Ha Yini Va Ale Mesiya?

LOKO Yesu a ri emisaveni, mintshungu yi tsakisiwe hileswi a swi vuleke ni ku hlamarisiwa hi masingita lawa a ma endleke. Hikwalaho ka sweswo, vanhu vo tala ‘va pfumele eka yena’ naswona va n’wi amukele tanihi Mesiya la tshembisiweke kumbe Kreste. A va tibyela leswi: “Loko Kreste a fika, a nge endli masingita yo tala ku tlula leswi endliweke hi munhu loyi, a hi swona ke?”—Yohane 7:31.

Hambileswi a ku ri ni vumbhoni byo tala lebyi kombisaka leswaku Yesu i Mesiya, vo tala lava n’wi voneke ni ku n’wi twa a va n’wi landzelanga. Lexi twisaka ku vava hileswaku lava eku sunguleni a va pfumela eka yena va n’wi fularherile hi ku famba ka nkarhi. Ha yini vanhu vo tala va ale leswaku Yesu i Mesiya hambileswi a ku ri ni vumbhoni byo tala? A hi kambisise swivangelo swa kona naswona loko hi ri karhi hi endla tano, tivutise, ‘Xana na mina ndzi nga va ekhombyeni ro endla xihoxo lexi fanaka namuntlha?’

Leswi A Va Swi Languterile A Swi Endlekanga

Hi nkarhi wa ku velekiwa ka Yesu, Vayuda vo tala a va langutele ku ta ka Mesiya. Loko a tisiwa etempeleni a ha ri ricece, u amukeriwe hi lava a va “[rindzele] ku kutsuriwa ka Yerusalema” hi Mesiya la tshembisiweke. (Luka 2:38) Vo tala lava voneke mintirho leyi endliweke hi Yohane lowo Khuvula a va tivutisa va ku: “Xana a nga va a ri  Kreste?” (Luka 3:15) Kambe i yini leswi Vayuda va lembe-xidzana ro sungula a va langutele leswaku Mesiya a swi endla?

Vayuda va le nkarhini wolowo a va ri ni ntshembo wa leswaku Mesiya u ta va ntshunxa eka Varhoma lava a va va tshikilela kutani a endla leswaku ku tlhela ku fuma Vaisrayele. Loko Yesu a nga si sungula vutirheli byakwe, ku humelele varhangeri vo tala lava a va endla masingita kutani va endla leswaku ku va ni madzolonga eka mimfumo leyi a yi fuma. Leswi varhangeri volavo va swi endleke swi endle leswaku vanhu va langutela swilo leswi hoxeke eka Mesiya.

Yesu a a hambanile swinene na Mesiya loyi a va n’wi rindzerile. A nga hlohlotelanga madzolonga kambe u dyondzise vayingiseri vakwe ku rhandza valala va vona ni ku tiveka ehansi ka valawuri. (Matewu 5:41-44) U arile loko vanhu va lava ku n’wi endla hosi. Ematshan’weni ya sweswo, u dyondzise leswaku mfumo wakwe “a hi xiphemu xa misava leyi.” (Yohane 6:15; 18:36) Kambe leswi vanhu a va dyondzisiwe swona malunghana na Mesiya a swa ha dzime timitsu etimbilwini ta vona.

Yohane lowo Khuvula u vone ni ku twa vumbhoni lebyi hlamarisaka naswona byi kombisaka leswaku Yesu i N’wana wa Xikwembu. Kambe loko a ri ekhotsweni, u rhume vadyondzisiwa vakwe leswaku va ya vutisa Yesu va ku: “Xana hi wena Loyi a Taka, kumbe hi fanele ku langutela un’wanyana?” (Matewu 11:3) Swi nga ha endleka leswaku Yohane a a tivutisa loko Yesu a ri Mukutsuri la tshembisiweke hakunene, loyi a a ta hetisisa leswi Vayuda a va swi languterile.

Vaapostola va Yesu swi va tikerile ku twisisa leswaku a a ta dlayiwa a tlhela a pfuxiwa. Siku rin’wana loko Yesu a hlamusela leswaku a swi fanerile leswaku Mesiya a xanisiwa naswona a fa, Petro “[u ye] na yena etlhelweni kutani a sungula ku n’wi tshinya.” (Marka 8:31, 32) Petro a a nga si swi twisisa leswaku ha yini Yesu a a fanele a fa tanihi Mesiya.

Loko a nghena eYerusalema emahlweni ka Paseka ya 33 C.E., Yesu u amukeriwe hi mintshungu leyi tsakeke leyi a yi n’wi huwelela yi vula leswaku i Hosi. (Yohane 12:12, 13) Kambe sweswo a swi tlhaveriwanga hi dyambu! Ku nga si hela ni vhiki, Yesu u khomiwile kutani a avanyisiwa. Endzhaku ka rifu rakwe, vadyondzisiwa vakwe vambirhi va titshandze va ku: “Hi tshemba leswaku munhu loyi hi yena loyi a nga ta kutsula Israyele.” (Luka 24:21) Hambi endzhaku ka loko Yesu a pfuxiwile kutani a humelela eka vadyondzisiwa vakwe, a va ha ehleketa leswaku Mesiya u ta simeka mfumo hi nkarhi wolowo. Va n’wi vutise va ku: “Hosi, xana u vuyetela mfumo eIsrayele hi nkarhi lowu?” Swi le rivaleni leswaku vayingiseri vakwe a va langutele swilo leswi hoxeke eka yena.—Mintirho 1:6.

Endzhaku ka loko Yesu a tlhandlukele etilweni naswona ku chuluriwe moya lowo kwetsima, vadyondzisiwa vakwe va sungule ku swi twisisa kahle leswaku Mesiya a a ta fuma tanihi Hosi etilweni. (Mintirho 2:1-4, 32-36) Muapostola Petro na Yohane va chumayele hi xivindzi malunghana ni ku pfuxiwa ka Yesu naswona va kombise leswaku va seketeriwa hi Xikwembu hi ku endla masingita. (Mintirho 3:1-9, 13-15) Vanhu va magidi eYerusalema va ve vapfumeri. Hambiswiritano, mhaka leyi a yi va tsakisanga varhangeri va Vayuda. Hilaha va n’wi kaneteke hakona Yesu, sweswi se a va tiyimisele ku kaneta vaapostola ni vadyondzisiwa vakwe. I yini lexi endleke leswaku va kaneta Yesu hi ndlela leyi ya tihanyi?

A Ariwa Hi Varhangeri Va Vukhongeri

Loko Yesu a ta emisaveni, vukhongeri bya Vayuda a byi dyondzisa tidyondzo leti nga riki kona eMatsalweni lama huhuteriweke. Varhangeri va vukhongeri va le nkarhini wolowo lava katsaka Vasaduki, Vafarisi ni vatsari, a va namarhele mindhavuko ya vanhu naswona a va yi xixima ngopfu ku tlula Rito ra Xikwembu. Nkarhi na nkarhi a va hehla Yesu hi ku vula leswaku u tlula Nawu hikwalaho ka leswi a a hanyisa vanhu hi singita hi Savata. Leswi Yesu hi xivindzi a kombiseke leswaku tidyondzo ta vona a ti sekeriwanga eMatsalweni, u swi veke erivaleni leswaku a va faneleki ku va varhangeri naswona Xikwembu a xi va amukeli. Ku hambana na vona, Yesu a a huma endyangwini lowu titsongahataka naswona a nga yanga eswikolweni swa vona swa  vukhongeri. Kutani a swi hlamarisi leswi vavanuna lava vo tikukumuxa a swi va tikela ku pfumela leswaku Yesu i Mesiya! Leswi swi va hlundzukise swinene lerova “va boha makungu yo n’wi dlaya.”—Matewu 12:1-8, 14; 15:1-9.

Kambe i yini leswi varhangeri va vukhongeri a va swi vula malunghana ni vuswikoti bya Yesu byo endla masingita? A va pfumela leswaku u ma endlile masingita. Kambe a va nga swi lavi ku kombisa ripfumelo eka yena hikuva va vule leswaku matimba yakwe ma huma eka Sathana. Va te: “Munhu loyi u hlongola madimona hi Belzebule, mufumi wa madimona.”—Matewu 12:24.

Ku ni xivangelo xin’wana lexi endleke leswaku va nga n’wi amukeli Yesu tanihi Mesiya. Endzhaku ka loko a pfuxe Lazaro, varhangeri vo hambana-hambana va vukhongeri va hlanganile kutani va ku: “Xana hi ta endla yini, hikuva munhu loyi u endla masingita yo tala? Loko hi n’wi tshika hi ndlela leyi, hinkwavo va ta pfumela eka yena, kutani Varhoma va ta fika va teka ndhawu ya hina ni tiko ra hina.” Leswi varhangeri va vukhongeri a va chava ku lahlekeriwa hi swikhundlha swa vona, va endle makungu yo dlaya Yesu na Lazaro!—Yohane 11:45-53; 12:9-11.

Vadyondzisiwa Va Xanisiwa

Swiendlo swa varhangeri va vukhongeri bya Vayuda va lembe-xidzana ro sungula swi endle leswaku un’wana ni un’wana la amukelaka Yesu tanihi Mesiya a cinisiwa gija. Leswi a va tibuma hi swikhundlha swa vona, a va teka un’wana ni un’wana la kombisaka ripfumelo eka Yesu a ri xikangalafula. Va te: “A nga kona ni un’we wa vafumi kumbe wa Vafarisi loyi a pfumeleke eka yena, a hi swona ke?” (Yohane 7:13, 48) Varhangeri van’wana va Vayuda, vo kota Nikodema na Yosefa wa le Arimatiya, va ve vadyondzisiwa va Yesu, kambe a va chava ku swi kombisa erivaleni. (Yohane 3:1, 2; 12:42; 19:38, 39) Varhangeri va Vayuda va vule leswaku “loko ku ri ni munhu la pfumelaka leswaku [Yesu] i Kreste, u fanele ku hlongoriwa esinagogeni.” (Yohane 9:22) Munhu wo tano a a papalatiwa a tlhela a hlekuriwa.

Ku kanetiwa ka vaapostola ni vadyondzisiwa va Yesu swi endle leswaku va xanisiwa hi ndlela ya tihanyi. Hikwalaho ko chumayela hi xivindzi, vaapostola va xanisiwe hi Sanedri, leyi a ku ri huvo leyikulu ya Vayuda. (Mintirho 5:40) Vakaneti va phyarheke mudyondzisiwa Stefano hi mavunwa ya rihlaza. Huvo ya Sanedri yi n’wi vone nandzu kutani a khandliwa hi maribye kukondza a fa. Kutani “vandlha leri a ri ri eYerusalema ri weriwa hi nxaniso lowukulu; van’wana hinkwavo handle ka vaapostola a va hangalake emigangeni hinkwayo ya Yudiya na Samariya.” (Mintirho 6:8-14; 7:54–8:1) Sawulo loyi hi ku famba ka nkarhi a veke muapostola Pawulo, na yena u hoxe xandla eka nxaniso lowu a wu seketeriwa hi vaprista lavakulu ni hi ‘nhlengeletano ya vakulukumba.’—Mintirho 9:1, 2; 22:4, 5.

Ku nga khathariseki maxangu wolawo, Vukreste byi hambete byi kula endzhaku ka rifu ra Yesu. Vo tala va ve vapfumeri, kambe nhlayo ya vona a yi nga nyawuli loko yi pimanisiwa ni ya vaaki va le Palestina hi lembe-xidzana ro sungula. Loko munhu a tivula erivaleni leswaku i mulandzeri wa Kreste, a a papalatiwa hi vanhu hambi ku ri ku xanisiwa.

Leswi Hi Swi Dyondzaka Eka Lava Aleke Yesu

Hilaha hi voneke hakona, nxaniso wu endle leswaku vanhu vo tala hi lembe-xidzana ro sungula va nga vi na ripfumelo eka Yesu. Ninamuntlha mavunwa malunghana na Yesu ni tidyondzo takwe swi nga va ni vuyelo lebyi fanaka. Hi xikombiso, vanhu vo tala va dyondzisiwe leswaku Mfumo wa Xikwembu wu le timbilwini ta vona kumbe wu ta tisiwa hi matshalatshala lawa vanhu va ma endlaka. Van’wana va dyondzisiwe leswaku sayense kumbe thekinoloji hi swona leswi nga ta tlhantlha swiphiqo swa vanhu, sweswo swi endla leswaku swi nga va tovi helo ku va ni ripfumelo eka Mesiya. Vaxopaxopi vo tala va manguva  lawa a va pfumeli leswaku rungula leri vulavulaka hi vutirheli bya Yesu leri nga eBibeleni i ntiyiso nileswaku Yesu i Mesiya.

Mavonelo ni tidyondzo teto swi endle leswaku vanhu vo tala va nga wu tivi ntirho wa Mesiya kumbe va vona ku nga ri na xilaveko xo wu tiva. Hambiswiritano, eka vo tala lava tiyimiseleke ku kambisisa ntirho wolowo, namuntlha ku ni vumbhoni byo tala lebyi kombisaka leswaku Yesu i Mesiya ku tlula lebyi a byi ri kona hi lembe-xidzana ro sungula. Hi ni Matsalwa lama heleleke ya Xiheveru lama nga ni vuprofeta byo tala malunghana ni leswi Mesiya a nga ta swi endla, swin’we ni rungula leri nga eka Tievhangeli ta mune ta Bibele leri vulavulaka hi leswi Yesu a swi hetisiseke eka vuprofeta byebyo. *

Ku ni vumbhoni byo tala lebyi nga hi pfunaka leswaku hi endla xiboho lexinene emhakeni leyi. Xisweswo hi fanele hi xi endla hi ku hatlisa. Ha yini? Hikuva Bibele yi vula leswaku ku nga ri khale Yesu la nga Hosi leyi nga Mesiya ya Mfumo wa Xikwembu u ta teka goza ro lovisa hinkwavo lava onhaka misava, kutani a tisa mfumo lowu lulameke lowu nga ta endla leswaku vanhu hinkwavo lava yingisaka va hanya hilaha ku nga heriki emisaveni leyi nga paradeyisi. (Daniyele 2:44; Nhlavutelo 11:15, 18; 21:3-5) Na wena u nga yi kuma mikateko leyi loko u tiyimisela ku dyondza hi Yesu sweswi naswona u va ni ripfumelo eka yena. Ma tekele enhlokweni marito ya Yesu lama nge: “Xikwembu xi rhandze misava swinene xi kala xi nyikela hi N’wana wa xona la tswariweke a ri swakwe, leswaku un’wana ni un’wana loyi a kombisaka ripfumelo eka yena a nga lovisiwi kambe a va ni vutomi lebyi nga heriki.”—Yohane 3:16.

[Nhlamuselo ya le hansi]

[Marito lama tshahiweke exihlokweni lama nga eka tluka 20]

Xana a wu ta va u swi xiyile leswaku Yesu i Mesiya loko a wu lo hanya hi nkarhi wolowo?

[Xifaniso lexi nga eka tluka 21]

U nga pfumeleli tidyondzo ta mavunwa ti ku sivela ku dyondza ntiyiso malunghana na Yesu