Swiga-Ririmi Leswi Nga eBibeleni Xana Wa Swi Twisisa?

XIGA-RIRIMI xin’we xi nga ha vula swilo swo tala, kambe minkarhi yin’wana xiga-ririmi xi nga vumbiwa hi rito rin’we kumbe mambirhi. Bibele yi tirhisa swiga-ririmi swo tala leswi endlaka leswaku muhlayi a swi vona hi tihlo ra mianakanyo leswi ku vulavuriwaka ha swona. * Hi xikombiso, mukambisisi un’wana u vule leswaku Yesu u tirhise swiga-ririmi leswi tlulaka 50 eka nkulumo yin’we ntsena leyi a yi nyikeleke, ku nga Dyondzo ya le Ntshaveni.

Ha yini u fanele u lava ku tiva swo tala hi swiga-ririmi leswi? Phela loko u swi twisisa swi ta endla leswaku ku hlaya ka wena Bibele ku tsakisa swinene naswona swi ta endla leswaku u yi twisisa ku antswa u tlhela u yi rhandza. Ku engetela kwalaho, loko u kota ku vona leswaku lexi u xi hlayaka i xiga-ririmi u ta ri twisisa kahle rungula leri nga eBibeleni. Entiyisweni, loko u nga swi koti ku vona xiga-ririmi loko u hlaya Bibele swi nga ha endla leswaku u pfilunganyeka u tlhela u twisisa mhaka yoleyo hi ndlela leyi hoxeke.

Ku Twisisa Swiga-ririmi

Xiga-ririmi xi fanisa timhaka timbirhi. Nchumu lowu fanisiwaka i nhloko-mhaka, kasi nchumu lowu ku fanisiwaka na wona i xifaniso. Ku fananisiwa ka swilo swimbirhi i ku fana ka swona. Hikwalaho, i swa nkoka swinene leswaku u twisisa swiyenge leswinharhu leswaku u kota ku twisisa nhlamuselo ya xiga-ririmi.

Minkarhi yin’wana swi nga ha olova swinene ku vona nhloko-mhaka ni xifaniso. Kambe swilo leswi fananisiwaka swi nga ha va swi tele. I yini leswi nga ta ku pfuna leswaku u ku vona kahle ku fana ka swona? Hakanyingi nhlamulo yi kumeka eka mongo wa mhaka leyi ku vulavuriwaka ha yona. *

Hi xikombiso, Yesu u byele vandlha ra le Sarda a ku: “Hakunene, loko u nga pfuki, ndzi ta ta ku fana ni khamba.” Emhakeni leyi Yesu a a fanisa ku ta ka yena (nhloko-mhaka) ni ku ta ka khamba (xifaniso). Kambe, hi kwihi ku fana ka kona? Mongo wa mhaka leyi wu hi pfuna ku twisisa ku fana ka kona. Yesu u tlhele a ku: “U nge wu tivi nikatsongo nkarhi lowu ndzi taka ha wona.” (Nhlavutelo 3:3) Kutani ku fana ka kona a ku kombeteli eka xikongomelo xa ku ta ka yena. A a nga vuli leswaku  u ta ta hi xikongomelo xo ta yiva xanchumu. Kambe ku fana ka kona i ka leswaku ku fika kakwe a ku ta va loku nga languteriwangiki naswona a a nga ta byela munhu leswaku u ta fika rini.

Kambe minkarhi yin’wana xiga-ririmi lexi humelelaka eka ndzimana yin’wana ya Bibele xi nga ha ku pfuna ku twisisa xiga-ririmi xin’wana lexi tsariweke eka ndzimana yin’wana. Hi xikombiso, muapostola Pawulo u tirhise xiga-ririmi lexi fanaka ni lexi Yesu a xi tirhiseke, u tsale a ku: “N’wina mi swi tiva kahle swinene leswaku siku ra Yehovha ri ta kukotisa khamba nivusiku.” (1 Vatesalonika 5:2) Mongo wa marito ya Pawulo a ma ku kombisi kahle ku fana loku nga kona eka nchumu lowu fananisiwaka eka xiga-ririmi xexo. Hambiswiritano, ku fananisiwa ka xiga-ririmi lexi ni lexi tirhisiweke hi Yesu eka Nhlavutelo 3:3 swi nga ku pfuna ku twisisa ku fana ka kona. Xiga-ririmi lexi xi tsundzuxa Vakreste hinkwavo va ntiyiso leswaku va fanele va tshama va xalamukele minkarhi leyi va hanyaka eka yona!

Swiga-ririmi Leswi Hi Dyondzisaka Hi Xikwembu

Ku hava munhu loyi a nga ti twisisaka hi ku helela timfanelo ta Yehovha Xikwembu swin’we ni matimba yakwe. Eminkarhini ya khale, Hosi Davhida u tsale leswaku “vukulu [bya Yehovha] a byi lavisiseki.” (Pisalema 145:3) Endzhaku ka loko Yobo a kambisise swilo swin’wana leswi tumbuluxiweke hi Xikwembu, u te: “Waswivo! Leswi ko va swiphemunyana swa tindlela ta xona, phela i mhaka leyi hleveteriwaka malunghana na xona! I mani la nga twisisaka ku dzindza ka xona ka matimba?”—Yobo 26:14.

Hambiswiritano, Bibele yi tirhisa swiga-ririmi leswaku swi hi pfuna ku twisisa timfanelo leti tsakisaka ta Xikwembu xa hina xa le tilweni hi ndlela leyi ringaniseriweke. Yehovha u hlamuseriwa tanihi Hosi, Muendli wa milawu, Muavanyisi ni Nhenha—ku nga munhu loyi u faneleke u n’wi xixima hakunene. Nakambe u tlhela a hlamuseriwa tanihi Murisi, Mutsundzuxi, Mudyondzisi, Tatana, Muhanyisi ni Muponisi—ku nga tinhlamuselo leti ku susumetelaka leswaku u n’wi rhandza. (Pisalema 16:7; 23:1; 32:8; 71:17; 89:26; 103:3; 106:21; Esaya 33:22; 42:13; Yohane 6:45) Yin’wana ni yin’wana ya tinhlamuselo leti ti endla leswaku u ehleketa hi swifaniso leswi tsakisaka leswi nga ni swilo swo tala leswi fanaka. Swiga-ririmi swo tano swi yi hlamusela kahle mhaka handle ko tirhisa marito yo tala.

Bibele yi tlhela yi fanisa Yehovha ni swilo leswi nga hanyiki. U hlamuseriwa tanihi “Ribye ra Israyele” ni “khokholo.” (2 Samuwele 23:3; Pisalema 18:2; Deteronoma 32:4) Hi kwihi ku fana loku nga kona eka swiga-ririmi leswi? Tanihi leswi ribye lerikulu ri tshamaka ri tiyile naswona ri nga tsekatsekiki, kutani na Yehovha Xikwembu a nga va musirheleri wa hina lonkulu.

Buku ya Tipisalema yi tele hi swiga-ririmi leswi hlamuselaka swilo swo tala malunghana ni timfanelo ta Yehovha. Hi xikombiso, Pisalema 84:11 yi vula leswaku Yehovha “i dyambu ni xitlhangu” hikuva yena i Xihlovo xa ku vonakala, xa vutomi ni xa nsirhelelo. Ku hambana ni xiga-ririmi xo sungula, Pisalema 121:5 yi vula leswaku “Yehovha i ndzhuti wa wena evokweni ra wena ra xinene.” Tanihi leswi ndhawu leyi nga ni ndzhuti yi nga ku sirhelelaka eka dyambu leri vavulaka, Yehovha a nga sirhelela lava n’wi tirhelaka loko va ri emaxangwini, a va nyika nsirhelelo lowu fanaka ni ndzhuti wa “voko” rakwe kumbe wa “timpapa” takwe.—Esaya 51:16; Pisalema 17:8; 36:7.

Swiga-ririmi Leswi Hlamuselaka Yesu

Bibele yi vulavula hi ku phindha-phindha hi Yesu yi ku i “N’wana wa Xikwembu.” (Yohane 1:34; 3:16-18) Vanhu van’wana lava nga riki Vakreste swa va tikela ku swi twisisa sweswo tanihi leswi Xikwembu xi nga riki na nsati wa xiviri naswona  xi nga riki munhu wa nyama. Swi le rivaleni leswaku Xikwembu a xi veleki n’wana hilaha vanhu va nyama va n’wi velekaka hakona. Hikwalaho rito leri i xiga-ririmi. Xi tirhiseriwe ku pfuna vahlayi va twisisa leswaku vuxaka bya Yesu ni Xikwembu byi fana ni bya n’wana wa jaha ni tata wakwe. Xiga-ririmi lexi xi tlhela xi kandziyisa leswaku Yesu u nyikiwe vutomi hi Yehovha tanihi leswi a tumbuluxiweke hi Yena. Hilaha ku fanaka, wanuna wo sungula Adamu, u tlhela a vuriwa “n’wana wa Xikwembu.”—Luka 3:38.

Yesu u tirhise swiga-ririmi ku hlamusela mintirho yo hambana-hambana leyi a a ta yi endla leswaku a hetisisa xikongomelo xa Xikwembu. Hi xikombiso, u te: “Mina ndzi murhi wa vhinya wa ntiyiso, naswona Tatana i murimi.” Kutani Yesu u fanise vadyondzisiwa vakwe ni marhavi ya murhi wa vhinya. (Yohane 15:1, 4) Hi tihi tinhla ta nkoka leti xiga-ririmi lexi xi hi dyondzisaka tona? Leswaku marhavi ya xiviri ya murhi wa vhinya ma hambeta ma hanya ni ku tswala mihandzu, ma fanele ma tshama ma khomelele emurhini. Hilaha ku fanaka, vadyondzisiwa va Kreste va fanele va tshama va ri ni vun’we na yena. Yesu u te: “Handle ka mina a mi nge endli nchumu nikatsongo.” (Yohane 15:5) Tanihi leswi murimi a languteleke leswaku murhi wa vhinya wu tswala mihandzu, Yehovha u langutele leswaku lava nga ni vun’we na Kreste va tswala mihandzu yo fanekisela.—Yohane 15:8.

Tiyiseka Leswaku Wa Ku Twisisa Ku Fana Loku Nga Kona Eka Xiga-ririmi

Hi nga ha twisisa mhaka hi ndlela leyi hoxeke loko hi xi hlaya ntsena xiga-ririmi handle ko twisisa ku fana loku nga kona eka xona. Hi xikombiso, xiya marito lama nga eka Varhoma 12:20 lama nge: “Loko nala wa wena a ri ni ndlala, n’wi phamele; loko a ri ni torha, n’wi nyike swakunwa; hikuva loko u endla leswi, u ta va u fumba makala lama pfurhaka enhlokweni ya yena.” Xana ku fumba makala lama pfurhaka enhlokweni ya munhu swi vula ku rihisela? Loko nhlamulo ya hina ku ri ina, swi vula leswaku a hi swi twisisanga leswi fananisiwaka eka xiga-ririmi lexi. Xiga-ririmi lexi xi tekiwe eka endlelo ra khale ro n’okisa nsimbi. Nsimbi a yi vekiwa ehenhla ka makala kasi man’wana a ma cheriwa ehenhla ka yona. Endlelo leri a ri endla leswaku nsimbi yi n’oka ivi thyaka hinkwaro ri suka eka yona. Hilaha ku fanaka, loko hi va ni musa eka munhu swi ta endla leswaku a olova kutani a endla leswinene.

Ku swi twisisa kahle swiga-ririmi a swi endli leswaku mhaka yi va erivaleni ntsena kambe swi tlhela swi khumba timbilu ta hina. Loko Bibele yi fanisa xidyoho ni nandzu, hi titwa hi tlhandlekiwe ndzhwalo wo tika emakatleni ya hina. (Luka 11:4) Kambe loko Yehovha a hi rivalela kutani a sula nandzu wolowo lowu a hi ta hakerisiwa wona, hi titwa hi rhuliwe ndzhwalo! Loko hi byeriwa leswaku Yehovha u ‘funengeta’ swidyoho swa hina a tlhela a swi ‘hlangula’—ku sula xiphepherhele xa xileti xi basa hi ndlela yo fanekisela—swi hi tiyisekisa leswaku a nge hi avanyisi hikwalaho ka xidyoho xexo enkarhini lowu taka. (Pisalema 32:1, 2; Mintirho 3:19) Hakunene swa hi chavelela ku tiva leswaku Yehovha a nga endla leswaku swidyoho swa ribungu kumbe leswi tshwukeke ku fana ni nguvu ya xivunguvungu swi va swo basa ku fana ni gamboko!—Esaya 1:18.

Leswi ko va swiga-ririmi swi nga ri swingani eka swa madzana leswi nga kona eRitweni ra Xikwembu, ku nga Bibele. Kutani loko u tihlayela Bibele ya wena, pfula mahlo u lavisisa swiga-ririmi. Tinyike nkarhi wo vona ku fana loku nga kona ka swilo leswi fananisiwaka kutani u anakanyisisa hakona. Loko u endla tano swi ta endla leswaku u ma twisisa kahle Matsalwa ni ku ma rhandza.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

[Bokisi leri nga eka tluka 13]

Ndlela Leyi Swiga-ririmi Swi Pfunaka Ha Yona

Swiga-ririmi swi hi pfuna hi tindlela to hlayanyana. Mhaka yo tika yi nga ha fanisiwa ni nchumu lowu swi olovaka ku wu twisisa. Ku nga ha tirhisiwa swiga-ririmi swo hlayanyana ku hlamusela tinhla to hambana ta mhaka yin’we. Swiga-ririmi swi nga ha tirhisiwa ku kandziyisa tidyondzo ta nkoka kumbe ku ti hlamusela hi ndlela leyi tsakisaka.

[Bokisi leri nga eka tluka 14]

Vona Swiyenge Swa Xiga-ririrmi

XIGA-RIRIMI: “N’wina mi munyu wa misava.” (Matewu 5:13)

NHLOKO-MHAKA: N’wina (vadyondzisiwa va Yesu)

XIFANISO: Munyu

KU FANA KA KONA EKA MONGO WA MHAKA LEYI: Ku endla leswaku swilo swi nga boli

LESWI HI SWI DYONDZAKA: Vadyondzisiwa a va ri ni rungula leri a ri ta endla leswaku vanhu vo tala va nga lovisiwi

[Xifaniso lexi nga eka tluka 15]

“Yehovha i Murisi wa mina. A ndzi nge pfumali nchumu.”—PISALEMA 23:1