazil, leri nga exikarhi ka doroba ra São Paulo. Xihaha-mpfhuka lexi xi tsemakanye gondzo lerikulu kutani xi ya tlumba muako lowu ku hlayisiwaka nhundzu eka wona. Ku fe vanhu va kwalomu ka 200 eka mhangu leyi.

VANHU lava feriweke hi varhandziwa va vona va nge yi rivali mhangu ya xihaha-mpfhuka leyi ku vuriweke leswaku hi yona yo chavisa ku ti tlula hinkwato leti tshameke ti humelela eBrazil. Claudete i wun’wana wa lava feriweke emhangwini leyi. A a ri eku hlaleleni ka TV loko a twa hi ta mhangu ya xihaha-mpfhuka lexi. N’wana wakwe wa jaha la vuriwaka Renato a a khandziye xihaha-mpfhuka xexo. A a ri ni malembe ya 26. A a hlele ku cata hi October. Hi ku karhateka, Claudete u ringete ku n’wi bela riqingho eka selfoni yakwe, kambe ko fana ni kwala! U wele ehansi kutani a rila hi xiviti.

Antje u feriwe hi jaha leri n’wi vuteke eka mhangu ya movha hi January 1986. Loko a twe hi ta mhangu yoleyo, u tsemeke nhlana. U te: “Eku sunguleni a ndzi nga swi kholwi. A ndzi ehleketa leswaku ndzi le ku lorheni ka norho wo chavisa naswona a ndzi ta phaphama kutani ndzi xiya leswaku a ko va norho ntsena. Ndzi sungule ku rhurhumela naswona ndzi twa switlhavi leswikulu onge hiloko munhu a ndzi be ekhwirini.” Antje u ve ni ntshikilelo wa mianakanyo ku ringana malembe manharhu lama landzeleke. Hambileswi se ku hundzeke malembe yo tlula 20 mhangu yoleyo yi humelerile, wa ha rhurhumela loko a yi tsundzuka.

A swi koteki ku hlamusela ku tsemeka nhlana, ku nga tshembi leswaku mhaka yo karhi i ntiyiso, ku pfilunganyeka ni gome leri vangiwaka hi ku feriwa hi munhu loyi u n’wi rhandzaka u nga swi langutelanga. Hambiloko hi swi languterile leswaku munhu loyi hi n’wi rhandzaka a nga ha fa, ku fana ni loko a vabye nkarhi wo leha, loko a fa hi nga va ni gome lerikulu. A nga kona munhu loyi a tshamaka a swi lunghekerile ku feriwa hi munhu loyi a n’wi rhandzaka. Mana wa Nanci u fe hi 2002 endzhaku ka loko a vabye nkarhi wo leha. Kambe siku leri mana wakwe a feke ha rona, Nanci u tshame ehansi exibedlhele a tsemeke nhlana. A swi tikomba onge a a nga ha xi tivi lexi a hanyelaka xona emisaveni. Hambileswi se ku hundzeke malembe ya ntlhanu mana wakwe a file, kambe wa ha rila ni sweswi loko a n’wi tsundzuka.

Dok. Holly G. Prigerson u te: “Vanhu a va rivali leswaku va feriwile, vo hetelela va swi tolovela ntsena sweswo.” Loko u feriwe hi munhu loyi u n’wi rhandzaka u swi languterile kumbe u nga swi langutelanga, u nga ha tivutisa: ‘Xana swi tolovelekile ku va ni gome? Xana ndzi nga swi kotisa ku yini ku tiyiselela ku feriwa hi munhu loyi ndzi n’wi rhandzaka? Xana ndzi ta tlhela ndzi n’wi vona?’ Xihloko lexi landzelaka xi ta tlhuvutsa swivutiso leswi ni swin’wana leswi u nga ha vaka u ri na swona.

[Laha Xifaniso Xi Humaka Kona eka tluka 3]

EVERTON DE FREITAS/AFP/Getty Images