Tekelela Ripfumelo Ra Vona

Abigayele U Endle Swilo Hi Vutlhari

LOKO Abigayele a languta nandza wa Nabali, u n’wi vone a chuhile. A swi fanerile leswaku a chuha hikuva a va langutane ni rifu. Hi nkarhi wolowo vuthu ra nyimpi leri nga ni vanhu va 400 a ri ri endleleni ri tiyimisele ku dlaya vavanuna hinkwavo va ndyangu wa Nabali, loyi a a ri nuna wa Abigayele. Hikwalaho ka yini?

Nabali hi yena loyi a vangeke timhaka. Leswi a a ri munhu wa tihanyi naswona a nga ri na mhaka ni vanhu van’wana, u endle hi ku ya hi ntolovelo wakwe. Kambe sweswi se a swi n’wi khele matluka, hikuva a nga vanga ni musa eka wanuna la rhandzekaka swinene loyi a a rhangela vuthu ra tinhenha leri nga leteriwa kahle. Kutani un’wana wa malandza ya Nabali loyi kumbexana a a ri murisi u byele Abigayele leswi a swi ri kusuhi ni ku endleka, naswona a a tiyiseka leswaku Abigayele a ta ta ni rhengu leri nga ta ponisa vavanuna lava nga endlwini ya Nabali. Xana wansati un’we a a ta swi kotisa ku yini ku ponisa vavanuna lava eka vuthu leri?

A hi sunguleni hi kambisisa vutomi bya wansati loyi. Abigayele a a ri mani? I yini leswi vangeke mpfilumpfilu lowu? Naswona i yini leswi hi nga swi dyondzaka eka xikombiso xakwe xa vutshembeki?

‘A A Tlharihile Swinene Naswona A Sasekile’

Abigayele na Nabali a va nga fanelani. Nsati wakwe a a ri ni vumunhu, kambe yena a nga ri na byona. Leswi a a fuwile, a a ti teka a ri wa nkoka. Kambe, xana vanhu van’wana a va n’wi languta njhani? EBibeleni a swi talanga ku kuma munhu loyi vito rakwe ri nga ni nhlamuselo yo biha ku fana ni ra Nabali. Vito rakwe a ri vula leswaku i “Xihunguki” kumbe “Xiphukuphuku.” Xana leri hi rona vito leri vatswari vakwe va n’wi thyeke rona loko a velekiwa, kumbe u ri kume hikwalaho ka mahanyelo yakwe? Ku nga khathariseki leswaku u ri kume njhani, mhaka hileswaku a a hanya hi ku pfumelelana ni leswi ri vulaka swona. A a “karhata naswona swiendlo swakwe a swi bihile.” A a ri ni tihanyi, a tshama a pyopyiwile, a chaviwa naswona a nga rhandzeki.—1 Samuwele 25:2, 3, 17, 21, 25.

Abigayele a a nga fani na yena Nabali. Vito rakwe ri vula leswaku “Tata Wanga U Tsakile.” Va tatana vo tala va tsaka loko va ri ni vana va vanhwanyana vo saseka, kambe tatana wo tlhariha u tsaka no tlurisa loko a xiya leswaku n’wana wakwe u na mahanyelo lamanene. Minkarhi yo tala vanhu lava nga saseka a va swi voni swi ri swa nkoka ku va ni timfanelo letinene to tanihi vutlhari, xivindzi kumbe ripfumelo. Kambe a swi nga ri tano hi Abigayele. Bibele yi vula leswaku a a “tlharihile swinene naswona a a sasekile.”—1 Samuwele 25:3.

Van’wana va nga ha hlamala leswaku ha yini wansati loyi wo tlhariha hi ndlela leyi a tekiwe hi wanuna la nga xiphukuphuku. Tsundzuka leswaku eminkarhini ya ku tsariwa ka Bibele vanhu vo tala lava tekanaka a va hlanganisiwa hi vatswari va vona. Hambiloko va nga ku hlawuleli munhu loyi u faneleke u tekana na yena kambe vonelo ra vatswari a ri ri ra nkoka. Xana vatswari va Abigayele hi vona va nga endla leswaku a tekiwa hi Nabali hi leswi a a ri ni rifuwo a tlhela a va ni ndhuma? Xana swi nga ha endleka leswaku vusweti a byi tinyike matimba? Ku nga khathariseki xivangelo xa kona, rifuwo leri Nabali a a ri na rona a ri n’wi pfunanga leswaku a va wanuna lonene.

Vatswari lava tlhariheke va dyondzisa vana va vona leswaku va teka vukati tanihi lebyi xiximekaka. A va va khutazi vana va vona leswaku va tekiwa hi swigwili kumbe va va sindzisa ku sungula timhaka to rhandzana va nga si mila ni meno. (1 Vakorinto 7:36) Kambe eka Abigayele mati se a ma halakile hikuva yena na Nabali se a va vutanile. Hambiswiritano,  Abigayele a a tiyimiserile ku endla leswi nga ematimbeni yakwe ehansi ka xiyimo lexi xo tika.

“U Va Tshinye Hi Vukarhi”

Ematshan’weni yo pfuna Abigayele, Nabali u nyanyise xiyimo hi ku rhukana Davhida. Davhida a a ri nandza wa Yehovha wo tshembeka loyi muprofeta Samuwele a nga n’wi tota leswaku a siva Sawulo tanihi hosi. (1 Samuwele 16:1, 2, 11-13) Leswi Hosi Sawulo a a ri ni mavondzo ni nsele, Davhida a a hanya hi ku baleka ni ku tumbela emananga ni mavuthu yakwe yo tshembeka ya 600.

Nabali a a tshama eMawoni kambe a a tirhela ekusuhi ni le Karimeli naswona swi nga ha endleka leswaku a a ri ni ndhawu leyi a a yi lawula etikweni rero. * Miti leyi a yi ri ni byanyi lebyinene naswona hi kona laha tinyimpfu ta Nabali ta 3 000 a ti riseriwa kona. Ematlhelo ka miti leyi a ko va nhova ntsena, kasi hala dzongeni a ku ri ni mananga ya Parani. Evuxeni, a ku ri ni ndlela leyi hundzaka hi le Lwandle ra Munyu leyi ya ka etindhawini leti nga ni minkova ni mabako. Davhida ni malandza yakwe a swi va tikela ku tihanyisa, ngopfu-ngopfu ku kuma swakudya loko hi hala tlhelo va ri karhi va tiyiselela swiyimo swo tika. Hakanyingi a va hlangana ni varisi va swifuwo swa Nabali loyi a a fuwile.

Xana malandza ya Davhida lama gingiritekaka ma va khome njhani varisi va Nabali? Leswi a va ri vuthu ra matimba, a va ta va va titekele tinyimpfu va ti dyela, kambe a va swi endlanga sweswo. Ku ri na sweswo, va pfunete varisi va Nabali ku sirhelela tinyimpfu. (1 Samuwele 25:15, 16) Tinyimpfu ni varisi a va langutana ni makhombo yo tala. Hi nkarhi wolowo swiharhi leswi dyaka nyama enhoveni a swi tele. Hi hala tlhelo, ndzilakana wa Israyele lowu nga edzongeni a wu ri ekusuhi, kutani a swi ta ma olovela makhamba lama humaka ematikweni man’wana ku ta ma ta yiva swifuwo. *

Davhida a swi nga n’wi oloveli ku kumela malandza yakwe swakudya leswi eneleke siku rin’wana ni rin’wana loko va ri emananga. Kutani siku rin’wana Davhida u rhumele varhumiwa va khume leswaku va ya kombela mpfuno eka Nabali. Davhida u ye a ya kombela mpfuno hi nkarhi wa kahle hikuva a ku ri nkarhi wa leswaku tinyimpfu ti tsemetiwa voya naswona hi nkarhi wolowo vanhu a va ri ni malwandla. Ku endla nkhuvo hi nkarhi lowu, a ku ri mukhuva wa vanhu va le nkarhini wolowo. Davhida u tlhele a vulavula hi ku titsongahata emahlweni ka Nabali. Leswi Nabali a a ri nkulu eka yena, u n’wi xiximile a ku hi mina “n’wana wa wena Davhida.” Xana Nabali u endle yini?—1 Samuwele 25:5-8.

Ematshan’weni yo n’wi pfuna, u hlundzukile. “U va tshinye hi vukarhi” varhumiwa va Davhida hilaha nandza loyi ku nga vulavuriwa ha yena eku sunguleni ka xihloko lexi a hlamuseleke Abigayele hakona leswi nga endleka. Nabali a a nga lavi ku twa nchumu hi xinkwa xakwe, mati kumbe ku dlaya swin’wana swa swifuwo swakwe. A a teka Davhida a ri xikangalafula naswona a n’wi vitana hlonga leri tshamelaka ku baleka. Ndlela leyi a a endla swilo ha yona yi fana hi ku helela ni ndlela leyi Sawulo a n’wi khome ha yona Davhida tanihi leswi a a n’wi venga. Havumbirhi bya vona a va nga byi tirhisi vutlhari lebyi humaka eka Yehovha. Xikwembu a xi rhandza Davhida naswona a xi nga n’wi languti tanihi hlonga leri nga xandzuka, kambe a xi n’wi languta tanihi loyi a nga ta va hosi ya Israyele enkarhini lowu taka.—1 Samuwele 25:10, 11, 14.

 Loko varhumiwa va Davhida va vuya kutani va n’wi byela xiviko, u hlundzukile. U lerise malandza yakwe a ku: “Un’wana ni un’wana a a khame banga rakwe!” Davhida swin’we ni malandza yakwe ya 400 a va tiyimisele ku ya hlasela Nabali. A a lava leswaku va fika va dlaya wanuna un’wana ni un’wana loyi a a ri endlwini ya Nabali. (1 Samuwele 25:12, 13, 21, 22) A swi fanerile leswaku Davhida a hlundzuka, kambe ndlela leyi a a lava ku swi kombisa ha yona leswaku u hlundzukile a yi bihile. Bibele yi ri: “Vukarhi bya munhu a byi ku endli ku lulama ka Xikwembu.” (Yakobo 1:20) Xana Abigayele a a ta n’wi ponisa njhani nuna wakwe?

“A Ku Katekisiwe Ku Twisisa Ka Wena”

Hi mahlo ya mianakanyo vona Abigayele loko a ringeta ku ponisa nuna wakwe eka khombo leri a ri ri kusuhi ni ku endleka. Ku hambana ni nuna wakwe Nabali, yena u yingisile. Un’wana wa malandza ya Nabali u byele Abigayele a ku: “[Nabali] i munhu la nga pfuniki nchumu leswaku u nga vulavula na yena.” * (1 Samuwele 25:17) Leswi Nabali a a ti teka a ri wa nkoka, swi endle leswaku a nga lavi ku yingisa. Leswi swi tolovelekile eka vanhu vo tala. Nandza loyi a a swi tiva leswaku Abigayele a nga fani ni nuna wakwe, leswi hi swona leswi nga endla leswaku a ya n’wi byela hi mhaka leyi.

Abigayele u teke goza hi ku hatlisa. Bibele yi ri: “Xikan’we-kan’we Abigayele a hatlisa.” Eka rungula leri vulavulaka hi Abigayele riendli leri nge “hatlisa” ri humelela minkarhi ya mune. U lunghiselele Davhida ni malandza yakwe swakudya. Swakudya swa kona a swi katsa xinkwa, vhinyo, nyama ya nyimpfu, mavele lama nga katingiwa, swimbundzwa swa mukhusu wa madiriva ni swimbundzwa swa makuwa lama omisiweke. Swi le rivaleni leswaku Abigayele a a swi tiva kahle leswi a a swi endla naswona hi yena loyi a a endla mintirho yo tala endlwini ya Nabali, naswona u n’wi fanekisela kahle wansati loyi a fanelekaka loyi ku vulavuriwaka ha yena ebukwini ya Swivuriso. (Swivuriso 31:10-31) U rhangise malandza yakwe ni swakudya kutani yena a ma landzela hi le ndzhaku. Rungula ra Bibele ri ri: “Kambe a nga n’wi byelanga nchumu Nabali nuna wakwe.”—1 Samuwele 25:18, 19.

Xana leswi swi vula leswaku Abigayele a nga byi xiximi vunhloko bya nuna wakwe? A swi tano. Nabali a nga n’wi kombisanga musa nandza wa Yehovha la totiweke, naswona a ku lo sala katsongo leswaku swiendlo swakwe swa vuphukuphuku swi koxa vutomi bya vanhu vo tala lava a va to fela sopo nyama va nga dyanga. Loko Abigayele a a nga nghenelelanga, xana leswi a swi ta vula leswaku u hlanganyerile eka nandzu wa nuna wakwe? Phela eka hinkwaswo leswi a a swi endla, a a fanele a xixima Xikwembu ku tlula nuna wakwe.

Swi nga si ya kwihi, Abigayele u tsutsume a ya hlangana na Davhida ni malandza yakwe. Nakambe hi ku hatlisa loko a vona Davhida a xika embhongolweni, a wela emahlweni kakwe. (1 Samuwele 25:20, 23) U fike a phofula leswi nga embilwini yakwe, a n’wi kombela leswaku a rivalela nuna wakwe swin’we ni vavanuna hinkwavo lava a va ri endlwini ya Nabali. I yini leswi nga endla leswaku Davhida a yingisa xikombelo xakwe?

Loko a ya eka Davhida u fike a kombela ku rivaleriwa onge hi yena loyi a nga n’wi dyohela. U pfumerile leswaku nuna wakwe u endla swilo hi ku pfumelelana ni nhlamuselo ya vito rakwe, naswona swi nga ha endleka leswaku u tlhele a byela Davhida leswaku a swi nga ta pfuna nchumu ku xupula munhu wo tano. Leswi a a swi tiva leswaku Davhida i murhumiwa wa Yehovha naswona “u lwa tinyimpi ta Yehovha,” u n’wi xiximile. Marito yakwe lama landzelaka ma kombisa leswaku a a xi tiva xitshembiso xa Yehovha malunghana ni mhaka ya leswaku Davhida u ta va hosi, hikuva u te:  “Yehovha . . . u ta ku veka u va murhangeri wa Israyele.” Kutani u n’wi komberile leswaku a nga endli nchumu lexi nga ta n’wi siya a ri ni nandzu wa ngati kumbe “xivangelo xa ku tshetsheleka,” ku nga ku kingindziwa hi ripfalo. (1 Samuwele 25:24-31) Hakunene marito yakwe ma khumba mbilu!

Xana Davhida u angurise ku yini? U swi yingisile leswi Abigayele a nga n’wi byela swona kutani a ku: “A a dzunisiwe Yehovha Xikwembu xa Israyele loyi a ku rhumeke esikwini leri leswaku u ta hlangana na mina! Nakambe a ku katekisiwe ku twisisa ka wena, a ku katekisiwe wena u nga ndzi sivela esikwini leri leswaku ndzi nga vi na nandzu wa ngati.” Davhida u n’wi nkhense swinene Abigayele hileswi a veke ni xivindzi xo tsutsuma a ta hlangana na yena nileswi a nga endla leswaku a nga vi na nandzu wa ngati. Hi ku titsongahata Davhida u te: “Tlhandlukela endlwini ya wena hi ku rhula. Ndzi yingise rito ra wena.”—1 Samuwele 25:32-35.

“Hlonga Ra Wena Ra Xisati Hi Leri”

Endzhaku ka loko va hambanile, Abigayele a a nga ta swi rivala hi ku olova leswi swi nga endleka; naswona a swi kanakanisi leswaku u ku vonile ku hambana loku nga kona exikarhi ka Davhida—loyi a a tshembekile naswona a a ri ni musa ku ri ni nuna wakwe loyi a a ri ni tihanyi. Kambe a a nga ri na mhaka na swona sweswo hinkwaswo hikuva Bibele yi ri: “Endzhaku Abigayele a fika eka Nabali.” A ha tiyimiserile ku ya emahlweni a va nsati wakwe naswona a titsongahata eka yena. A a fanele a n’wi byela leswi a nga swi endla. Leswi Nabali a a ri nhloko ya ndyangu, a a fanele a swi tiva. Ku va a hatla a n’wi byela a swi ta n’wi pfuna leswaku a nga khomiwi hi tingana loko nuna wakwe a ya swi twa eka vanhu van’wana. Kambe sweswi a a nga ta kota ku n’wi byela hikuva a a pyopyiwile.—1 Samuwele 25:36.

Abigayele u tlhele a kombisa xivindzi ni vutlhari hi ku n’wi tshika ku kondza hi xa mundzuku xa kona loko se byala byi hangalakile. Sweswi a a ta swi kota ku n’wi twisisa kahle, kambe a a fanele a va ni vuxiya-xiya hikuva nuna wakwe a a ri munhu wa vukarhi. Nilokoswiritano, Abigayele u n’wi byele hinkwaswo leswi nga endleka. A swi kanakanisi leswaku a a ehleketa leswaku u ta n’wi makala. Kambe leswi a nga swi twa swi n’wi hete matimba.—1 Samuwele 25:37.

Xana xiphiqo xa wanuna loyi a ku ri yini? Bibele yi vula leswaku ‘mbilu yakwe a yi fa endzeni kakwe hikuva a a fana ni ribye.’ Swi nga ha endleka leswaku a a khomiwe hi vuvabyi byo oma swirho. Leswi swi endle leswaku a fa endzhaku ka masiku ya khume naswona rifu rakwe a ri vangiwanga hi xiphiqo xa swa vutshunguri hikuva Bibele yi ri: “Yehovha a ba Nabali lerova a fa.” (1 Samuwele 25:38) Sweswi Abigayele se a a ta ku hefu! Hambileswi Yehovha a nga hatliki a nghenelela eka swilo swo biha leswi vanhu va swi endlaka, rungula leri ri swi veka erivaleni leswaku a ku na swiendlo swa tihanyi leswi munhu a nga swi endlaka Yehovha a nga swi voni. U ta endla leswaku ku va ni vululami hi nkarhi wakwe lowu faneleke.

Abigayele u tlhele a kuma mikateko yin’wana. Loko Davhida a swi twa leswaku Nabali u file, u rhumele varhumiwa vakwe leswaku va ya teka Abigayele leswaku a ta va nsati wakwe. Loko Abigayele a twa sweswo u te: “Hlonga ra wena ra xisati hi leri leswaku ri ta va nandza wa xisati la nga ta hlambisa milenge ya malandza ya hosi yanga.” Hambileswi sweswi se a a ta va nsati wa Davhida a nga ti kurisanga; kambe u hambete a titsongahata naswona a a tiyimiserile hambi ku ri ku va nandza wa malandza ya Davhida. Kutani hi ku hatlisa a suka a yima leswaku a lunghekela ku ya eka Davhida.—1 Samuwele 25:39-42.

Leswi a swi nga vuli swona leswaku a nga ha ta va na swiphiqo; kumbe leswaku yena na Davhida a va ta hanya bya le ka byandlana. Phela Davhida a a ri ni nsati la vuriwaka Ahinowama, naswona hi nkarhi wolowo ku teka tshengwe a swi vanga swiphiqo eka vavasati lava nga tshembeka. * Loko leswi swi endleka Davhida a a nga si va hosi; a ha ta langutana ni swiphiqo. Kambe Abigayele u n’wi seketerile vutomi bya yena hinkwabyo, naswona eku heteleleni u n’wi velekele n’wana naswona u swi vonile leswaku sweswi se a a kume nuna loyi a a n’wi teka a ri wa nkoka a tlhela a n’wi sirhelela. Siku rin’wana u tshame a n’wi sirhelela eka vatlhakisi! (1 Samuwele 30:1-19) Hakunene Davhida a a tekelela Yehovha Xikwembu. Phela Yehovha a a teka wansati loyi wo tshembeka a ri wa risima naswona a ri ni xivindzi a tlhela a tshembeka.

[Tinhlamuselo ta le hansi]

[Xifaniso lexi nga eka tluka 19]

Abigayele u yingisile a nga fananga ni nuna wakwe

[Xifaniso lexi nga eka tluka 20]

Loko Abigayele a vulavula na Davhida u kombise ku titsongahata, xivindzi ni vutlhari