Xana A Wu Swi Tiva?

Ha yini Vayuda a va sungula ku tlangela siku ra Savata nimadyambu?

Loko Yehovha a nyike vanhu vakwe nawu malunghana ni Siku Ra Ku Kombela Ku Rivaleriwa Swidyoho, u te: “Mi nga tshuki mi endla ntirho wa muxaka wihi ni wihi hi siku leri . . . I savata ya n’wina leyi mi nga ta wisa hilaha ku heleleke ha yona . . . Mi ta hlayisa savata ya n’wina ku sukela nimadyambu ku ya fika nimadyambu.” (Levhitika 23:28, 32) Xileriso lexi a xi kombisa leswaku siku rin’wana ni rin’wana a ri sungula nimadyambu, endzhaku ka ku pela ka dyambu, kutani ri hela hi madyambu ya siku leri landzelaka. Xisweswo eka Vayuda, siku a ri sungula nimadyambu ri ya hela eka madyambu lama landzelaka.

Endlelo leri ro hlayela masiku ri fana ni leri sunguriweke hi Xikwembu. Rungula leri vulavulaka hi siku ro sungula ro fanekisela ro tumbuluxa ri ri: “Hiloko ku va madyambu, ku va mixo, hi rona siku ro sungula.” “Masiku” lama landzeleke na wona ma hlayeriwe hi ndlela leyi fanaka, ma sungula “nimadyambu.”—Genesa 1:5, 8, 13, 19, 23, 31.

Vayuda a hi vona ntsena lava a va hlayela masiku ku sukela nimadyambu. Vaatena, Vanumidiya ni Vafenikiya a va hlayela hi ndlela yoleyo. Kambe, siku ra Vababilona a ri sungula loko ku huma dyambu kasi Vaegipta ni Varhoma a va hlayela masiku ya vona ku sukela exikarhi ka vusiku ku fikela exikarhi ka vusiku bya siku leri landzelaka, hilaha swi endliwaka hakona manguva lawa. Hambiswiritano, Vayuda va manguva lawa va ha tlangela siku ra Savata ku sukela nimadyambu ku ya fika eka madyambu lama landzelaka.

Xana “riendzo ra siku ra savata” a ku ri mpfhuka wo tanihi kwihi?

Endzhaku ka loko vadyondzisiwa va Yesu va n’wi vonile loko a tlhandlukela etilweni va ri eNtshaveni ya Mitlhwari, va tlhelele eYerusalema laha a ku ri “[mpfhuka] wa riendzo ra siku ra savata.” (Mintirho 1:12) Munhu loyi a nga eriendzweni a a famba tikhilomitara ta kwalomu ka 30 kumbe ku tlula hi siku. Hambiswiritano, Ntshava ya Mitlhwari yi le kusuhi ni muti wa Yerusalema. Kutani, i yini “riendzo ra siku ra savata”?

Savata a ku ri siku leri Vaisrayele a va fanele va wisa ha rona eka mintirho ya vona ya siku ni siku. A va nga fanelanga va tshivela ni ndzilo wunene emakaya ya vona hi siku rero. (Eksoda 20:10; 35:2, 3) Yehovha u va lerise a ku: “Un’wana ni un’wana a a tshame endhawini yakwe. Ku nga humi munhu hi siku ra vunkombo endhawini ya yena.” (Eksoda 16:29) Nawu lowu a wu nyika Vaisrayele nkarhi wo wisa eka mintirho ya vona ya siku ni siku naswona a wu endla leswaku va kuma nkarhi lowu engetelekeke wo vulavula hi timhaka leti khumbaka vuxaka bya vona na Yehovha.

Leswi a va nga tsakisiwi hi swileriso leswi a swi ri eNawini wa Yehovha, varhabi va veke milawu ya vona leyi nga sekeriwangiki helo malunghana ni mpfhuka lowu munhu a a fanele a wu famba hi siku ra Savata, ku fana ni loko a fanele a ya gandzela. Malunghana ni mhaka leyi, buku yin’wana yi ri: “Hikwalaho ka milawu yo tika leyi vulavulaka hi ku tlangela Savata . . . , ku vekiwe nawu lowu vulaka leswaku a nga kona Muisrayele loyi a a fanele a famba mpfhuka lowu tlulaka lowu vekiweke hi siku ra Savata, lowu vuriwaka riendzo ra siku ra Savata.” (Cyclopedia of Biblical, Theological, and Ecclesiastical Literature) Mpfhuka wolowo lowu vekiweke a ku ri timitara ta kwalomu ka 800 na 1 100.

[Xifaniso lexi nga eka tluka 11]

Ndlela leyi muti wa Yerusalema a wu languteka ha yona loko u ri eNtshaveni ya Mitlhwari